Bốn ngày sau, vợ chồng ông mục sư, sắm sửa cho tôi bốn bộ âu phục và lo liệu mọi sự thuận lợi cho cuộc đáp tàu xong, bắt tay tôi, bảo: - Tàu nhổ neo vào giữa lúc ngọ, cậu hãy lên đường xuôi buồm theo gió. Thượng đế chúng tôi sẽ phò trì cho cậu phúc tuệ đủ đầy. Cậu đi chuyến này, nhớ thỉnh thoảng viết thư nhắn tin về cho chúng tôi biết. Ông bà mục sư nói xong thì cô gái tóc nâu lòa xòa xiêm áo xanh lam, cũng đề huề bước tới. Trông nường có vẻ ưu sầu. Tới bên tôi nường đưa tay ra bắt tay tôi một cách thân thiết vô cùng. Mấy ngón tay của nường thật là mịn màng ấm áp. Nường cầm một bó tỷ la lan hoa và hàm tu thảo. Hỡi ôi hoa thảo gì như thế! Thêm một bộ sách Anh văn thân tặng. Tôi cảm tạ đón nhận tặng vật của nường. Như đón nhận một kho tàng man mác của thiên tiên thơ ngây xuống trần gian thăm viếng giấc chiêm bao thi sĩ. Nường đìu hiu không nói lời nào cả, nhưng chẳng hiểu vì sao tôi nghe rõ ràng âm thanh nường văng vẳng trong không gian. Suốt cuộc hành trình, tôi nghe âm thanh ấy vọng theo tôi mãi mãi như từ một cõi sương tuyết vô hạn nào Tây phương khôn hàn tịch mịch… - “Người một thuở, mà chàng sầu vạn kỷ. Suốt một đời chàng sẽ đứng riêng tây…” Trời vẫn xanh, sóng biếc giỡn triều ngày…Tiền trình vạn lý nghiêng mày tạ nhau - (Dư bái tạ thụ chi. Nga nhi, hải thiên tại nhãn, dư Đông hành hỹ…) Tôi lên tàu ngồi nhìn chân trời mây sóng trùng trùng điệp điệp. Phía trước, một hình bóng… mơ hồ… Phía sau, một hình ảnh đìu hiu nụ cười chất chứa u sầu. Tôi không biết. Tôi không biết gì nữa cả. Thuyền rẽ sóng, năm ngày năm đêm như một cơn mơ dàn rộng. Em về? Bủa rộng chiêm bao. Buồn sông sóng biển chìm sâu bên dòng… Thuyền đã lênh đênh buồm gió vượt Thái Bình Dương. Trời xanh ngắt. Sóng ngun ngút rì rào. Mặt trời hào quang chiếu diệu. Tôi bồi hồi luẩn quẩn trên boong tàu, quẩn quanh lui tới phòng thủy thủ. Mang mang thiên hải… Diêu diêu dư hoài… Cầm mấy cuốn sách của tiểu thư đưa tặng, mở ra. Trong đầy đủ toàn tập thi phẩm Shakerpeare, Byron và Surrey. Tôi nhận thấy Byron không khác gì Lý Bạch Trung thổ chúng tôi. Shakespeare là một nòi với Đỗ Phủ. Surrey thì cũng như Lý Hạ. Byron là thiên tài, Shakespeare là thiên tài, thánh thần tài. Surrey là quỷ vương ma chúa tài. Tôi khởi sự đọc thơ Byron. Ngâm những vần du hành của Childe Harold. Tới đoạn cuối, có sáu chương vịnh trùng khơi đại hải. Tôi than dài một tiếng: - Hùng hồn kỳ vĩ, kim cổ thi nhân, vô ký thất hĩ! (Hùng hồng hoằng đại, thi nhân xưa nay, thật không ai sánh kịp vậy!) Tôi thấm bút mực tạm phỏng dịch bài thơ ra Hoa ngữ như sau: Hoàng đào lan hãn Linh hải ưu minh Vạn sưu cổ tập Phiếm nhược khinh bình Mang mang cửu vi, Mỗi hữu di hư Khoáng tai thiên chiểu Phỉ nhân du cư… (...) (Mạn Thù đại sư dịch theo ý thơ, hồn thơ Byron, chứ không dịch sát lời bài thơ nọ: “There is a pleasure in the pathless woods, There is a rapture on the lonely shore; There is a society where none intrudes, By the deep sea, and music in its roar. I love not man the less, but Nature more…” Đại khái ta có thể lược dịch tổng hợp ra thơ Việt như sau: Ba đào bành bái tuôn sôi Thẫm đen linh hải chèo bơi vạn thuyền Thuyền con, chiếc lá giữa miền Dấu bèo phiêu dạt diện tiền lưu ly Mang mang thiên địa cửu vy Ngàn tầm hải vực vô kỳ thái hư Mênh mông âm điệu gầm gừ Hồn thiêng đại khí ngôn từ lãng ba Thiên thu chấn đãng chan hòa Ngọn triều non bạc như hà thế nhân Thần công uy vũ vạn phần Bão dông nguyên thủy phân trần càn khôn Doanh hoàn vũ trụ trao hôn Hai vành tịch nạp liên tồn lưỡng nghi Như nhiên chân khí lầm lỳ Hỡi ôi đại hải ù lỳ cứ tuôn Vạn ngàn hải lý uông uông Vào trong bất tuyệt bắt buông ra ngoài Con người khổ lụy trần ai Rụng rơi vết tích phôi phai điêu tàn Con người bài bố đa đoan Đành xin thúc thủ trước ngàn khơi vâng Thiên thu bão tố luống từng Đã chơi trận trận kiêu hùng là bao? Con người ta? Giọt mưa rào Vất vơ vùi lấp chôn vào đáy sâu Ty hào còn lại chi đâu Chỉ duy đại hải nguyên màu còn ngân Thành trì hào lũy binh đoàn Un ùn sấm sét tan hoang cung thành Ngất trời dao động tam bành Té ra rốt cuộc phù danh thôi mà Hùng quang hải thượng âm ba Còn dư cung bậc chan hòa liên thiên Một đời tử diệt cuồng điên Tuyết băng bèo bọt bốn miền nhà ma Hùng tâm từ Armada Tới bờ tráng khí Trafalga nào Chỉ duy biền biệt ty hào Còn chăng riêng chỉ ba đào lãng tinh Carthage? La Mã biên đình Assyria Greece còn tình tự chi? Nước đại hải? Sóng biên thùy Đã trào xuôi ngược vô kỳ thủy chung Hỡi ôi vương chúa kiêu hùng Hỡi ôi nô lệ cơn vùng dậy cơn Hỡi ôi khổ lụy vong hồn Thanh tân man dại lá cồn rụng hoa Hồn sa mạc thạch lựu là Cái chi như thế cái là cái chi? Chỉ riêng ba lãng nguyên kỳ Thiên thu bất diệt diên trì cuộc chơi Từ sơ thủy lóng lánh ngời Tới bây giờ vẫn rạng ngời long lanh Xô ùa lớp lớp vòng quanh Trùng khơi lộn ngược tiếp nhanh điệp trùng Gương kim cổ? một lá bùa? Huy hoàng thể thái? Bốn mùa bão giông? Vạn năng bao quát xuân hồng Thu xanh đông biếc phiêu bồng hạ dương Thời gian vĩnh thể miên trường Gào kêu? hiu hắt? hay mường tượng ngân Thao thao bất xá xa gần Hách nhiên thần quỷ hay thần thánh ma Từ bắc cực tới hoàng sa Từ nam cực tới vùng sa mạc nào Từ băng giá giữa chiêm bao Tới vùng nhiệt đới anh hào trường miên Thần linh thị giám diện tiền Hay là duệ hậu hách nhiên như là Phò dao dương giác hải hà Ngưng băng dâm lệ dê hòa hài hươu Kể chi mang diễu bài trừu Kể chi thùy mỵ ty hào tồn liên Chỉ duy còn mãi là riêng Mộng hồn đại hải là viên dung hình Hình khiếm diện? Vẫn là hình Từ trong cô thể mà hình tượng ra Kình ngư vạn lý hay là Thâm sâu vô để hồn ma quái nào Từng khu vực mỗi âm hao Lừng vang há giống hoàng mao thi thành Ta yêu bao xiết tam bành Hỡi ôi đại hải bao ngành nhớ nhung Tang thương từ kể một vùng Tằng kinh thương hải điệp trùng mà ra Ân tình bao xiết nhà ma Trút về cửa quỷ chan hòa đại dương Lãng hoa phách ngạn khôn lường Khương an khương thịnh mù sương khuynh thành Vong hồn nam diện một cành Còn lưa hơi thở cho mình yêu nhau Chuyện ngày trước chuyện ngày sau Gần xa bành gái một màu sơ nguyên Bàn tay khép mở dịu hiền Hỡi ôi thương hải diện tiền đón ta Dịch xong bài thơ Byron, tôi ngâm vang lên một trận. Lúc bấy giờ màu trắng mới ở trên trời hắt hiu rỡn rỡn. Đúng như là màu xanh trăng mới im ngầm. Phấn thừa hương cũ bội phần chia xa. Gió đàn nhị nguyệt nhà ma. Giữa hoang vu biền lập lòa bốc tia. Ngọn đèn ngư phủ xa kia. Có nghe thơ vọng tới chia niềm gì. Sáng hôm sau, con tàu cập bến Yokohama. Tôi lên bờ tìm một khách sạn. Hành lý lẽo đẽo mang đi. Sau đây, xin thuật lại những việc xảy ra trên đất nước Nhật Bản quê mẹ.