arion Briem mở cửa cho ông. Erlendur đến mà không báo trước, ông đi thẳng từ Sandgerdi đến đây và quyết định sẽ nói chuyện với Marion trước khi về nhà. Lúc đó đã là sáu giờ chiều, trời tối đen như mực. Marion mời ông vào nhà và xin lỗi vì nhà cửa hơi bừa bộn. Đó là một căn hộ nhỏ gồm một phòng khách, một phòng ngủ, một nhà tắm và một bếp. Nó cho thấy sự cẩu thả của một người khi sống độc thân, trông chẳng khác gì căn hộ của Erlendur. Báo, tạp chí và sách vở vứt lung tung khắp nơi, thảm trải sàn rách rưới và bẩn thỉu, cốc chén bẩn xếp thành chồng trên bồn rửa bát.
Ánh sáng phát ra từ chiếc đèn bàn nỗ lực một cách yếu ớt để thắp sáng căn phòng tối tăm. Marion bảo Erlendur lấy một tờ báo trên ghế trải xuống sàn để lấy chỗ ngồi.
“Bà không nói với tôi rằng bà có liên quan đến vụ việc hồi đó” Erlendur nói.
“Đó không phải là một trong số những thành tích nổi bật của tôi” Marion đáp, lấy ra một điếu thuốc rê từ một cái hộp, với những ngón tay thon gầy, một nét mặt bi thương, một cái đầu lớn trên cơ thể mảnh khảnh.
Erlendur từ chối lời mời hút thuốc, ông biết rằng Marion vẫn quan tâm đến những vụ án thú vị, tìm kiếm thông tin từ đồng nghiệp - những người vẫn làm việc cho cảnh sát và thậm chí thi thoảng còn xen vào công việc của họ nữa.
“Ông muốn biết thêm về Holberg” Marion nói.
“Cả những người bạn của ông ta nữa” Erlendur nói và ngồi xuống sau khi đã phủi bụi ở chồng báo bên cạnh. “Và cả về Rúnar ở Keflavík nữa”.
“Phải rồi, cả về Rúnar ở Keflavík nữa” Marion nói. “Có lần ông ta đã định giết tôi”.
“Bây giờ thì ông ta không dám nữa đâu, cái gã tàn phế già nua ấy” Erlendur nói.
“Vậy là ông đã gặp ông ta” Marion nói. “Ông ta bị ung thư, ông biết điều đó chứ? Vấn đề được tính bằng tuần chứ không phải tháng đâu”.
“Tôi không biết chuyện đó” Erlendur trả lời và nhớ lại khuôn mặt gầy trơ xương của Rúnar, giọt mồ hôi rỉ nơi đầu mũi ông ta khi ông ta dọn lá trong vườn.
“Ông ta có những người bạn có thế lực khó tin ở Bộ. Đó là lý do tại sao ông ta vẫn trụ được. Tôi đã đề nghị đuổi việc, nhưng người ta lại chỉ cảnh báo ông ta”.
“Cô có nhớ gì về Kolbrún không?”
“Nạn nhân đáng thương nhất mà tôi từng gặp trong đời” Marion trả lời. “Tôi không biết cô ấy rõ lắm, nhưng tôi biết rằng cô ấy không thể nói dối bất cứ điều gì. Cô ấy buộc tội Holberg và kể lại việc bị Rúnar đối xử như thế nào, như ông đã biết đấy. Trong vụ của Rúnar, lời nói của cô ấy chống lại ông ta, những lời đó rất thuyết phục, ông ta đã không nên yêu cầu cô ấy quay về nhà, có quần lót hay không có quần lót. Holberg đã hiếp cô ấy. Điều đó là rõ ràng. Tôi đã để họ đối diện với nhau, Holberg và Kolbrún. Và chẳng còn nghi ngờ gì nữa”.
“Cô bắt họ phải gặp nhau?”
“Đó là một sai lầm. Tôi đã nghĩ rằng điều đó sẽ có ích. Người phụ nữ tội nghiệp ấy”.
“Như thế nào cơ?”
“Tôi dàn xếp vụ đó như một sự tình cờ. Tôi đã không nhận ra... Tôi không nên nói với ông điều này. Tôi đã bế tắc trong công tác điều tra. Cô ấy nói một đằng, Holberg nói một nẻo. Tôi gọi cả hai đến cùng một lúc và phải đảm bảo là họ sẽ gặp nhau”.
“Thế chuyện gì xảy ra?”
“Cô ấy bị kích động và chúng tôi phải gọi bác sĩ. Tôi chưa từng gặp một chuyện nào tương tự như thế trước đó và cả sau này”.
“Thế còn hắn ta?”
“Chỉ đứng đó và cười nhe răng”.
Erlendur yên lặng một lát.
“Bà có nghĩ rằng đó là con hắn ta không?”
Marion nhún vai. “Kolbrún luôn luôn khẳng định điều đó”.
“Kolbrún có bao giờ nói chuyện với bà về một người phụ nữ khác cũng bị Holberg hiếp không?”
Erlendur nhắc lại những gì mà Ellidi đã kể với mình và nhanh chóng tóm lược toàn bộ quá trình điều tra. Marion Briem ngồi yên lặng hút thuốc và lắng nghe, bà nhìn chăm chăm vào Erlendur với cặp mắt nhỏ, tỉnh táo và sắc sảo. Chúng chưa bao giờ để lỡ điều gì. Chúng thấy một người đàn ông luống tuổi với những nếp nhăn thâm quầng dưới mắt, râu mọc lởm chởm trên má mấy ngày chưa cạo, cặp lông mày chìa ra, mái tóc vàng hoe rậm rạp chĩa ra đủ hướng, hàm răng chắc khỏe đôi lúc lộ ra dưới đôi môi xám xịt, một vẻ ngoài mệt mỏi đã từng chứng kiến tất cả những gì bẩn thỉu nhất của tội ác con người. Cặp mắt của Marion Briem bộc lộ niềm thương cảm rõ rệt và hiểu rằng chúng đang nhìn vào bản sao của chính mình.
Erlendur làm việc dưới sự hướng dẫn của Marion Briem khi ông bắt đầu làm cho Cục điều tra hình sự. Tất cả những gì ông học được trong những năm đầu tiên ấy là từ Marion Briem. Cũng giống như Erlendur, Marion chưa bao giờ là một nhân viên cao cấp và luôn luôn thực hiện các vụ điều tra thông thường nhưng lại có vốn kinh nghiệm khổng lồ. Một trí nhớ siêu phàm không bao giờ bị bào mòn dù chỉ là một chút cùng với thời gian. Tất cả những gì được nhìn và nghe thấy đều được phân loại, ghi lại và lưu trữ trong bộ não Marion, sau đó chúng được bà triệu tập lại mà không mất một chút sức lực nào khi cần thiết. Marion có thể nhớ lại những vụ án cũ với những chi tiết nhỏ nhặt nhất, bà là một nguồn thông thái về mọi khía cạnh của ngành tội phạm học ở Iceland. Những năng lực suy luận sắc bén kết hợp với một cái đầu làm việc logic.
Trong công việc, Marion Briem là một bà già mô phạm, nghiêm khắc và khó chịu quá mức, như đã có lần Erlendur nói với Eva Lind khi câu chuyện phát sinh. Một kẽ nứt sâu đã xuất hiện giữa ông và người hướng dẫn thông thái của mình trong rất nhiều năm đến mức họ hiếm khi nói với nhau một lời nào. Erlendur cảm thấy rằng theo một cách khó hiểu nào đó, ông đã làm Marion thất vọng. Chuyện ấy ngày càng trở nên rõ ràng cho đến khi người hướng dẫn của ông cuối cùng cũng về hưu, và điều này khiến ông cảm thấy thật dễ chịu.
Sau khi Marion nghỉ hưu, mối quan hệ giữa họ dường như trở nên bình thường. Căn thẳng giãn dần và sự kình địch cũng theo đó mà ít nhiều biến mất.
“Đó là lý do tại sao tôi muốn đến gặp bà để hỏi xem bà có còn nhớ gì về Holberg, Ellidi và Grétar không” Erlendur kết thúc câu chuyện.
“Ông không trông mong việc tìm ra Grétar sau từng ấy năm à?” Marion hỏi với giọng ngạc nhiên.
Erlendur buông một ánh nhìn đầy lo ngại.
“Bà đã điều tra được tới đâu rồi?”
“Tôi chưa bao giờ điều tra đến đâu cả, đó chỉ là một nhiệm vụ bán thời gian” Marion trả lời. Erlendur thoáng hân hoan khi nhận thấy dấu hiệu của sự hối lỗi nơi bà. “Có thể gã đã biến mất vào khoảng cuối tuần lễ hội quốc gia ở Thingvellir. Tôi đã nói chuyện với mẹ và bạn bè của gã, Ellidi và Holberg, cả những người cùng làm với gã nữa. Grétar làm công nhân bốc vác cho Eimskip. Mọi người nghĩ rằng có thể gã đã rơi xuống biển. Nếu gã ngã xuống đống hàng hóa, người ta nói rằng họ không thể không tìm thấy gã”.
“Holberg và Ellidi ở đâu trong khoảng thời gian Grétar mất tích? Bà có nhớ không?”
“Họ đều nói rằng mình ở lễ hội và chúng tôi có thể xác minh điều đó. Nhưng tất nhiên thời gian chính xác mà Grétar mất tích là không rõ ràng. Không ai nhìn thấy gã trong vòng hai tuần khi mẹ gã gặp chúng tôi. Ông đang nghĩ gì vậy? Ông có hướng mới cho vụ Grétar ư?”
“Không” Erlendur trả lời. “Và tôi không định tìm gã. Miễn là gã không bất thình lình xuất hiện và giết người bạn cũ Holberg của mình ở Nordurmýri thì gã có thể biến mất mãi mãi, tôi chả quan tâm. Tôi đang cố gắng tìm ra loại nhóm của họ, Holberg, Ellidi và Grétar ấy”.
“Bọn chúng là cặn bã thôi. Tất cả bọn chúng. Ellidi thì ông biết rồi. Grétar cũng chẳng khá hơn, có vẻ là một tên hèn nhát. Tôi đã có lần phải giải quyết vụ cướp liên quan đến gã và tôi thấy dường như đó là một khởi đầu cho sự nghiệp trộm cắp lâm ly của gã. Cả ba cùng làm cho Cơ quan quản lý Bến cảng và Hải đăng. Đó là lý do tại sao chúng lại gặp nhau. Ellidi là một kẻ tàn bạo ngu xuẩn, sẵn sàng đánh nhau bất cứ khi nào có cơ hội. Tấn công những người yếu thế hơn. Chẳng có gì thay đổi cả, tôi tin là vậy. Còn Holberg là một loại đầu sỏ. Kẻ ma mãnh nhất. Hắn thoát khỏi vụ Kolbrún một cách nhẹ nhàng. Hồi đó, khi tôi bắt đầu hỏi về hắn, người ta lưỡng lự không nói. Grétar chỉ là một kẻ nhu nhược bám theo hai tên kia, rụt rè, hèn nhát. Nhưng tôi có cảm giác đó chỉ là cái vẻ bề ngoài vậy thôi”.
“Thế Rúnar và Holberg có biết nhau trước đó không?”
“Tôi không nghĩ thế”.
“Chúng tôi vẫn chưa công bố chuyện này,” Erlendur nói, “nhưng chúng tôi tìm ra một lời nhắn trên thi thể Holberg”.
“Một lời nhắn ư?”
“Tên sát nhân viết ‘Tôi là ông ta’ trên một mẩu giấy và để lại nó trên mình Holberg”.
“Tôi là ông ta á?”
“Không phải là nó ám chỉ rằng chúng có liên quan đến nhau sao?”
“Trừ khi đó là một kẻ mang ảo tưởng mình là Đấng cứu thế. Một kẻ cuồng tín”.
“Tôi lại cho đó là mối liên hệ họ hàng”.
“‘Tôi là ông ta?’ Hắn nói thế là có ý gì nhỉ? Ý nghĩa của nó là gì?”
“Giá mà tôi biết được” Erlendur nói.
Erlendur đứng lên và đội mũ, nói rằng mình phải về nhà. Marion hỏi thăm tình hình của Eva Lind, ông trả lời rằng con bé đang giải quyết việc riêng của mình. Marion tiễn ông ra đến cửa và họ bắt tay nhau. Khi Erlendur đi xuống bật cửa, Marion gọi giật lại.
“Erlendur! Chờ một chút đã, Erlendur!”
Erlendur quay lại và nhìn lên chỗ Marion đang đứng trên thềm cửa, ông nhận ra cái cách mà tuổi tác đã để lại dấu ấn lên sự tôn trọng giữa hai người, cái cách mà những tấm lưng còng xuống có thể làm giảm đi lòng tự kiêu, và cái cách một gương mặt đầy nếp nhăn phải chịu đựng một cuộc đời vất vả... Đã lâu lắm rồi ông không đến căn hộ này và trong khi ngồi đối diện với Marion, ông đã suy nghĩ về sự đối xử của thời gian với con người.
“Đừng để những gì mà ông tìm ra về vụ Holberg ảnh hưởng quá nhiều đến mình” Marion nói. “Đừng để hắn ta giết chết bất kỳ phần nào đó của ông mà ông không muốn mất. Đừng để hắn ta chiến thắng. Thế thôi”.
Erlendur đứng dưới mưa, không biết lời khuyên này có nghĩa là gì. Marion Briem gật đầu với ông.
“Vụ cướp nào thế?”
“Vụ cướp ư?” Marion hỏi trong lúc mở lại cánh cửa.
“Vụ cướp mà Grétar thực hiện ấy. Hắn đã ăn cắp thứ gì?”
“Một hiệu ảnh. Hắn có dính líu đến ảnh” Marion Briem trả lời. “Hắn đã chụp ảnh”.
Hai gã đàn ông, cả hai cùng mặc áo khoác da và giầy da đen thắt dây đến bắp chân, gõ cửa nhà Erlendur trong lúc ông đang gật gù trên chiếc ghế bành buổi tối hôm đó. Ông đã trở về nhà, gọi Eva Lind nhưng không nhận được câu trả lời, sau đó ngồi xuống ăn phần gà được đặt trên chiếc ghế mà tối hôm trước ông đã ngủ trên đó. Hai gã đàn ông đến tìm Eva Lind. Erlendur chưa từng nhìn thấy chúng trước đây và cũng chưa gặp con gái mình kể từ hôm con bé nấu cho ông món thịt hầm. Trông chúng có vẻ độc ác khi hỏi Erlendur xem có thể gặp Eva Lind ở đâu và cố gắng nhòm vào trong nhà mà không đẩy ông qua một bên. Erlendur hỏi lý do tại sao chúng muốn gặp con gái mình nhưng chúng lại hỏi ông có giấu cô gái trong nhà không, đồ lão già bẩn thỉu. Erlendur hỏi chúng có phải đến để đòi nợ không, chúng bảo ông xéo ra, ông đuổi chúng cút đi. Chúng chửi ông là đồ ăn cứt. Khi ông chuẩn bị đóng cửa, một trong hai kẻ đó chặn đầu gối vào cánh cửa. “Con gái mày là một con điếm khốn nạn!” Hắn hét lên. Hắn mặc quần dài bằng da thuộc.
Erlendur thở dài. Đó quả thật là một ngày dài và tồi tệ.
Ông nghe thấy tiếng đầu gối tên kia kêu răng rắc khi cánh cửa đóng sầm vào nó với một sức mạnh khủng khiếp đến nỗi cái bản lề bên trên khung cửa bị long hẳn ra.
