Bà lão xứ Lapôni và bà lão người Phần Lan

Một túp lều nhỏ tiều tuỵ và yên tĩnh, mãi úp xuống tận mặt
đất, cửa thấp, ra vào phải úp người xuống trườn như rắn. Trong nhà
chỉ có một bà lão người xứ Lapôni đang ngồi nướng cá trên chiếc đèn
bằng mỡ hải cẩu.
Nai kể cho bà nghe chuyện của Giecđa. Giecđa bị rét cứng cả
người không nói được. Nhưng trước khi kể chuyện Giecđa, nai đã kể
chuyện của mình vì nó cho rằng chuyện của nó quan trọng hơn.
- Các bạn còn phải đi xa hơn nữa, bà cụ Lapôni nói. Các bạn còn phải
đi ít ra là một trăm dặm mới đến đất Phần Lan, nơi bà chúa Tuyết ở,
nơi bà ta chiều chiều đốt lên một bó đuốc đỏ rực. Tôi sẽ viết cho các
bạn vài chữ lên một con cá khô, vì tôi không có giấy. Các bạn sẽ đưa
thư ấy cho bà cụ người Phần Lan ở trên ấy và bà cụ sẽ đưa chỉ dẫn
cho các bạn rõ hơn.
Khi Giecđa đã sưởi ấm và ăn uống xong, bà cụ viết mấy chữ vào
con cá khô, dặn dò Giecđa giữ cẩn thận, buộc nó lên lưng nai và nai
lại tiếp tục chạy. Hú! hú! Vẫn có tiếng hú trong không trung.
Bắc cực quang toả ánh sáng xanh nhạt suốt đêm ngày khắp vòm trời.
Nai và Giecđa tới đất Phần Lan và gõ vào ống khói một cái nhà
không có cửa.
 27

Trong nhà nóng rực quá! Bà cụ ở trong đó chỉ mặc một bộ quần
áo mỏng. Người bà bé nhỏ, da mặt nhăn nheo. Bà cởi quần áo cho
Giecđa, tháo găng tay và giầy băng tuýp của nó ra, rồi đặt một mẩu
nước đá lên đầu chú nai. Bà đọc những chữ viết trên con cá khô, đọc
đi đọc lại cho thuộc lòng, rồi vứt cả vào nồi, vì cá ấy ăn vẫn ngon, bà
ta không muốn bỏ phí.
Nai kể chuyện mình trước rồi đến chuyện Giecđa. Bà cụ Phần
Lan chớp chớp đôi mắt thông minh nhưng chẳng nói gì.
Nai nói:
- Cụ biết nhiều điều. Người ta đồn rằng cụ có thể buộc gió bốn
phương bằng một sợi chỉ. Nếu cụ chỉ trao sợi chỉ ấy cho một hoa tiêu,
thì anh ta chỉ cởi một nút à anh ta thuận buồm xuôi gió, cởi nút thứ
hai gió thổi mạnh thêm, cởi nút thứ ba thứ tư trời sẽ làm giông bão,
lật đổ nhào các khu rừng. Cụ hãy cho cô bé này uống một thứ thuốc
gì để cô ta có sức mạnh bằng mười hai người, đủ sức vật ngã bà chúa
Tuyết.
Bà cụ hỏi lại:
- Khoẻ bằng mười hai người ư? ừ, đúng là phải khoẻ đến thế!
Nói rồi, bà đi về phía cái giá có nhiều ngăn, lấy một tấm da khô cuộn
tròn và mở ra xem. Mồ hôi long lanh trên trán, bà cụ đọc những chữ
kỳ dị viết trên tấm da.
Nai nằn nì cầu xin bà cụ ban phép cho Giecđa. Giecđa khóc
sướt mướt, nhìn bà cụ bằng đôi mắt cầu khẩn. Thấy vậy, bà cụ chớp
mắt, lôi nai vào một góc nhà, vừa thì thầm vừa đặt miếng nước đá
lên đầu nai:
- Cậu bé Kay đang ở nhà bà chúa Tuyết thật và cậu ta lấy làm
mãn nguyện được ở đấy. Như vậy là vì cậu ta bị một mảnh gương quỷ
bắn vào tim và một mảnh bắn vào mắt. Trước hết cần phải lấy mảnh
gương ấy ra, nếu không cậu ra chẳng bao giờ trở lại bình thường và
vẫn bị bà chúa Tuyết mê hoặc.
Nai nói thêm với bà cụ Phần Lan:
 28

- Cụ thử nghĩ xem cụ có thể cho cô bé một phép lạ gì để cô bé có
thể chiến thắng được con quỷ ấy không?
- Ta không thể cho cô ấy một quyền lực nào lớn hơn quyền lực
mà cô ấy sẵn có. Nai không thấy cô ấy đã làm được những gì ư? Nai
không thấy rằng nhiều người và súc vật đã phải làm theo ý cô ta đấy
sao? Nai không thấy cô ta đã đi rất nhiều nơi mà chỉ đi bộ thôi ư?
Chúng ta chẳng cần phải giúp cô ta nữa. Cô ta sẵn có một sức mạnh
trong trái tim, trong tấm lòng trung hậu và trong trắng của cô ta.
Nếu cô ta không tự mình đi đến nơi ở của bà chúa Tuyết để gỡ những
mảnh gương đang găm trong tim và trong mắt của Kay ra thì chẳng
có ai làm được việc ấy. Vườn của bà chúa Tuyết cách đây hai dặm
đường. Nai có thể đưa cô ta đến đấy được. Nai sẽ dừng lại ở một bụi
cây lớn, có quả đỏ, xung quanh toàn tuyết phủ, nai chỉ đưa Giecđa đế
đấy thôi, rồi đứng chờ Giecđa.
Bà cụ phúc hậu đặt Giecđa lên mình nai, nai phóng đi rất
nhanh. Đang đi bỗng Giecđa kêu lên:
- Ôi thôi! Tôi quên mất giầy và bao tay rồi!
Cái rét cứng người làm cho cô bé nhớ đến bao tay và giầy,
nhưng nai không dừng lại. Nó chạy một mạch đến bụi cây lớn có quả
đỏ, hôn vào môi Giecđa, nước mắt nó ứa ra chảy trên má em bé.
Giecđa tiếp tục đi một mình, chân không giầy tay không găng, giữa
đất Phần Lan phủ đầy băng tuyết.
Nó ra sức chạy. Nó gặp một đám bông tuyết lớn. Tuyết không
rơi từ trên trời xuống, lúc này bắc cực quang còn đang chiếu sáng;
bông tuyết bao là là mặt đất, càng tới gần càng lớn lên, Giecđa chợt
nhớ lại ngày nào nhìn qua kính hiển vi ở nhà bông tuyết hiện ra rất
to, nhưng so với bông tuyết này thì chẳng thấm vào đâu, những bông
tuyết này to lớn đáng sợ và y như những loài động vật vậy. Chúng có
những hình thù rất kỳ quặc. Một số trông giống như những con lợn
lòi hoặc những con nhím; một số giống như những rắn rết đang ngóc
đầu lên; còn các bông khác lại giống bầy gấu, con lớn, con nhỏ, lông
dựng ngược. Tất cả đều trắng toát. Tất cả đều là những bông tuyết
sống.
 29

Giecđa đọc bài kinh cầu nguyện. Rét đến nỗi nó trông thấy hơi
thở ra. Hơi thở bốc lên như đám khói, càng ngày càng dày đặc, và
biến thành những tiên đồng, trước nhỏ tí, sau đó lớn mãi lên rồi đặt
chân xuống đất. Cả bọn đều đội mũ sắt, một tay cầm giáo, một tay
mang mộc. Càng ngày đội ngũ tiên đồng càng đông thêm. Đến khi
Giecđa đọc xong bài kinh thì có tới một đạo quân đứng quanh nó. Họ
cầm giáo đập vào bông tuyết làm chúng tan ra thành muôn mảnh.
Nhờ thế Giecđa có thể ung dung tiến lên phía trước. Các tiên đồng vỗ
vào chân vào tay nó cho đỡ rét. Và thế là nó đi tới lâu đài bà chúa
Tuyết.
Nhưng Kay bây giờ ra sao rồi? Nó không hề nghĩ gì đến Giecđa
và nó không ngờ rằng Giecđa đến bên ngoài lâu đài.