ác cô gái tập trung ở sân nhà ông Bi đợi lệnh mới của huyện. Jim được giải đến chỗ bậu cửa ở gian nhà ngang - nơi hắn ngồi ban sáng. Jim ngồi xuống vặn người qua lai như muốn rũ bỏ trận đòn vừa nãy ở bên sông rồi duỗi thẳng chân trai, hai tay chống bậu cửa, đưa mắt nhìn ra sân. Các cô gái đang ngồi ngả người thoải mái vào vách tre chạy dài trước hiên nhà. Hai chân duỗi thẳng, hai chân bắt chéo, hai chân khoanh lại. Cô cắm cúi lau súng, cô mải mê thắt lại bím tóc, cô đang lăng xăng băng vết thương cho bạn... Không một tiếng rên la, chỉ có tiếng rúc rích nói cười. Có cô thỉnh thoảng lại liếc mắt về phía Jim rồi cúi xuống thầm thì. Cả đám lại cưới rộ lên, nắc nẻ... Jim biết các cô gai đang bàn tán về mình. Hắn giơ tay xốc lại cái cổ áo, nghiêng đầu, nheo mắt đánh cái nhìn sang như dò hỏi "Trông tôi thế nào?". Cái nhìn nghiêng nghiêng, loá ra những ánh sáng xanh lấp lánh tinh nghịch của hắn càng làm cho các cô cười to hơn, cô nọ úp mặt vào lưng cô kia như xấu hổ. "Các cô ấy cười cái gì thế nhỉ?". Jim bất giác đưa tay lên vuốt tóc. Hắn bỗng ước mình hiểu được những lời nhỏ to của các cô gái ở phương trời khác, từ bên kia chiến tuyến. Chắc chắn chúng sẽ cho hắn biết thêm nhiều điều bất ngờ, thú vị về bản thân mình. Jim mỉm cười lâng lâng. Hắn chăm chú nhìn những đôi mắt trong trẻo trên mấy khuôn mặt rạng rỡ, những đôi môi mọng căng sức trẻ đang khúc khích nói cười. “Nhìn cái cách các cô gái cười thì biết rằng họ thật thoải mái và bằng lòng với cuộc sống của mình. Món quà "tự do, dân chủ" quả là quá xa xỉ đối với những người dân này, họ đâu có cần chúng! Thế mà chúng ta đang phải đổ bao xương máu tiền của để mang nó tới. Họ khác xa với những gì mà chúng ta vẫn tưởng tượng. Ai có thể ngờ rằng họ vừa từ cái chết trở về. Nếu không có mấy khẩu súng và mấy cái băng dính đỏ máu thì chắc rằng mình đang ở buổi giao lưu Đông Tây đầy lý thú! Cái gì đã làm cho những cảm giác đau đớn hay sợ hãi - những cảm giác rất đỗi bình thường của con người bị tê dại? Họ lấy đâu ra sự dẻo dai kiên cường đến như vậy?". Câu hỏi chưa có lời đáp lúc ở trên sông lại quay về. Trước kia hắn đã từng bất bình khi nghe Tướng Eagle Gueeler - Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân điều trần trước Thượng nghị viện rằng: "Đối với ông ta, Phương đông vẫn còn xa lạ. Ông ta chẳng hiểu gì đầu óc của Đông Phương, của những người cách mạng, nhất là những giá trị của người Bắc Việt... Người Mỹ thường tỏ ra lúng túng trước cách cư xứ của họ...". "Đây chính là lời thú tội tự giác nhất?" Jim trầm ngâm. "Có một cái gì đó khác biệt đang nằm giữa hai phía, một bên do nắm trong tay một nền kỹ thuật tiên tiến vào bậc nhất nên nó đã ngăn cản nhận thức của chính họ về con người, khiến họ dường như bỏ rơi những yếu tố không phải là kỹ thuật. Họ chỉ biết kỹ thuật này chưa đạt thì cần phải có thêm những kỹ thuật mới tân tiến hơn. Phía bên kia thì luôn khẳng định rằng con người chứ không phải là vũ khí quyết định thắng lợi của cuộc chiến. Họ đang dùng những khẩu súng trường có tới sáu mươi năm tuổi để bắn hạ những thần Sấm, con Ma, con Ó - những loại máy bay phản lực tân kỳ nhất, báo hiệu cho một nền kỹ thuật của thế kỷ XXI. Họ đang chứng minh cho sự khẳng định của mình...". Jim chìm đắm trong suy tư, bao lập luận giằng co, vật lộn trong đầu hắn… Vừa cắt cử người tìm cách vượt sông lên huyện báo cáo tình hình và xin chỉ thị xong là ông Bi bê ngay cái bộ xương rêu rạo, đau nhức lên giường. Na không rời cha nửa bước... Em lau mặt, lau chân tay lấm lem bùn đất rồi đớ cha dậy uống nước. Cái bộ xương ọp ẹp bị nâng lên hạ xuống lại được dịp rên lên hừ hừ... Ngay lập tức, hai nắm đấm xinh xinh chạy suốt từ lưng lên gáy rồi ngược lại, đều đều, nhịp nhàng cho tời khi tiếng rên biến thành tiếng thở nhè nhẹ... Bây giờ cái quạt đã thay cho hai nắm đấm, nó không ngừng phe phẩy, có lúc còn sải ra tới tận hai bàn chân to xù để trông chừng lũ muỗi... Cái cổ tay nho nhỏ của Na cứ ngả qua ngả lại quat đều đều nhè nhẹ. Cái lưng áo của cha đã khô, em dừng tay, quệt trán - ống tay áo nâu ướt sũng mồ hôi đã ngả sang đen... Ông Bi thở đều đều, ngủ ngon lành như đứa trẻ... Na nhẹ rướn người thả màn, giắt cẩn than vào bốn gồc rồi nhón chân rón rén bước ra ngoài. Bóng Na vừa xuất hiện ở thềm thì bao suy tư đang vật lộn trong đầu Jim bỗng biến đâu mất. Hắn nhìn như bị hút chặt vào vật báu trước mặt mà Chúa đã ban tặng trong hoàn cảnh khốn cùng này. Các cô gái tíu tít ngay: - Na ơi! Cho chị xin bát nước. - Na ơi! Cho chị mượn cái lược. - Na ơi! Tìm cho chị miếng giẻ... Na ơi, Na ơi, Na ơi... “Ồ hóa ra tên cô bé là Na ơi. Bé con có cái tên dễ thương quá!”. Jim mỉm cưới, lẩm nhẩm: Na ơi, Na ơi... Hắn bỗng dững lại, lắng tai nghe các cô gọi í ới... Hắn ngồi thẳng lại, uốn môi, đặt lại lưỡi: Na ơi, Na ơi... Hắn gật gù khoái chí cười toét miệng - tên cô bé đã được gọi lên chính xác. Na chạy đi chạy lại như con thoi, hết lên nhà trên lại xuống bếp, ra sân... Cái quần đen dầy cộp, rộng thùng thình ngắn cũn để lộ ra đôi mắt cá xinh xinh. Cái áo cánh nâu đã chật, bó sát lấy thân hình bé nhỏ, lấp ló hai cái nụ hoa cau nhu nhú phía trước ngực. Cô bé vui lắm! Chưa bao giờ nhà em lại có đông các chị đến như vậy. Giá ngày nào cũng có các chị đến chơi như thế này thì vui quá... Tiếng gọi "Na ơi" đã dứt. Cô bé chay lại định sà vào lòng Mi nhưng cánh tay phải quấn đầy băng trắng đang treo trước ngực làm em đứng sững lại. - Chị có đau lắm không, chị Mi? - Na khe khê hỏi. Mi chỉ mỉm cười, cô đang dùng cái tay lành lặn còn lại của mình gỡ mái tóc ướt. - Để em chải cho… Na đỡ cái lược gỗ từ tay Mi, cẩn thận chải từng lọn tóc nhỏ. Đường ngôi giữa thẳng tắp chia mái tóc của Mi sang hai bên gọn gàng. Đã bao lần Na được chị Mi chải đầu, buộc tóc, nhưng đây là lần đầu em được vuốt ve làn tóc của chị. - Em gỡ tóc của mình ra đi, nó cũng ướt nhẹp đấy - Mi nhắc. Na tháo cái cặp ba lá ở phía sau đầu, gỡ tung hai bím tóc, lắc đầu qua lại. Mái tóc den dầy xổ tung ra, che kín hai vai, đổ dài xuống lưng và ngực. - Đêm nay chị có lại sang sông không? - Có chứ! - Mi đáp - Chị chỉ còn có một tay, làm sao chèo thuyền, bắn súng được - Na thắc mắc. - Ừ nhỉ! Chị ở nhà với em nhé! Tối nay em sẽ luộc mấy củ khoai mới bới, ngọt lắm. Mi im lặng, Na vẫn tíu tít: - Chị Mi à, em có cái này cho chị xem. Cô bé gỡ cái kim băng cài ở túi áo bên trái, nhẹ nhàng lôi ra một con vật nhỏ bé, mũm mĩm, hai râu vểnh lên. - A, con dế mèn Chúa - Mi kêu lên - Ở đâu đấy? - Em bắt được lúc nãy, ở bến sông - Na khoe - Đẹp không chị? Na vuốt nhè nhẹ con vật bé nhỏ, áp nó vào má, đu đưa: - Ngủ ngoan nhé, bé của chị. Tý nữa chị thưởng cho ngọn cỏ non... Trời xâm xẩm. Mặt trời đã thu lại hết các sợi vàng, sợi đỏ, lui về sau núi nằm nghỉ. Gió mát hây hẩy thổi, cây cối lao xao, hương bưởi thơm ngan ngát tỏa khắp sân, khắp vườn. Để em hái cho chị mấy cái hoa bưởi cài tóc cho thơm nhé. Na nghiêng đầu âu yếm nhìn Mi. Chẳng đợi chị Mi trả lời, Na đút vội con dế mèn vào túi, đừng dậy, chạy về phía cây bưởi. Hai cái chân nhảy lách chách như con chim chích, nhưng hai cánh tay lại dang ra rập rờn như hai cánh bướm, mái tóc đen dầy xổ tung, đánh qua lại trên cái lưng be bé, lấp ló hai cái mông quần bạc phếch. Jim chẳng thể nào rời mắt khỏi cô bé... Na ngước mắt nhìn lên cây bưởi xanh um lá, thấp thoáng những đóa hoa trắng. Kia rồi, một chùm hoa nở rộ đang là là, những cánh hoa cong cong để lộ cái nhụy vàng đã nhạt phấn. Na kiễng chân, với tay, nhưng bỗng dừng lại, hạ tay xuống. Chênh chếch ở phía trên, một cành bưởi đầy lá non xanh mởn đang vươn ra. Trên ngọn của nó, một chùm nụ trắng muốt mới hé, lấp ló mấy cái nhụy vàng sậm. "Cành hoa này sẽ thơm đậm và thơm lâu hơn. Chắc chị Mi sẽ thích lắm đấy!". Na thầm nghĩ. Em lùi lại vài bước lấy đà rồi nhẩy lên. Người căng ra, cánh tay phải giơ cao lên. Khi ngón tay giữa vừa chớm được vào cành hoa làm nó khẽ rung lên thì Na lại rơi ngay xuống. Lũ gió mải luồn đuổi trong đám lá xanh, va vào mấy nụ hoa trắng nhụy vàng, làm chúng rung rung lên như mời gọi cô bé. Na lùi ra xa hơn, hít một hơi rồi phóng thật nhanh, cả thân hình bay vút lên... Cây bưởi già như còng lưng xuống... Na đã nắm được cành hoa, người em đu lên, ống quần bị kéo cao để lộ ra hai cái cẳng gầy guộc đầy vết cứa như dao rạch, đẫm máu đã khô. Jim nhìn đau đáu vào chúng, nước mắt tự nhiên trào ra... Hắn chẳng nhìn thấy cành hoa đang bị kéo cong xuống, mấy ngón tay xinh xinh chụm lại, nắm chặt đóa hoa và cô bé đang chạm dần xuống đất... Trước mắt hắn chỉ có hai ống chân nhỏ bé bị gai Paliurus Spina – Christi (Loại cây được dùng làm vòng gai xiết lên đầu Chúa Jeus khi bị hành hình) quấn từng vòng, từng vòng chằng chịt, rỉ máu... Hắn nấc lên "Sao con lại bình thản gánh chịu nỗi đau này?!" Chính giữa đúng lúc đó, đúng lúc đó, một tiếng nổ khủng khiếp long trời lở đất, chẳng có tiếng nổ nào kinh hoàng hơn, rạch từ trên cao xuống. Đất chuyển ầm ầm, cả khoảng trời chao đảo, không khí như bị đánh dạt đi, tất cả bị hất tung lên. Ngói xô nhau tìm đường trốn chạy, rớt xuống loảng xoảng, cánh cửa cuống cuồng quạt qua quạt lại như cố dứt ra khỏi cái chốt để tìm đường tẩu thoát, bát đĩa luống cuống nhảy từ nóc bể nước, vấp phải nhau choang choảng, mảnh văng tứ tung. Gió tạt như bão. Cây cối trong vườn kêu lên răng rắc, đổ ngã đè lên nhau rầm rầm. Lá hốt hoảng dứt khỏi cành, bay tứ tung trong mù mịt khói đen, đất, gạch... Tất cả bỗng đột ngột dừng lại, im lặng như chưa từng có điều gì đã xảy ra. Gió đứng yên nghe ngóng... Cây im lặng hoài nghi... Jim bị hất lên rồi ném vật xuống, ngực đập "hự" vào cái sân gạch. Hai bả vai trĩu xuống như vừa cử cây ta cả nghìn pounds, sống lưng như có cái vồ nện đi nện lại, ngực đau tức như vừa bị ai kê thớt lên chặt thịt, toàn thân đầu nhừ như vừa bị trận đòn bằng gậy, mồ hôi thi nhau túa ra, ướt đẫm khuôn mặt lạnh ngắt. Cái đau ở đầu gối bỗng biến mất... Toàn thân bất động, đầu óc trống rỗng... Bản năng con người đã nâng đầu hắn dậy. Jim mở mắt, chống tay từ từ nhỏm dậy... Bỗng cả thân hình của hắn như hóa đá, hai cánh tay cắm chặt xuống đất cứng đơ. Mồm hắn há hốc, mắt mở trừng, ngực hóp lại, tim như ngừng đập... Jim nhắm nghiền mắt lại, rùng mình, bộ ngực lại rơi phịch xuống đất đập vào cái sân gạch. - Hắn - một chiến binh dạn dầy lửa đạn - đang chết cứng... Những hình ảnh mà đôi mắt hắn vừa thu được thật quá sức tưởng tượng, ghê rợn hơn bất kỳ một bãi chiến trường khủng khiếp nào. Hắn nhắm hay mở mắt cũng thế thôi! Chúng sẽ bám theo, ám ảnh cho tới ngày hắn lìa đời... Đâu rồi, mấy cô gái hồn nhiên nói cười vài giây trước đó? Họ đi đâu cả rồi...? Họ đã vội bay lên Thiên đường mà chưa kịp trả lời cho hắn biết: trông hắn thế nào? Chỉ còn lại những cái thây nằm la liệt... Cái bị phạt nửa đầu, óc trắng lầy nhầy trên nền gạch đỏ, cái chỉ còn khúc giữa vuông vắn, cái bị rạch phanh, phơi ra một đống lầy nhầy đủ mầu, quả tim đỏ tím vẫn còn thoi thóp... Máu giăng ra khắp nơi, văng tứ tung lên vách tre, nhuốm đỏ thềm nhà, đọng thành từng vũng trên sân gạch.... Đất, ngói, mảnh sành, lá cây... vương vãi kết dính lại với nhau cũng bằng máu... Tất cả sự khủng khiếp tột cùng của chiến tranh được phơi bầy trong cái sân nhỏ bé này. Jim vẫn nằm bất động, mặt úp xuống đất... Đột nhiên như tỉnh khỏi cơn sốt kinh hoảng chưa từng có trong đời, hắn ngẩng phắt đầu, hoảng hốt kêu lên “Na ơi đâu?", rồi đưa ngay mắt về phía cây bưởi. Nơi cái cây xanh bóng mát đã được thay thế bằng khoảng trời lộng gió, lộ rõ cái gốc sần sùi bị phạt ngọt. Cả cây bưởi đang nằm xõng xoài trên sân. Lá xanh, hoa trắng, tan tác, tả tơi… Bỗng một cái lá non xanh biếc khẽ cựa mình... Từ dưới cái lá non, một con vật nhỏ xíu, mũm mĩm đang vểnh cao đôi râu, chòi đạp, bò lên... Jim đứng phắt dậy, hắn ngã nhào xuống? Hắn rú lên “Na ơi!!” Tiếng rú của loại thú lớn vừa bị trúng đạn!! Hắn bò như điên như dại về phía cây bưởi, hệt như đêm hôm qua ở trên núi, khi đã gắng hết sức để chạm được vào cái dây cứu vớt đời mình. Ông Bi xách súng từ trong nhà chạy vọt ra, mắt còn ngái ngủ. Ông sững lại, hai chân chôn xuống đất. Mồm há hốc, mắt mở to kinh hãi đảo khắp cảnh tan hoang đổ nát, thịt máu kênh láng trên sân nhà mình... Ánh mắt của ông chợt dừng lại chỗ cây bưởi. Mặt ông bỗng co rúm lại, biến dạng hoàn toàn... Ông trợn ngược mắt, gào lên: "N..." Tiếng gào mới bật ra nửa chừng đã tắc nghẹn! Ông nhẩy qua thây, đạp vào máu lao về phía cây bưởi đang nằm ẹp. Ông quẳng súng cuống cuồng kéo tung cây bưởi ra. Na nằm đó bất động, bé nhỏ... Bộ ngực chưa kịp lớn đã bị đập bẹp rúm, máu đỏ tươi rỉ ra, nhỏ từng giọt, từng giọt xuống đất... Mái tóc đen xổ tung, che kín cả khuôn mặt, chỉ hé ra cái môi dưới đang nhịu xuống như mếu máo: "Con đau quá thầy ơi...!". Ông Bi đổ vật xuống bên con gái. Ông áp tai, ông sờ đầu, ông nắm tay, ông lay gọi... Cô bé đã đi qua canh cổng của Thiên đường... Ông ngửa mặt lên trời. Nước mắt rơi lã chã ướt sũng chỉ chòm râu bạc. Hai cánh tay ông lúc giơ lên trời cao, lúc đạp thình thịch xuống đất... Ông gào lên trong tắc nghẹn. Ông muốn hỏi đất, ông muốn nghe trời hãy cho ông biết nếu quả Thượng đế còn cần thêm một mạng nữa thì sao không lấy đi cái thân già này... mà lại là con bé, nó còn nhỏ quá... Chẳng bao giờ và chẳng ai có thể cắt nghĩa nổi cho ông cái sự vô lý ấy - cái vô lý đã có từ ngàn đời và đã làm đớn đau đâu chỉ mình ông! Jim đang bò lướt tới, người hắn chồm lên, cánh tay vươn dài về phía cô bé... Hắn đang lao đến bằng hết cả sức mình để được một lần - dù chỉ một lần thôi - chạm vào Thiền thần bé nhỏ đã vĩnh viễn bỏ hắn ra đi... Ông Bi đứng phắt dậy, vồ lấy súng. Cây súng trong tay ông hất tung cánh tay Jim ra xa, trở nòng chĩa thẳng vào đầu hắn. Tiếng lên đạn lách cách hối hả... Ô, sao một chiến binh can trường trong những chiến binh can trường nhất lại chịu thúc thủ để cho một lão già gầy khọm kia chĩa cây súng cũ mèm thẳng vào đầu. Sao không giật phắt lấy cây súng, quay ngay nòng lại... Thật dễ quá! Không, hắn chẳng làm nổi một việc đơn giản đó, như hắn vẫn từng hình dung. Cả thân hình lực lưỡng của hắn còn đang bận rung lên từng cơn, bàn tay phải của hắn còn đang mải đấm cho nát cái sân gạch, mắt hắn còn đang ướt nhòa. Jim đang biết tới cảm giác đau đớn tột cùng... Hắn nghiến răng nguyền rủa thằng chiến hữu chó chết bị thương, đã vội quẳng quả bom cuối cùng để thoát thân cho lẹ… Nòng thép giá lạnh run run gí sát vào đầu Jim nhưng hắn đâu còn cảm thấy gì... Jim ngước mắt lên trời, kêu lên những tiếng cuối cùng: - Lạy Chúa xin hãy xá tội cho chúng con! Rồi hắn rũ xuống bất động... Mắt nhòa lệ, ông Bi nghiến răng, bóp cò. Một tiếng "Đoàng" lạnh lẽo phát ra! Một tiếng "Cộc" khô khốc vang lên trên cái sân gạch! Ôi sao vẫn nghe được tiếng: thở dồn dập của chính trái tim mình, trái tim vẫn quặn đau? Jim từ từ mở mắt: trước mắt hắn là đôi giầy vải cao cổ màu xanh lá cây, đế cao su, hai hàng dây thắt chặt gọn gàng, cây súng trường cũ mèm nằm chỏng chơ bên cạnh. Hắn ngước mắt lên: một chàng trai trẻ đầu đội mũ gắn ngôi sao, khuôn mặt nghiêm nghị, đôi mắt lạnh lùng nhìn hắn. Bộ quân phục màu xanh lá cây được nai nịt gọn gàng bằng một cái dây lưng to bản, kè kè bên hông là một khẩu súng ngắn. Cái quân hiệu bằng nỉ đỏ chói trên ve cổ áo màu xanh, lấp lánh hai ngôi sao vàng trên một cái gạch ngang nhỏ. “Quân chính quy Bắc Việt" - Jim thầm kêu lên. Đây rồi, đây mới là đối thủ đáng để hắn đối đầu, làm hắn nóng lòng chờ đợi. Đối với hắn, thử sức thật sự chỉ đúng với nghĩa của nó khi phải đương đầu với những kẻ mạnh nhất. Quân chủ lực Bắc Việt - chỉ có họ - mới là đối thủ đáng gờm nhất của cuộc chiến này. Nhưng sao lúc này cái ngọn lửa hừng hực ấy lại nguội lạnh thế? Hắn dường như chẳng còn là hắn nữa, chẳng giống những gì mà hắn vẫn thường hình dung khi đối mặt với quan thù. Người Jim rệu rạo, rã rời... Cái nhìn của hắn lên đối phương sao thờ ơ, hững hờ. Nó rời bỏ ngay đối thủ trước mặt, vội hướng về phía người đàn ông đang quỳ trên đất, tay ôm ghì lấy con gái như cố truyền hơi ấm của mình sang cơ thể bé nhỏ đang từ từ giá lạnh... Tim Jim nhói lên! Hắn bỗng ước ao, một ước ao tột cùng - ngay lúc này đây - được thay thế người cha ấy dù chỉ trong một phút…