…tứ bề tối om. Và nước ối. Đặc, ấm áp, trơn nhờn. Đứa bé bình thản và an toàn, nhẹ và nhanh, nó đang múa may ở trong đó. Nó muốn cứ múa may như vậy cho đến muôn đời. Bên ngoài bao mối hiểm nguy đang rình rập: trọng trường cực mạnh, những cái nhìn xa lạ của vô vàn con mắt, hoặc dửng dưng, hoặc động lòng trắc ẩn. Đứa bé biết như vậy, trước khi nó bơi ra ngoài thế giới khô khan và phũ phàng. Song là quà của Chúa, đứa bé không thể ở lại nơi nó thích. Chúa ban phát các món quà của mình, kể cả những món quà Ngài không muốn ban phát. Ngài chẳng để lại cho mình một thứ gì cả. Tại bệnh viện, khi nhìn thấy những nếp nhăn nằm vát nghiêng trên hai mắt của đứa con gái vừa sinh, Adam nhăn mặt một cách ngộ nghĩnh và hỏi: - Em vừa sinh ra một bé người Á hay sao? mốt lạ phải không? - Anh đừng có đùa cợt. Đùa như vậy là không hay đâu – Ewa nói. - Có gì xấu đâu nào? – Adam lấy làm lạ, mắt không rời khỏi đứa trẻ sơ sinh – Anh cũng có thể bảo, đây là "một bé gái Trung Quốc", "một bé gái Mông Cổ" hoặc "một bé gái Nhật Bản"… - Thế nào cũng được, miễn sao không phải là bé Mắt xếch (chỉ người bị bệnh Down) – Ewa đáp, cắn chặt môi. "Đừng khóc. Có khi không phải vậy đâu. Biết đâu mình nhầm" – Ewa nghĩ, thầm hy vọng. - Sao lại không? – Adam ngạc nhiên – Nó có gì đó giống người Á. Anh mà không tin em thì chắc anh phải nghi ngờ em đã đi ngoại tình – Adam cười. "Những câu nói đùa kiểu như vậy của Adam. Mình thường không chịu được" Ewa nghĩ, gượng cười. - Không, cầu mong con không phải là bé mắt xếch – Ewa khẩn khoản nhắc lại. "Có đúng là chưa bao giờ anh ấy nghe về căn bệnh mongolizm (bệnh Down)? Có đúng là anh ấy chỉ biết hossa, bessa, parkiet, lobbing, e-biznes (các thuật ngữ về thương mại, kinh doanh như: tăng, giảm, gói, vận động, buôn bán qua mạng) là gì mà thôi? phải chăng từ "down" chỉ khiến anh ấy liên tưởng tới việc giảm giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán? Down và up hoặc Dow Jones? - Ngay cả bướm của con gái nom cũng y hệt của người Á – anh chồng nói đùa. - Lạy Chúa … - Ewa thở dài khẽ khàng – Anh hày đợi đấy với lời tán tụnng của anh cho đến ngày nó mười lăm tuổi. - Lolita[1] chỉ mười hai tuổi – Adam cười chế giễu, tiếng cười của anh chồng vọng lại sau khi đập vào tường lát gạch men bóng loáng của phòng cách li. Ewa giật nẩy mình. Ewa sinh con trong một bệnh viện tư nhân đắt giá nhất thành phố. Con của Adam nhất quyết phải có đủ mọi tiện nghi hảo hạng. Thực ra họ đã trù liệu là sẽ sinh một cậu hoàng tử. (Mai kia nó sẽ là một ngôi sao lớn của ngành tin học và thị trường chứng khoán, anh chồng đã hí hửng như vậy trước khi hai vợ chồng nhìn thấy hình ảnh lạ kỳ này trong máy siêu âm USG, nơi người chồng chỉ nhìn thấy một màn hình nhiễu loạn lạ kì, còn người vợ nhìn thấy duy nhất một con tim nhỏ đang phập phồng, thế nhưng bác sĩ đã xác định chính xác ngay giới tính của thai nhi). Dẫu Ewa ngỡ ngàng, Adam dễ dàng chấp nhận thực tế, đó là con gái. - Một trường đại học danh tiếng, một người chồng ưng ý. – trước khi con gái chào đời. Adam đã vạch ra cho con một tương lai gói gọn trong mười một từ như vậy. Còn bây giờ nó đang nằm đây, bên mẹ và ngay trên hai con mắt nhắm nghiền lồ lộ hai nếp nhăn vừa xếch vừa to. Cực to. Cực xếch. Thế nào cũng được, miễn sao không phải bệnh Down – Ewa thì thầm với chính mình, khi Adam đã rời phòng cách ly, để lại phía sau mình cái mùi nồng nặc lan toả từ nước sát trùng hoà trộn với mùi thơm lờm lợm của bó hoa hồng đại cỡ. Ewa hầu như chẳng biết gì về bệnh Down, về các biến thể và cấp độ của căn bệnh này và về khả năng chữa trị, người mẹ chỉ biết những biểu hiện bên ngoài của căn bệnh. Và vì thế lại càng lo. Quà của Chúa bao gồm đất, trời, ngày và đêm, hoa và hạt giống, cây cốI, chim chuột, rắn, voi, gió lốc, sấm chớp, vòi rồng, núi lửa – và con người. Quà của Chúa cũng bao gồm cả trẻ thơ, khi cần phải lý giải việc trẻ em xuất hiện trên trái đất. …bởi vì thoạt tiên Chúa tạo ra trời và đất. Đất chưa định hình và ngập nước. Một Đứa Trẻ múa may trong nước. Không phải mình nó. Và ở đó tối om, an toàn, yên tĩnh. Đúng ra phải vậy. Thế nhưng Chúa rất vội, nhiều thứ đẹp phải tạo lập, vô vàn những khó khăn vất vả và nhiều điều bất ngờ đang chờ Ngài cho nên Chúa nói luôn: - Cho ánh sáng xuất hiện… Và ánh sáng chói chang xuyên qua nước, biến nước tối đen thành trong suốt. - CÁI NÀY TỐT – Chúa nói, gợn chút phân vân. Ngài thường phân vân. Ngài cũng hay nhầm lẫn. Hiếm khi Ngài có được sự hoàn hảo. - Cái này khủng khiếp – đứa trẻ nghĩ, mất cảm giác an toàn. Dẫu cưỡng lại một cách bật lực, nó buộc lòng phải rời bỏ bầu nước ối tĩnh lặng của Mẹ, bơi ra vùng sáng khô khốc, hiểm nguy và nặng nề của trái đất. Và đó là ngày hôm trước của ngày đầu tiên, và cái ngày hôm trước ấy dài lê thê hàng năm trời. - Chị cắm giúp hoa vào binh được không? – Ewa đề nghị, chỉ tay về phía bó hoa to đùng, song cô y tá lắc đầu không muốn. - Nhiều hoa quá. Mùi nồng nặc. Trẻ con dễ bị dị ứng. - Thế thì ta để lại ba bông thôi, chỗ còn lại đem cho những phụ nữ nghèo – Ewa đề nghị. - Trong bệnh viện này không có phụ nữ nghèo. Vả lại, phụ nữ nghèo thì họ cần hoa để làm gì? – cô y tá thờ ơ đáp lại – tôi đem bó hoa này ra ngoài hành lang. Khi cô y tá ôm bó hoa hồng rất to đi ra cửa ("bó hoa của Adam chẳng thích hợp chút nào", - Ewa nghĩ), giọng nói nhỏ nhẹ của sản phụ níu cô ta lại: - Cô y tá ơi, cô nhìn con gái của tôi này… - Xinh, xinh, tôi biết. Cực xinh. Các bà mẹ, ai cũng sinh ra kì quan thứ tám – cô y tá cười bỗ bã. Tại bệnh viện hạng sang này người ta trả công cho cô ta còn là vì khoản phát ngôn những lời tán tụng đối với các sản phụ và những đứa con mới sinh của họ. - Không. Đứa bé này không như vậy … - Ewa nói nhỏ - Chị hãy nhìn vào mắt nó mà xem. - Một đôi mắt nhỏ, xinh, đúng không? – cô gái cười, đoạn uể oải đi lại chỗ đứa trẻ sơ sinh. Cuối phiên trực ngày hôm nay rồi, nên cô gái không thể nhấc nổi đôi chân nữa, tính đỏng đảnh của các sản phụ làm cô bực mình. - Một đôi mắt nhỏ xinh xinh – cô gái nói làu bàu theo phản xạ, tuy vậy cô ta chăm chú nhìn vào gương mặt của bé gái sơ sinh, nhắc lại chậm rãi – Đôi mắt… đúng. Ngay lập tức Ewa nhận ra có sự do dự trong giọng nói của cô y tá. - Có phải là.. Liệu cô có nghĩ..Nếp nhăn này…Phải chẳng cô không thể … - Ewa nói lúng búng, không muốn đưa ra câu hỏi này và không muốn nhận được câu trả lời. Ewa cảm nhận, chị đã có câu trả lời rồi và khỏi cần phải hỏi bất kỳ một ai, vì đường nào lời đó cũng sẽ được nói ra. Và không còn là những câu nói đùa vô tâm và cũng không nằm trong đầu của ch. Nữa. Lời đó sẽ được nói ra, rõ ràng, rành mạch và bất khả kháng. - Chúng tôi có một bác sĩ nhi khoa giỏi. Ngày mai sẽ gặp chị - cô y tá trả lời nửa vời – Tuy vậy bác sĩ sản khoa đánh giá, cháu đạt bảy điểm Apgar. Kết quả không tồi! – cô y tá nói tiếp với vẻ mặt vui mừng thiếu tự nhiên. - Không tồi – Ewa công nhận – có điều bảng điểm này không liên quan đến tâm lý – Ewa lẩm bẩm với chính mình, khi cô y tá đã ngoài cửa. Khô ráo. Ánh sáng trong bóng tối. Những âm thanh đanh, vang vọng. Muôn hồng ngàn tía. Vo vàn sắc độ của màu đen. Màu trắng trong suốt đến ngỡ ngàng, tựa pha lê, tán xạ thành bảy sắc cầu vòng. Âm điệu thình lình của lời nói và âm điệu của tĩnh lặng. Giọng nói vang vọng như sấm nổ đàng xa xoay tròn bên trên Tạo Vật. Một câu hỏi, chẳng biết dành cho ai và không cần câu trả lời, cho dù ẩn chứa nhiều nghi ngại. - CÁI NÀY TỐT…. Đứa bé cảm nhận, CÁI NÀY không tốt. Vvn không muốn mình là món Quà cho bất kỳ ai. Nó muốn quay trở lại, thế nhưng không có đường quay lại. Đây là cuộc hành trình một chiều. Một cuộc hành trình dài, khi việc sáng tạo dài lâu. Bác sĩ nhi khoa thốt ra từ "Down" ở phút thứ mười ba, khi khám bệnh cho đứa trẻ sơ sinh. - Bé mắt xếch… - Ewa nói khô khốc. - Đúng. Đôi khi chúng tôi gọi bệnh này là mongolizm, thường gọi là Down, nhưng chúng tôi thích một tên gọi khác được nhiều người chấp nhận: muminek[2] - bác sĩ giải thích, giọng ấm áp thiếu tự nhiên – Chúng tôi thích tên gọi này. Chúng tôi vẫn sử dụng hàng ngày. Nó đẹp. Chân tình. Nó có nguồn gốc văn học… Chị có biết những cuốn sách của Tove Jansson? - Bé Migotka – Ewa nói nhỏ và bật khóc. Những Muminek, trong sách, trong tivi, khiến người ta liên tưởng tới một cái gì đó dễ thương, vui nhộn. Trong khi đó lúc này Ewa đang bế trên tay đứa trẻ sơ sinh, là một sự phủ nhận sự liên tưởng này, cũng như phủ nhận tất thảy mọi kế hoạch đường đời của của Ewa và Adam. Theo những kế hoạch đó thì đứa con của họ phải được ở trong một ngôi nhà mới, đẹp, trong một căn phòng dành cho con trẻ đầy đủ tiện nghi, hai vợ chồng sẽ mua sắm những thiết bị hảo hạng cho căn phòng này. Nào là đồ mộc sáng màu, ri đô trắng toát, rèm che cửa màu kem, thảm màu hồng trà, hàng đống quần áo, đồ chơi, thậm chí cả những cuốn cẩm nang để dạy con và theo dõi sự phát triển cân đối của nó. - Khi lên năm nó sẽ đi học trường mẫu giáo Anh ngữ, học chơi tennis và học vi tính – Adam nói. - Em sẽ dạy thêm cho con môn vẽ và chơi đàn dương cầm. Có lẽ dạy cả múa ba lê nữa chăng? – Ewa đề nghị - Biết đâu con chúng mình sẽ có năng khiếu nghệ thuật… Bác sĩ còn nói gì đó nữa, nhưng Ewa không nghe được. Ý nghĩ của người mẹ đang bơ vơ trong đống đổ nát của những ước mơ và kế hoạch. Các kế hoạch được tính toán kỹ càng đến nỗi ngày triển khai được xác định cẩn thận và biết trước: ngay trước khi hoàn thiện xong ngôi nhà và sau khi sáp nhập công ty của Adam với một công ty nổi tiếng thì họ đã phải biết chắc chắn là Adam vào ban quản trị. "…khi chúng ta đủ sức bảo đảm tương lai cho con – " Adam nói, còn Ewa gật đầu tán thưởng. Ewa không hiểu nổi, tại sao mấy cô bạn lại có thai ngay trong khi đang học đại học và lập gia đình trong căn hộ chung cư chật chội, chấm dứt mọi ước mơ của cuộc đời. Theo Adam và Ewa, đứa bé phải là một bộ phận không thể tách rời của những tham vọng đã thành hiện thực, chứ không phải là một sự từ bỏ họ. - Con là hiện thân tất thảy những gì tốt đẹp nhất đối với chúng ta. Và nó sẽ không bắt đầu từ số không như chúng ta. Ngay lập tức nó xuất phát từ đỉnh cao. Con của chúng ta… Ewa…sẽ tuyệt vời! – Adam nói như thế với vợ hồi Ewa còn mang thai. Còn lúc này đây Ewa đang bế đứa bé này trên tay mình. "Có kẻ nào đó đã đánh tráo con của mình chăng" Ewa nghĩ, lời nói của bác sĩ thật khó lọt vào tai của người mẹ (Bác sĩ đã thấy, chuyện gì đang xảy ra với Ewa, tuy vậy ông vẫn nói liên hồi. Bất chấp điều đó, hay là chính vì điều đó?) "…trung bình cứ sáu trăm, bảy trăm ca sinh nở, thì có một đứa bé như vậy ra chào đời. Chị không phải là ngoại lệ đâu, chị hãy tin tôi. Hồi trước, cách đây độ năm sáu năm, bé muminek thường bị cách ly với cộng đồng, sống bên lề xã hội. Chỉ số thông minh của bé, IQ, bắt đầu và kết thúc ở mức khoảng 30 điểm, còn bây giờ có thể đạt thậm chí 60 trên 120 đối với chỉ số thông minh bình thường. Nghĩa là cách trẻ bình thường chỉ một nửa. Ewa cười phá lên, cay đắng trong lòng. "Chỉ một nửa" – Ewa nghĩ theo phản xạ tự vệ và sợ hãi. - Từ vài năm nay chúng tôi có những chương trình phục hồi chức năng rất hay, - bác sĩ nói tiếp. Ra bộ không để ý đến phản ứng của Ewa – Nếu không phải bệnh Down ở thể nghiêm trọng nhất, đứa bé có thể đi học mẫu giáo, đến học ở trường đặc biệt, sẽ học một nghề cụ thể, thí dụ như học đan giỏ, làm hộp giấy, dệt thảm, vẽ các sản phẩm thuỷ tinh… - Đan giỏ… - Ewa tự động nhắc lại, không hề tức giận. Trời đất ơi, một người nào đó phải đi đan giỏ, còn bản thân Ewa có cả chục chiếc giỏ trong nhà, bởi vì hàng đan bằng sậy bây giờ là mốt, là hàng sinh thái. Ewa lại cười, hơi khùng khùng điên điên, song là vui thực. Hình như Điều này chỉ là một giấc mơ – và phải chỉ là một giấc mơ. Điều này có thể trúng vào bất kỳ một ai, nhưng đừng là Ewa! - Tất nhiên các bé muminek thường hay ốm đau hơn các trẻ em khác, cho nên chúng tôi sẽ phải khám để xác định con chị bị nặng nhất là những bệnh gì – bác sĩ nói liền một mạch. Ewa đắn đo, ông ta còn nói bao nhiêu nữa và chung cục có nên nghe tiếp hay không – Chị thấy không, đôi khichúng bị khiếm thị, mắt có màng,hệ hô hấp thường khuyết tật, đôi khi bị loạn nhịp tim. Tôi cũng xin lưu ý chị một điều, con gái của chị bị yếu cơ bắp, cho nên khi trọng lượng cơ thể lớn, cũng là một biểu hiện điển hình của DS, tức thị triệu chứng bệnh Down, thì… "… Thì không bao giờ nhảy múa được – Ewa nói toạc móng heo, sau đó, thình lình, trong đầu người mẹ nẩy ra một ý nghĩ "…nó có thể chết cơ mà! nó có thể chết, lúc đó mình sẽ sinh đứa con khác, bình thường". Bỗng đứa bé khóc và mở hai mắt: giấu trong hai mí mắt húp híp hai kẽ xếch ngược. Nó thét không nước mắt. Ewa cảm nhận những giọt nước mắt đó trên hai gò má của mình. “Hai mẹ con mình cùng khóc. Con gái khóc không nước mắt, còn mình thì khóc không thành tiếng” – Ewa nghĩ. “…cho nên tôi sẽ phái người đàn bà này đến gặp chị - bác sĩ nói, không hề để mạch nói của mình bị đứt đoạn. Người đàn bà nào cơ? – Ewa bừng tỉnh. Tôi đã nói rồi còn gì, người đàn bà có đứa con gái bị bệnh Down đã tám tuổi và con bé rất ngoan. Chị mà nhìn tận mắt thì thấy nó không đến nỗi khủng khiếp như chị nghĩ đâu. Ewa cười: Xin phái đến cho tôi một thầy phù thuỷ có thể làm thay đổi con gái tôi! – Ewa thét lên, tiếp đó thều thào giọng oán trách – Như vậy bác sĩ sẽ thông báo cho chồng tôi biết tôi đã sinh ra cái gì. Đúng, đương nhiên như vậy – bác sĩ trả lời dứt khoát – Thông thường chúng tôi thông báo cho người cha. Các bà mẹ không bao giờ muốn….A ha, nhưng tôi có thể quên đi. Có một khả năng, để đứa bé lại bệnh viện. Sau đó chúng tôi sẽ gửi cháu tới một trại đặc biệt. Ewa nhìn bác sĩ tức giận. Đứa bé lại khóc. Bé muminek – bỗng bác sĩ nói với cảm xúc chân thành, đã vứt đi cái mặt nạ nghề nghiệp vô cảm. Ewa xúc động, từ một cái tên gọi tầm thường rất quen thuộc trong sách và trong các chương trình tivi “chúc bé ngủ ngon” bỗng dưng trong lòng Ewa tràn ngập một cảm xúc yêu thương khôn tả đối với đứa con bất lực, tật nguyền mà Ewa vừa mới mang đến thế giới này – Thế giới chất dẻo, tồi tệ - Ewa nói lẩm bẩm và lấy làm ngạc nhiên – tại sao lại là chất dẻo? Tôi có thể quên… - Ewa lại nghe giọng nói của bác sĩ. Bác sĩ đã đi ra, song dừng lại và nhìn với vẻ ái ngại - Ở đó còn có cái gì đó nữa – bác sĩ nói. Ở đâu, cái gì? – Ewa hỏi, chị đã trơ lì trước những tin xấu. Encefalogram đã phát hiện thêm một rối loạn không điển hình. ảnh chụp cắt lớp não cho thấy có một chấm đen nhỏ. Chúng tôi không biết đó là gì. Đó có thể là một cái u, một vết máu hoặc một cái gì đó khác. Nếu cái này đè vào một trung tâm quan trọng thì… - bác sĩ do dự, chừng như muốn làm chậm việc đưa ra thông tin này – cái này có khi còn tệ hơn cả bệnh Down điển hình. Và con gái tôi sẽ không thể đan giỏ - Ewa nói. Đúng, thậm chí có nguy cơ đứa trẻ sẽ không học hành gì được. Bác sĩ húng hắng ho đoạn bước ra ngoài. Trong tiếng ho đó Ewa còn nghe được dư âm của sự đồng cảm mà chị chẳng hề mong đợi.