gười đi va vào Đổng Trác, tức là Lý Nho, Nho thấy Trác ngã, vội vàng đỡ Trác đứng dậy, dìu vào ngồi trong thư viện.Trác hỏi Lý Nho:- Ngươi đến đây làm gì?Lý Nho thưa:- Tôi chợt qua cửa phủ, thấy nói Thái sư giận đi vào vườn sau tìm Lã Bố, tôi vội vàng chạy vào, thì gặp Lã Bố chạy ra, kêu lên rằng: “Thái sư giết ta”. Bởi thế, tôi hấp tấp vào đây để can ngăn Thái sư, chẳng may chạm phải Thái sư, thật đáng tội chết!Trác nói:- Không thể tha được thằng nghịch tặc ấy! Nó dám đùa bỡn ái cơ của ta. Thế nào ta cũng giết chết nó mới nghe.Lý Nho can rằng:- Thái sư không nghĩ cho chín; ngày xưa vua Trang Vương nước Sở, trong bữa tiệc “Dứt dãi mũ” đã tha tội cho Tưởng Hùng đã đùa bỡn với người vợ yêu [1], đến sau bị binh nhà Tần làm khốn, được Tưởng Hùng cố sức liều chết cứu thoát được. Nay Điêu Thuyền chẳng qua là một đứa con gái mà Lã Bố là một mãnh tướng tâm phúc của Thái sư, nếu Thái sư nhân dịp này đem Điêu Thuyền cho Bố, chắc Bố cảm ơn lắm, lấy chết báo lại Thái sư, xin Thái sư nghĩ đi nghĩ lại.Trác nghĩ ngợi hồi lâu rồi nói rằng:- Ngươi nói cũng phải, để ta nghĩ kỹ xem.Lý Nho tạ từ rồi ra. Trác vào ngay hậu đường gọi Điêu Thuyền ra hỏi rằng:- Sao mày có tư tình với Lã Bố?Điêu Thuyền khóc thưa rằng:- Thiếp đang đứng xem hoa, bỗng Lã Bố đột ngột ở đâu đến. Thiếp vội vàng toan tránh. Bố nói: “Tôi là con Thái sư, việc gì phải tránh?”. Rồi y cầm kích ép thiếp đến đình Phượng Nghi. Thiếp thấy y có lòng bất lương, sợ xâm phạm tới mình thiếp, định đâm đầu xuống ao sen tự tận, nhưng lại bị y ôm chặt lấy. Đang lúc giằng co không biết sống chết thế nào, may có Thái sư chạy lại cứu được tính mệnh.Trác lại hỏi:- Nay ta đem mày gả cho nó, mày có thuận không?Điêu Thuyền giật mình, khóc rằng:- Thiếp đã được vào hầu quý nhân, nay lại đem gả cho thằng ở, thiếp thà chết chứ không chịu được nhục này!Bèn rút thanh bảo kiếm treo ở vách, toan tự vẫn.Trác vội vàng giằng lấy thanh gươm và ôm chặt lấy Điêu Thuyền và nói rằng:- Ta nói bỡn đấy mà!Thuyền nằm ngã vào lòng Trác, bưng mặt khóc rằng:- Đây hẳn là mẹo của Lý Nho, Nho với Bố hai đứa là bạn thân với nhau, nên Nho mới bày ra mẹo này, không kể gì đến thể diện của Thái sư và tính mệnh của tiện thiếp, thiếp phải xả thịt chúng nó ra.Trác nói:- Ta sao nỡ bỏ nàng.Điêu Thuyền lại nói:- Thái sư dẫu có lòng thương yêu, cũng không nên ở đây lâu, sợ bị Lã Bố làm hại.Trác dỗ dành Điêu Thuyền rồi nói rằng:- Ngày mai chúng ta về My Ổ, cùng hưởng sung sướng, đừng lo gì nữa.Thuyền mới lau nước mắt lạy tạ.Hôm sau Lý Nho vào ra mắt, nói rằng:- Hôm nay tốt ngày Thái sư nên đem Điêu Thuyền gả cho Lã Bố.Trác nói:- Chuyện ấy ta đã nghĩ rồi. Lã Bố với ta là quan hệ cha con, làm thế không tiện. Ta tha tội cho Bố, ngươi nên truyền đạt cho Bố biết ý ta và tìm lời an ủi Bố thế là được rồi!Nho nói:- Thái sư đừng dễ mê hoặc vì một người đàn bà.Trác giận đổi sắc mặt mắng rằng:- Thế thì vợ mày mày có đem cho nó không? Việc Điêu Thuyền cấm không được động đến nữa, còn nói tao sẽ chém đầu.Lý Nho trở ra, ngẩng mặt lên trời than rằng:- Lũ chúng ta chết cả về tay người đàn bà!Đời sau có thơ rằng:Tư đồ khéo mượn khách má đào,

Chẳng dùng gươm giáo, chẳng dùng dao,

Hổ Lao ba trận hoài bao sức,

Phượng Nghi chiến thắng ấy lạ sao!Ngay hôm ấy Đổng Trác hạ lệnh về My Ổ, trăm quan đều tống tiễn. Điêu Thuyền ngồi trên xe, xa trông thấy Lã Bố đứng ở trong đám đông người, mắt nhìn vào trong xe.Thuyền giả cách che mặt làm ra dáng đau khóc bi thảm.Xe đã đi xa. Lã Bố còn cầm cương ngựa đứng trên gò đất, nhìn đám bụi mù mịt than tiếc bực dọc. Chợt nghe sau lưng có người hỏi rằng:- Ôn Hầu sao không theo Thái sư đi, lại đứng đấy nhìn xe mà than thở?Bố quay đầu lại xem ai, thì ra là Tư đồ Vương Doãn.Chào hỏi xong, Doãn nói:- Tôi mấy bữa nay, hơi khó ở, không đi đâu, cho nên chưa có dịp gặp tướng quân. Bữa nay Thái sư về My Ổ, nên tôi phải gượng ra tiễn, may sao lại gặp tướng quân. Xin hỏi tướng quân làm sao đứng đây thở than?Bố nói:- Chỉ vì con gái ông đấy!Doãn giả cách thất kinh hỏi rằng:- Từ hôm ấy đến nay con tôi vẫn chưa về với tướng quân à?Bố nói:- Thằng giặc già ấy lấy làm thiếp của nó đã lâu rồi?Doãn lại giả thất kinh:- Không ngờ lại như thế!Bố bèn đem chuyện kể lại đầu đuôi cho Vương Doãn nghe. Vương Doãn ngửa mặt lên trời, chân giẫm xuống đất, thừ người ra không nói gì. Mãi hồi lâu, Doãn mới nói rằng:- Không ngờ Thái sư lại làm cái việc cầm thú ấy...Rồi kéo tay Lã Bố, nói rằng:- Xin tướng quân hãy đến nhà tôi nói chuyện.Bố theo Doãn về. Doãn mời Bố vào nhà trong kín đáo, sai làm rượu khoản đãi.Bố lại đem việc gặp Điêu Thuyền ở đình PHượng Nghi kể hết đầu đuôi cho Doãn nghe.Doãn nói:- Thái sư làm nhục con gái tôi, cướp vợ tướng quân. Thiên hạ người ta sẽ chê cười cho, nhưng người ta không chê cười Thái sư đâu mà người ta chỉ chê cười tướng quân và tôi thôi. Tôi già yếu chẳng kể làm gì, chỉ tiếc thay tướng quân là bậc anh hùng tiếng tăm lừng lẫy một đời, mà phải chịu cái nhục này.Bố nghe nói, cơn giận bốc lên bừng bừng, nắm tay đấm xuống bàn, kêu một tiếng thật to.Doãn vội vàng nói rằng:- Lão trót lỡ lời... xin tướng quân nguôi giận!Bố nói:- Ta thề sẽ giết chết thằng giặc già ấy để rửa nhục.Doãn vội vàng lấy tay bưng miệng Bố can rằng:- Tướng quân chớ nói, nhỡ ra có liên lụy đến lão.Bố nói:- Đại trượng phu sinh ra trong trời đất, lẽ đâu lại cứ ngậm ngùi chịu làm tôi tớ người khác mãi ru!Doãn nói thêm một câu rằng:- Tài như tướng quân thì Thái sư làm sao có thể kìm hãm được.Bố lại nói:- Tôi muốn giết thằng giặc già ấy, nhưng ngại rằng còn vướng tình cha con, sợ người sau chê cười chăng?Doãn tủm tỉm cười nói rằng:- Tướng quân họ Lã, mà Thái sư thì họ Đổng. Thử hỏi lúc Thái sư cầm kích lao tướng quân ở đình Phượng Nghi, liệu còn có tình cha con không?Bố hăng hái đứng lên nói rằng:- Nếu Tư đồ không dạy tôi câu ấy, suýt nữa tôi lầm.Doãn thấy Lã Bố đã quyết tâm giết Trác bèn bảo Lã Bố rằng:- Giúp nhà Hán, tướng quân mới thực là trung thần để tiếng trong sử xanh mãi mãi. Nếu tướng quân giúp Đổng Trác thì là phản thần, sẽ để tiếng xấu muôn đời.Bố đứng dậy lạy Vương Doãn và nói rằng:- Ý tôi đã quyết rồi. Tư đồ không nên nghĩ nữa.Doãn nói:- Tôi sợ việc không xong thì vạ to.Bố liền rút con dao đeo ở mình, đâm một nhát vào cánh tay, chảy máu ra để thề.Doãn quỳ xuống lạy tạ, nói rằng:- Hương hỏa nhà Hán, nay không đến nỗi mất, đều là ơn tướng quân giữ kín, đừng để tiết lộ ra. Khi nào việc đến nơi tôi sẽ có mưu kế. Lúc đó tôi sẽ xin báo cho tướng quân biết.Bố khẳng khái nhận lời rồi trở ra.Doãn lập tức mời quan bộc sa là Sĩ Tôn Thụy, quan Tư lệ Hiệu úy là Hoàng Uyển đến để bàn việc ấy.Thụy nói:- Nay vua mệt mới khỏi, nên sai một người nói khéo đến My Ổ mời Trác vào đây để bàn việc nước. Một mặt lấy mật chiếu của Thiên tử trao cho Lã Bố sai phục quân trong cửa triều, đợi Trác vào đến nơi sẽ giết đi. Chước ấy là hơn cả.Uyển nói:- Nhưng có ai dám đi mời không?Thụy nói:- Có quan Kỵ đô úy Lý Túc là người cùng quận với Lã Bố. Vì Trác không thăng chức cho, vẫn mang bụng oán tức, ta sai người ấy đi chắc Trác không nghi ngờ.Doãn cho là phải, bèn mời Lã Bố đến bàn bạc.Bố nói:- Ngày xưa xui ta giết Đinh Nguyên cũng là người ấy. Nay hễ sai mà không đi, ta sẽ chém ngay trước.Các quan mật sai mời Lý Túc đến. Bố bảo Túc:- Xưa ông xui tôi giết Đinh Kiến Dương để về với Đổng Trác. Nay Đổng Trác trên dối Thiên tử, dưới hại sinh linh, tội ác đã nhiều, cả người và thần đều giận. Vậy ông hãy mang chiếu Thiên tử, triệu Trác vào chầu, rồi ta phục binh giết nó đi, cố giúp nhà Hán, cùng làm trung thần nghĩa sĩ, ông tính thế nào?Túc nói:- Tôi cũng muốn trừ thằng giặc ấy đã lâu, hiềm vì chưa gặp ai cùng lòng. Nay tướng quân có bụng ấy, là trời giúp tôi đó. Tôi sao dám hai lòng?Nói đoạn Túc bẻ một cái tên ra thề.Doãn nói:- Ông làm nổi việc này, lo gì chẳng được quyền cao chức trọng.Hôm sau Túc dẫn vài mươi tên kỵ mã đến My Ổ, sai người báo tin cho Trác biết rằng có chiếu Thiên tử đến. Trác cho mời vào, Lý Túc vào lạy, Trác nói:- Thiên tử có chiếu gì?Túc thưa:- Thiên tử vừa mệt mỏi, muốn hội văn vũ ở cung Vị Ương để bàn nhường ngôi cho Thái sư, nên sai tôi cầm chiếu này đến đây.Trác hỏi:- Ý Vương Doãn thế nào?Túc thưa:- Vương tư đồ đã sai người đắp đền thụ thiện, chỉ mong đợi Thái sư về.Trác mừng rỡ nói rằng:- Thảo nào đêm ta nằm mộng thấy một con rồng quấn vào mình. Hôm nay quả nhiên có tin mừng. Dịp này không nên để lỡ.Bèn sai bốn tướng tâm phúc là Lý Thôi, Quách Dĩ, Trương Tế, Phàn Trù lĩnh ba nghìn quân phi hùng giữ My Ổ rồi ngay hôm ấy sắp xe kiệu vào kinh. Trác ngoảnh lại bảo Lý Túc:- Hễ ta làm vua thì cho ngươi làm chức Chấp kim ngõ.Túc lạy tạ, xưng thần.Trác vào từ giã mẹ. Mẹ Trác bấy giờ đã hơn chín mươi tuổi, hỏi Trác:- Con đi đâu?Trác nói:- Con sắp đi nối ngôi vua nhà Hán. Nay mai mẹ sắp lên làm Hoàng thái hậu đấy.Mẹ nói:- Ta mấy hôm nay cứ nóng ruột giật mình, sợ không phải điềm hay!Trác nói:- Mẹ sắp làm quốc mẫu, chẳng trách giật mình!Nói rồi từ giã mẹ. Đến lúc đi, bảo Điêu Thuyền rằng:- Ta làm Thiên tử, sẽ lập nàng làm quý phi.Điêu Thuyền đã biết rõ mọi chuyện, giả cách hớn hở mừng rỡ, lạy tạ.Trác lên xe về Trường An, quân sĩ đi tiễn tiền hô hậu ủng. Đi chưa được ba mươi dặm, tự nhiên xe gẫy một bánh. Trác xuống xe cưỡi ngựa, đi chưa được mười dặm, ngựa tự dưng lồng lên gầm thét dữ tợn, lôi đứt dây cương.Trác hỏi Lý Túc:- Xe gẫy bánh, ngựa đứt dây cương, là điềm thế nào?Túc nói:- Thế là cái điềm Thái sư nối ngôi nhà Hán, thay cũ đổi mới. Từ nay Thái sư sẽ ngồi kiệu ngọc yên vàng.Trác nghe lấy làm lọt tai.Hôm sau đương đi bỗng có cơn gió dữ nổi lên ầm ầm, mây kéo nghịt trời, Trác lại hỏi Túc:- Thế là điềm gì?Túc nói:- Chúa công sắp lên ngôi rồng, cho nên mới có những ráng hồng mây tía, để thêm oai trời.Trác lại mừng không lo gì nữa.Khi Đổng Trác đến Trường An, trăm quan đều ra đón rước duy có Lý Nho cáo bệnh ở nhà không ra đón.Trác đến tướng phủ. Lã Bố vào mừng.Trác nói:- Hễ ta làm vua. Phụng Tiên sẽ thống lĩnh cả binh mã trong thiên hạ.Bố lạy tạ rồi nghỉ ngay ở dưới trướng.Đêm hôm ấy, có một lũ trẻ đi ngoài đường hát rong, gió đưa tiếng hát vào tận màn. Hát rằng:“Thiên lý thảo [2]Hà thanh thanh

Thập nhật bốc

Bắt đắc sinh”(Cỏ ngàn dặmSao xanh xanh?Trên mười ngàyChẳng được sống)Tiếng hát nghe thực ai oán.Trác nghe thấy mới hỏi Lý Túc:- Trẻ hát như thế, hay dở thế nào?Túc thưa:- Thế nghĩa là họ Lư sắp mất, họ Đổng sắp lên.Mờ mờ sáng hôm sau, Trác sai bày nghi vệ, rồi bắt kẻ hầu người hạ, đi theo vào trong triều. Bỗng thấy một đạo quân áo xanh, khăn trắng, tay cầm một cái sào dài, trên buộc mảnh vải dài một trượng, hai đầu viết hai chữ khẩu [3].Trác lại hỏi Lý Túc:- Người ấy làm thế là ý thế nào?Túc nói:- Nó là một thằng rồ.Rồi bảo tướng sĩ cứ việc đẩy xe đi.Trác vào đến triều, các quan đều mặc áo trào, đứng đón cả hai bên đường, Lý Túc tay cầm thanh bảo kiếm, vịn xe Đổng Trác đẩy đi. Đến cửa Bắc Dịch, quân sĩ đều bị ngăn cả lại ở ngoài cửa, chỉ có hai mươi người được đẩy xe đi vào.Trác vào khỏi cửa, thấy bọn Vương Doãn, ai nấy đều cầm gươm đứng cửa điện, sợ hỏi Lý Túc:- Họ cầm gươm là ý gì?Lý Túc không trả lời, cứ việc đẩy xe thẳng vào.Vương Doãn bấy giờ mới thét to lên rằng:- Phản tặc đã đến đây, võ sĩ đâu?Hai bên hơn một trăm võ sĩ kéo ra, người cầm gươm kẻ vác đao, cùng đổ xô lại đâm Đổng Trác. Trác mặc áo giáp ở trong, giáo đâm không thủng, chỉ bị thương ở tay, ngã xuống xe, Trác gọi to lên rằng:- Con ta Phụng Tiên đâu?Lã Bố đứng ở đằng sau, nghe thấy tiếng gọi đến tên, bèn thét lên một tiếng rồi chạy ra nói rằng:- Nay ta vâng chiếu vua giết thằng giặc này!Một ngọn kích đâm trúng ngay cổ họng Đổng Trác.Lý Túc liền cắt đầu Trác, lấy tay xách lên.Lã Bố tay trái cầm kích, tay phải thò vào bọc, lấy tờ chiếu ra, nói to lên rằng:- Phụng chiếu vua, giết được tặc thần là Đổng Trác, còn các người khác tha cho cả!Các tướng sĩ đều reo:- Vạn tuế!Đời sau có thơ rằng:Bá nghiệp thành công hóa đế vương

Không thành cũng vẫn được giàu sang

Ai biết lòng trời không thiên vị

My Ổ thành ra đất nát hoang.Lã Bố lại hô lên rằng:- Giúp Đổng Trác làm điều tàn ngược, đều tự Lý Nho cả, ai đi bắt nó cho ta?Lý Túc xin đi.Chợt nghe có tiếng reo ngoài cửa triều rồi có người vào báo rằng:- Người nhà Lý Nho đã trói Lý Nho đem lại nộp.Vương Doãn sai điệu Nho ra chợ chém; rồi lại sai đem đầu và thây Đổng Trác đi diễu, loan báo khắp các ngả đường cho mọi người cùng biết.Thây Trác to béo; quân sĩ lấy mồi cắm vào rốn đốt lửa làm đèn, mỡ chảy đầy cả ra đường cái; nhân dân ai đi qua cũng lấy gạch đá ném vào đầu, lấy chân đạp vào thây.Vương Doãn lại sai Lã Bố cùng với Hoàng Phủ Tung, Lý Túc lĩnh năm vạn quân đến My Ổ bắt người nhà Đổng Trác và tịch biên gia sản.Lý Thôi, Quách Dĩ, Trương Tế, Phàn Trù, nghe tin Trác đã chết, mà Lã Bố thì sắp đến My Ổ, liền dẫn quân phi hùng, ngay đêm hôm ấy chạy ra Lương Châu.Lã Bố đến My Ổ, trước hết tìm Điêu Thuyền.Hoàng Phủ Tung sai đem những con gái nhà lương thiện bị Đổng Trác bắt hiếp vào làm tỳ thiếp, tha cho về nhà cả. Còn bao nhiêu họ hàng thân thuộc nhà Đổng Trác, không cứ lớn bé già trẻ đều đem ra giết sạch. Mẹ Trác cũng bị giết, em Trác là Đổng Mân, cháu Trác là Đổng Huy cũng bị chém, đầu bêu đi các ngã ba. Lại tịch thu những của cải chứa ở trong nhà, vàng vài mươi vạn lạng, bạc vài trăm vạn lạng; vóc, nhiễu, châu báu, đồ đạc không biết bao nhiêu mà kể. Xong rồi Tung về báo để Vương Doãn biết.Doãn khao thưởng quân sĩ thực to, mở tiệc yến ở lễ đường tướng phủ, họp cả các quan lại uống rượu ăn mừng.Đang ăn bỗng có người vào báo rằng:- Thây Đổng Trác đang phơi ở chợ, bỗng có một người đến cúi xuống thây khóc vang lên.Doãn giận lắm, quát rằng:- Giết được Đổng Trác, quan dân ai ai cũng mừng cả, đứa nào lại dám khóc? Võ sĩ đâu, ra trói cổ nó điệu vào đây ta hỏi!Một lát quân dẫn người khóc vào, tưởng là ai, hóa ra quan Thị trung Sái Ung, Doãn tức giận nói:- Nay trừ được thằng giặc Đổng Trác đi, là may cho xã tắc lắm. Người là bề tôi nhà Hán, đã không mừng cho xã tắc, lại khóc thằng giặc là cớ làm sao?Ung xin nhận tội nói rằng:- Tôi tuy chẳng ra gì, cũng có biết đôi điều nghĩa lớn lẽ đâu lại theo Đổng Trác. Nhưng vì tôi với Trác có chút ơn tri ngộ [4] nên tôi tự cảm xúc thương khóc. Tôi cũng biết như thế là có tội nặng. Nhưng xin ngài hãy rộng thứ cho: Nếu bị thích chữ vào mặt, vào chân nhưng vẫn được sống chép nốt pho Hán sử để chuộc tội, thì may cho tôi quá!Các quan tiếc Ung là người tài, ai cũng cố sức nói hộ. Quan Thái phó là Mã Nhật Đê cũng ghé vào tai Doãn nói thầm rằng:- Sái Ung là người tài, không mấy đời có được. Để cho hắn sống làm nốt pho Hán sử cũng là một điều hay! Vả lại Ung là một người hiếu hạnh, nay đem giết đi, e mất lòng thiên hạ.Doãn nói:- Ngày xưa, vua Hiếu Vũ không giết Tư Mã Thiên, sau để cho Tư Mã Thiên chép nốt sách sử, vì thế cho nên mới có sách sử gièm pha truyền đến bây giờ. Nay đang lúc vận nước suy yếu, chính sự nhầm lẫn, không nên để kẻ nịnh thần cầm bút ở bên mình ấu chúa, chúng ta sẽ bị nó chê cười.Mã Nhật Đế không nói gì nữa, đi trở ra, nói riêng với các quan rằng:- Vương Doãn cũng không toàn mệnh được đâu! Người hiền là rường mối nhà nước, sách sử là điển cố nhà nước. Bỏ cả rường mối, dứt cả điển cố, bền lâu làm sao được?Doãn không nghe lời Mã Nhật Đế, sai bỏ Sái Ung vào ngục, bắt phải thắt cổ chết.Các sĩ phu bấy giờ nghe thấy chuyện, ai cũng thương khóc.Người đời sau bàn rằng Ung khóc Đổng Trác đã là không phải, nhưng Doãn giết Ung thì cũng là quá lắm.Có thơ than Ung rằng:Đổng Trác chuyên quyền bất nhân

Ung sao rước lấy vạ vào thân?

Bây giờ Gia Cát nằm trong túi

Đâu chịu ra thờ kẻ loạn thần?Lý Thôi, Quách Dĩ, Trương Tế, Phàn Trù trốn sang Thiểm Tây, sai người đến Trường An, dâng biểu xin tạ tội.Vương Doãn nói:- Đổng Trác làm loạn, là bởi bốn đứa giúp cả. Nay tuy đại xá thiên hạ, duy bốn đứa ấy, không thể tha được.Sứ giả về báo Lý Thôi, Thôi nói:- Xin tha không được, thì cùng đi trốn cả là xong!Mưu sĩ là Giả Hủ bàn rằng:- Các ông bỏ quân mà đi trốn một mình thì chỉ một người đình trưởng, cũng bắt trói lại được. Chi bằng ta tụ tập người Thiểm Tây và quân mã của mình, kéo thẳng vào Trường An đánh báo thù cho Đổng công. Được ra thì lấy danh nghĩa triều đình mà hiệu lệnh thiên hạ. Ngộ thua, bấy giờ sẽ chạy cũng chưa muộn.Bọn Lý Thôi lấy làm phải, liền nói phao lên ở Tây Lương rằng:- Vương Doãn muốn giết sạch cả người Tây Lương Dân chúng đều sợ hãi.Lũ Lý Thôi lại nói khích rằng:- Chịu chết uổng công vô ích, có ai theo ta làm phản không?Dân chúng xin theo cả. Bởi thế lũ Lý Thôi một được hơn mười vạn quân, chia làm bốn đường, kéo vào Trường An. Đi đường lại gặp con rể Đổng Trác là Trung Lang tướng Ngưu Phụ, đem năm nghìn quân đi báo thù cho bố vợ. Lý Thôi hợp hai toán làm một, sai Phụ làm tiền khu đi trước, bốn tướng dần dẫn kéo đi sau.Vương Doãn nghe thấy binh Tây Lương kéo đến bèn bàn với Lã Bố, Bố nói:- Tư đồ đừng lo. Tôi coi chúng nó như đàn chuột.Rồi cùng với Lý Túc đem quân ra. Túc đi trước nghênh địch, cùng Ngưu Phụ đánh nhau một trận. Phụ chống không nổi thua chạy.Chẳng ngờ canh hai đêm hôm ấy, nhân lúc Túc không phòng bị, Ngưu Phụ kéo quân đến cướp trại Lý Túc. Quân Túc rối rít bỏ chạy ra hơn ba mươi dặm, chết mất quá nửa. Túc vào ra mắt Lã Bố. Bố nổi giận mắng rằng:- Sao mày dám làm mất nhuệ khí của ta?Nói rồi liền chém Lý Túc, treo đầu ở cửa quân.Hôm sau Lã Bố tiến binh, cùng Ngưu Phụ đối địch. Phụ địch sao nổi được Bố, cho nên lại thua chạy. Đêm hôm ấy Ngưu Phụ gọi tướng tâm phúc tên là Hồ Xích Nhi bảo rằng:- Lã Bố kiêu dũng lắm, thế khó địch nổi. Sao bằng ta không cho bọn Lý Thôi biết, ngầm giấu vàng bạc, châu báu đem dăm ba người thân tín bỏ trốn đi.Hồ Xích Nhi ưng thuận. Ngay đêm hôm ấy Ngưu Phụ nhặt nhanh vàng bạc, châu báu, bỏ trại đi, chỉ đem ba bốn người đi theo. Đi đến một con sông, lúc súc qua đò, Xích Nhi trông thấy của cải ngốt mắt, muốn chiếm lấy một mình, liền giết Ngưu Phụ đem đầu Phụ đến dâng Lã Bố. Bố hỏi đầu đuôi người đi theo khai rằng: “Xích Nhi giết Phụ để lấy của”, Bố giận, lập tức giết ngay Xích Nhi.Lã Bố dẫn quân tiến lên, gặp ngay quân mã Lý Thôi kéo đến. Bố không đợi cho bày trận, vác kích tế ngựa thúc quân xông vào, quân Lý Thôi không chống được, lui hơn năm mươi dặm, dựa vào sườn núi cắm trại.Lý Thôi cho mời Quách Dĩ, Trương Tế, Phàn Trù lại bàn rằng:- Lã Bố tuy khỏe nhưng vô mưu, không lo sợ mấy. Nay ta đóng quân ở cửa hang, mỗi ngày ra khiêu chiến một lần. Quách tướng quân thì lĩnh quân đánh ở mặt sau, bắt chước lối Bành Việt quấy rối Sở ngày xưa. Nghe khua chiêng thì tiến binh, nghe đánh trống thì rút quân. Trong khi ấy thì hai ông chia quân ra hai đường, đi tắt vào lấy Trường An. Bên nó đầu cuối không tiếp ứng được nhau, tất nhiên sẽ thua.Mọi người dùng kế ấy.Lã Bố dẫn quân đến dưới núi, Lý Thôi đem binh ra đánh. Bố hầm hầm xông vào trận. Thôi lui chạy lên núi. Trên núi tên đá bắn xuống như mưa. Bố không lên được. Chợt có người báo rằng:- Quách Dĩ ở đằng sau đánh lại.Bố vội vàng quay lại đánh, nhưng nghe thấy tiếng trống vang lên, quân Dĩ đã lui rồi. Bố vừa toan thu quân, thì một chiêng khua, quân Thôi trên núi lại đánh xuống. Bố chưa kịp đối địch, đằng sau Quách Dĩ lại tiến lên đánh. Khi Lã Bố trở lại thì Dĩ lại đánh trống rút quân về. Lã Bố tức đầy ruột, ròng rã bốn hôm. Bố muốn đánh không đánh được, muốn thôi cũng không thôi được. Đang lúc tức mình có thám mã lại báo rằng:- Trương Tế, Phàn Trù, hai cánh quân mã kéo vào Trường An, kinh thành nguy cấp lắm!Bố vội vàng thu quân về. Lý Thôi, Quách Dĩ nhân thế đánh dấn lại. Bố vội quá không tham đánh nữa chỉ tháo đường chạy về kinh cho nhanh, người ngựa xốn xáo tổn thất khá nhiều. Khi Bố về đến Trường An, thấy quân giặc đông nghịt, Bố đánh không được. Quân sĩ thấy Bố hung bạo, bỏ đi theo giặc khá nhiều, Bố lo lắm.Vài hôm sau, dư đảng của Đổng Trác là Lý Mông, Vương Phương ở trong thành làm nội công cho giặc, mở trộm cửa thành, bốn mặt giặc kéo ùa cả vào. Lã Bố hết sức chống cự không nổi, dẫn vài trăm quân kỵ mã đến trước cửa Thanh Tòa, gọi Vương Doãn bảo rằng:- Thế nguy cấp lắm rồi, xin Tư đồ lên ngựa, cùng ra cửa quan với tôi, ta sẽ tìm kế khác.Doãn cứ vững vàng nghiêm chỉnh như không, nói rằng:- May ra nhờ thần linh xã tắc, nhà nước được yên, là sở nguyện của tôi; nếu không tôi xin đem thân cùng chết với nước. Gặp hoạn nạn mà bỏ trốn tránh để thoát lấy thân, thì tôi không làm. Xin Ôn Hầu vì tôi mà nói với các bạn ở Quan Đông hết sức lo tính việc nước.Lã Bố hai ba lần giục, Doãn nhất định không đi.Được một lúc, các cửa thành lửa cháy ngùn ngụt, Lã Bố phải bỏ cả vợ con, dẫn hơn một trăm quân kỵ mã, chạy ra ngoài cửa ải, đi theo Viên Thuật.Lý Thôi, Quách Dĩ thả cho quân tha hồ cướp bóc, quan Thái thường khanh Chủng Phất, quan Thái bộc Lỗ Quỳ, quan Đại hồng lô Chu Hoàn, Thành môn Hiệu úy Thôi Liệt, Việt kỵ Hiệu úy Vương Kỳ đều chết vì nạn nước.Quân giặc vây kín nội đình. Các thị thần xin vua lên cửa Tuyên Bình để dẹp loạn. Lúc vua lên cửa, lũ Lý Thôi trông thấy lọng vàng, liền dừng ngựa lại, miệng hô vạn tuế.Vua Hiến Đế đứng lên lầu hỏi rằng:- Các ngươi chưa tâu xin, dám tự tiện vào Trường An, ý các ngươi muốn làm gì?Thôi, Dĩ ngẩng lên tâu rằng:- Muôn tâu Bệ hạ, Đổng thái sư là bầy tôi nhà vua, tự dưng bị Vương Doãn mưu giết. Nay chúng tôi đến tìm Vương Doãn để báo thù cho Đổng công, chứ không dám làm phản. Chúng tôi được trông thấy Vương Doãn xin rút quân ngay.Vương Doãn bấy giờ đứng ở cạnh vua, nghe thấy nói thế tâu rằng:- Tôi nguyện vì nước giết Trác. Nay chẳng may sự đến thế này, xin Bệ hạ đừng tiếc tôi mà lỡ việc nước ra. Tôi xin xuống gặp hai tên giặc.Vua dùng dằng không nỡ. Doãn từ trên lầu Tuyên Bình nhảy xuống đất, quát to rằng:- Vương Doãn đây!Lý Thôi, Quách Dĩ rút gươm ra mắng rằng:- Đổng thái sư tội tình gì mà mày giết?Doãn nói:- Tội Đổng Trác đầy trời suốt đất, nói sao cho xiết. Hôm nó chết ở Trường An, từ quan chí dân, ai là không mừng, chúng bay lại không biết à?Thôi, Dĩ lại hỏi rằng:- Ừ, như Thái sư có tội đã đành, chúng tao có tội gì, sao xin tha cũng không được?Vương Doãn chửi rầm lên mà mắng rằng:- Nghịch tặc nói làm chi cho lắm! Vương Doãn tao chỉ chờ chết mà thôi.Thôi, Dĩ giết Doãn ngay dưới lầu.Sử quan có thơ khen Vương Doãn rằng:Vương Doãn bày mưu hay,

Gian thần bị giết ngay.

Thương dân nên tức ruột.

Xót nước lại chau mày,

Sao to, lòng trung giải,

Mây cao, khí nghĩa đầy.

Đến nay hồn vía ấy.

Quanh quất Phượng lâu này.Lũ Lý Thôi giết Vương Doãn xong rồi, một mặt sai người bắt cả họ hàng nhà Doãn giết sạch. Sĩ dân ai nấy đều thương khóc, Lý, Quách lại bàn nhau rằng:- Đã đến thế này, còn vua không giết nốt để mưu việc lớn, còn đợi đến bao giờ?Hai đứa cầm gươm reo to, kéo vào trong cung.Thế rõ thực:Đầu xỏ tạ tội, tai nạn hết

Gặp quân tặc đảng lại sinh nguy.Chưa biết tính mạng vua Hiến Đế ra sao, xem hồi sau sẽ rõ.Chú thích:[1] Đời Xuân Thu, Sở Trang vương một đêm cùng quần thần ăn tiệc, đèn chợt tắt, có người thừa cơ đến ghẹo vương phi, vương phi vội dứt đứt dải mũ nười ấy để làm tang vật, rồi báo cho Trang vương biết mà truy tìm. Trang vương liền hạ lệnh cho quần thần trong bữa tiệc đều phải dứt hết dải mũ: đến lúc thắp đèn, mọi người đội mũ không có dải. Thế là không ai biết người ghẹo vương phi là ai nữa. Về sau người ta gọi bữa tiệc ấy là “Việt anh hội” nghĩa là “Hội dứt dải mũ”.[2] Chữ thảo, chữ thiên, chữ lý chắp lại thành chữ Đổng; chữ thượng, chữ nhật, chữ thập chắp lại thành chữ Trác.[3] Hai chữ khẩu là chữ Lã, vải là chữ Bố.[4] Biết tài năng mà hậu đãi, như Cao Tổ đối với Trương Lương, Lưu Bị đối với Khổng Minh.