264_Có thầy nhân thập đi về 265_Tả phù hữu trì cây cỏ làm binh Dốc hết sức sửa sang vương nghiệp Giúp vạn dân cho đẹp lòng trời Ra tay điều định hôm mai Bấy giờ mới biết rằng tài yên dân Lọ là phải nhọc kéo quân Thấy nhân ai chẳng mến nhân tìm về Năm giáp tý vẻ khuê đã rạng Lộ ngũ tinh trình tượng thái hanh Ơn trên vũ khí vận hành Kẻ thờ ký tủy, kẻ canh xuân đài Bản đồ chẳng sót cho ai Nghìn năm lại thấy mọi nơi vẹn toàn Vững nền vượng cha truyền con nối Giới muôn đời một mối xa thư Bốn bên tâm lặng bằng tờ Trăng thanh ai chẳng ơn nhờ gió xuân Âu vàng khoe đặc vững chân Càng bền thề nước vạn xuân lâu dài II Vừa năm Nhâm Tý đầu xuân Thanh nhàn ngồi tựa, tưởng câu nghĩ đời Quyển vàng mở thấy sấm trời Từ Đinh đổi dời chí lúc thất gian Một đời có một tôi ngoan Giúp trong việc gặp dân an thái bình Luận chung một tập kim thời Tướng quyền sĩ tử nam nhi học đòi Trượng phu có chí thời coi Những câu nhiệm nhạt đáng đôi ngàn vàng Tài này nên đứng vẻ vang Biết chưng đổi trí, biết đường đổi suy Kể từ nhân đoạn mà đi Sổ chưa gặp thì biết họa chép ra Tiếc thay hiền sĩ bảo gia Ước bằng Bành Tổ ắt là Thái Công Thư chờ tay giúp ra dùng Tài này so cùng tài trước xem sao? Trên trời kể chính từng cao Tai nghe bằng một tỷ hào biết ngay Hiềm vì sanh phải thời nay Rắp phù mở nước tiếc thay chưng đời Hợp đã thấy thánh nghìn tai Giáng sinh rủi kiếp quỷ ma nhà trời Nói ra thì lậu sự đời Trai tài phải lụy, tài trai khốn luồn Nói ra ám chúa bội quân Đương thời đổi trí xoay vần sáng đâu? Chờ cho nhân đoạn hết sau Đến chừng thời ấy thấy dân nhiều nàn Trời xui những kẻ ác gian Kiếp đời đaọ thiết lăng loàn có hai Vua nào tôi nấy đã bày Trên đầu bất chánh dưới nay dấy loàn Đua nhau bội bạn nghịch vi Ích gì phi kỷ dân thì khốn thay Biết tài gẫm được thì hay Đã sao như vậy ra tay sẽ dùng Tài trai có chí anh hùng Muốn làm tướng súy lập công chưng đời Khá xem nhiệm nhạt sổ trời Cơ mưu nhiệm nhạt mấy trai anh hùng Đi tìm cho đến đế cung Rắp phù xuất lực để cùng được toan Bảo nhau cương kỷ cho tường Bốn phương cũng được cho yên trong ngoài Chờ cho động đất chuyển trời Bấy giờ thánh sẽ lên trai anh hùng   Còn bên thi nấu chửa xong   Nhân lực cướp lấy thiên công những là   Đời ấy những quỷ cùng ma   Chẳng còn có thấy người ta đâu mà!   Trời cao đất rộng bao xa   Làm sao cho biết cửa nhà Đế Vương  Dù trai ai chửa biết tường  Nhất thổ thời sĩ khảm phương thuở này Y ra lục thất gian nay Thời vận đã định tuần này hùng vương Trí xem nhiệm nhạt cho tường Bảo giang thánh xuất trung ương thuở này Vua ngự thạch bàn xa thay Đầu ngàn vắng vẻ những cây cùng rừng Gà kêu vượn hót vang lừng Đường đi thỏ thẻ dặm chưng khôn dò Nhân dân vắng mặt bằng tờ Sơn lâm còn ở đỗ nhờ khốn thay Vua còn cuốc nguyệt cày mây Phong diêu vũ thuận thử giày an thân Phong đăng hỏa cốc chứa chan Vua ở trên ngàn có ngũ sắc mây Chính cung phương khảm vần xoay Thực thày thiên tử là tay trị đời Anh hùng trí lượng thì coi Công danh chẳng ngại tìm đời ra đi Tìm lên đến Thạch Bàn Khê Có đất sinh ở bên kia cuối làng Nhìn đi nhín lại cho tường Chưa có sinh thánh sinh vương đâu là Chẳng tìm thì đến Bành Gia Thánh chúa sinh thánh bảo ca địa hình Nhìn xem phong cảnh cũng xinh Tả long triều lại có thành đời vây Hữu bộ uốn khúc giang mây Minh Vương Thạp Điện trước bày mắt ta Ở xa thấy một con voi Cúi đầu quen bục trông hồ sau Ây là Thiên tử về chầu Tưởng chừng để thánh, tổ lâu trị đời Song thiên nguyệt rạng sáng soi Sinh đặng chúa ấy là ngôi chẳng cầu Đến đời thịnh vượng còn lâu Danh đến tam hợp chia nhau sẽ làm Khuyên cho Đông, Bắc, Tây, Nam Muốn làm tướng súy thì xem trong này   Dẫn giải:   Câu 264_Theo luận ý của chúng tôi thì chủ luận về đạo Phật sẽ hưng thịnh. Nếu căn cứ vào biểu hiệu chữ Thập ngoặc (chữ Vạn) đem cắt rời ra thì thành chữ Nhân và chữ Thập Câu 265_Ý nói số người hưởng ứng theo đông đảo như cây rừng, cỏ nội   388_Thiên sinh thiên tử ư hoa thôn, Một nhà họ nguyễn phúc sinh tồn Tiên sinh cha mẹ đà cách trở Hậu sinh Thiên Tử Bảo Giang môn 392_Kìa cơn gió thổi lá rung cây 393_Rừng Bắc sang Nam, Đông với Tây Tan tác Kiến Kiều An đất nước Xác xơ cổ thụ sạch am mây Sơn lâm nổi sóng mù Thoa cát Hưng địa tràn dâng hoa nước đầy Một giở một yên, ai cúng bái 399_Cha con người Vĩnh Bảo cho hay Con mừng búng đít con quay (vụ) Vu vu chong chóng gió bay nên đài.   Dẫn giải Câu 388-391_Luận giả có ý nói về một dòng họ (Nguyễn) nào, có đức độ, nhưng cũng gặp nhiều trở ngại, phải phiêu lưu (cách trở) mà cha đẻ ở một nơi, con đẻ ở một nơi Câu 392_Phải chăng chỉ nói về tỉnh Kiến An năm 1930 Việt Nam Quốc Dân Đảng, giờ khởi nghĩa, mà làng Cổ Am bị ném bom tàn phá Câu 393_Chỉ về vụ Lâm Thao hưng hảo do Nguyễn Khắc Nhu khuấy động (1930) Câu 395_Phải chăng nói về 13 chiếc đầu rơi ở Yên Bái Nguyễn Thái Học, Phó Đức Chính…mà không ai là thân nhân khâm liệm lúc đó? Câu 399_Phải chăng nói về ông Hoàng Gia Mô, tri huyện Vĩnh Bảo năm 1930, hai cha con đều bị chiến sĩ Trần Quang Diệu giết? 402_Nhà cha cửa đóng then gài 403_Ầm ầm sấm động hỏi người đồng lân 404_Tiếc tám lạng thương nửa cân Biết rằng ai có đủ phần như ai Vắt tay năm nghĩ dông dài 407_ Thương người có một lo hai phận mình 406_Canh niên tàn phá. Tuất Hợi phục sinh Nhị ngũ dư bình 409_Long vĩ xà đầu khổ chiến tranh Can qua xứ xứ khởi đao binh Mã đề dương cước anh hùng tận 412_Thân Dậu niên gần kiến thái bình Non đoài vắng vẻ bấy lâu nay Có một đàn xà đánh lộn nhau Vượn nọ leo cây chờ sĩ bóng Lợn kia làm quái phải sai đầu Chuột nọ lăm le mong cắn tổ Ngựa kia đủng đỉnh bước về tàu Hùm ở trên rừng gầm mới dậy Tìm về quê cũ bắt ngựa tàu Cửu cửu càn khôn rỉ định Thanh minh thời tiết hoa tàn 423_Trực đáo dương mã vĩ 424_Hồ binh bát vạn nhập Tràng An Bảo giang thiên tử xuất   Dẫn giải   Câu 402-403:_ý nói dân các làng đó trốn tránh nên nhà cửa đều đóng kín mà vắng vẻ, vì đều ẩn tránh sang làng bên cạnh Câu 404:_Phải chăng ý nói Hoàng Gia Mô chết đi thì ông Cung Đình Vận được thực dân đổi về Vĩnh Bảo. Ông Vận tàn ác chẳng kém gì ông Mô mà có phần hơn. Câu 407-408_ Tả cảnh nhân dân cơ cực không còn biết than thở trông mong vào đâu được cả Câu 409-412_ Có lẽ luận về cuộc chiến tranh thứ hai từ 1940 là năm Canh Thìn 1941 là năm Tân Tị, năm 1942 là năm Nhâm Ngọ chiến tranh khốc liệt đến năm 1945 là năm Ất Dậu thiên hạ tạm thái bình. Câu 423-424:_Chỉ về Hiệp Định Giơ Neo quân Pháp ở Hà Nội 99 ngày (cửu cửu) họ đi tảo mộ trước khi rút lui và năm giáp ngọ 1954 thì quân ông Hồ (Hồ binh) vào trấn đóng thủ đô.   426_Bất chiến tự nhiên thành 427_Lê dân đao bảo noãn 428_Tứ hải lạc âu ca Dục thức thánh nhân hương 430_Qua kiều cư bắc phương Danh vì Nguyễn gia tự Kim tích sinh ngưu lang Thượng đại nhân bất nhân Thái Ất dĩ vong ân Bạch hổ kim đai ấn Thái thập cổ lai xuân 437_Bắc hữu kim thành tráng 438_Nam tắc ngọc bích thành 439_Hoa thôn dã khuyển phệ 440_Mục giả dục nhân canh 441_Phú quý hồng trần mộng 442_Bần cùng bạch phát sinh 443_Anh hùng vương kiếm kích 444_Nam cố đô thái bình   Dẫn giải   Câu 426_Ý nói không phải dùng đến võ lực mà thành công Câu 427_Nhân dân nơm nớp như trứng để đầu đẳng Câu 428 -430_Chỉ về một người anh hùng nào đó có thể lập được hòa bình, nhưng thân thế gặp nhiều éo le, vợ chồng cách trở tựa như Chức Nữ Ngưu Lang Câu 437_Tượng trưng cuộc chia đôi lãnh thổ. Phía bắc có thành đồng vách sắt hay chủ nghĩa thép của Cộng sản? Câu 438_Miền nam có thành quý như Ngọc Bích mà chưa dễ mấy ai thôn tính nổi Ngọc bích còn tượng trưng cho sự quý giá vô cùng tốt đẹp. Câu 439_Hoặc ý nói nơi thôn quê không còn chó cắn vì bị lệnh giết hết “chó” rồi? Câu 440_Ruộng nương phải bắt ép người ta cày hoặc chỉ về sự quân điền có làm khó đủ ăn nên ai cũng chán nản Câu 441_Ý nói giàu sang như mây nổi tàn mau Câu 442_Ý nói những người có nhân đức dù nghèo rồi cũng tạo nên cơ nghiệp Câu 443 – 444_Phải chăng tượng trưng sự báo hiệu cảnh thái bình của miền nam?