Từ khu vực nhà lán đen tối và chết lặng, tiếng kẻng rạng sáng rền lên, dựng đầu cu-li dậy. Trên hàng hiên ngôi nhà quản đốc đồn điền, Claude Duclos uống cạn tách cà phê đen thứ ba, cũng là tách cuối cùng. Mặt hắn nhăn nhó, hằn từng lằn cau có giận dữ hơn thường ngày. Hắn vừa đặt tách xuống đĩa, “con gái” của hắn lảng vảng sẵn đâu đó sau màn cửa lật đật chạy ra, thu dọn khay ăn sáng của hắn. Hít vào phổi không khí ẩm ướt sương mai, Duclos mường tượngï mình đang ngửi ra mùi á phiện thoang thoảng và bệnh hoạn gã khách của hắn hút đêm qua, khiến hắn khịt khịt mũi, cáu kỉnh thêm. Hắn thấy những thói quen của con người gã mộ phu quả thật cực kỳ kinh tởm. Càng suy nghĩ Duclos càng tức thêm và ghét thêm. Nhất là hận sôi máu việc hắn nhận ra mình bị lệ thuộc không gỡ nổi vào gã mộ phu trong vấn đề điền khuyết lực lượng lao động dưới tay đang mỗi ngày một suy kiệt.Từ bên trong ngôi nhà, âm vang tiếng máy hát đĩa đang khọt khẹt bài “Cuộc đi dạo của chuột xạ” như hợp xướng một bản hòa tấu chỏi tai với tiếng hót lảnh lót của lũ chim hoang dã đang giấu mình trong các vòm cây ven rừng. Thở ra chầm chậm, Duclos nhắm mắt, cố để hết tâm trí vào điệu nhạc. Vài phút sau hắn cảm thấy lòng dịu lại, trên mặt thoáng đôi chút thư giản trông như thể một nụ cười. Hắn dựa ngửa, tay gõ gõ mặt bàn, ăn ý với đầu chiếc ủng đi rừng nhịp nhịp sàn gạch. Khi hắn mở mắt ngó xuống đồng hồ, trên mặt lại hiện lên vẻ cau có.Duclos có thể nghe từ bên khu vực nhà lán của Làng Thứ Ba vọng lại tiếng quát tháo ầm ĩ của bọn cai An Nam đang lùa cu-li vào hàng điểm danh. Trong một lúc, hắn tưởng mình có thể nhận ra từng tràng chửi bới thô tục của gã cai Đức Anh, thỉnh thoảng chêm vào tiếng roi mây quật sàn sạt vô da thịt của cu-li còn đứng lớ ngớ. Kế đó, hắn đứng lên, kéo chiếc mũ cối làm bằng ruột bần xuống cho ngay ngắn trên đầu. Như thường lệ, bàn tay hắn tự động vỗ vỗ cây dao cán bằng xương đã cắm chặt trong bao. Lúc dợm bước xuống hàng hiên Duclos bỗng nghe sau lưng có tiếng chân người. Quay lại hắn thấy Auguste Lepine người tươi tỉnh trong bộ vét-tông trắng, đang ra ăn sáng để chuẩn bị lên đường. Dù rõ ràng gã mộ phu vừa tắm rửa, người gã vẫn rỉ mùi mốc thoang thoảng của kẻ nghiện á phiện khi gã đi ngang người Duclos để vào chiếc ghế dành cho gã nơi bàn ăn sáng. Cố tỏ vẻ nhã nhặn, tên quản đốc đồn điền mở lời thăm hỏi:- Chào anh bạn Auguste. Hi vọng anh hài lòng với chuyến đầu tiên ghé lại Vị An này.Lepine hạn chế việc xã giao của cả hai bằng một cái gật đầu cau có. Không nhìn lên, gã tự rót cà phê, húp rồn rột rồi cất tiếng phàn nàn, giọng chua như giấm:- Thằng nhóc An Nam của anh có ghẻ — nó khóc lóc rên rỉ hoài!- Yên chí, yên chí! Có lẽ lần tới tôi có đủ ngày giờ chuẩn bị. Từ tối qua, tôi đã biết mình phải tìm cái gì. Duclos chìa bàn tay từ giã. Vừa bứt rứt vì phải bắt tay với con người không hợp vệ sinh của gã mộ phu vừa cảm thấy có phần áy náy vì để gã ở lại một mình trước khi ra đi:- Xin bỏ lỗi cho tôi... Tôi phải đi làm việc ngay.Chuồi năm ngón tay chiếu lệ cho Duclos, Lepine không nhớm người: - Tôi tin rằng kể từ hôm nay anh sẽ dùng dè sẽn lực lượng lao động của mình. Trong tương lai, việc điền khuyết cho lần tới không dễ dàng nữa đâu.Giọng nói của gã mộ phu nghe ra xúc phạm trắng trợn. Sau một thoáng chần chừ, Duclos bước xuống khỏi hàng hiên, giận dữ sãi chân đi một mạch, không thèm trả lời. Khi Duclos tới khu vực nhà lán Làng Số Ba bầu trời phương đông đã rạng nhưng bọn cai vẫn phát chưa xong liều thuốc ki-ninh buổi sáng. Lập tức, cơn giận dữ và cáu kỉnh hắn mang theo sẵn trong người từ ngôi nhà quản đốc bỗng bùng lên nghe như một tiếng rít thịnh nộ, ngân dài trong tai hắn. Hắn bốc một bụm thuốc, bắt đầu đích thân phát cho các cu-li đứng hàng kế tiếp. Được nửa hàng, hắn đi ngang hai anh em Đồng và Học. Ánh mắt hắn rơi đúng trên con người Học. Cậu bé An Nam đứng với thái độ tuyệt vọng, cằm chúc xuống ngực. Một tay cầm mác, một tay đeo lủng lẳng cù ngoéo cạo mủ. Và khi tên Corse tới gần, Học vẫn ủ rủ nhìn xuống đất, cả hai tay buông thỏng, xuôi dọc thân mình.Thấy cậu bé đêm qua làm mất lòng gã mộ phu khả ố và vì thế, gây hại tới việc cung cấp cu-li trong tương lai, chân Duclos chửng lại. Hai vai gầy guộc và mặt mũi thiểu não của Học bỗng dưng làm gã người Corse nhớ lại sự bất lực của mình khi nhận được những đòi hỏi phi lý của đám cổ đông ở Paris cùng với thái độ trịch thượng của gã mộ phu. Rồi, không một lời cảnh báo, hắn nắm chặt bàn tay đang phát thuốc thành nắm đấm, cung lên, dộng vô lồng ngực Học một cú trời giáng. Cậu bé bật ngửa, lăn xuống đất. Duclos gầm lên:- Mầy, đồ ghẻ lở, đồ khốn nạn! Ngước mặt lên mà tỏ lòng cung kính đấng bề trên — bằng không tao sẽ cho mầy thêm lần nữa được nếm mùi xích sắt cùm chân ở Ngả Ba Ông Đồn!Học lật người lồm cồm bò dậy. Trong một thoáng cậu căm hận trừng trừng nhìn theo lưng gã Corse khi hắn quay mình tiếp tục đi phát thuốc. Rồi hai con mắt của Học vốn đỏ ngầu sẵn vì khóc suốt đêm qua thình lình trợn ngược, nổi cơn loạn trí. Cậu dậm chân, rảy cổ tay cho tuột cù ngoéo. Bằng cả hai bàn tay, cậu nắm chặt cán mác. Từ chỗ đứng, cậu bung người vọt tới, vung ngọn mác dài và sáng loáng lên quá đầu.Một tên cai An Nam thét giật ngược coi chừng. Duclos ngoái cổ nhìn lui đúng lúc cạnh sắc lẽm của lưỡi mác xé gió chẻ xuống mũ cối của hắn. Vì hắn xoay đầu lại nên nhát chém lệch một bên sọ, chặt phăng tai trái, cắm phập vào mạch máu và động mạch c

- 6 -

- 7 -

- 8 -

- 9 -

- 10 -

- 11 -

- 12 -

- 13 -

- 14 -

- 15 -

- 16 -

- 17 -

- 18 -

- 19 -

- 20 -

- 21 -

TẬP III - Phần V - 1 -

- 2 -

- 3 -

- 4 -

- 5 -

- 6 -

- 7 -

- 8 -

- 9 -

- 10 -

- 11 -

- 12 -

- 13 -

- 14 -

TẬP III - Phần VI - 1 -

- 2 -

- 3 -

- 4 -

- 5 -

- 6 -

- 7 -

- 8 -

- 9 -

- 10 -

- 11 -

- 12 -

- 13 -

- 14 -

- 15 -

- 16 -

TẬP IV - Phần VII - 1 -

- 2 -

- 3 -

- 4 -

- 5 -

- 6 -

- 7 -

- 8 -

- 9 -

- 10 -

- 11 -

- 12 -

- 13 -

- 14 -

- 15 -

- 16 -

- 17 -

- 18 -

- 19 -

- 20 -

TẬP IV - Phần VIII - 1 -

- 2 -

- 3 -

- 4 -

- 5 -

- 6 -

- 7 -

- 8 -

- 9 -

- 10 -

- 11 -

TÁI BÚT

THAY LỜI BẠT của Hoàng Khởi Phong

PHỤ LỤC - TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM

Ðài Á Châu Tự Do (RFA) Phỏng vấn Nguyễn Ước

='height:10px;'>