81.Từ hôm đó, chúng tôi trò chuyện qua bức vách như những kẻ vô hình. Tôi nghe thấy Binô và nó cũng nghe thấy tôi nhưng chúng tôi không nhìn thấy nhau. Khi Binô chê bai ông bác sĩ, tôi phản đối ngay: - Chỉ những kẻ chết nhát mới rên rỉ. Ông bác sĩ nói thế là đúng rồi.- Không đúng chút nào. – Binô tức tối cào chân lên bức vách - Tao rên không phải vì đau mà rên để không cảm thấy đau.Tôi im lặng một lúc để ý nghĩa trong câu nói của Binô có thì giờ ngấm vào đầu tôi. Tôi chưa nghe ai nói thế bao giờ, vì vậy tôi không biết có nên tin lời nó hay không.- Thế khi rên lên mày không thấy đau thật à?- Ờ, chả đau tí nào. Tôi bán tín bán nghi nhưng tôi không nói nữa: những thắc mắc trong đầu tôi ngay lập tức bị tràng ho sù sụ của Binô nhấn chìm.Dạo này tới giờ đi ngủ, chị Ni vẫn xếp hai đứa tôi nằm kế nhau để nửa khuya trở mình dựa vào vách chúng tôi vẫn giữ được cảm giác đang tựa lưng vào nhau, và tôi vẫn nghe Binô ho mỗi đêm, cả những hơi thở nặng nề và đứt quãng của nó trong giấc ngủ.Có lúc tôi nghĩ hay là nó nằm mơ thấy mình đang trèo lên một con dốc cao thật cao, cao gấp trăm lần chiếc cầu thang dẫn lên căn gác gỗ của ba chị Ni?82.Ông bác sĩ chích thuốc cho thằng Binô liên tục bảy ngày. Tới ngày thứ bảy, ông xếp hộp dụng cụ lại, vui vẻ bảo: - Chú cún này đã khỏi hẳn rồi, không cần phải chích nữa.Quả đúng thế, ông bác sĩ càng lui tới thường xuyên thì những tràng ho của Binô càng giảm dần và hai ngày trước khi ông bác sĩ tuyên bố Binô khỏi bệnh, tôi đã thực sự không còn nghe nữa những tiếng ro ro trong ngực Binô mỗi nó thở mạnh bên kia vách. Kết luận của ông bác sĩ giống như lời tuyên bố trắng án trong một phiên toà. Mẹ chị Ni áp tay lên ngực:- May quá!Ba chị Ni tháo kiếng ra khỏi mắt như để nhìn Binô cho rõ hơn:- Anh biết thế nào nó cũng qua khỏi. Một thằng nhóc như thế mà. Nó khoẻ như một củ khoai. Tôi biết củ khoai. Và tôi không nghĩ có người dùng củ khoai để ví với sức khoẻ. Ba chị Ni đúng là một người nhà quê.Chị Ni bế Binô trên tay, âu yếm:- Thế là hai đứa được chơi chung rồi nhé. Tôi thích nhất câu nói của chị Ni. Cứ như thể chị nghe được tôi và Binô, cũng như chúng tôi nghe được chị.Chị không nghe được, nhưng chị thấu hiểu. Cảm thông cũng là một cách nghe. Trái tim có lỗ tai của nó, bạn tin không? 83.Gió vẫn quăng quật trên cách nhánh cây ngoài vườn.Khu vườn nhỏ xíu, dựng lên từ các chậu cây đặt trên mái tôn lửng bên ngoài lan can dọc hành lang dẫn xuống bếp. “Ta cần một chút quê trong thành phố!”. Ba chị Ni nói khi hì hục khuân về các chậu cây xù xì, gai góc, đất đen rơi vãi từ ngoài cửa vào tận nhà bếp.Cây tre. Cây ổi. Cây chanh. Ba chị Ni không chỉ nhớ quê. Ông thèm quê.Ông ni, đây là khu vườn tuổi thơ của ông thu nhỏ. Ông khoe hồi bé ông từng chạy nhảy, leo trèo, nô đùa trong khu vườn giống hệt như vậy ở quê ngoại vào những ngày hè. Khu vườn bé xíu đó, dạo này chiều nào cũng lay lắt rong những cơn gió mạnh. Rồi mưa xuống, trời lạnh đến mức chim ngoài vườn bay mất, sắc xanh chỉ dám ngập ngừng nơi cuống lá non và không khí trong nhà lúc nào cũng đong đầy hơi nước.Mẹ chị Mi nói đó là những cơn mưa trái mùa. Bà chép miệng: Nếu không cẩn thận chúng ta có thể lăn ra ốm bất cứ lúc nào. Binô ngó tôi: - Chỉ lo cho mày thôi. Tao thì ổn rồi. Không ai ốm hai lần trong vòng một tháng. 84.Bất chấp nỗi lo lắng về các loại bệnh thời mạo đến từ những cơn mưa trái mùa, tôi vẫn hớn hở cùng Binô chui vào dưới chạn thức ăn, nằm nghe mưa rơi lộp bộp trên mái tôn để lại thích thú rúm người trong sợ hãi.- Đây là điều thú vị thứ mấy hả mày?- Tôi quay sang Binô, thì thầm hỏi. - Thứ mấy không quan trọng. Quan trọng là nó thú vị. Thực sự thú vị.Bằng thái độ thản nhiên, có vẻ Binô muốn nhắc tôi nhớ rằng: dù vừa trải qua một trận ốm và bị ông bác sĩ so sánh với bọn thỏ nhút nhát, nó vẫn cứ là một nhà hiền triết đáng kính. - Ờ.Tôi tán đồng, giọng thờ ơ và thò đầu ra khỏi gầm chạn khoan khoái ngắm những cành là nhún nhảy trong mưa. Trong mắt tôi, những cành là trông giống như bọn trẻ con đang chơi trò cập kênh (tôi từng nhìn thấy bọn nhóc chơi trò này ở ngoài công viên – chúng vừa nhún nhảy vừa ré lên, sợ hãi một cách khoái trá), chỉ khác cành lá không kêu lên bài hãi mặc dù trông chúng có vẻ rất muốn làm điều đó.Nhưng biết đâu chúng từng kêu rất to khi tôi và Binô đã đi ngủ. Nếu bạn ngủ say, bạn sẽ không biết một chiếc lá có thể la hét, một cuốn sách có thể cười nói, một cục gạch có thể chạy nhảy, cũng như một cái chân có thể thở than. Thế giới trong khi ta ngủ là một thế giới thấm đẫm những điều kỳ diệu mà ta không bao giờ biết được. Ba bạn và mẹ bạn từng âu yếm hôn lên trán bạn bao nhiêu lần trong khi bạn ngủ, bạn đâu có biết, đúng không? 85.- Binô này, tôi nói trong khi mắt vẫn nhìn ra màn mưa ngoài trời, hôm trước mày bị ốm nhưng bây giờ mày không còn bị ốm nữa, đối với tao chắc chắn đó là điều thú vị nhất trong những điều thú vị.Tôi không nghe Binô đáp lời tôi. Chỉ có tiếng mưa gõ trên mái tôn đều đều, mỗi lúc một nhẹ dần như tiếng chân người đang rời đi. Có cảm giác một thế kỷ trôi qua sau câu nói của tôi.- Những ngày vừa rồi, tao thật là lo lắng. Lo cho mày và lo cho cả tao. Nhỡ như mày gặp chuyện gì, tao không hình dung được tao sẽ sống như thế nào. Chắc là buồn chết được. - Tôi lại thủ thỉ, ngạc nhiên vì tôi có thể nói dài như thế. - Nếu tao chết đi, chắc là mày rất nhớ tao? - Như choàng tỉnh trong tiếng mưa, Binô đột ngột cất tiếng, chỉ để hỏi một câu chán phèo - loại câu hỏi người ta chỉ hỏi khi trên đời không còn gì để hỏi nữa. Nhưng tôi vẫn bùi ngùi đáp: - Chắc chắn là vậy, Binô à. Tao sẽ nhớ mày mãi mãi, cho đến chừng nào tao cũng chết đi như mày.- Nếu tao vẫn luôn sống trong ký ức một ai đó, tao sẽ không bao giờ chết, Bêtô. Binô đáp bằng giọng nghiêm nghị, tôi cảm thấy thế và câu nói lạ lùng của nó làm tôi nghĩ ngợi mấy ngày liền.Đối với tôi, cái chết thật là tăm tối nhưng Binô lại không có vẻ gì sầu muộn khi nhắc tới chuyện đó.86.Binô dĩ nhiên vẫn sống khoẻ khoắn bên cạnh tôi. Nó đã qua được chứng viêm phổi từ hôm đó và không bao giờ phải cong người để thở trước ánh mắt thắc thỏm của tôi nữa.Nhưng ở cách nhà tôi một quãng, bà cố chị Ni đã không chống chọi được những cơn giá rét bất thường.Cậu chị Ni gọi điện thoại lúc nửa đêm, báo tin trong tiếng nấc: - Bà mất rồi. Những người bị hen suyễn như bà xưa nay vẫn sử dụng loại thuốc xịt giúp làm giảm phế quản. Thỉnh thoảng, khi quá mệt, bà thở qua một đường dây nối với bình oxy. Như thế, đã nhiều năm nay. Nhưng những năm trước, thời tiết không lạnh đột ngột như những ngày vừa qua.Mẹ chị Ni bảo chưa năm nào mùa đông kéo dài lê thê như vậy. Mùa đông trượt chân, vắt qua cả mùa xuân và đem bà cố đi mất. 87.Chị Ni mắt đỏ hoe, ôm lấy cổ hai đứa tôi:- Thế là bọn cưng không còn dịp gặp bà nữa rồi. Tôi nhớ đến câu nói của Binô hôm trước, rằng nếu tôi vẫn luôn nghĩ về bà nghĩa là bà vẫn còn sống trên đời.Nhưng dù sao tôi sẽ không còn nhìn thấy nữa con bé Phi Hùng nũng nịu sà vào lòng bà. Tôi cũng không còn dịp nghe bà tủm tỉm: “Một con cún không nghịch là một con cún bỏ đi”.Tôi rên lên với những ý nghĩ trong đầu khiến chị Ni phải vuốt ve cổ tôi: - Nín đi cưng. Chị biết cưng buồn mà. Đúng là tôi đang rất buồn. Tôi đang nhớ đến con hẻm nhỏ dẫn vào nhà bà, nhớ đến cổng rào hoa giấy đỏ hồng và những trái mận non rụng đầy mặt sân như những hòn cuội trắng.Lúc nào bạn bắt gặp những hình ảnh quen thuộc lần lượt hiện ra trong tâm trí, sau đó từ từ tan chảy vào từng ngóc ngách trong tâm hồn bạn khiến tim bạn thắt lại, ấy là lúc bạn đang đi dưới ngôi sao dẫn đường của tình yêu và điều đó chắc chắn sẽ giúp bạn trưởng thành hơn về mặt cảm xúc. Nhà hiền triết Binô bổ sung: - Cả phẩm giá nữa!88.Một tuần sau, chị Ni dắt thằng Laica về nhà tôi chơi. Nếu không nhờ chiếc mũi, tôi hầu như không nhận ra hắn. Mặt mày lơ láo, trông hắn gầy xọp đi như vừa ra khỏi một trận dịch.Chị Ni nói: - Từ ngày vắng bà, Laica không chịu ăn uống gì cả. Thằng Laica không chịu ăn uống, cũng không chịu chơi đùa. Tới nhà tôi, hắn chui vào một xó, mõm gục trên hai chân trước như thể cái đầu trở nên quá nặng đối với hắn. Tôi và Binô rón rén lượn quanh Laica, vừa đi vừa cẩn thận quan sát động tĩnh của hắn trong khi hắn làm như thể hai đứa tôi là những con cún vô hình. Hắn vẫn nằm bất động, thậm chí không buồn chợp mắt ngay cả khi bọn tôi diễu qua trước mặt hắn.Cuối cùng tôi đành lấy chân gại gại lên lưng hắn, một động tác mà tôi ít khi nào làm: - Mày nhất định không ăn uống gì thật à? Lần này thì tôi ngờ ngợ thằng bợm này đánh mất khả năng nói. - Cứ như thế, mày sẽ chết đấy. - Tôi lại nói, không chút gì là hù dọa. Nhưng trông bộ tịch của thằng Laica lúc này, cái chết không có vẻ là điều đáng sợ đối với hắn. Có thể hắn đang nghĩ tới cái chết và cái chết cũng đang nghĩ đến hắn. Cả hai đang chờ để được gặp nhau chăng?89.Chị Ni nhìn Laica bằng ánh mắt như thể đang nhìn một chiếc xe lăn xuống dốc. Tôi đọc trong đáy mắt chị sự phiền não và tuyệt vọng, có lúc ngờ rằng chính tâm trạng của tôi đang phản chiếu trong đó.Chị lắc đầu như để những ý nghĩ đen tối văng ra khỏi tâm trí: - Đó không phải là một lựa chọn hay! Tôi hiểu chị muốn nói đến thái độ của thằng Laica. Nhưng tôi biết Laica không lựa chọn hành vi của mình. Đó là một phản ứng tự nhiên, bị chi phối sâu xa bởi tình yêu thương. Bạn cũng thế thôi, khi nỗi sầu muộn vây lấy bạn, bạn sẽ không muốn làm gì hết ngoài ước muốn chôn mình trong sự cô độc.Thậm chí còn hơn cả nỗi buồn, bọn cún chúng tôi thường rơi vào cảm giác bất an khi vắng những người thân thuộc ở bên cạnh. Ở điểm này, chúng tôi rất gần với trẻ con.90.Trong ba ngày liền, thằng Laica vẫn không nhúng mõm vào đĩa thức ăn đặt trước mặt.Tôi và Binô sau những lần khuyên nhủ bất thành, chỉ biết đưa mắt ngó nhau, thầm nghĩ đến ngày chia tay thằng Laica. Tôi có linh cảm thời khắc buồn bã đó không còn xa nữa.Ba chị Ni vò đầu:- Làm sh ngữ này nói đến sự may mắn chứ không phải nói đến sự buồn cười. - Không đâu, Bêtô. Một con ruồi không phải là một cái đùi gà. Một con chó ngáp phải một con ruồi chỉ thấy buồn cười thôi. Hơn nữa. “Chó ngáp phải ruồi” thực ra không phải nói về sự may mắn mà nhằm chế giễu sự may mắn. Binô đột nhiên nghiêm trang: - Gặp được mày, đó mới là sự may mắn của tao. Chứ không phải chuyện tao ngáp được thứ gì. 66 Tôi chẳng hiểu Binô thích tôi ở điểm nào. Binô là một đứa bạn thú vị. Trong khi ngược lại, tôi là một đứa nhạt nhẽo. Có lẽ nó thích tôi chỉ vì tôi thích nó. Con người chắc cũng vậy: đôi khi bạn yêu mến một ai đó đơn giản chỉ vì người đó thật lòng yêu mến bạn. Tâm hồn chúng ta được sinh ra là để chờ đáp lại niềm yêu mến đến từ một tâm hồn khác. Nó giống như chiếc ống sáo, sẵn sàng reo lên khi ngọn gió mùa hè thổi qua. Tôi không những nhạt nhẽo, còn ưa tranh cãi. Khi nghe Binô bảo nghề nghiệp yêu thích của nó là làm xiếc – là diễn viên xiếc, tôi không khỏi nằm vật ra sàn nhà, lăn qua lăn lại vì quá buồn cười. - Làm xiếc không chỉ là kéo xe mà còn phải biết đi hai chân, phải biết ngồi trên đuôi mình…- Cuối cùng tôi nói, sau khi đã ngồi dậy. - Tao làm được. Binô đáp và nó vụt đứng lên trên hai chân sau. Tôi nhìn sững Binô, thán phục khi thấy nó đột nhiên cao lêu nghêu như một cái tháp chuông. Nhưng nó chỉ đứng được như thế một chốc thôi, rồi lảo đảo vài bước và vội vã đặt hai chân trước xuống. - Tao sẽ tập. Rồi tao sẽ làm được như những con chó trong rạp xiếc. Binô nhìn tôi bằng ánh mắt mà chỉ vừa chạm vào tôi đã tin ngay. 67 Nhưng đi ai chân không phải là tiết mục khó nhất của một diễn viên xiếc. Tôi đi lòng vòng quanh Binô, tất cả là ba vòng, rồi mới ngần ngừ cất tiếng: - Mày còn phải biết nhảy qua vòng lửa. - Tao làm được. - Mày làm được thật à? - Nhảy qua vòng lửa là điều tuyệt vời nhất mà một con cún có thể làm được. Vì vậy mà tao sẽ làm. Tôi nói, và không hiểu sao tôi lại nói như thế về ước mơ của bạn mình, thậm chí nếu không phải là một con cún thì chắc tôi đã bĩu môi: - Tao nghĩ một đứa không dám leo xuống cầu thang sẽ không bao giờ dám nhảy qua vòng lửa. - Bêtô! Binô kêu lên, giọng nó lớn đến mức có cảm tưởng tôi vừa phạm phải một sai lầm ghê gớm. 68 Có lẽ bạn cũng từng phạm những sai lầm tương tự, nhất là khi bạn còn quá trẻ. Quá trẻ thì không hiểu được rằng ước mơ đôi khi không phải là điều nhất định phải thực hiện cho bằng được, hơn nữa có thể là điều người ta không có khả năng thực hiện trong suốt cuộc đời mình. Gặp một chú lùn ước mơ lớn lên sẽ chơi bóng rổ hay một chú bé bị dị tật ở chân nuôi mộng sau này trở thành ngôi sao bóng đá thì đó không phải là điều mà bạn nên chế nhạo. Một ngày nào đó bạn sẽ nhận ra ý nghĩa của ước mơ không phải ở chỗ nó có phù hợp với khả năng thực tế hay không. Điều quan trọng là nó cho phép bạn sống thêm một cuộc đời nữa với cảm xúc của riêng bạn, trong một thế giới mà bạn có thể hoá thân một cách hồn nhiên nhất vào đấng toàn năng. Như vậy, ước mơ không chỉ là chiếc bàn là tinh thần giúp bạn ủi thẳng những nếp nhăn của số phận mà còn là cách để bạn bắt gặp hình ảnh của Thượng đế trong bản thân mình. 69 Ba chị Ni viết “Ở đây áo ấm, trời lên Tết” nhưng tôi không thấy ông mặc áo ấm bao giờ, kể cả khi ông đi ra phố. Nhưng tôi và thằng Binô thì được chị Ni khoác cho mỗi đứa một chiếc áo may bằng thứ vải rất dày. Đó là mảnh vải hình chữ nhật có khoét bốn lỗ để xỏ chân vào, và gài nút phía dưới bụng. Tôi mặc chiếc áo sọc xanh, Binô mặc chiếc áo sọc vàng và hai đứa cứ đứng đực mặt ra ngắm nghía nhau như thể chúng tôi chưa quen bao giờ. Cảm giác lạ lẫm đó thật thú vị. Mẹ chị Ni có lẽ cũng thích cảm giác đó khi bà kêu ba chị Ni giúp bà kê chiếc tủ qua bên phải, dịch chiếc bàn qua bên trái, còn chiếc đi-văng thì đẩy vào sát góc nhà. Tủ ly tách năm ngoái nằm ở bậc cửa dẫn xuống nhà bếp, năm nay đã nhích dần lên gần phòng khách. Chiếc đồng hồ treo trên tường cũng không còn ở vị trí cũ: trước đây nó quay mặt về hướng Nam, bây giờ quay mặt về hướng Đông, mặc dù tôi không nghĩ sự thay đổi đó sẽ giúp nó chỉ giờ chính xác hơn. Đồ đạc trong nhà không có thêm món gì khác, nhưng khi mọi thứ đã xê dịch, tôi và Binô có cảm tưởng vừa dọn về nhà mới. Chúng tôi dọ dẫm khắp các ngóc ngách, chui vào gầm tủ, gầm đi-văng, đánh hơi mọi thứ với vẻ nghi ngờ. Cảm giác kỳ lạ đó lấp đầy chúng tôi suốt nhiều tuần lễ liền cho đến khi chúng tôi làm quen được với vị trí của các đồ vật. Những gì tôi kể ra thật là nhỏ nhặt. Nhưng phải chăng quy luật của cuộc sống cũng không có gì to tát: khi bạn thay đổi một góc nhìn, bạn sẽ thấy thế giới mà bạn đang sống hiện ra dưới một thứ ánh sáng khác, và biết đâu nhờ vậy mà quan niệm của bạn về thế giới cũng khác đi! 70 Nhưng tôi chỉ được mặc áo vào ban đêm. Những ngày đầu xuân, thời tiết trở nên khác thường. Hôm nào cũng vậy, cả nhà vừa dùng xong bữa tối, tiết trời bắt đầu se lạnh và bọn mèo hoang bắt đầu ho sù sụ trên các mái nhà. Có nhiều đêm tôi và Binô chui vào sau kẹp tủ, cố tránh xa các cửa sổ, vừa ngủ vừa ép sát người vào nhau nhưng chúng tôi vẫn bắt gặp mình run lên qua hòa âm của những tiếng rên. Từ khi khoác thêm lớp áo dày, chúng tôi có cảm giác ái đó vừa quạt than dưới da mình. Tôi lại có dịp mơ những giấc mơ về thảo nguyên, trên cánh đồng quen thuộc đó tôi và Binô lại được nô đùa thoả thích, lại lăn lộn trên cỏ nhiều giờ liền nhưng lần này chiếc áo đã giữ cho mớ lông trắng của Binôt bớt vấy bẩn và xơ xác hơn. Trong rất nhiều ngày, giấc ngủ của tôi đã được những giấc mơ đó sưởi ấm đến tận sáng bảnh. Khi nắng lên, chị Ni ôm từng đứa vào lòng, một tay giữ chặt không cho chúng tôi cựa quậy, tay kia lần cởi từng cúc áo. Tôi nhìn Binô, tiếp tục thấy lạ lẫm, lần này vì chẳng thấy chiếc áo sọc vàng trên người nó đâu. Cứ như thể nó vừa bước ra khỏi giấc mơ đêm qua của tôi và trong khi vội vàng hắn đã đánh rơi chiếc áo ở chỗ nào đó ngay rìa cơn mơ. Chắc thế! 71.Rất giống những đứa trẻ, ba chị Ni cũng có một con heo đất của riêng mình.Ông đặt chú heo có cái bụng tròn quay lên tủ sách kế bàn làm việc. Thỉnh thoảng được vào chơi tha thẩn trong phòng, tôi nhiều lần thấy ông lặng lẽ gấp những tờ giấy bạc và cẩn thận nhét vào đường rãnh nhỏ trên lưng chú heo đất.Tôi từng nghe người ta bảo trong cuộc sống tiền bạc không phải là thứ quan trọng nhất nhưng điều đó không có nghĩa là bạn cho phép mình nhìn tiền bạc với thái độ rẻ rúng.Có những người tỏ vẻ coi khinh tiền bạc, như là coi khinh những gì thuộc về vật chất. Họ làm ra vẻ đồng tiền là thứ gì bẩn thỉu, bởi vì thực sự đó là những đồng tiền họ kiếm được bằng những cách bẩn thỉu.Nếu bạn phải làm việc cật lực mới kiếm được tiền, ắt bạn sẽ có một thái độ đúng đắn với những đồng tiền bạn kiếm được.Những người lao động chân chính và lương thiện bao giờ cũng quý trọng tiền bạc, giống như những người làm vườn cần mẫn luôn yêu quý hoa trái được sinh ra dưới bàn tay chai sạn của mình.Bọn tôi không xài tiền nhưng bọn tôi biết giá trị của đồng tiền, biết rằng đồng tiền tử tế chính là thành quả và là thước đo của lao động.Trên đại thể, những đồng tiền đó bao giờ cũng có mùi mồ hôi.72.

Ba chị Ni bỏ tiền vào chú heo đất với vẻ nghiêm trang như thế nào thì khi lấy ra ông cũng khoác một vẻ mặt nghiêm trang như vậy.Ông không đập chú heo xuống sàn nhà như bọn trẻ vẫn làm để sung sướng nghe thứ âm thanh loảng xoảng vang lên, sung sướng nhìn ngắm vô số tờ giấy bạc đã được xếp gọn gàng, vuông vức bất thần nhảy ra và nằm chen chúc giữa những mảnh sành vỡ như một phép màu.Ông dùng một con dao nhọn, loay hoay khoét một lỗ thủng dưới bụng chú heo đất rồi cặm cụi moi ra những tờ giấy bạc. Ông lôi từng tờ một, đều đặn và từ tốn, cứ như thế cho đến tờ cuối cùng.Xong, ông cắt một mảnh nhựa cứng, lấp vào chỗ thủng và dùng băng keo dán lại.Trông ông làm điều đó với vẻ thận trọng như y tá băng bó vết thương cho một người bệnh, tôi chợt hiểu tại sao ông không đập vỡ chú heo đất như cái cách người ta vẫn làm.Có lẽ trong tâm tưởng của ông, chú là một sinh linh. Chú sinh ra từ đất ắt chú vẫn sống đời sống của đất.Ông chọn cách có thể lấy được tiền mà không phải vĩnh biệt một sinh linh.Cái đó người ta gọi là lòng chẳng nỡ.73.

Ba chị Ni có những đứa cháu. Họ gọi ông bằng chú và sống ở một nơi rất xa. Ông nói với mẹ chị Ni bằng giọng phấn khởi "Tết này tụi nó sẽ đến thăm gia đình ta".Những đứa cháu họ nghèo, tôi đoán thế khi thấy ông lúi húi nhét tiền vào từng bao lì xì rồi đem cất trong ngăn tủ. Hẳn đó là số tiền ông đã lôi ra từ bụng chú heo đất.Rồi họ đến - những đứa cháu. Tất cả là sáu người. Họ đều ăn mặc đẹp và rẻ tiền.Họ là những người nhà quê, tôi nhận ra điều đó từ thứ mùi xa xăm tỏa ra từ cơ thể họ, trong đó trộn lẫn mùi đất ải, mùi lá mục, mùi phân bò khô và mùi củi tươi được đốt cháy, cả mùi tóc khét nắng và mùi nước mưa.Như những người nhà quê chân chính, họ không biết cách khép kín bản thân. Họ nói rất to, bằng thứ giọng cực kỳ khó nghe, và dù cẩn thận đến mấy thỉnh thoảng họ lại bôi bẩn sàn nhà.74.

Bọn họ có cách thể hiện tình cảm khá lạ lùng. Họ ôm lấy ba chị Ni, mẹ chị Ni và chị Ni, ôm như thế và khóc ồ ồ. Có cảm giác họ vừa nhặt được món gì đó thân thiết mà họ trót đánh mất.Khi buông tay ra, họ bắt đầu cười, vừa cười vừa lấy ống tay áo chùi nước mắt.Nhìn họ cười cười khóc khóc, tôi không biết lúc nào thì họ vui, lúc nào thì họ buồn.Nhà hiền triết Binô cọ mõm lên má tôi, thì thầm:- Họ vui đấy.- Họ khóc cơ mà?Binô nhìn tôi bằng ánh mắt như thể tôi là một con chó bằng đá:- Khóc, đôi khi là một kiểu cười. Và ngược lại.75.

Những người cháu chỉ ở chơi nhà tôi có một ngày, sau đó họ còn đi thăm nhiều người khác và nhiều nơi khác.Nhưng đó là một ngày thật đặc biệt: không ai chịu để cho cái miệng và tay chân ở yên. Đi lên đi xuống, nấu nướng và ăn uống. Rồi nói, cười, khóc, xì mũi, rồi ôm lấy nhau đập đập, vỗ vỗ, rồi lại nói, cười, khóc và xì mũi.Buổi tối, khi những người cháu đứng dậy cáo từ, ba chị Ni giúi vào tay mỗi người một bao lì xì ông nhét sẵn trong túi áo.- Chú ơi, chú cho tụi cháu nhiều quá!Đứa cháu nhỏ nhất mở bao, nhìn vào và la lớn.Ba chị Ni kín đáo liếc mẹ chị Ni qua khóe mắt, giọng khỏa lấp:- Chỉ là quà đầu năm cho các cháu thôi. Có đáng ba��t đầu ẩm ướt. Tuy nhiên cái lạnh đã giũ áo ra đi cùng những cơn gió mùa đông bắc.Đến những ngày đầu tháng ba, mọi thứ mới trở về như cũ. Mặt trời đã thong thả dạo bước trên những đám mây, sắc xanh thi nhau nhuộm tới đầu cành và chim vàng anh đã trở lại khu vườn bên ngoài lan can, líu lo ca hát.Những chiếc áo ấm của tôi và Binô đã được chị Ni xếp vào đáy tủ và hai đứa lại tiếp tục thưởng thức cuộc sống khi nằm im lìm bên nhau nhìn nắng sau những ngày mưa trong một cảm giác êm đềm khó tả.97. Tới một ngày, tôi và Binô được chị Ni dẫn đi thăm bà. Lúc mất, bà cố được an táng trong một nghĩa trang rộng rãi và mát mẻ nằm ở ngoại ô thành phố. Khi theo chị Ni đến đó, tôi mới biết được nơi ở mới của bà. Dĩ nhiên rồi, khi bà chuyển đi, lũ cún chúng tôi buộc phải ở nhà. Trong một ngày bận rộn như vậy, người ta không muốn bọn nhóc chúng tôi quẩn chân gây ra lắm nỗi phiền hà. Nghĩa trang thật nhiều cây xanh, ở một vài nơi lá kết thành vòm như những cổng chào. Bọn tôi chạy lon ton phía sau chị Ni trên con đường rải sỏi men theo thảm cỏ, chốc chốc lại dừng lại để tranh nhau ngửi những bông hoa nở dọc lối đi. Ngôi mộ của bà nằm sâu bên trong, giữa các ngôi mộ khác. Tất cả các ngôi mộ đều vuông vức, ngăn nắp như những ngôi nhà nhỏ nằm kế nhau, được chia thành từng khu.Lối đi giữa các khu đều có tên đường. Chị Ni bảo: - Đây là Thị Trấn Giữa Trời, chúng ta đang đi trên đường Cỏ Lau.Một lát, chị lại bảo:- Chúng ta sắp tới đường Ban Mai. 98.Thị Trấn Giữa Trời là một khu phố đông đúc nhưng yên tĩnh. Nhìn những ngôi mộ nằm san sát nhau có thể biết rất nhiều cư dân trong thành phố đã chuyển về đây.Có cơ man là người đi lại trong nghĩa trang vào buổi sáng hôm đó. Cũng như chị Ni, họ đến đây để thăm viếng bà con.Tôi thấy một bà dắt theo thằng cún có đôi tai rất dài. Thằng này chạy nhảy tung tăng và trông vẻ tự tin của hắn tôi đoàn hắn đã đến đây nhiều lần. - Nhà bà đây, số 26 đường Hoa Giấy.Chị Ni dừng bước trước một ngôi mộ nhỏ và tôi lập tức nhận ra tấm ảnh của bà gắn trên tấm bia. Từ trong tấm ảnh, bà nhìn tôi và mỉm cười. Tôi nghe bà hỏi “Bêtô vẫn khoẻ chứ?”. Và tôi nghe tôi đáp “Con vẫn khoẻ, thưa bà".Tôi liếc thằng Binô đang tò mò đánh một vòng quanh ngôi mộ, nói thêm: “Thằng Binô vừa ốm một trận nhưng bây giờ cũng khoẻ rồi, bà ạ!”.Rất nhiều hoa được trồng quanh chân mộ bà cố. Hoa hồng, hoa cẩm chướng, hoa vạn thọ và một dây tóc tiên bò quanh tấm bia như một tấm rèm lốm đốm những nụ hoa bé xíu.Sau khi quét dọn, chị Ni cặm cụi nhổ cỏ giữa các luống hoa trong khi tôi và Binô đùa nghịch gần đó. Đối với bọn cún chúng tôi, chỗ ở mới của bà cố thật tuyệt. Hai đứa tôi rượt đuổi nhau thoả thích mà không sợ va đầu phải chân bàn hay cạnh tủ như lúc ở nhà. 99.Binô hớn hở nói, sau khi chúng tôi về tới nhà: - Bêtô, bà vẫn sống với chúng ta!- Ờ. – Tôi tán thành ngay. Binô hăng hái: - Con người ta có thể sống bằng nhiều cách.Tôi lại “Ờ”, vẫn thấy nó nói đúng. Nhưng đến khi nó bảo “Và cũng có thể chết bằng nhiều cách” thì tôi bắt gặp mình băn khoăn. Sống bằng nhiều cách thì tôi đã biết rồi, nhưng chưa bao giờ tôi nghĩ đến cái chết theo cùng một kiểu.- Chết bằng nhiều cách ư? - Ừ. Như lão Hiếng đó. Lão đã chết từ lâu. Tiết lộ của thằng Binô khiến tôi ngạc nhiên quá sức:- Lão Hiếng chết rồi sao? - Bêtô, có những người đã chết ngay lúc đang còn sống.100.Khi nhà hiền triết Binô đã nói rõ ra như thế thì tôi cảm nhận được ngay. Tôi không ở trong số những thằng cún có trí nhớ quá ngắn, nhưng sự thực là từ ngày lão Hiếng dọn nhà đi nơi khác tôi đã không còn nghĩ gì đến lão ta nữa. Tôi không thấy có lý do gì để nghĩ đến lão dù là nghĩ đến để căm giận hay ghét bỏ. Nếu ai đó còn xứng đáng để bạn nuôi nấng sự căm ghét, người đó vẫn còn giá trị trong mắt bạn.Đằng này, ngay lúc này đây, lão Hiếng không hề gắn với cảm xúc nào trong tôi. Nói cách khác, lão đã trượt khỏi cuộc sống của tôi.Bây giờ nghe thằng Binô nhắc tới, tôi mới sực nhớ là trên đời từng có một người như lão Hiếng. 101.Nhưng lão Hiếng không không chắc đã là một người, đúng theo nghĩa lấp lánh nhất của từ này. Mỗi người sinh ra đều có một cái tên. Cái tên là dấu hiệu để phân biệt người này với người khác. Không có tên, người ta gọi là vô danh. Vô danh thì không đọng lại được trong tâm trí bất kỳ ai, không phân biệt được với ai. Nó không có hình thù. Nó chỉ là một khối nhờ nhờ.Bạn cũng biết rồi đó, cái tên đôi khi được cha mẹ đặt cho một cách ngẫu nhiên, nhưng chính cách sống của bạn đã không ngừng chưng cất cái tên của mình qua năm tháng, giúp cho nó tỏa hương.Lão Hiếng chắc cũng từng có một cái tên như những người khác. Nhưng tính cách của lão đã lấn át và nhuộm đen cái tên cha mẹ đặt cho lão và bằng cách đó lão đã tẩy xóa cả lão lẫn cái tên của lão khỏi ký ức mọi người. Chúng tôi gọi lão Hiếng như gọi một thế lực, một hiểm họa hay một bệnh dịch chứ không như gọi một con người. Điều đó có nghĩa là nhà hiền triết Binô đã đúng: Lão Hiếng thật, với tư cách một người, đã chết.102.Nếu những gì gắn với lão Hiếng đều xa lạ với con người thì những gì thuộc về con người đều không xa lạ với chúng tôi. Cho đến lúc này, khi cuốn sách trên tay bạn sắp sửa khép lại, hẳn các bạn đã biết rằng cũng như các bạn, chúng tôi có khả năng sở hữu tình yêu thương, lòng biết ơn, thậm chí cả sự minh bạch và khát vọng tự do.Và thật là tuyệt khi mỗi con cún đều có một cái tên. Tôi nhìn Binô, vờ hỏi: - Ê, bạn tên gì vậy?Binô nhìn lại tôi với vẻ ngơ ngác, nhưng vẫn đáp: - Tôi là Binô. Nó kịp nhận ra tôi vừa nghĩ ra một trò chơi mới và lấy vai nó huých vào vai tôi:- Thế còn bạn tên gì? - Tôi là Bêtô.Tôi chưa bao giờ tự gọi tên tôi. Hôm nay là lần đầu và tôi ngạc nhiên nhận ra mình tự gọi tên mình rồi lim dim mắt lắng nghe cái âm thanh vừa thân thiết vừa bỗng nhiên lạ lẫm đó ngân nga trong tai là một điều vô cùng thú vị. Nếu không tin bạn hãy thử gọi tên bạn một lần đi, bạn sẽ thấy lòng bạn nảy mầm một cảm xúc gì đó như là sự trìu mến, nỗi hân hoan và niềm kiêu hãnh - cùng một lúc.Đó cũng là một trong vô vàn những điều thú vị mà cuộc sống cố tình giấu kín ở ngóc ngách nào đó trong tâm hồn của mỗi chúng ta theo cái cách các bậc cha mẹ vẫn giấu quà tặng con cái ở những nơi bất ngờ nhất trong nhà. Khám phá những điều thú vị đó, hay tìm thấy những món quà đó, chính là làm giàu thêm ý nghĩa của cuộc sống và bổ sung thêm lý do để cuộc sống trở nên đáng sống.Chính nhà hiền triết Binô đã nói như thế. TPHCM, 4.4.2007