Có hai anh em nhà họ Nguyễn; anh tên là Bính đã có vợ, còn em tên là Đinh thì còn bé, chưa vợ con gì. Từ ngày bố mẹ mất, Đinh sống chung với anh chị một nhà. Nhưng tính vợ chồng Bính tham lam, thường coi em như kẻ ăn người ở
Có hai anh em nhà họ Nguyễn; anh tên là Bính đã có vợ, còn em tên là Đinh thì còn bé, chưa vợ con gì. Từ ngày bố mẹ mất, Đinh sống chung với anh chị một nhà. Nhưng tính vợ chồng Bính tham lam, thường coi em như kẻ ăn người ở. Bao nhiêu ruộng tốt, nhà gạch và đồ đạc quý giá của bố mẹ để lại, Bính giành lấy tất cả. Đã thế, đối với em, vợ chồng Bính thường tiếng chì tiếng bấc suốt ngày. Đinh lớn lên, thấy khó chiều ăn ở, bèn xin ra ở riêng. Vợ chồng Bính chia cho Đinh một gian nhà tranh, mấy đám ruộng xấu, một ít đồ đạc lặt vặt không đáng kể và nói:
- Của bố mẹ ngày xưa để lại chẳng có gì. Tư cơ của anh chị hiện nay là do anh chị làm ra. Anh chị chia cho em như vậy là là hậu với em lắm đó.
 

Đinh làm việc quần quật mà chẳng khá hơn chút nào. Năm hơn hai mươi tuổi, anh vẫn chưa lấy được vợ. Vì nợ nần nên lần lượt những đám ruộng anh được chia đều lọt về tay người khác. Đinh hàng ngày phải đi làm thuê lên rừng kiếm củi nuôi thân. Mặc dầu người anh ruột chẳng ngó ngàng gì đến, Đinh vẫn không chút phàn nàn.
Một ngày như thường lệ, Đinh đi làm thuê cho một phú ông. Lúc về đến nhà thì trời bỗng tối mịt. Sắp bước vào ngõ, anh bỗng va phải một người nằm co bên vệ đường. Đinh cúi xuống đỡ dậy, nhưng người ấy mấy lần gắng gượng mà vẫn không đứng nổi. Bèn kiếm đuốc soi, thì thấy đó là một ông lão gầy gò rách rưới, nằm mê man, lại phóng uế ra bên cạnh, mùi hôi thối xông lên nồng nặc. Đinh lấy làm thương hại, vội vực ông lão vào nhà lau rửa, rồi đặt lên giường xoa bóp. Được một lát hơi tỉnh, ông lão rên rỉ nói mình ở làng bên cạnh, ngày thường vẫn đi ăn mày, nhân đến đây bị cảm không thể đi được, đành nằm vật xuống, rồi mê man không biết gì nữa. Đinh nghe nói thế, bèn đi kiếm lá nấu lên cho ông lão xông. Nhờ vậy mà ông dần khoẻ ra. Đinh lại thổi cơm mời ông dậy ăn. Ông lão không từ chối. Đinh ngạc nhiên, tuy ông yếu mà ăn rất khoẻ, anh phải bớt bát nhường khách. Ăn xong, ông lão lại đắp chiếu nằm ngủ. Tiếng ngáy, tiếng ho khạc của ông lầm rầm suốt đêm. Độ ba bốn lần Đinh đang ngủ ngon giấc, bị ông lão thức dậy bảo đưa mình đi giải. Đinh vẫn không cho thế là phiền.
Sáng sớm hôm sau, Đinh lại dậy sớm thổi cơm, rồi đánh thức ông lão dậy ăn. Nhưng lần này ông lão không ăn nữa, cất tiếng dõng dạc bảo Đinh.
- Con thật là một người tốt bụng. Chả lẽ một người tốt bụng mà phải chịu nghèo khó mãi ư? Từ tối hôm qua, con đã hết lòng giúp ta. Vậy ta cũng có ít nhiều gọi là giúp đỡ con. Con hãy mang ra đây cho ta một cái chậu và một cái gáo.
Vâng theo lời ông lão, Đinh mang chậu và gáo đến. Anh không ngờ ông lão sau khi hứng chậu vào sát mặt, tay cầm cán gáo bất thình lình đánh vào mũi mình một cái rất mạnh. Đinh ngơ ngác tưởng ông lão điên vội giằng lấy gáo. Nhưng ông khách, tuy già mà rất khoẻ, xô Đinh ra rồi cứ đập mãi gáo vào mũi mình. Tự nhiên, máu ở trong mũi ông tuôn ra như xối, được một lát đã chảy đầy chậu. Đinh đang sửng sốt vì hành động kỳ lạ này, chợt nhìn kỹ vào chậu thì lạ thay máu đã đông lại thành một chậu vàng. Anh chưa biết nói thế nào thì thoáng một cái ông lão đã biến đi đâu mất.
Từ đấy, Đinh trở nên giầu có: anh tậu ruộng, tậu vườn, làm nhà, sắm mọi đồ vật quý giá, lại cưới được một cô vợ đẹp. Vợ chồng Bính nghe tin Đinh tự nhiên khấm khá hẳn lên thì rất đỗi ngạc nhiên. Hai người tìm đến nhà em làm bộ vồn vã thăm hỏi. Trong câu chuyện, Bính cố dò la để hỏi cho ra cơn cớ vì đâu mà một đứa trẻ như Đinh với mấy đám ruộng còi lại tự nhiêu giàu lên một cách đột ngột như vậy. Đinh không giấu giếm tý nào cả. Anh kể tỉ mỉ nào là ông tiên giả làm ông lão bị cảm thế nào, anh chăm sóc như thế nào và ông tiên đập mũi cho chảy máu thành vàng để trả ơn ra sao. Hai vợ chồng Bính nghe xong còn hỏi kỹ mặt mũi hình dáng ông tiên và tỏ vẻ ao ước được gặp ông để có cái may mắn như Đinh vừa kể.
Ít lâu sau, một hôm Bính đi chơi về đến cổng làng, bỗng gặp một ông lão đầu râu tóc bạc, quần nâu áo vá đang chống gậy lần từng bước. Bính nhìn ngắm nét mặt ông lão thấy hao hao giống ông tiên mà em mình kể chuyện lần trước. Lập tức, hắn tiến đến khẩn khoản mời ông về nhà mình chơi. Ông lão lấy làm ngần ngại, ngỏ lời từ chối, nói mình còn bận. Nhưng Bính đã miệng mời tay kéo, cố nèo ông về cho được.
Đến nhà, hắn đưa ông ngồi lên sập, rồi giục vợ mua rượu làm gà, dọn cỗ linh đình mời ông xơi. Thấy ông lão một mực từ chối, hai vợ chồng lại càng mời, họ thay nhau hầu hạ ông lão rất kính cẩn, lại ép ông phải ăn uống thật no say và nói:
- Xin tiên ông cứ thật tình cho, chúng tôi chỉ trông chờ vào mũi của tiên ông mà thôi!
Ông lão tỏ ý không hiểu câu chuyện ra sao cả, mấy lần lắc đầu từ chối nói:
- Có lẽ anh chị nhầm lẫn, lão đây có phải là tiên ông đâu!
Đoạn cầm lấy gậy toan bước ra cửa. Nhưng hai vợ chồng nào có nghe, họ cố giữ lại, ép ông lão ăn xong, lại trải chiếu mời ông lão ngủ. Khi ông lão vừa đặt lưng xuống thì hai vợ chồng đã sắp sẵn một cái chậu lớn đặt ở dưới sập.
Sáng hôm sau, ông lão ngủ dậy sớm, định cáo từ hai vợ chồng ra về. Nhưng ông làm sao thoát được. Hai vợ chồng Bính đã lôi cái chậu ở dưới sập ra hứng vào mặt ông lão, tay cầm một cái dùi đục đưa cho ông. Ông lão ngơ ngác không biết để làm gì, từ chối không cầm. Mấy lần Bính toan gõ vào mũi ông, ông lão sợ hãi run lập cập lấy tay che mũi. Bính nói:
- Thôi, xin tiên ông đừng thử nữa, tôi xin ngài đầy chậu này mà thôi.
Nói xong, hắn bảo vợ giữ nghiến lấy ông lão, còn mình thì cầm dùi đục giương thẳng cánh tay đập vào sống mũi cụ già. Chỉ một giáng, máu mũi ông tuôn ra như xối. Bính khấp khởi nói với vợ:
- Quả y như lời chú nó thật. Chúng ta sắp sửa được đầy chậu vàng.
Thấy máu ngừng chảy, hắn lại bồi thêm cho ông mấy cái nữa, làm ông ngã lăn ra, nhìn lại thì ông bị gẫy luôn một lúc mấy cái răng, máu tuôn lênh láng. Đau quá, nhưng ông lão cũng cố giãy giụa ráng sức kêu xóm làng.
Nghe tiếng kêu cứu, dân xóm đổ tới rất đông. Hỏi han hai vợ chồng Bính tại sao tự nhiên vô cớ đón ông về để đánh ông gãy răng như vậy, thì chúng không biết trả lời làm sao. Hỏi ông lão thì ông phều phào nói không ra hơi, chỉ cho biết mình làm nghề bán tương ở làng bên cạnh. Người ta vội mách cho con cái ông lão biết. Đứa con ông lão đi tìm suốt một đêm qua không thấy, đang lo lắng, bỗng nghe tin này lòng giận bừng bừng, vội chạy đến nhà Bính. Khi thấy bố mình nằm giữa vũng máu thì hắn liền gô cổ vợ chồng Bính xuống nện cho một trận nên thân. Đoạn phát đơn kiện lên quan.
Thế là vợ chồng Bính không những mất số tiền khá lớn để chạy chữa cho ông già, mà còn mất bao nhiêu là tiền để đút lót bọn quan nha hào lý. Mặc dầu thế, quan vẫn bắt hắn nọc đánh đòn ba mươi trượng.