THÁNG HAI, NGÀY MỒNG MỘT   Viễn ly thế gian có nghĩa là từ bỏ sự vướng mắc của chúng ta với thế giới (vô thường, trần gian, hay luân hồi - mục tiêu tuyệt hảo nhất là đạt đến sự tự tại với nó, tức là vô ngã hoàn toàn).  Nó không có nghĩa là chúng ta cách ly tự chính bản thân mình với nó.  Mục tiêu đúng đắn chính yếu của giáo nghĩa Đạo Phật là để phụng sự những kẻ khác.  Để phục vụ kẻ khác chúng ta phải duy trì sự liên hệ với cuộc sống, với xã hội.  Chúng ta không nên cô lập chính mình với những con người còn lại.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG HAI   Sự hài lòng mãn nguyện và hạnh phúc an lạc của con người phải đến căn bản từ trong tâm thức chính mỗi chúng ta.  Thật là sai lầm để mong đơi những sự thõa mãn tận cùng nào đấy đến từ tiền bạc hay từ máy điện toán.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG BA   Trình độ đầu tiên là giảm thiểu sự vướng bận đối với đời sống.  Trình độ thứ hai là loại trừ tham ái và dính mắc với cõi luân hồi này.  Rồi thì trong trình độ thứ ba, tự yêu mến hay ngã ái được trừ bỏ.  Như một kết quả của sự thực hành nghiêm cẩn này chúng ta cảm nhận có một khả năng chấm dứt phiền não:  đấy là Niết Bàn.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG BỐN   Do vậy, một thái độ từ bi yêu thương chân chính đối với những người khác không thay đổi ngay cả nếu họ cư xử một cách tiêu cực.  Qua lòng vị tha rộng rãi, chúng ta phát triển một cảm giác trách nhiệm vì những người khác: một nguyện ước để giúp người khác hành động tích cực vượt qua những chướng nạn của họ.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG NĂM   Vì khám phá tính bản nhiên chân thật của một người, chúng tôi nghĩ người ấy nên cố gắng hành động thỉnh thoảng, với tịch tĩnh và thư giản, để suy tư trong thâm tâm, và điều nghiên về thế giới nội tại.  Điều ấy có thể hổ trợ.  Thế thì khi một người nào đấy bị liên lụy quá nhiều với thù ghét hay vướng mắc, nếu có thời gian hay có thể ngay tại thời điểm ấy, chỉ cố nhìn vào nội tâm và hỏi:  “Vướng mắc là gì?  Điều gì là tính tự nhiên của giận dữ?”   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG SÁU   Khổ đau tăng trưởng sức mạnh nội tại của chúng ta.  Cũng thế, nguyện ước vì khổ đau làm đau khổ biến mất.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG BẢY   Nếu căn bản tự nhiên của con người là hung hăng gây hấn, chúng ta đã được sinh ra với móng vuốt và hàm răng to lớn của thú vật – nhưng móng và răng chúng ta rất ngắn, rất xinh, rất yếu!  Điều ấy có nghĩa là chúng ta không được trang bị để là những chủng loại hung hăng.  Ngay cả kích thước của miệng chúng ta thì rất nhỏ.  Vì thế, chúng tôi nghĩ căn bản tự nhiên của con người phải là hiền lành.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG TÁM   Trong thời gian thụ thai, ngay cả thân thể vật chất trên điều mà tự bản thân mình theo thói thường căn bản – noãn châu và tinh trùng – thuộc những ai khác (cha mẹ) chúng ta vẫn có thể nói rằng nó cũng thuộc phần của mình.  Thân thể đến từ ai khác, nhưng chẳng bao lâu khi ý thức thể nhập vào, đấy là thân thể một người mới, phôi thai, bào thai hay bất cứ gì chúng ta muốn gọi nó, mặc dù trước khi đó nó không phải.  Do vậy, sự hình thành thân thể của bào thai đến từ hai người khác nhau; nhưng chẳng bao lâu khi ý thức nhập vào hổn hợp tế bào, tế bào ấy bây giờ thuộc quyền sở hữu của ý thức.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG CHÍN   Cho đến khi nào chúng ta chưa hoàn toàn giác ngộ luôn luôn có một sự cản trở nội tại đến sự hiểu biết điều ấy sẽ làm cho hành động giúp đở của chúng ta đến những người khác không hoàn toàn.   THÁNG HAI, NGÀY MỒNG MƯỜI   Trong 5,7 tỉ người, thế hệ già hơn, bao gồm cá nhân chúng tôi, đã chuẩn bị sẵn sàng để nói lời giả biệt với thế giới này.  Thế hệ trẻ hơn phải nhận lấy trọng trách cho tương lai.  Vì vậy, xin hãy nhận thức trách nhiệm của mình, hãy nhớ khả năng của mình, và hãy có sự tự tin.  Hãy có một tâm tư cởi mở và một nhận thức thận trọng cùng bổn phận. Sự tươi mát và sức mạnh của tuổi trẻ không nên phai nhạt.  Quý vị phải giữ nhiệt tình hăng hái này. THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI MỘT   Sự lười biếng sẽ làm dừng lại tiến trình trong sự thực hành tâm linh của chúng ta.  Chúng ta có thể bị đánh lừa bởi ba loại lười biếng:    1-  Sự lười biếng của biếng nhác, đấy là sự ao ước để trì hoãn chậm lại.  Sự lười biếng của tính chất yếu kém, đấy là sự nghi ngờ khả năng của chúng ta. 3- Sự lười biếng đó là dính mắc vào những hành động tiêu cực, hay đặt sự ráng sức quá nhiều vào trong hành vi không đạo đức.   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI HAI   Một cách lý tưởng mà nói, chúng ta nên có một thái độ sống thật can đảm và mạnh mẽ, nhưng không phải khoe khoang và phô trương thái quá về nó.  Rồi thì, trong những lúc cần đến, chúng ta nên đáp ứng đến những duyên sự và chiến đấu một cách can trường cho những gì chính đáng.   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI BA   Một vài người, duyên dáng và hấp dẫn, cường tráng và khỏe mạnh, ngẫu nhiên yểu mạng.  Họ là những bậc thầy ngụy trang trong giá trị giáo huấn chúng ta về vô thường.   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI BỐN   Chúng ta thực tập nhiều loại thiền định khác nhau trong tình trạng mơ ngủ.  Khả năng của những loại thực tập như thế là tại một trình độ nào đấy chúng ta có thể phân ly toàn bộ những tình trạng của ý thức với toàn bộ tình trạng của thân thể, và đạt đến một trình độ tinh tế hơn của thân và tâm.  Ví dụ, chúng ta có thể tách biệt tâm với thân của chúng ta trong khi ngủ và làm một số việc mà chúng ta không thể làm trong thân thể thông thường.  Tuy thế, chúng ta có thể không nhận được đền trả trong vấn đề này!   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI LĂM   Tình trạng của tâm thức chúng ta đóng một vai trò trọng yếu trong kinh nghiệm hằng ngày cũng như sự cát tường của thân thể và tinh thần.  Nếu chúng ta có một tâm thức tịch tĩnh và kiên cố, điều này ảnh hưởng đến thái độ và phẩm cách cư xử trong mối quan hệ với những người khác.  Nói cách khác, nếu chúng ta duy trì tâm thức trong tình trạng bình hòa và tĩnh lặng, thì những điều kiện ngoại tại chung quanh chỉ có thể quấy rầy chúng ta trong một giới hạn nào đấy mà thôi.   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI SÁU   Hầu hết tất cả chúng ta đón nhận những bài học đầu tiên trong cuộc sống yên bình từ những bà mẹ của chúng ta, bởi vì sự cần thiết của tình thương yêu là nền tảng chính yếu cho sự tồn tại của nhân loại.  Từ giai đoạn ban sơ của sự lớn lên, chúng ta hoàn toàn lệ thuộc vào sự chăm sóc của bà mẹ và thật quan trọng cho chúng ta đấy là sự biều lộ tình thương yêu của bà ta.  Nếu trẻ con không được đón nhận những tình cảm thích đáng, sau này trong cuộc đời chúng sẽ thường khó khăn biểu lộ tình thương yêu đến kẻ khác.       THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI BẢY   Nếu những đối tượng và con người gợi lên sự vướng mắc trong chúng ta, chúng ta không thấu hiểu bản chất tự nhiên của hiện tượng.  Chúng ta chỉ có thể trở nên vô tư, không vướng mắc bằng việc nhận thức rõ bản chất chân thật tự nhiên của những sự, những vật.   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI TÁM   Đây là một tuyên ngôn phổ biến về y dược Tây Tạng.  Sinh lý học nhân loại được nói trong ba dạng thức của ba thể dịch: gió, mật, và đờm dãi.  Những sự nhiễu loạn này đến từ đâu?  Sự mất cân bằng gió, mật, và đờm dãi xảy ra tương ứng với từng thứ từ “ba loại chất độc” hay những nỗi khổ sở tinh thần chính, ấy là: vướng mắc, giận dữ, và si mê.   THÁNG HAI, NGÀY MƯỜI CHÍN   Cả ràng buộc và tự do chân chính tùy thuộc trên những tình trạng khác nhau của tâm thức trong sáng.  Trạng thái mà những thiền giả cố gắng để thâm nhập qua việc thực hành những kỷ thuật thiền định khác nhau là một trong những điều căn bản tự nhiên này của tâm hoàn toàn biểu lộ tất cả những khả năng tích cực của nó.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI   Mỗi hành động cao quý giáp mặt với những vấn đề và những chướng ngại.  Thật là quan trọng để kiểm soát mục tiêu của chúng ta và động cơ một cách thấu đáo.  Chúng ta nên thật chân thật, trung thực, và có lý trí.  Hành động của chúng ta nên tốt đẹp cho những người khác cũng như cho chính mình.   Một mục tiêu tích cực được lựa chọn, chúng ta nên quyết tâm theo đuổi nó cho đến cùng.  Ngay cả nếu nó không đạt được, ít nhất sẽ không có sự hối tiếc. THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI MỐT   Mọi thứ đều có giới hạn của nó.  Tiêu thụ quá nhiều hay nổ lực để làm ra tiền đều không tốt.  Chẳng thứ nào nên thỏa mãn quá nhiều.  Theo nguyên tắc, sự mãn nguyện nên được theo đuổi, nhưng thỏa mãn thuần túy là gần như tự sát.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI HAI   Điều gì làm chúng ta bực tức, trước nhất đấy là nguyện ước chúng ta không thõa mãn.  Nhưng cứ mãi khó chịu thì không làm gì giúp cho đầy đủ những nguyện vọng ấy.  Vì thế chúng ta không thỏa mãn ước vọng của chúng ta cũng không tìm kiếm lại sự hân hoan của mình.   Tình trạng lung tung này, từ chỗ giận dữ có thể lớn mạnh, là nguy hiểm nhất. Chúng ta nên cố gắng chẳng bao giờ để cơ cấu hoan hỉ vui tươi của tâm hồn bị bối rối.  Cho dù chúng ta bị khổ đau ngay hiện tại hay bị đau khổ trong quá khứ, không có lý do nào để mất vui vẻ.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI BA   Khi chúng ta có sự sợ hải, chúng ta có thể suy nghĩ:  “Những người khác cũng có sự sợ hải giống như thế này: xin hãy để cho chính tôi mang lấy tất cả sự sợ hải của họ.”  Mặc dù chúng ta mở cửa chính mình ra với những khổ đau hơn, mang lấy những tình huống khó khăn hơn với chính mình,  nhưng sự sợ hãi của chính chúng ta sẽ giảm đi.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI BỐN   Trong thế giới luôn luôn thay đổi này, có hai việc quan trọng mà chúng ta nên giữ trong tâm.   Trước nhất là sự tự trắc nghiệm mình.  Chúng ta nên trắc nghiệm lại thái độ chính chúng ta đối với những người khác và thường xuyên kiểm tra lại chính chúng ta để thấy xem chúng ta có đang thực hành đúng đắn, thích hợp, và nghiêm cẩn hay không?  Trước khi chỉ ngón tay chúng ta đến những người khác chúng ta nên hướng nó về chính mình.   Thứ hai, chúng ta phải được chuẩn bị để thừa nhận những lỗi lầm của chúng ta và chấp nhận sửa chữa.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI LĂM   Kinh nghiệm của chúng ta sẽ có thể cho chúng ta hiểu  “tâm thức” hàm ý gì và nó là gì.  Tâm thức là một hiện tượng không bị ngăn che, không vật chất, và có phẩm chất của sự trong sáng; đấy là, nó phản chiếu bất cứ đối tượng bằng sự sinh khởi trong diện mạo của đối tượng.   Tâm thức giống như một hòn đá pha lê; trong khi hòn pha lê đang bị bao phủ bởi một lớp màu trên bề mặt chúng ta không thể thấy sự trong suốt không bị nhuốm màu thật sự của hòn đá pha lê, nhưng một khi chúng ta lấy đi lớp bề mặt màu mè ấy ra khỏi hòn pha lê chúng ta có thể trông thấy sự trông suốt thật sự của nó.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI SÁU   Những cá nhân thích hợp nhất cho thực hành là những người không chỉ là người có năng khiếu hiểu biết rộng, nhưng cũng có sự nhất tâm tin tưởng và dâng hiến, và thông tuệ.  Những người này dễ lĩnh hội nhất đến những sự thực hành tâm linh.   Nhóm thứ hai, những cá nhân có một nền tảng sắt đá kiên cố trong lòng tin.  Không may mắn là những ai không thuộc hai nhóm này.   Mặc dù những cá nhân này có thể là thông minh cao sâu, họ luôn luôn ngoan cường cứng cõi bởi chủ nghĩa hoài nghi và ngờ vực.  Họ thông minh tài tình, nhưng họ có xu hướng ngập ngừng do dự và đa nghi và chẳng bao giờ có thể an trú thật sự.  Những người này ít lĩnh hội nhất.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI BẢY   Nếu chúng ta muốn thay đổi thế giới, trước nhất hãy cố gắng cải thiện và đem đến thay đổi ở chính mình.  Điều ấy sẽ giúp thay đổi gia đình chúng ta.  Và từ đấy nó thật sự lớn lên hơn và lớn lên hơn.  Mọi thứ chúng ta làm có những ảnh hưởng nào đấy, tác động nào đấy.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI TÁM   Ý tưởng mà sự cộng tác của chúng ta với những người khác thật sự giúp chính sự hiểu biết sâu sắc của chúng ta thật đáng thích thú lắm.  Trong một quan hệ thân mật, nơi mà tình cảm và sự gắn bó quyến luyến được hòa lẫn, thật khó khăn để nói điều này sẽ giúp thế nào đến những cá nhân đang thực tập.   Trong trường hợp có quyến luyến hay bám lấy nhau đến một người khác, nơi mà người ấy đang vươn lên như một đối tượng rất mạnh mẻ nổi bật và sự quyến luyến gắn bó đang khởi lên với một ý nghĩa mạnh mẻ của  cái “tôi” – “tôi mến người này, tôi đang gắn bó với người này” – nếu chúng ta thấy điều này như một ý tưởng sai lầm của tự ngã, chúng ta có thể có một ít sự hiểu biết sâu xa trong khái niệm về tính không.   THÁNG HAI, NGÀY HAI MƯƠI CHÍN   Một cảm giác gắt gỏng không hài lòng, một sự cảm thấy không thỏa mãn,  hay của những gì không đúng, là năng lượng sẽ khiến sinh ra giận dữ và thù ghét.  Sự không hài lòng này phát sinh trong chúng ta khi chúng ta cảm thấy rằng hoặc chính chúng ta, hoặc người nào khác mà chúng ta yêu mến, hay bạn bè gần gũi của chúng ta cư xử không công bằng hay đe dọa và rằng người ta phi lý bất công.   Cũng thế,  những người khác bằng cách này hay cách khác làm trở ngại chúng ta trong việc đạt đến một mục tiêu nào đấy, chúng ta cảm thấy rằng chúng ta đang bị dẫm chân lên, và rồi thì chúng ta cảm thấy  giận dữ.  Cho nên điều tiếp cận ở đây là phải biết đến tận gốc rể của nó,  đánh giá quan hệ nhân quả, đường dây liên hệ, điều sẽ bộc phát cuối cùng trong một tình trạng xúc cảm như giận dữ hay thù hận.