Thầy Mãn tử hết đường hiếu nghĩa,

Xét nhà huyên quạnh quẽ đã lâu;

Thờ cha sớm viếng, khuya hầu,

Chẳng may gặp phải mẹ sau nồng nàn;

Trời đương tiết đông hàn lạnh lẽo,

Hai em thì kép áo mền bông;

Chẳng thương số phận long đong,

Hoa lan nở để lạnh lùng một thân.

Khi cha rạo theo chân xe đẩy,

Rét căm căm bỗng xẩy rời tay;

Cha nhìn ngẫm nghĩ mới hay

Nghiến răng rắp cắt đứt dây xướng tùy... Cậu Quý đọc được đến đây thì không biết vì động lòng hay sao mà bà tham bỗng đứng dậy rồi lẳng lặng đi lên gác. Cậu cũng tủi thân, nước mắt nước mũi chảy ra ràn rụạ Nghiến răng rắp cắt đứt dây xương tùy ỳ ỳ... Giọng cậu lè nhè nghe mới thảm làm sao! Nói là cậu học bài thì không đúng, vì miệng tuy ề à đấy nhưng tâm trí thì để cả vào những viên sỏi ly ty nó đang nghiến vào đầu gốị Khốn nạn! Chỉ vì chập tối cậu đánh vỡ có cái bát hoa mà phải đánh một trận nên thân, lại phải quỳ, phải nhịn cơm. Cậu mỏi mệt quá nhưng không dám kêu, chỉ đưa cặp mắt lờ đờ nhìn cha rồi lại nhìn đồng hồ trên mặt tủ: còn lâu! mới có hơn tám giờ! Thất vọng, cậu khẽ thở dại một cách thiểu nãọ Sa nước mắt chân quỳ miệng gửi,

Lạy cha xin xét lại nguồn cơn...

Tiếng Quý học lè nhè vẳng đưa vào nhà trong, lọt vào tai Chi như những lời ai oán. Nàng ngồi đó đã lâu không nhúc nhích. Nàng thương em, nàng giận cha, nàng tủi phận. Em nàng khổ bao nhiêu thì nàng sầu não bấy nhiêụ Trong khi ấy ông Tham Bình vẫn ngồi trầm tư mặc tưởng, hai mắt đăm đăm nhìn xuống trang sách như người làm phép thôi miên. Ông cứ ngồi như thế trong hai giờ đồng hồ. Hai giờ ấy đối với chị em Chi thực dài bằng hai thế kỷ. Chị mong cho cha đi ngủ, em cũng tâm tâm niệm niệm khấn thầm. Nhưng ông Bình vẫn thờ ơ lãnh đạm như không nghe tiếng rền rĩ của đứa con thơ. Chuông đồng hồ thong thả buông 10 tiếng. Ông ngước mắt lên nhìn giờ rồi đứng dậy lặng thinh đi lên gác, chẳng thèm bảo tha tội cho con. Nhưng, khi nghe chừng ông đã lên đến bậc thang thứ nhất, Chi thấy nhẹ hẳn ngườị Nàng cầm cây đèn ra nhà ngoài thì Quý cũng lấy tay phủi lần cát đỏ bám vào quần. Nàng đặt cây đèn xuống bàn rồi vạch áo em ra xem thì thấy trên lưng đầy những vết lằn thâm tím. - Em có đau không? Động lòng vì câu hỏi của chị, Quý thổn thức nấc lên hình như bao sự đau đớn ứ trong tâm can bây giờ mới tràn ra cổ. Có tiếng ông tham khạc ở trên gác. Chi giật mình bịt lấy mồm em không cho khóc: - Nín đi em! Nín đi không thầy lại nghe tiếng. Giọng nàng ngọt ngào như mẹ dỗ con. Khi Quý đã nín, nàng mới sực nhớ là em chưa ăn cơm nên âu yếm bế cậu vào trong buồng, miệng nói sẽ: - Chị lấy cơm cho em nhé! Thì, như tỏ lòng uất ức vì sự tàn tệ của cha, cậu lại thổn thức nấc lên mấy cáị Hai hàng nước mắt đồng thời tràn ra hai má. Bao nhiêu cảm tình đối với người đã thương yêu cậu lúc ấy đều như ẩn trong những tiếng thổn thức nghẹn ngàọ Mà cái tình của Chi đối với em thực cũng thiêng liêng gần như tình mẫu tử. Nàng chỉ nghĩ đến em, chỉ mong sao cho em được sung sướng mà thôị Thấy em đã nín, nàng để cậu ngồi một mình rồi vội vàng xuống bếp lấy cơm trong lòng vui vẻ như người mẹ nghèo đi chợ về với dăm ba chiếc bánh. Nhưng khốn nạn! lúc nàng mở nắp vung nồi ra để sới cơm thì chẳng còn một hột. Chi cực thân quá mà không dám khóc, sợ em biết. Nàng gượng cười nói với em: - Cơm nguội lắm! Em hãy ngồi đấy để chị đi thổi cơm cho em ăn. Rồi nàng bưng nồi xuống bếp lấy rá lên đong gạo, nhưng dờ đến hòm thì nàng thấy ai đã khóa chặt từ bao giờ. Lần này Chi không thể nén được nỗi thương tâm: hai dòng lệ bỗng từ từ chảy xuống hai gò má. - Cái gì thế chị? Chi vội vã lau nước mắt, ngoảnh lại bảo em: - Không? Chị tìm bát để đong gạo... Em, em cứ nằm xuống ngủ đi cho đỡ mệt; lúc nào cơm chín chị sẽ gọị Quý ngáp dài: - Ăn cơm "mấy" gì được? - Cá kho em ạ! - Chả! Dì lại... Gói đường chị mua cho em hôm nọ, chị cho em ăn cũng được. - ừ, em cứ ngủ đi, sau chị gọị Ngoan ngoãn, Quý chui vào trong chăn. Chi cũng vờ xuống bếp, ra đứng nấp ở bên ngoàị Một lúc sau nghe tiếng em ngáy, nàng rón rén đi vào chong đèn ngồi bên cậu Quý. Cơn mỏi mệt vừa qua đã làm cho cậu ngủ thiếp đi, thỉnh thoảng cậu lại thổn thức thở dàị Bấy giờ, Chi mới được tự do với nỗi cực lòng. Nàng ngồi bó gối bên em mà khóc... Khóc chán lại nín, nín rồi lại khóc. Nàng gọi mẹ không biết là bao nhiêu lần: "Me ơi! Me có biết là chúng con cực khổ thế này không me!" Đêm càng khuya sự đau khổ càng thấm thíạ Nàng tức giận quá chỉ muốn ngồi suốt sáng để tỏ lòng phẫn uất. Nhưng nàng nhọc quá không sao gượng được; vừa ngả lưng xuống chiếu, nàng đã ngủ quên đi lúc nào không biết... Lúc bừng mắt ra trông thì trời đã tảng sáng. Chi vội vàng trở dậy mở cửa ra sân. Gió lạnh ùa vào buồng đưa theo mấy hạt mưa giá ngắt. Chi khép cửa lại tự nhủ thầm: - Trời rét mướt thế này mà nhịn đói thì chịu làm sao được. Hay ta cho nó mấy xu... Nghĩ tới tiền, Chi lại thở dài ngao ngán vì đã 5, 6 hôm nay nàng không có một đồng trinh nào trong túi; mà đi vay thì... Cái ý nghĩ ấy vừa đến trong óc đã làm cho Chi hổ thẹn. Nhưng nàng nghĩ đến em hơn nên chỉ do dự một lúc, nàng đã vội vàng xuống dưới nhà lay thằng bếp: - Anh Ba... Anh có tiền cho tôi vaỵ Dở ngủ dở thức, bếp Ba càu nhàu: - Khổ! Cô lại hỏi vay tôi thì còn trời đất nào nữạ Câu nói thật thà của anh ta đối với Chi có ngụ bao sự mỉa mai chua chát: "ừ! Cô là con một ông tham mà sao lại phải đi vay một thằng nghèo xác!" (1) ở trên đời này con nhà quý phái mà phải như thế thì còn chút danh dự nào không? Nàng uất ức quá, muốn chạy ngay lên gác để nói cho cha rõ, nhưng nghĩ tới thái độ lạnh lùng khinh bỉ của ông, nàng lại nghẹn ngào nuốt lệ. Đang phân vân, nàng bỗng sực nghĩ đến Lan, một người bạn nàng mới quen biết. Không suy nghĩ gì nữa, nàng vội sửa khăn áo để lên phố vay tiền. Nàng không muốn cho em phải nhịn đói... Nhưng khốn nạn! nàng vừa về tới nơi thì Quý đã đi học rồị Ông Bình đang mặc áo thấy con về, cau mặt hỏi: - Con này đi chơi đâu sớm thế? Chỉ hư thân! Chi uất ức quá đứng lặng giờ lâu mới nói được: - Con lên phố để vay mấy xu cho thằng Quý nó ăn quà vì hôm qua nó phải nhịn cơm. Rồi Chi gục đầu vào tường mà khóc. Một sự chẳng ngờ! Ông Bình tuy bắt con nhịn cơm nhưng ông chắc thế nào lúc ông đã đi ngủ, hai chị em nó cũng lấy cơm cho nhau ăn, nào ngờ đâu! _ ° _(1) Bỏ 1 giòng Ông ngạc nhiên, muốn hỏi cho ra manh mốị Nhưng chợt nhớ đến cảnh cơ hàn của mình thuở trước, ông lại lạnh lùng: - Mày không có tiền à? Rồi ông mở ví lấy một đồng bạc giấy ấn vào tay con, miệng nói sẵng: - Đấy cho!