“Một tinh thần sáng suốt trong một thân thể khoẻ mạnh”. Nếu bạn muốn thành công thì bạn phải ghim câu đó lên nón của bạn. Benjamin Franklin nói rằng mười người thì có chín người tự tử. Thật vậy, họ không biết giữ gìn, có khi huỷ hoại sức khoẻ để làm cho đời họ ngắn ngủi đi, cho năng lực làm lụng của họ giảm đi. Họ hoạt động nhiều mà ăn ít hoặc suốt ngày ở không mà ăn nhiều. Họ ăn những món khó tiêu, uống những thứ kích thích thần kinh, sinh ra quạu quọ, gắt gỏng làm cho họ và những người khác khổ sở. Họ bỏ lỡ những cơ hội để kết giao, để làm ăn vì thể chất và tinh thần của họ không được lành mạnh. Thông minh, tài giỏi mà không có nghị lực cũng không làm được gì hết. Mà khi bạn thiếu máu hoặc đau bao tử, bạn khó có nghị lực lắm. Có kẻ thích được đau ốm để cho người khác thương hại và săn sóc mình. Những kẻ ích kỷ, lúc nào cũng bắt người khác phải nghĩ tới mình đó, trước sau gì cũng tàn tật mãn đời thôi. Đã đành, muốn giữ gìn thân thể phải luôn luôn chú ý tới tới nó, nhưng không cần phải chú ý quá đáng, bất quá cũng chú ý như bộ đồ của ta thôi. Người ốm đau hoài cũng đáng mắc cỡ như bận bộ đồ bẩn thỉu vậy.  Sức khoẻ có thể luyện được. Chung quanh ta biết bao người trước ốm yếu mà sau khoẻ mạnh. Những qui tắc dưới đây để luyện tập thân thể và giữ gìn sức khoẻ phần nhiều trích trong những tập nhỏ do công ty bảo hiểm nhân mạng “Metropolitan Life Insurance Company” in để phát cho các thân chủ. NGỦ VÀ NGHỈ NGƠI Người ta nói rằng ông A. Edition cần ngủ mỗi đêm từ bốn đến năm giờ thôi. (Có thể như vậy được, nhưng coi hình, tôi nhận thấy trong phòng làm việc của ông có chiếc giường để ông nghỉ ngơi trong khi ông làm việc). Còn tổng thống Wilson lại phải ngủ trên 9 giờ mỗi đêm. Vậy ta thấy rằng ngủ nhiều hay ít là tuỳ mỗi người chứ không có luật nào nhất định hết. Trung bình, người lớn phải ngủ 8 giờ một đêm. Nhưng phải ngủ say thì mới thấy khoẻ người. Ba, bốn giờ ngủ say bồi bổ cơ thể nhiều hơn là 8 giờ ngủ mơ màng, trằn trọc. Làm việc nặng nhọc ở ngoài trời thì tối dễ ngủ và ngủ say. Nhưng nếu mệt quá thì lại khó ngủ. Trước khi đi ngủ, đừng làm việc gì kích thích thần kinh hoặc thân thể quá. Hai kẻ thù đáng sợ nhất của giấc ngủ là ánh sáng và tiếng động. Nếu có nhiều tiếng động thì có thể lấy gòn bịt lỗ tai lại. Cũng có thể tập cho quen với tiếng động rồi ngủ được, nhưng như vậy không tốt bằng ngủ ở nơi tĩnh. Có nhiều ánh sáng thì lấy chiếc khăn lụa đen đậy bịt kín mắt. Giường đừng cọt kẹt. Nệm nếu mềm quá thì khi nằm, nó sẽ hõm xuống, mình ta sẽ gập đôi lại. Mền nên nhẹ và ấm. Phòng ngủ phải thoáng khí.  Khi ngủ, để chân tay, thân thể duỗi thẳng một cách tự nhiên, đừng nghĩ đến điều gì hết. Tại sao khi ta muốn ngủ thì lại ngủ không được? Chính vì ta lo sợ vì sự mất ngủ của ta. Những lời khuyên dưới đây giúp bạn dễ ngủ và ngủ ngon: 1. Bữa tối ăn những món dễ tiêu. 2. Sau bữa đó, uống ít nước thôi. Tuy vậy, có người lại quen uống một ly sữa ấm trước khi đi ngủ.  3. Tấm bằng nước ấm trước khi đi ngủ. Tắm thong thả và tắm xong đừng chà mình mạnh quá. 4. Nếu đêm sợ lạnh chân thì để một ve nước nóng dưới chân. 5. Đọc loại sách tiêu khiển cho tới khi buồn ngủ. Nếu theo đúng như vậy mà vẫn khó ngủ thì nhờ y sĩ coi bệnh. ÁNH SÁNG MẶT TRỜI VÀ KHÔNG KHÍ TRONG SẠCH Ai cũng biết ánh sáng mặt trời và không khí trong sạch rất cần cho sức khoẻ. Nên tránh các luồng gió nhưng phòng phải được thoáng khí. Thỉnh thoảng phải hít đầy phổi không khí trong sạch. Nếu sợ có luồng gió thì mở cửa rồi đặt một bình phong ở trước cửa. VẬN ĐỘNG Sự vận động là chất dầu làm cho bộ máy cơ thể ta chạy trơn tru. Nhưng phải tuỳ sức khoẻ, tuỳ tuổi của mỗi người mà nên vận động nhiều hay ít. Bạn đã 40 tuổi rồi mà từ trước không quen vận động thì đừng nên tập quần vợt. Và phải có điều độ. Thời buổi này vì có máy móc mà chúng ta ít vận động quá, cho nên chúng ta bị nhiều chứng như nhứt đầu, thiếu ngủ, ăn không ngon… Con nít chạy nhảy tức là vận động, đừng bắt nó ngồi ru rú một nơi. Ở sau, tôi sẽ chỉ cho bạn lối thể dục để tập ngay ở nhà. SẠCH SẼ Muốn khoẻ mạnh phải sạch sẽ. Mỗi buổi sáng tắm rồi lấy khăn chà mạnh từ trên xuống dưới. Nước lạnh tốt nhất, vừa làm cho máu lưu thông vừa tập cho ta quen với lạnh và do đó ít bị cảm hàn. Nhưng nếu yếu thì dùng nước ấm. NƯỚC Cơ thể nhịn ăn lâu được chứ không nhịn uống lâu được. Điều đó chứng tỏ rằng nước cần thiết cho ta. Mỗi buổi sáng uống một, hai ly nước lạnh và suốt ngày nên thường thường nên uống nước để những chất dơ trong người bài tiết ra ngoài. Nhưng nước phải thật sạch, còn nếu nghi ngờ không sạch thì phải đun sôi. THỨC ĂN Thức ăn là nhiên liệu của cơ thể. Nhưng không phải ăn làm sao cũng được. Thân thể ta cần thức gì thì ăn thức đó. 1. Muốn cho thớ thịt phát sinh, ta cần ăn những thức như cơm, bánh mì, trứng, đậu, sữa, phó mát. 2. Muốn cho sinh lực và sức nóng trong người được nhiều, ta phải ăn những chất ngọt, ngũ cốc, bơ và kem. 3. Muốn cho cơ thể hoạt động điều hoà, ta phải ăn những món có nhiều khoáng chất như trái cây, rau sống. Những đồ đó ngừa bịnh bón. 4. Sau cùng, ta phải ăn những món có nhiều sinh tố như trái cây, rau, sữa. Vậy con nít, cơ thể đương phát triển, phải ăn nhiều thức ăn trong loại thứ nhất hơn người lớn. Nếu người lớn ăn nhiều thức đó quá thì tiêu không hết, sẽ hại cho thận. Làm nhiều việc nặng nhọc thì phải ăn những thức trong loại thứ hai. Ở một đoạn sau chúng ta sẽ trở lại vấn đề đó. Ăn chầm chậm, nếu không đủ thì giờ để ăn thì ăn ít còn hơn ăn vội. Trong bữa ăn, nói những chuyện vui vẻ, đừng tranh luận, quạu quọ, vì khi ta vui thì tiêu hoá mau. Ngoài bữa, đừng ăn vặt. QUẦN ÁO Đừng bận đồ chật quá, coi vừa xấu lại vừa hại cho sức khoẻ. Đồ mặc phải đủ ấm. LÀM VIỆC VÀ CHƠI Muốn khoẻ mạnh, phải làm việc, nhưng nên lựa công việc nào thích mà làm. Nếu sau một ngày làm việc thấy cơ thể mệt mỏi quá thì phải coi chừng: hoặc ta làm việc trong những hoàn cảnh không được thuận tiện, hoặc tại ta ăn không đủ. Phải tìm nguyên nhân để sửa lại. Có làm phải có chơi. Lựa một món tiêu khiển nào ta thích mà luyện cho tới chỗ hoàn thiện (như âm nhạc, hội hoạ…). Như vậy chẳng những luyện đức tự tín của ta như ở chương I tôi đã nói, mà còn giúp ta nhiều nữa vì biết đâu món tiêu khiển đó chẳng thành nghề tay trái của ta? Thỉnh thoảng chơi giỡn với con nít cho tâm hồn trẻ lại. Mỗi năm nghỉ ngơi một thời gian. Không phải không làm gì mới là nghỉ. Làm những việc khác với công việc thường ngày cũng là nghỉ. Nên đi đổi gió để đừng trông thấy nhà cửa, phòng giấy của ta nữa. Du lịch mà không vội vàng là một cách nghỉ ngơi tốt nhất, bổ ích nhất. PHẢI ĐỀU ĐỀU Phương pháp hay tới mấy mà không luyện đều đều thì cũng không có kết quả. Cho nên ăn, ngủ, làm việc, luyện tập phải đúng giờ. Nên tập mỗi ngày đi ngoài một lần sau bữa điểm tâm. RĂNG Miệng mà sạch, răng mà tốt tức là một tên giữ cửa giỏi, vì miệng là cái cửa do đó vi trùng xâm chiếm cơ thể. Chất men ở ngoài chỉ sức một chút thôi, răng cũng sâu được và sinh nhiều chứng bệnh. Có khi răng coi rất lành mạnh mà sâu ở dưới chân. Vì vậy đừng đợi đau răng mới đi coi bệnh. Cứ sáu tháng lại nha y một lần là hơn. LẠNH Phải đề phòng cảm hàn nếu bị thì trị ngay. Cơ thể khoẻ mạnh thì ít bị chứng đó mà có bị cũng nhẹ. Nên giữ gìn như sau này: 1. Đừng lại gần những người cảm hàn. 2. Ăn ngủ có điều độ. 3. Tập cho da quen những thay đổi của thời tiết, muốn vậy phải tắm mỗi sáng như trên kia đã chỉ. 4. Bận đồ cho đủ ấm. 5. Đừng để cho chân lạnh. 6. Thở bằng mũi. Nếu nghẹt thở lâu thì lại y sĩ coi bệnh. 7. Răng hư, hạch ở hai bên họng sưng đau, hoặc ở trong mũi đau thì phải đi trị liền. 8. Rửa tay trước khi ăn. Đánh răng mỗi ngày ít nhất hai lần. 9. Phòng làm việc và phòng ngủ phải được thoáng khí. 10. Trong khi ra mồ hôi, đừng đứng ở chỗ gió. 11. Bị chứng cảm hàn thì đi cho y sĩ coi liền. MẮT Muốn hưởng cảnh thú trên đời, phải giữ gìn hai con mắt. Ánh sáng phải đủ nhưng đừng chói (choá) mắt và nên từ trên cao, bên trái chiếu vô bàn làm việc. Mắt có tật phải đeo kính, nhưng phải nhờ nhà chuyên môn lựa cho. MẬP QUÁ HOẶC ỐM QUÁ Nếu bạn mập quá thì người khác nhìn bạn sẽ có cảm tưởng rằng bạn chậm chạp, ham nhậu nhẹt. Nếu bạn ốm quá thì người ta có cảm tưởng rằng bạn quạu quọ hay đau, không đủ sức làm những việc quan trọng. Những cảm tưởng đó không tốt cho bạn, vậy nên đừng ốm quá đừng mập quá. Phần đông sở dĩ mập quá là vì ăn nhiều mà vận động ít. Có khi đau trong xương, vận động không được mà sinh ra mập. Mập quá thường sinh những bệnh như đường sí (trong nước tiểu có đường), đau tim, đau thận. Công ty bảo hiểm nhân mạng không thích bảo hiểm nhân mạng cho những người mập. Ta thường thấy quảng cáo những thứ thuốc trị bệnh mập, nhưng những thuốc đó ít công hiệu. Cách sau này chắc chắn nhất: 1. Đến nhờ y sĩ tìm căn do của chứng bệnh. 2. Tính xem cần gầy bớt đi bao nhiêu kí lô và trong một thời gian bao lâu rồi quyết định mỗi tuần làm gầy bớt bao nhiêu (độ nửa kí lô là vừa). 3. Nhịn ăn sao cho không hại sức khoẻ mà gầy bớt đi được số cân đã định đó. 4. Ngày ăn ba bữa và đúng giờ. 5. Lập một chương trình vận động hoặc thể dục (coi ở sau). 6. Mỗi tuần cần xem kết quả ra sao. Khi ăn nhiều quá mà cơ thể không dùng hết thức ăn đó thì thức ăn hoá ra mỡ. Khi ăn ít mà làm việc nhiều thì cơ thể dùng chất mỡ đó để khỏi suy nhược. Ta phải theo nguyên tắc ấy để làm cho gầy bớt hoặc mập lên. Một người đàn ông làm việc trong phòng giấy, ít vận động phải tiêu mỗi ngày từ 2.200 đến 2.800 calôri (đơn vị đo sức nóng). Đàn bà thì tiêu thụ từ 1.800 đến 2.000 calôri[1]. Nếu ta mập quá, ta có thể ăn làm sao cho mỗi ngày có từ 1.200 tới 1.600 calôri là đủ. Mỗi người có thể ăn uống như vầy được: Nửa lít sữa Một quả trứng Nước ép cà chua Một trái cây Một ít rau Một món khoai tây Một chút bơ Một món thịt hay cá Từ 6 tới 8 ly nước lạnh (trừ khi y sĩ bảo không nên). Một chút dầu gan cá thu. BẢNG KÊ CÁC THỨC ĂN Bảng dưới đây giúp bạn lựa các món ăn để đủ số calôri bạn cần dùng[2]. Thức ăn……………………100 calori Mỡ heo luộc……………….4 – 5 miếng mỏngBánh bích quy……………..2 chiếcChuối………………………1 trái trung bìnhXúp đậu……………………3/4 chén ăn cơmThịt bò……………………..1 miếng dài 11 phân……………………………..ngang bốn phân, dầy 3 phânBánh mì……………………một miếng dày 1 phân rưỡiBơ………………………….một muỗng canhCải bắp cắt nhỏ…………….ba chén rưỡiBánh ngọt làm với hột gà….28 phân khối (cm³)Phó mát Camenbert………..4/5 một miếngPhó mát Roquefort…………một miếng dài 4 phân, ngang……………………………..3 phân, dày 2 phânGà giò quay…………….…..một miếng dài 10 phân,………………………….…..ngang 5 phân, dày 1 phânSô-cô-la khuấy với sữa….….nửa chénCa cao khuấy với sữa………2/3 chénDầu gan cá thu……………..1 muỗng xúpDưa leo……………………..2 trái, mỗi trái dài 22 phânTrứng lớn…………………..1 trứngTrứng trung bình…………...1 trứng rưỡiBưởi………………………..1/2 trái lớnNước bưởi ép………………1/2 chénMật ong…………………….1 muỗng xúpBom-la-xê (bombe glacée)…1/4 chénNước chanh ép……………..1 chén và 1/8 chénBún ống (marconi) nấu với nước xốt cà chua……….5 muỗng xúpSữa đặc có đường………….1 muỗng xúpBa-tê (paté)………………...1 miếng trònThịt trừu quay……………..1 miếng dài 10 phân,…………………………….ngang 7 phân, dày 3 liDầu ô liu (olive)…………..1 muỗng xúpHành………………………3/4 củ trung bìnhNước cam ép……………...1 chénTrái cam…………………..1 trái lớnSò………………………….6 tới 15 con (tuỳ lớn nhỏ)Nước khóm ép…………….2/3 chénKhóm tươi………………...1 miếng dày 5 phânDồi heo (saucisse)…………rộng 2 phân, dài 7 phânKhoai tây………………….1 củ trung bìnhNho bỏ hột………………...2 muỗng xúpCơm……………………….1/4 chénCá mòi hộp………………..4 con, mỗi con dài 7 phân rưỡiĐường đỏ………………….3 muỗng xúpNước cà chua ép…………..2 chénNước xúp cà chua…………1 chénThịt gà tây…………………1 miếng dài 10 phân, ngang…………………………….4 phân, dày 1 phânThịt bò chiên………………1 miếng dài 7 phân, ngang…………………………….5 phân, dày 3 liXúp rau……………………1 chén THỂ DỤC[3] Muốn tập thể dục xin bạn theo kỹ những lời khuyên sau này: 1. Lại một y sĩ hỏi trong những cử động dưới đây, cử động nào hợp với bạn nhất và mỗi cử động nên làm bao nhiêu lần. 2. Định một thời giờ một chương trình để tập mỗi ngày. Cả nhà cùng tập thì vui hơn. Vài người thay phiên nhau làm “huấn luyện viên”. 3. Thường thường để ý xem có lên cân, ăn ngon hơn, ngủ ngon hơn không. 4. Tập trước những bữa ăn hoặc ít nhất là một giờ sau bữa ăn. Tốt nhất là tập buổi sáng, trước khi điểm tâm. 5. Trải mền trên ván – mà ván không được gồ ghề - để làm những cử động nằm. 6. Mỗi ngày tập ít nhất mười lăm phút. 7. Uống một ly nước trước khi tập. 8. Phòng phải thoáng khí nhưng đừng lạnh. 9. Bận quần áo rộng để dễ cử động và huyết dễ lưu thông. 10. Nếu bạn muốn, có thể vặn máy thu thanh hoặc quay máy hát để nghe những bài “van” (Valse: một lối khiêu vũ quay tròn) trong khi tập. 11. Theo đúng những lời khuyên đó. Dưới đây tôi chỉ chép lại hai hạng cử động: hạng I và hạng II. Muốn thay đổi cử động, bạn có thể theo bảng dưới đây được. Bảng đó áp dụng vào cả hai hạng cử động.Chú thích:[1] Ở xứ nóng như nước mình những con số đó phải rút xuống. Vả lại vóc của mình nhỏ hơn, cơ thể tiêu thụ ít calôri hơn.[2] Có nhiều món bên mình không có, chúng tôi bỏ đi.[3] Đoạn này tác giả chép trong cuốn: “Vận động để giữ gìn sức khoẻ” của Công ty bảo hiểm nhân mạng Metropolitan Life Insurance Company. Những vận động chỉ sau đây hợp cho mọi người và nhất là những người đã đứng tuổi. Bạn nào muốn có bắp thịt thì nên đọc cuốn “Bắp thịt trước đã” của Phạm Văn Tươi.