áng hôm sau, có hai người đứng trong ngôi biệt thự "Hazelmoor". Thanh tra cảnh sát Narracott đưa mắt nhìn xung quanh, cau mày suy nghĩ, nói: - Chà, đúng là như thế. Thanh tra Narracott đem sử dụng vào trong nghề điều tra của ông tính lô gích và óc quan sát nhạy bén. Ông không bỏ qua một chi tiết nào, và đã khám phá ra nhiều vụ án mà người khác phải bó tay. Người ta bảo viên thanh tra này có cái mũi thính của loài chó săn. Vóc cao lớn, vẻ mặt điềm đạm, giọng nói nhẹ nhàng và kéo dài của dân miền Devonshire, với cặp mắt màu tro như thể lúc nào cũng nhìn ra nơi xa lắc. Được giao điều tra vụ án này, thanh tra Narracott đã đáp chuyến tầu đầu tiên buổi sáng sớm, chạy từ thị xã Exeter đến đây. Nếu đường xá không đến nỗi nào, ông đã lên ôtô đi từ trước khi trời sáng. Bây giờ, thanh tra Narracott đang đứng trong phòng giấy của nạn nhân, đại úy Trevelyan, cùng với trung sĩ cảnh sát Pollock, nhân viên đồn cảnh sát thị trấn Exhampton. Một tia nắng mùa đông yếu ớt rọi vào gian phòng. Cách cửa sổ chừng một trăm mét là hàng rào, bên ngoài hàng rào là sườn đồi thoai thoải phủ tuyết rất dày. Thanh tra Narracott lại cúi xuống nhìn thi thể nạn nhân một lần nữa. Bản thân tập luyện điền kinh, thanh tra Narracott đánh giá cao những bắp thịt cuồn cuộn của đại úy Trevelyan. Đầu nhỏ, chòm râu cắt thành nhọn bên dưới, đại úy Trevelyan có vẻ chưa đến năm mươi tuổi, mặc dù thật ra ông đã sáu mươi. Viên thanh tra nói: - Vụ án mạng này khá phức tạp đây. - Thế ạ? - viên trung sĩ kêu lên. Thanh tra Narracott quay sang anh ta: - Theo anh thì thế nào, trung sĩ? - Quả thật, tôi... Trung sĩ Pollock gãi gáy. Bản chất thận trọng, anh ta chưa đưa ra nhận định nào. - Theo thiển ý của tôi, thì thủ phạm đã phá cửa sổ chui vào, lục lọi gian phòng này. Đại úy Trevelyan lúc đó ở trên gác, nhưng tên gian không biết, tưởng trong nhà không có ai... - Phòng ngủ của nạn nhân ở đâu? - Trên gác. Ngay trên đầu gian phòng này. - Vào mùa này, bốn giờ chiều trời đã tối, trung sĩ ạ. Nếu nạn nhân đang ở trên gác, tất ông ta phải bật đèn, và tên gian lúc chui vào qua của sổ, ắt phải nhìn thấy ánh đèn chứ? - Vậy ông thanh tra cho rằng nạn nhân đợi hắn? - Trừ phi là kẻ mất trí, còn không ai đột nhập vào một ngôi nhà có đèn sáng. Nếu kẻ gian phá cửa sổ để đột nhập, hắn phải tin rằng trong nhà không có ai. Trung sĩ Pollock lại gãi gáy: - Kể ra cũng vô lý, nhưng... - Trung sĩ nói tiếp suy nghĩ của cậu đi. - Theo tôi phỏng đoán thì khi nghe thấy tiếng động dưới nhà, nạn nhân chạy xuống xem chuyện gì. Tên gian nghe thấy tiếng chân bước trên cầu thang bèn vớ túi cát, nấp sau cánh cửa. Đúng lúc đại úy Trevelyan bước vào, tên gian liền quật túi cát lên đầu ông ta, từ phía sau… - Cách giải thích của cậu phần nào có lý. Đúng là nạn nhân bị đánh từ phía sau, lúc ông ta nhìn ô cửa sổ. Nhưng giả thuyết của trung sĩ chưa làm tôi thỏa mãn chút nào. - Vậy ạ? - Tôi không tin có kẻ gian phi nào đột nhập vào nhà người ta ăn trộm vào năm giờ chiều. - Hẳn y ngẫu nhiên thấy có cơ hội thuận lợi... - Đây không phải là chuyện ngẫu nhiên. Thấy rõ thủ phạm đã cố tình tạo ra khung cảnh một vụ đột nhập ăn trộm. Nhưng nếu là trộm, đầu tiên hắn phải mò đến chỗ nào? Tất nhiên đến tủ đựng thìa nĩa bằng bạc. - Nhưng ở đây cũng đúng là như thế. - Nhưng tại sao hắn lật tung mọi thứ lên: các ngăn kéo, giấy tờ tung tóe? Rõ ràng có một sự bố trí nhằm đánh lừa chúng ta. - Đánh lừa? - Trung sĩ ạ, cậu thử nhìn cửa sổ kia xem. Không phải bị phá, mà... chỉ bị hung thủ cạo nhẹ mặt gỗ bên ngoài để giả như hắn phá cửa sổ chui vào. Trung sĩ Pollock xem xét kỹ cửa sổ rồi thốt lên một tiếng bực tức. - Thanh tra nói đúng - anh ta nói bằng giọng kính phục - Ai ngờ được hắn hiểm độc đến thế. - Một kẻ muốn đánh lạc hướng chúng ta: nhưng hắn đã không thành công. Viên trung sĩ rất biết ơn viên thanh tra về hai chữ "chúng ta". Chính nhờ thái độ tế nhị đó mà thanh tra Narracott luôn chinh phục được cảm tình của cấp dưới. - Vậy theo ông thanh tra thì hung thủ rất thông thuộc nơi này? - Hoàn toàn thông thuộc - viên thanh tra nói - Chỉ có một điều lạ duy nhất, là đúng hắn vào theo lối cửa sổ thật. Theo báo cáo của đồn trưởng Graves thì trên sàn nhà trong gian phòng này có những vết giầy, và đến giờ vẫn còn những chỗ ướt, do tuyết dính vào giầy tan ta thành nước. Đồn trưởng Graves nhìn thấy những vết giầy ngay khi ông ta mới bước vào đây, và ông ta còn khẳng định, trên sàn nhà chỗ cửa chính không có vết chân ấy. Có nghĩa đại úy Trevelyan đã mở cửa sổ cho hung thủ vào theo lối đó. Ta có thể kết luận hung thủ là người quen của nạn nhân. Trung sĩ, cậu là người ở đây, liệu cậu có biết, đại úy Trevelyan có ai hằn thù không? - Thưa ông thanh tra, tôi không biết. Tôi chỉ biết đại úy Trevelyan là người keo kiệt, hám tiền. Người ta có thể không ưa ông ta, nhưng thù thì tôi đoán không có ai. - Không có kẻ thù - thanh tra Narracott chậm rãi nhắc lại, dáng suy nghĩ. - Ít ra thì cũng trong vùng này. - Cậu nói đúng... Hiện chúng ta còn chưa biết hồi làm sĩ quan hải quân, đại úy Trevelyan có gây thù gây oán với ai không? Theo kinh nghiệm của tôi thì một người đã gây thù gây oán ở một nơi, sau này đến nơi khác cũng vẫn gây tiếp những thù oán mới. Nhưng ta không nên coi đó là quy luật. Bây giờ ta thử xem xét loại động cơ thứ hai, thường hay gây ra án mạng: động cơ tiền. Đại úy Trevelyan giàu phải không nhỉ? - Vâng, ông ta rất nhiều tiền, nhưng keo kiệt. Mỗi khi có chuyện quyên góp, là rất khó moi được tiền trong túi ông ta. - Ra thế! Trung sĩ Pollock nói thêm: - Giá không có trận mưa tuyết tai hại này, chúng ta có thể tìm dấu chân giầy của hung thủ, có phải dễ dàng hơn nhiều không? - Trong nhà này, ngoài đại úy Trevelyan có còn ai nữa không? - Không. Trong vòng năm năm gần đây, ông ta chỉ giữ có một người giúp việc, một cựu binh sĩ hải quân. Hồi ông ta còn ở trên làng Sittaford, vẫn có thêm một phụ nữ hàng ngày đến dọn dẹp nhà cửa, còn cậu cựu binh sĩ hải quân kia, cậu ta tên là Evans, thì đảm nhiệm phần bếp núc. Nhưng cách đây chừng một tháng, cậu ta cưới vợ. Chuyện này làm ông đại úy rất khó chịu. Tôi đoán đấy cũng là một trong những nguyên nhân khiến ông ta cho thuê tòa lâu đài trên làng Sittaford của ông ta. Đại úy Trevelyan rất không muốn có người phụ nữ nào trong nhà. Vì nhà cậu Evans kia chỉ cách đấy vài chục bước chân trên phố Fore, cho nên cậu ta có thể hàng ngày đến hầu hạ ông chủ. Cậu ta hiện đang có mặt tại đây, ở phòng bên cạnh. Thanh tra muốn gặp cậu ta không? Câu ta khai là hôm qua, cậu ta ra khỏi nhà này từ lúc hai giờ rưỡi, vì ông chủ bảo không cần đến cậu ta trong ngày nữa. - Tôi sẽ thẩm vấn anh ta. Chắc anh ta sẽ cung cấp cho chúng ta được một số thông tin bổ ích. Trung sĩ Pollock ngạc nhiên nhìn cấp trên. Anh ta ngạc nhiên về giọng nói của thanh tra Narracott. - Ông thanh tra cho rằng...? - trung sĩ vừa bắt đầu nói. - Tôi cho rằng vụ án này phức tạp hơn chúng ta tưởng lúc ban đầu nhiều. - Sao vậy, thưa thanh tra? Nhưng thanh tra Narracott từ chối nói rõ hơn. - Cậu bảo anh người làm hiện có mặt ở đây? - Vâng. Cậu ta đang ngồi chờ bên phòng ăn. - Tốt. Anh ta là loại người thế nào? Trung sĩ Pollock thấy nên kể các sự kiện hơn là miêu tả con người. - Cậu Evans này đã từng phục vụ trong hải quân, nhưng lành hiền, không cãi cọ với ai bao giờ. - Có rượu chè không? - Có uống nhưng chỉ ở mức độ bình thường. - Vợ anh ta ra sao? Liệu ông đại úy này có quá vồn vã với cô vợ người làm công không? - Chuyện đó thì hoàn toàn không! Đại úy Trevelyan không thuộc loại đàn ông hám gái. Thậm chí ông ta còn ghét phụ nữ nữa kia. - Anh chàng Evans này trung thành với ông chủ cậu ta chứ? - Mọi người ở đây đều cho là như vậy. Vả lại nếu cậu ta có gì xấu thì mọi người biết ngay. Thị trấn Exhampton này chỉ có ít dân, mọi người đều biết rõ nhau. - Hãy tạm thế - thanh tra Narracott nói - Bây giờ tôi sang thẩm vấn sơ qua anh người làm Evans rồi xem xét nốt các chỗ khác trong ngôi nhà này. Sau đấy chúng ta sẽ đến gặp thiếu tá Burnaby ở khách sạn Ba Vương miện. Câu ông ta nhận xét về thời điểm xảy ra vụ án làm tôi chú ý. Năm giờ hai mươi nhăm... Tại sao ông ta biết được chính xác giờ xảy ra án mạng? Hẳn còn có điều gì đó ông ta chưa nói cho chúng ta biết. Hai người đi ra phía cửa. Trung sĩ Pollock vẫn vừa đi vừa nhìn số giấy tờ tung tóe dưới sàn nhà, nói: - Tôi không sao hiểu nổi hung thủ tạo hiện trường giả này để làm gì? - Điều tôi băn khoăn lại là thứ khác, trung sĩ ạ. Đó là cái của sổ kia kìa. - Cửa sổ? - Đúng thế. Tại sao hung thủ lại vào theo lối cửa sổ? Nếu là người quen của đại úy Trevelyan, và ông vui vẻ tiếp, thì sao hắn không gõ cửa chính và đi vào bằng của ấy? Ngoài ra sân tuyết phủ dày như thế, tại sao hắn đi vòng ra lối sau nhà để vào theo đường cửa sổ cho khó khăn? Hẳn phải có một động cơ nào đó. - Hay hắn không muốn ai nhìn thấy hắn vào nhà? - trung sĩ Pollock gợi ý. - Chiều tối hôm qua, mấy ai ra đường làm gì? Trừ phi có chuyện cấp thiết lắm, còn người ta ngồi ru rú trong nhà bên cạnh lò sưởi chứ. Hẳn hung thủ có một động cơ nào đó mà chúng ta chưa biết... Nhưng rồi chúng ta vẫn sẽ biết thôi.