Nghe mẹ tôi nói thế, tôi không cầm nước mắt được nữa, liền khóc một trận như mưa. Trong lòng tôi thật thấy mình có tội lỗi. Sao lại chẳng nghe lời. Chống lại ý nguyện huyên đường như thế để cho mẹ phải thốt lời thương tâm ấy ra, tình cảnh như thế chịu đựng sao được. Tôi bàng hoàng một chặp, rồi quỳ xuống gục đầu vào gối mẹ tôi kiếm lời an ủi mà rằng: -Mẹ tha thứ cho con. Con thực là thằng bất hiếu, tội con nặng nề lắm. Từ đây về sau con tuân lời mẹ vậy. Con còn nhỏ tuổi, chưa hiểu chi nhiều, mẹ hãy tha thứ cho con. -Ừ! Con nghe theo lời mẹ mới là phải lẽ. Người đời xưa bảo rằng: “bất tín lão nhân ngôn, hậu hối tương hà cập” (không tin lời người già, sau hối hận sao còn kịp nữa). Huống chi đây là việc lớn suốt đời của con, mẹ già há đâu chẳng suy nghĩ kỹ càng? Con phải biết rằng không một phút nào mẹ chẳng vì con mà lo liệu. Như con chị của con, thuở nó còn ở nhà, mỗi phen nó không nghe lời mẹ, thì mẹ liền nạt cho nó một trận tơi bời. Nay nó đã về nhà chồng mọi sự mẹ chẳng hỏi han chi tới nữa. Nên biết rằng lòng đứa con gái nó hướng về bên chồng, thì cứ để yên cho nó hướng, mẹ há đâu cản trở chất vấn cái gì. Còn nói về chuyện Tĩnh Tử, thì lại không như thế. Đứa bé này tính tình trang trọng, nhàn mục hiền hòa lại thông minh đáo để, hết sức hợp ý mẹ. Con chớ xem thường nó. Nó không phải như những hạng gái lôi thôi phó phấn đồ chi, nhâm nhi lý nhí đâu. Mẹ tôi còn muốn nói nữa, thì người vú bước vào thưa: -Thưa bà, phòng tắm đã sẵn sàng mọi sự. - Nói xong, lui ra. Lúc bấy giờ khoảng mười giờ. Vẻ mặt mẹ tôi không còn ảm đạm nữa. Bà vỗ vai tôi bảo: -Tam lang, bữa nay mẹ phải xuống gác kiểm điểm áo quần mùa đông, mà mười một giờ mới xong xuôi công việc. Con hãy đi tắm một trận. Lúc bấy giờ tôi biết mẹ đã hết buồn, thì lòng tôi hẳn nhiên hân hoan vậy. Ngẩng đầu nhìn khoảng không mây mỏng phiêu du, thong dong ruổi ruổi. Tôi khoan khoái một cơn, máu me xương xẩu phiêu phiêu động mình. Vâng, mọi sự vẫn thơ ngây? Nhịp đời đi chậm rãi? Niềm vui vẫn ở lại? Hạnh phúc đơn sơ biết bao? Đồng thời tôi cảm thấy như dường không khí xuân xanh đang rẽ chia ra hai phía, nhường lối cho tôi bước, và khi tôi bước qua rồi, thì nó khép lại ở sau lưng tôi, như nước trùng dương khép lại sau khi con tàu rạch sóng băng qua. Thế thì có chi mô đâu là trở ngại? Có ai xô tôi vào cõi hỗn độn u ám tranh chấp gì đâu? Tình và nghĩa? Nợ và duyên? Bâng khuâng nghĩa mới? Ngậm ngùi tình xưa…? Không. Không có chi gay cấn phũ phàng cả. Tôi đi thay quần áo và vào phòng tắm. Tắm xong một trận, tôi bước mình lên lầu gác, nhìn ra biển khơi, ngồi nhìn lâu lắm. Thì bỗng dưng cảm thấy buồn sầu ở đâu xô tới như mây, tư lự ngậm ngùi ùn ùn đến như triều sóng biển, cùng chen lấn nhau tập kích tôi bốn mặt ba phương. Sầu hận cũ bỗng dưng trở lại

Thêu đời hồng anh rụi cả máu me

Một khoảnh khoắc khôn hàn cơn kinh hãi

Ngập trường phong theo thể độ triều dài

Lời yếu đuối ôi lời thơ tàn tức

Lời nhỏ to từng đã phỉnh tôi nhiều

Tôi không biết tôi không còn biết được

Một tình yêu người xây đắp thế nào

Cũng đôi lúc tôi tìm ra tiết điệu

Dặt dìu buông ẻo lả giấc mơ mòng

Tình chấn động suốt vùng cây suối liễu

Mà bỗng dưng nay chẳng kiếm ra dòng

Lời lẩn thẩn theo vần lôi thôi nhuộm

Mẹ và em sao chẳng hiểu nỗi lòng

Tình chấn động nhà ma le lói nhuốm

Màu gẫm suy cái chết của thân mình

Đành thế vậy mẹ và em nếu muốn

Con rời bờ lìa cõi thế điêu linh

Vâng, bây giờ tôi hiểu. Lúc tôi quyết định cưới Tĩnh Tử, thì đó chẳng qua chỉ là lời choáng váng thốt ra, trong một phút lê mê bàng hoàng tình phi đắc dĩ đấy mà thôi. Và từ đó về sau bao nhiêu ưu hoạn sẽ nối đuôi nhau bay liên miên khắp mặt chiều hôm sa mù vang bóng vậy. Và cũng như âm thanh hải triều triền miên ai oán than van, không bao giờ dứt mối tiền ai oán than van, không bao giờ dứt mối tiền oan túc chướng một bận đã phôi thai. Nhưng làm sao! Biết làm sao! Lúc thốt cái lời ấy! Nếu lời ấy không thốt ra lúc bấy giờ, thì còn lời gì để thốt ra khả dĩ yên ủy được mẹ tôi đang choáng váng? Sự việc đã ra nông nỗi ấy, còn biết liệu xử ra sao? Chỉ còn có cách tạm thời thuận theo ý mẹ già một trận, chờ cơ hội chầy chầy khác, sẽ lựa lời dần khuyên giải, thong dong gỡ… Nhưng gỡ dần như thế nào? Mẹ có thể nghe ra, nhưng còn Tĩnh Tử? Và nguy hại thay! Còn cả mối tình âm u âm ỷ của chính máu me tôi đối với nàng! Còn Tuyết Mai? Tôi sẽ bước cái lối nào để đừng giày xéo một trong hai? Giã từ cả đôi? Cả Tuyết Mai cả Tĩnh Tử? Nghĩa là cả tình mộng và nợ và duyên và lụy và… và? Chẳng lẽ lang thang mơ hồ đi như con ma lạc gió? Ngồi lại ở bên đèo, trên là đường truông, dưới là vực thẳm? Bẻ một ngành thạch thảo mà gửi về một nửa tiếng thơ? Anh đã hái ngành lá cây thạch thảo

Em nhớ cho! Mùa thu đã chết rồi Hỡi ôi! Mùa thu đã chết rồi? Rồi đến mùa đông cũng chết? Riêng mùa xuân mùa hạ song trùng chết từ ban sơ, há chưa đủ hay sao? Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi

Chúng ta sẽ không tương phùng được nữa

Mộng trùng lai không có được trên đời

Hương thời gian mùi thạch thảo bốc hơi

Và nhớ nhé, ta đợi chờ em đó… Đợi chờ ở đâu mà bảo em nhớ nhé. Hỡi ôi! Suối vàng là cái chi như thế? Chẳng lẽ thảy thảy mọi người cùng phải xuống hết dưới đó để đợi chờ nhau chăng? Nếu thấy như thế là quá phiêu diểu diêu mang, thì đợi chờ nhau trên mảnh đất đai dương trần này phải ăn làm sao với mẹ, nói làm sao với em? Lựa lời khuyên giải như thế nào mẹ già mới có thể thu hồi cái mệnh lệnh. Nếu mẹ già kiên quyết không chịu, ắt con phải đành đem chuyện đời con ra nói hết? Hoặc giả cuối cùng mẹ sẽ chấp thuận cho con trở về cửa Phật Đại Từ Bi? Về với Như lai, tất nhiên không thể lẽo đẽo đèo bồng dắt theo người phụ nữ rất mực đoan trang. Tôi đặt bàn tay lên ngực sờ vào trái tim tự vấn, quả thật tôi không phải đứa vong tình bạc nghĩa tàn nhẫn bỏ rớt rụng Tĩnh Tử sư muội nhị cô nương… Kế đó, tôi chợt gẫm ra rằng theo phong tục Nhật Bản chân tông, thì dù có đi tu cũng cứ lấy vợ được như thường. Một mặt tu niệm tụng kinh, một mặt ngủ chung với gái, hai sự kiện kia không có mâu thuẫn nhau trong Nhật tục chân tông. Nếu từ đó, mẹ tôi viện lẽ ra mà bác bỏ ý kiến tâm nguyện của tôi, thì tôi ắt sẽ cứng họng, còn tìm đâu ra lời lẽ để ăn nói tiếp tục nữa? - If my mother were to use this as an argument, what could I say in answer to the her questioning? ( Nhược ngô mẫu dĩ thử vi ngôn ngô, hựu tương hà ngôn thuyết đáp dư từ mẫu da?) Tôi quanh quẩn mãi với những ý nghĩ đó không sao yên lòng được. Lại nghe phía sau gió sầu thổi heo hút vào rừng, tôi bỗng cảm thấy kinh hoàng như cầy sấy chạm phải giẻ giun. Ấy bởi hoài niệm lời Phật dạy: “Thân trung tứ đại, các tự hữu danh, đô vô ngã giả! Ta hồ! Vọng ngô từ mẫu thiết vật khu nhi tác á dương khả nhĩ!” Than ôi! Dám mong rằng mẹ già đừng buộc con phải làm một con dê câm há dễ! sầu khổ ôi nhà ngươi là cái chi như thế? Tại sao ngươi cứ lần mò về gây náo động mãi thân ta?

Hãy khoan đi Sầu Khổ ạ

Hãy nằm im đừng náo động chi nhiều

(….)

Sầu Khổ ạ, lại gần đây đối mặt

Trao bàn tay cho ta nắm bên miền

Năm tháng cũ mơ màng sực tỉnh

Bên trời xanh vận y phục cũ càng

Niềm luyến tiếc mở hai môi cười mỉm

Từ đáy sâu thăm thẳm vụt lên đàng

Vầng nhật ẩn dưới nhịp cầu ngủ lịm

Khói sương mù bàng bạc bốn chân mây

Trời ngất lạnh trên dặm khuya chuyển nhịp

Sầu Khổ ôi! Hãy lắng bước đêm dài…