T ôi gửi chiếc Honda của Nghị ở bãi giữ xe ngay cạnh bờ sông rồi tháo giày, xắn quần lội qua khúc sông cạn.Vừa lội, tôi vừa cúi đầu soi bóng mình xuống mặt sông. Gần bốn giờ chiều, nước vẫn còn trong leo lẻo. Những viên cuội đủ màu nằm phơi mình dưới đáy nước, mỗi lần dẫm lên, tôi cảm thấy lòng bàn chân nhồn nhột. Những đàn cá li ti thong thả lượn thành từng bầy. Thỉnh thoảng chúng rủ nhau bơi quanh và rỉa vào chân tôi như để chúc mừng một con người may mắn.Quán Ngàn Khơi giờ này còn thưa khách. Chỉ lác đác có vài cặp ngồi thủ thỉ, chung quanh vô số ghế trống. Tôi chọn một chiếc bàn sát rìa sông, cạnh một gốc dương liễu lớn được bao quanh bởi những bụi xương rồng đang nở hoa. Dù sao, đây cũng là chỗ kín đáo nhất, tôi thầm nhủ và ung dung ngồi xuống sau khi kêu cho mình một ly cà phê.Lẽ ra, tôi không đến chỗ hẹn một mình. Hồi trưa, tụi thằng Nghị đòi đi theo "hộ tống", tôi không cho. Thằng Bá đề nghị tôi chỉ dắt theo mình nó, để lỡ tôi có lúng túng bề gì, sẽ có nó ra tay đối phó. Bá ba hoa xích đế một hồi, tôi hơi hơi bùi tai, nhưng sau khi cân nhắc cẩn thận, tôi cương quyết lắc đầu. Đi hẹn hò với người yêu mà dẫn theo vệ sĩ trông chẳng giống ai. Rủi Gia Khanh nó cao hứng nó muốn hôn tôi, có thằng Bá kỳ đà cản mũi, làm sao nó dám nhúc nhích.Rốt cuộc, tôi quyết định một mình một ngựa xông vào nơi hiểm địa. Tụi thằng Nghị bị buộc ngồi nhà, nhưng tôi mang theo đầy đủ vật dụng của tụi nó trên người, coi như tụi nó đương nhiên... có mặt.Nghị bị tôi cấm cửa, nhưng nó chẳng hề giận tôi. Trước khi tôi xách xe ra khỏi nhà, nó nhét vào túi tôi một xấp tiền, căn dặn:- Đi chơi với người yêu, cần phải hào phóng! Danh dự của mày cũng là danh dự của tụi tao!Ngữ từ bỏ vai "tình địch" để trở lại vị trí "sư phụ". Nó bảo ban tôi:- Con mắt là cửa sổ của tâm hồn! Nhìn chăm chăm vào mắt em, mày sẽ đọc được những ý định của em!Hòa lé không quen làm thầy đời. Nó chỉ giở điển tích:- Mã đáo thành công! Nhớ trở về, đừng bắt chước Kinh Kha!Sông Tam Kỳ đâu phải là sông Dịch. Lỡ xảy ra bất trắc, tôi lội nước trở về, sức mấy đi luôn!Bá không nói gì. Nó chỉ cười cười vỗ vai tôi như để truyền thêm dũng khí. Bàn tay nó mới ấm áp làm sao!Từng khuôn mặt bạn bè thay nhau lướt qua trí tôi như những đốm lửa rực rỡ. Nhờ những đốm lửa ấy, tôi cảm thấy đỡ sốt ruột trong thời gian chờ đợi.Gần bốn giờ hai mươi, Gia Khanh mới xuất hiện. Tôi nhìn thấy nó từ xa. Hôm nay, Gia Khanh mặc chiếc áo xanh da trời, tóc cài băng-đô đỏ, trông kiều diễm như tiên giáng trần.Nhưng Gia Khanh không đến một mình. Đi bên cạnh nó là một người con trai lạ. Tôi đoán là anh nó từ Hội An mới vô. Cuối năm học, chắc anh nó vô chở nó về. Như vậy Gia Khanh hẹn gặp tôi chiều nay chắc là để giới thiệu tôi với anh nó.Tự nhiên tôi cảm thấy lo lo. Chiều nay tôi chỉ chuẩn bị tinh thần để đối phó với người yêu, chứ đâu có sẵn sàng đụng đầu với... anh vợ. Đã dành Gia Khanh yêu tôi nhưng nếu anh nó vì lý do gì đó mà đâm ghét cái bản mặt tôi thì hung kiết chẳng biết đâu mà lường. Thôi thì tốt nhất nên lấy lòng ông anh vợ ngay từ đầu để tránh hậu họa! Định bụng như vậy cho nên khi hai anh em Gia Khanh vừa bước tới, tôi cố nở một nụ cười hiền lành và dễ thương hết biết, đồng thời gật đầu chào một cách lịch sự. Khi cả hai ngồi vào bàn, tôi vồn vã hỏi ngay:- Gia Khanh uống gì?- Gia Khanh uống nước cam.- Còn anh?Ông anh vợ nheo nheo mắt nhìn tôi:- Anh kêu giùm tôi một ly cà phê!Chà, ông anh vợ này khách sáo gớm! - Tôi thầm nhủ - Chắc Gia Khanh chưa nói gì về tôi nên anh ta mới gọi tôi là "anh", lát nữa biết tôi là em rể tương lai, hẳn anh ta sẽ đổi cách xưng hô cho ra vẻ "người nhà". Nghĩ vậy, tôi liền giở giọng nịnh nọt:- Anh hợp gu với em ghê! Em cũng chỉ thích uống cà phê!Nói xong, tôi ba chân bốn cẳng chạy lại chỗ quầy phục vụ. Tôi kêu một ly nước cam, một ly cà phê, rồi sẵn xấp tiền "bảo trợ" của Nghị, tôi mua thêm chục cái bánh ngọt và một gói Capstan đầu lọc. Tôi phải cho ông anh vợ của tôi biết dân xứ tôi hào phóng như thế nào.Khi tôi quay lại, theo sau là cô phục vụ bưng bê lỉnh kỉnh, Gia Khanh khẽ nhăn mặt:- Khoa kêu làm gì đủ thứ như thế này!Tôi vui vẻ:- Có gì đâu mà đủ thứ! Cuối năm, liên hoan nhẹ chút mà!Rồi tôi chìa tay về phía ông anh vợ, lịch sự như Tây:- Mời anh!Đến đây thì Gia Khanh bắt đầu đóng vai chiếc cầu nối giữa những người... ruột thịt. Nó chỉ tôi, giới thiệu:- Đây là Khoa, bạn cùng lớp với Gia Khanh!Tôi khẽ gật đầu, mặc dù tôi không thực sự thỏa mãn với cách giới thiệu rụt rè của Gia Khanh. Người yêu thì cứ gọi là người yêu đại cho rồi, việc gì phải nấp dưới danh nghĩa "bạn cùng lớp"! "Bạn cùng lớp" thì khối gì đứa chứ đâu phải chỉ một mình tôi. Tôi khác. Nhưng có lẽ với bản tính thẹn thùng của phụ nữ, Gia Khanh không tiện công khai hóa mối quan hệ tế nhị của tôi với nó. Có thể, tối nay lúc về nhà, Gia Khanh sẽ thủ thỉ riêng với anh nó. Nghĩ vậy, tôi tươi tỉnh được đôi chút.- Còn đây - Gia Khanh chỉ vào anh nó - đây là anh Nghĩa, bạn trai của Gia Khanh ở ngoài Hội An. Tụi Gia Khanh đã quen nhau hai năm nay rồi. Hôm nay Nghĩa vô đón Gia Khanh về quê nghỉ hè.Nụ cười thân mật chưa kịp nở trên môi tôi đã vội đông cứng lại, hệt như yaourt bỏ trong thùng đá. Tôi không biết các võ sĩ quyền Anh khi bị đánh nốc-ao họ choáng váng đến cỡ nào, chứ đối với riêng tôi trong lúc này, lời giới thiệu bất ngờ của Gia Khanh đã khiến tôi không còn một cảm giác gì về thế giới chung quanh. Trước mặt tôi, cỏ cây, bàn ghế, ly tách, cà phê và nước cam, thuốc lá và bánh ngọt đang liên tục đổi chỗ cho nhau với một tốc độ chóng mặt. Cả tôi và cái thằng cha chết tiệt đang ngồi cạnh Gia Khanh kia nữa, chúng tôi cũng đang "đổi chỗ" cho nhau.Hóa ra hắn không phải là ông anh vợ mà là "ông anh nợ". Hóa ra Gia Khanh hẹn tôi đến đây không phải để tỏ tình với tôi mà để cảnh cáo tôi là đừng bao giờ tỏ tình với nó. Hóa ra trước đây Gia Khanh bảo tôi đừng làm thơ, đừng vẽ tranh cho nó không phải là vì "mục đích đã đạt được rồi, không cần phương tiện nữa" như thằng Bá hại bạn kia suy luận mà vì nó không muốn tôi làm chuyện vô ích...Hàng trăm cái "hóa ra" như vậy đè nặng trên ngực tôi khiến tôi muốn nghẹt thở. Tôi không nghe gì hết, người tôi như mê muội hẳn đi. Ngay cả khi Gia Khanh và Nghĩa chào về, tôi chỉ nghe loáng thoáng và không buồn gật đầu đáp lại.Phải một lúc lâu tôi mới hồi tỉnh lại được. Tôi chớp chớp mắt như vừa thoát ra khỏi một cơn mê. Tôi nhìn thấy mười cái bánh ngọt vẫn còn nguyên trên đĩa. Những ly nước cũng không vơi một giọt. Cả gói Capstan cũng vậy, vẫn còn nguyên lớp giấy kiếng bọc ngoài. Bất giác tôi thở dài. Tôi hôn mê không rớ tới những thứ trên bàn đã đành. Cặp tình nhân hạnh phúc kia sao cũng tuyệt thực như tôi? Hay là họ không nỡ ăn uống của một người sắp... chết?Tự nhiên tôi cảm thấy tội nghiệp cho những tình địch cũ của tôi quá chừng. Tụi nó đã cố quên đi những vết thương lòng để cầu nguyện cho tôi hạnh phúc. Tụi nó đã xăng xái chuẩn bị cho tôi "lên đường" hệt như sửa soạn cho một kẻ đi xa. Vậy mà rốt cuộc, tôi chẳng làm nên trò trống gì. Rốt cuộc, mèo vẫn cứ hoàn mèo, Tam Tạng vẫn cứ hoàn Tam Tạng!Lát nữa đây khi trở về nhà, tôi biết ăn làm sao, nói làm sao với tụi nó! Khi nỗi đau khổ tạm nguôi ngoai, tôi lại lo ngay ngáy về điều đó. May là hồi trưa, tôi khăng khăng không cho tụi nó đi theo, chứ nếu tụi nó chứng kiến cái cảnh tôi chết giấc chiều nay, hẳn tụi nó sẽ cười tôi méo mặt. Nhưng dù sao, tôi cũng phải về nhà. Lúc tiễn tôi đi, Hòa lé đã nói rồi, đừng bắt chước Kinh Kha một đi không trở lại. Tôi sẽ trở lại. Nhưng trời ơi, trở lại như thế nào đây?Đang than thân trách phận, đột nhiên tôi ngồi thẳng người dậy, dỏng tai nghe ngóng. Hình như có tiếng cười hí hí đâu đây. Tiếng cười đột ngột ngưng bặt rồi lại vang lên như tiếng chuột rúc. Lần này, tôi xác định được tiếng cười phát xuất từ gốc dương liễu cạnh chỗ tôi ngồi. Tôi liền đứng dậy lần mò về phía khả nghi, cổ nhướng cao như cổ cò, cặp mắt láo liên như công an đi bắt ăn trộm.Và trời đất cha mẹ ơi, cái gì thế này? Đập vào mắt tôi là tám cái cẳng chân nằm duỗi dài đằng sau bụi xương rồng lởm chởm. Tôi vừa phát hiện ra tám cái "càng cua" thì cùng ngay lúc ấy, bốn cái đầu từ từ nhô lên khỏi chỗ nấp, cái đầu nào cũng lấm lem đất cát và trang điểm một nụ cười nhăn nhở trên môi.Trước tình huống đó, tôi chỉ biết dở khóc dở cười. Thì ra trong khi tôi đinh ninh các tướng đang nằm khoèo ở nhà thì các tướng hè nhau ra đây "phục kích", trong đó có cả sư phụ Bá của tôi. Các tướng nấp ở đâu chẳng nấp, lại nấp ngay cạnh chỗ tôi ngồi, chắc tên nào tên nấy đã xem mãn nhãn vở bi hài kịch khi nãy rồi còn gì! Nhưng trong cái rủi có cái may, chẳng thà tụi nó biết hết, tôi khỏi phải khổ tâm kể lại, chứ nếu không tôi chẳng biết phải ăn nói làm sao.Nhìn tụi bạn lục đục bước ra, tôi gượng gạo hỏi:- Tụi mày nghe thấy hết rồi chứ gì?Hòa lé vừa ngồi xuống ghế vừa gục gặc đầu:- Nghe hết rồi! Tao xin chân thành chúc mừng mày!Tôi cười mếu máo:- Đừng chọc quê, tội nghiệp tao mày!Hòa tủm tỉm:- Tao chúc mừng thật đấy chứ! Chúc mày từ nay yên tâm thẳng đường về... Thiên Trúc thỉnh kinh. Vừa rồi mày cũng giống như Tam Tạng sa tay yêu quái, may nhờ trời phật cứu ra, từ nay ráng lo tu tâm dưỡng tính, đừng có bắt chước tụi tao!Hòa pha trò nhưng tôi không cười nổi. Thấy vậy, Ngữ ngâm nga an ủi:Nếu biết rằng em đã có chồngAnh về lấy vợ thế là xongVợ anh đầu tóc thì xoăn títDa nó đen thui dẫu nó Hồng!Không hiểu sao khi thấy Ngữ đụng chạm đến nhỏ Hồng, tôi bỗng cau mặt cự nự:- Đừng chế giễu nhỏ Hồng nữa, mày!Phản ứng bất ngờ của tôi khiến Ngữ trợn mắt:- Chà, chà, bữa nay lại nổi hứng bênh vực cho em Hồng hén! Hay là yêu người tình mới không xong, mày tính quay lại với người tình cũ đây!Tôi não ruột:- Quay tới quay lui cái gì! Nhưng dù sao nhỏ Hồng cũng là một đứa tử tế. Nó là con gái xứ mình, "lý lịch rõ ràng". Gia Khanh đẹp nhưng nó là hoa hồng... xứ khác.Ngữ dường như hiểu ra tâm trạng buồn bã của tôi. Nó thôi cười cợt. Mà nhìn tôi, ngậm ngùi phụ họa:- Ừ, hoa xứ mình thì mình mới điều tra được hoa nào tươi hoa nào héo. Chứ còn hoa xứ khác, nó có chủ bảy mươi đời rồi mình cũng chẳng biết, cứ khờ khạo cắm đầu yêu tới yêu lui.Lời than thở ai oán của Ngữ không chỉ dành riêng cho tôi mà dành cho những đứa đồng cảnh ngộ khiến cả bốn kẻ si tình đều mặt nhăn mày méo... Chỉ có Bá là ngoài vòng dại dột. Nó bình tĩnh vỗ vai tôi và xổ câu quen thuộc:- Thôi, đừng buồn nữa! Thua keo này ta bày keo khác!Tôi mệt mỏi lắc đầu:- Không! Tao sẽ không bày keo khác nữa đâu!Khi tuyên bố cái câu xanh dờn đó, tôi nói rất thật lòng. Bởi vì lúc ấy, tôi đang bùi ngùi nhớ đến lời dặn dò chí lý của ba tôi: "Con nhớ đừng yêu đương nhăng cuội". Tôi cũng nhớ tới cả lời nhận xét thiên tài của Voltaire: "Thượng đế chỉ tạo ra đàn bà để nhử đàn ông!". Không, tôi sẽ không thèm đáp lại tình yêu của bất kỳ cô gái xinh đẹp nào nữa, mặc cho cô ta khóc sướt mướt cả năm ròng. Tôi sẽ không để cho ai làm hỏng tôi, hỡi nước, xe bò và các mụ phù thủy. Tôi là một người đàn ông đã có quá nhiều kinh nghiệm về đàn bà. Chẳng phải Mỹ Hạnh năm lớp bảy rồi Gia Khanh năm lớp mười một, bọn chúng đã thay nhau "nhử" tôi những trận nhớ đời đó sao?Kể từ nay tôi nhất định trở lại là tôi - người mặt sắt! Quyết định dứt khoát điều đó rồi, lòng tôi dần dần bình thản trở lại. Và tôi vui vẻ cầm lấy chiếc bánh ngọt và điếu thuốc lá Nghị đưa, có kèm theo một lời bình luận rất ư là... sáng suốt:- Xứ khác không ăn thì xứ mình ăn! Xứ khác không hút thì xứ mình hút! Coi như đây là buổi liên hoan mừng tai qua nạn khỏi! Sao chổi Halley đã tắt, huynh đệ khỏi tương tàn, anh em ta từ đây thoát khỏi cảnh mất ăn mất ngủ! Tao nói vậy mày ngẫm xem có đúng không Khoa?

Sàigòn 1990

Nguyễn Nhật Ánh