Anh nằm trên giường. Nguyên đứng bên cạnh. Trời đang rạng sáng, anh biết điều đó nhờ bàn tay của bình minh đã thò qua cửa sổ chiếu những luồng sáng mờ nhạt lên khuôn mặt con mình. Nguyên đã 23 tuổi, mà thế là cũng đã 23 năm từ khi anh nằm trên chiếc giường này. Lúc đó, Khánh còn ở bên cạnh anh, êm ấm nồng nàn. Vòng tay của Khánh hôm nay bỗng như hiện về níu chặt thân anh. Anh nghe rõ từng bước đi của thời gian đang chậm rãi chuyển mình. Anh nhìn con qua đôi mắt đang dần chuyển sang màu bóng tối. Nguyên không khóc, bình thản đứng nhìn cha đang chuẩn bị bước qua miền khác. Anh cười. Nguyên đã là người bạn chí thiết của anh cho đến lúc cuối cùng. Anh thấy hàm râu xanh phủ quanh cằm và mép của đứa con thân yêu. Nó đã lớn thế rồi. Anh yên tâm mà đi ra khỏi trùng quan cửa ải. Anh nhìn ra cửa sổ, thấy bóng Khánh thấp thoáng, chiếc váy màu trắng điểm hoa nhỏ li ti phất phới và khuôn mặt như thánh mẫu trên ngàn. Bước chân phiêu hốt của cô lần đến bên anh, và anh thấy cô nhìn anh mỉm cười, chìa bàn tay thon nuột nà như những cánh lan trắng đê mê không thực về phía anh. Anh nắm lấy bàn tay dịu mát như sương mai, bay lên theo cô đang dần loãng tan trong một cầu vồng mây rực rỡ vắt ngang qua trời. Rồi anh không thấy bầu trời nữa, chỉ thấy màu cầu vồng lấp loá vân mấn phủ lên mình, quyện hoà với anh làm một trong một màu rạng ngời uy nghi chói sáng… Nguyên đứng nhìn anh cười và nhìn mí mắt cha đang dần khép lại. Anh biết cha đang đi theo mẹ. Không giọt nước mắt nào, anh chỉ thấy lòng trắng xoá mênh mông, một mênh mông trải dài vô biên ngan ngát hương trầm choàng qua linh giác anh. Anh còn thấy cha cười man mác trên khuôn mặt hơi gầy. Anh cũng thấy nắng sớm đã lên, ướp khuôn mặt cha mình trong một màu hồng phấn nhạt nhoà mỹ lệ của ngày mới đang lên… Nguyên lên đến mộ cha mình đã thấy những cánh lan trắng, loài hoa mà cha rất thích, phủ quanh mộ hoà với những khóm cỏ xanh lưa thưa và những cụm khói nhang cuộn vòng theo gió nhẹ, làm thành một cảnh tượng ấm cúng vô chừng. Hôm nay là mồng một Tết, và đã hai năm qua từ ngày cha anh theo mẹ. Không nói, nhưng anh biết cha muốn nằm bên mẹ giữa lưng đồi phía sau nhà. Hôm đám tang cha, ngoài anh và gia đình ông bà nội, còn có chú Tân, bạn vẫn thường hay đến thăm cha, dì Vân, người yêu cha trước kia và dì Lam. Không nghi lễ, đoàn người im lặng theo tám người phu tang đem Lãng về gần với Khánh. Dì Vân khóc nhiều nhất, Nguyên nghe rằng dì chỉ nhận một đứa­ con nuôi, làm từ thiện tích cực, và đang sống một mình tại ngoại ô Hà Nội. Nguyên biết là dì còn yêu cha rất nhiều, cho dù cha vẫn nói rành rọt mọi chuyện với dì mỗi khi dì ghé thăm quán của hai cha con mỗi dịp rãnh rỗi. Cô Ut không khóc, nhưng mắt đỏ hoe nhìn những đám đất lần lượt lấp chiếc quách bằng gỗ mộc đơn giản dưới huyệt. Hôm ấy sau khi hạ quan, mọi người trở về quán và Nguyên đã giữ họ lại một đêm với mình. Ai cũng nói ít, nhưng không ai khóc nữa, và họ ngồi quanh bếp lửa cho đến sáng tỏ… Không biết ai đã đến sớm như thế để viếng mộ cha? Anh vẫn biết thói quen của từng người đến với cha mình. Dì Lam, chú Tân, cô Ut và chồng, đều không mang theo hoa lên mộ cha bao giờ. Họ biết tính cha đơn giản. Dì Vân thì có, nhưng là những đoá huệ trắng kia, vả lại cũng không lên sớm như thế này. Nghĩ một lúc, Nguyên thôi không thắc mắc nữa, anh chỉ bỗng thấy lòng bỗng trộn lẫn một sự hồi hộp lạ lẫm. Anh ngồi bên mộ cha, khẽ hát bài “ Thà làm giọt mưa” mà cha thích với cây guitar của cha để lại rồi im lặng nhìn khói hương bay trong thanh thản u hoài … Nguyên về đến quán. Sáng mồng một Tết hiu hiu, gió lang thang thổi triền miên đi về thơ thẩn. Nguyên nghe trong gió như có lời trường du nào của sơn khê đại ngàn thiêng liêng vô ngần hiện diện đề huề hỗn mang, thuần nhiên như gió sớm của một ngày mở đầu năm mới, kết thúc năm cũ, hiện tại thênh thênh. Thuần nhiên tuyệt nhiên thuần hậu thâm dật âm u như mây mù bên núi, như sương giữa khe mương lẩn quất. Anh ngồi nhìn ra trước khoảng không dưới chân núi, chỉ thấy tràn lan một cõi thiên nhiên đang mập mờ phập phồng êm êm trôi nổi bồng phiêu. Đối diện với toàn nhiên đang dựng mở một cõi ngày cách biệt hôm qua, Nguyên thấy lồng lộng một biên thuỳ ma kha vô lượng phơi mình tênh hênh cho anh dòm ngó chơi vơi thoả chí vui vầy. Màu xanh biếc như nối liền những dải đất rộng tới tận chân trời, chân đất, chân mây. Mùa xuân năm nay. Mùa xuân năm tới. Mọi mùa xuân đều khác nhau nhưng cũng giống nhau như thể anh với em một nhà. Mà máu thịt chia ra làm ba bốn? Mà nguyên hương sẻ chia một hột vô ngần? Toàn mặc uyên thâm thăm thẳm vang ngân, như sáng nay xuân về ngơ ngẩn? Nguyên chợt nhớ đến bài thơ của cha mình: Em về quẫy gánh tương tư

Đổ lên bến cũ hân hoan tựu thành

Ngàn năm lá vẫn còn xanh

Tình duyên ngậm cỏ kết vành trầm luân

Ngàn năm chớp bể mưa nguồn

Vùng phôi pha đượm mùa xuân nguyên lành… Mùa xuân nguyên lành ấy, bây giờ cha đang bước thong dong. Nguyên nghĩ về những lỡ lầm, và cái lãng tử của cha có phải là lỡ lầm với mẹ? Anh biết cha luôn sống trong kí ức về mẹ, vùng phôi pha của một êm ái ban sơ ngõ hạnh. Người lãng tử toàn vẹn ra đi cùng miền quá khứ tuyệt ngần hạnh phúc mà ái ân ban đầu không lẫn dấu vết tàn phai… Anh mãi nghĩ nên không nghe thấy tiếng bước chân. Một người phụ nữ, trạc hơn 40 hoặc gần 50 nếu nhìn kĩ hơn, đang thả bước vào con đường nhỏ dẫn đến quán. Bà có nước da không thật trắng nhưng vẻ mỹ lệ quý phái vẫn không thể che giấu trên gương mặt và thần thái hơi xa cách. Bà gõ nhẹ tay vào vách quán, cách khoảng, như ngại làm phiền chủ, nhưng Nguyên nghe ra ngay. Anh quay lại, bà thu hút anh bằng giọng nói trẻ hơn tuổi rất nhiều và nhu hoà như nước chảy: - Chào cậu! Cậu có mở cửa hôm nay không? Nguyên không nói, nhưng anh vội đứng lên, bước ra chào bà. Anh thấy ra sự trầm ổn bình thản khác biệt của người phụ nữ. Và trả lời: - Dạ có, dì ạ! Người phụ nữ gật nhẹ đầu, bước vào quán nhìn thoáng qua và chọn chỗ ngồi trước hiên, ngay chiếc bàn cha anh vẫn thường ngồi khi còn sống. Rõ ràng bà có một cái nhìn tinh tế, bởi ở chỗ ấy, có thể nhìn vào quán, mà cũng có thể phóng mắt ra xa về phía bản. Bà xin một ấm trà nóng, dặn Nguyên; - Cậu pha theo kiểu cậu thích ấy nhé! Anh hơi ngạc nhiên, vì ý thích uống trà của anh và cha không mấy giống với kiểu của những người khác. Bà cũng thích uống trà như thế sao? Anh mang trà của mình hay uống pha một ấm nhỏ, đem mời bà. Bà nhìn anh, khá lâu, đôi mắt thoảng qua một chút dịu dàng, nhưng trở lại ngay với sự đúng mực: - Buổi sáng bình yên quá! … À, cậu tên gì nhỉ? Như bị ánh mắt bà thu hút, anh trả lời: - Thưa dì, cháu là An Nguyên. Người phụ nữ như biết trước tên anh, chỉ à lên một tiếng, rồi yên lặng đưa mắt nhìn về phía bên kia đồi. Nguyên có một cảm giác gần gũi với người phụ nữ xa lạ này. Ơû bà toát ra một sự nghiêm nghị xa cách lan toả nhưng ấm áp thân thuộc. Nguyên nhìn theo hướng của đôi mắt bà, hơi giật mình khi thấy nó tập trung vào một nơi không xa lạ với anh: ngôi nhà của mẹ. Anh nhìn kĩ, thấy đôi mắt bà thoáng mơ màng nổi sóng, nhưng người phụ nữ lớn tuổi ấy nhắm mắt lại ngay. Nguyên cũng không rời mắt khỏi bà nữa, và bất giác anh tìm ra những vẻ quen thuộc ở bà. Bà rất giống mẹ, hèn gì anh cứ thấy gần gũi dù chắc bà tới đây lần đầu tiên. Người phụ nữ ấy không nói gì nữa, ngồi yên và hình như đôi mắt không giấu nổi cảm xúc đang cuộn dâng, đã mờ lệ nóng. Cứ vậy, bà không rời mắt khỏi phía ngôi nhà mẹ Nguyên đang ẩn hiện xa xa. Nguyên đứng nhìn bà mãi. Và không biết từ đâu trong đáy vực của ý nghĩ, anh muốn chạy đến lau nước mắt cho bà. Bỗng bà quay lại nhìn anh, cười hiền hoà qua dòng nước mắt: - Cậu năm nay bao nhiêu tuổi rồi ấy nhỉ? Anh trả lời không suy nghĩ: - Dạ thưa, 26. - Một khoảng thời gian dài phải không? Nhưng cũng nhanh thật! … Nguyên gật đầu cùng bà, trong anh có một thoáng hồ nghi dấy lên… Bà lại im lặng, rời mắt khỏi anh, lại nhìn về phía ngôi nhà cũ của Khánh. Nguyên đến đứng bên cạnh, cầm theo chiếc khăn tay đưa cho bà lau nước mắt. Cả anh và bà đều không nói gì nữa. Bây giờ thì Nguyên không thắc mắc nữa, không nghi ngờ nữa, dù bà là ai. Nhưng hôm nay là mồng một Tết và Nguyên bỗng thấy lòng bình yên kì lạ! Nguyên nhìn về phía bản làng, khói bếp của lễ hội ở nhà rông thắp lên trời những đường cong luyến láy, tiếng cồng chiêng rộn ràng như muốn đánh thức mùa xuân của núi rừng trở mình cùng với niềm hân thưởng buổi đầu năm… Bình Dương rạng sáng đầu năm 2006.