121. Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh nên chú ý đến sự điều độ trong cuộc sống của mình như thế nào?

Việc sắp xếp cuộc sống hợp lý, tạo lập chế độ sinh hoạt điều độ, nghỉ ngơi đúng lúc... có tác dụng đề cao công năng sinh lý của các bộ phận trong cơ thể, đảm bảo được giấc ngủ tốt, làm chậm lại tiến trình lão hóa.Trong thời kỳ tiền mãn kinh, phụ nữ nên căn cứ vào năng lực sức khỏe của bản thân để sắp xếp công việc, sinh hoạt hợp lý và có quy luật. Nên nắm chắc lượng công việc phù hợp, tránh để quá mệt mỏi. Người làm việc trí óc sau hai tiếng làm việc liên tục có thể giải lao, để cho đại não được nghỉ ngơi, toàn thân được vận động, nâng cao hiệu suất công việc. Phải có thời gian ngủ đủ. Phụ nữ ở giai đoạn này thường bị mất ngủ, tỉnh sớm, vì vậy nên tranh thủ ngủ sớm. Buổi trưa nên ngủ ít nhất từ 30 phút đến 1 tiếng. Tránh ỷ lại vào thuốc an thần. Tốt nhất là tập luyện thể dục phù hợp; trước khi đi ngủ nên tránh những kích động tình cảm.122. Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh làm thế nào để hình thành thói quen vệ sinh tốt?

Thói quen vệ sinh tốt sẽ giảm thiểu được nguy cơ mắc bệnh. Sáng sớm, sau bữa ăn phải đánh răng, giữ gìn vệ sinh khoang miệng. Chăm chỉ tắm rửa thay quần áo, giữ vệ sinh toàn thân, đặc biệt là phần âm hộ. Chú ý vệ sinh phòng ở, lưu thông không khí, giữ sạch sẽ xung quanh khu nhà. Cần ăn uống vệ sinh, phòng nhiễm bệnh đường ruột; đại tiện đúng giờ, phòng bệnh bí đái, táo bón. Đặc biệt, cần lưu ý là hút thuốc có hại cho sức khỏe. Khói thuốc không chỉ làm tổn hại đến nội mạc động mạch mà còn phát sinh bệnh tim mạch, ung thư phổi. Nên dùng ít đồ kích thích như rượu mạnh, đồ cay, trà đặc...123. Thế nào là sự ăn uống hợp lý ở phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh?

Ở phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh, khả năng hấp thụ nhiệt lượng thấp hơn 5%-10% so với thời trẻ tuổi. Nhìn chung, thu nhận 1.500 Calo/một ngày là phù hợp. Nếu muốn giảm béo thì nên giảm nhiệt lượng tiếp nhận đi cho đến khi đạt đến trọng lượng tiêu chuẩn. Nên hỏi các chuyên gia dinh dưỡng để xác định nhiệt lượng cần hấp thụ mỗi ngày, theo giá trị Calo được hấp thụ qua ăn uống.Thành phần dinh dưỡng trong thực phẩm phải toàn diện, tránh ăn quá lệch.- Chất đường có thể cung cấp nguồn năng lượng chiếm 55%-65% tổng nhiệt lượng do các loại thức ăn cung cấp. Đường có trong một số loại tinh bột như gạo, mỳ, lương thực phụ, khoai lang, đỗ, đậu. Lương thực ở dạng thô có nhiều vitamin B, rất nên dùng. Đối với những đồ ngọt có hàm lượng đường đơn chất, nên hạn chế sử dụng (mỗi ngày không vượt quá 35-50 g).Việc ăn đường quá nhiều sẽ thúc đẩy hình thành mỡ trung tính trong nội tạng, gan, dẫn đến bệnh mỡ trong gan và béo phì, thúc đẩy hình thành cholesterol trong máu, làm tăng quá trình xơ cứng động mạch, bất lợi cho răng.- Anbumin là chất dinh dưỡng chủ yếu của tế bào cấu thành cơ thể. Thực phẩm chứa anbumin nên chiếm 10%-15% tổng nhiệt lượng. Nếu quá nhiều, nó có thể gây bất lợi cho gan, thận. Thịt nạc, cá, trứng, thịt gia cầm là những thực phẩm giàu anbumin. Nội tạng động vật, lòng đỏ trứng, cá mực... cũng chứa nhiều anbumin nhưng có hàm lượng cholesterol cao, nên dùng ít hoặc không dùng. Sữa tươi và các chế phẩm từ sữa giàu anbumin, canxi, nên sử dụng. Đậu tương và các sản phẩm từ đậu chứa 35% anbumin thực vật, có lợi cho sức khỏe, nên dùng rộng rãi.- Thực phẩm loại mỡ là những vật chất dinh dưỡng không thể thiếu, mỗi ngày không nên ăn dưới 40 g. Nó có thể tăng cảm giác muốn ăn. Mỡ chất còn cấu thành nên tế bào não. Mỡ thực vật (như dầu đậu nành, dầu lạc, dầu hạt hướng dương, dầu ngô...) tốt hơn mỡ động vật.- Rau xanh, hoa quả chứa nhiều vitamin C và muối vô cơ. Chất xơ trong rau, quả hỗ trợ cho tiêu hóa, chống táo bón. Trừ một số loại quả chứa nhiều đường như dưa hấu, các loại hoa quả đều ít nhiệt lượng, nên ăn nhiều. Nhưng nếu ăn quá nhiều thì khả năng hấp thụ nguyên tố vi lượng sẽ giảm. Mỗi ngày nên ăn 25 g là đủ.Nhìn chung, thói quen ăn uống của người dân ở một số nước chưa phát triển là: Coi tinh bột là chủ yếu, lượng anbumin và các chất khác không đủ, lượng muối vô cơ và mỡ lại quá nhiều, rất bất lợi cho việc đề phòng bệnh tim. Phụ nữ nông thôn thường ăn thô hơn, ăn rau xanh tương đối nhiều, ăn mỡ ít, lại lao động thể lực nhiều. Vì vậy, tỷ lệ mắc bệnh tim mạch ở họ ít hơn so với phụ nữ thành phố.Ngoài ra, nên định giờ ăn và lượng ăn phù hợp. Bữa sáng nên ăn no, ăn tốt; bữa trưa nên ăn vừa phải; bữa tối nên ăn ít. Trong thời gian làm việc buổi sáng, nhiệt năng tiêu hao nhiều; việc ăn sáng tốt có thể duy trì nồng độ đường trong máu ở mức thích hợp. Nhờ đó, não tỉnh táo, tư duy minh mẫn, thể lực khỏe khoắn. Thức ăn trong bữa sáng nên giàu anbumin, có lượng mỡ thích hợp và có tinh bột. Sau khi ăn tối, nhìn chung nhiệt năng tiêu hao tương đối ít. Việc ăn quá no sẽ không tốt cho dạ dày, làm tăng thể trọng.124. Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh nên rèn luyện thân thể như thế nào cho khoa học?

Cuộc sống là vận động. Lao động thể lực và rèn luyện thân thể một cách thích hợp sẽ có lợi cho việc giữ độ căng của cơ bắp, tăng hoạt động của phổi, thúc đẩy quá trình thay thế và tuần hoàn máu, tăng cường thể lực và sức đề kháng. Vận động còn có thể làm tăng sự tiêu hao nhiệt lượng, phòng xơ cứng động mạch, bệnh tim phổi. Vì vậy, vận động có tác dụng chống lão hóa hữu hiệu. Ngoài ra, nó khiến cho phụ nữ cảm thấy lạc quan hơn, tâm lý bớt căn thẳng hơn, từ đó làm chậm tiến trình "lão hóa tâm lý".Hình thức và cường độ vận động nên tùy thuộc vào điều kiện thể chất, thói quen tập luyện, sự yêu thích, điều kiện khách quan của từng người (đi bộ, chạy chậm, đạp xe đạp, bơi, leo núi, thái cực quyền, bóng bàn, cầu lông). Khi bắt đầu, nên vận động ít, sau tăng dần, đều đặn mỗi ngày, duy trì lâu dài, nhất định sẽ có hiệu quả. Nếu có điều kiện, nên tham gia vào các đoàn thể, tổ chức, câu lạc bộ. Ảnh hưởng qua lại của bạn tập sẽ làm tăng tác dụng của vận động.Để duy trì vẻ đẹp hình thể, còn phải chú ý tập đúng tư thế, tránh việc phát sinh hiện tượng gù lưng.125. Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh phải chú ý chăm sóc da như thế nào?

Ở thời kỳ tiền mãn kinh, phụ nữ càng nên chú ý đến vẻ đẹp bên ngoài để đem lại cảm giác lạc quan, vui vẻ. Ngoài vẻ đẹp hình thức, trạng thái tinh thần cũng rất quan trọng. Có những phụ nữ 50-60 tuổi nhưng bề ngoài vẫn tràn đầy sức sống, vẻ thanh xuân như mới 35-45 tuổi. Điều này có liên quan đến tính cách cá nhân, sự tu dưỡng và tình trạng sức khỏe.Để giữ cho da mặt đẹp như thời còn trẻ, nên:- Thường xuyên tập luyện ngoài trời (tránh ngồi trong phòng).- Duy trì tinh thần vui vẻ, khiến cho da thay thế tốt.- Cung cấp đủ vitamin và các chất anbumin cần thiết cho cơ thể.- Chọn các loại sữa rửa mặt ít tính kiềm, được chiết xuất từ thiên nhiên.- Chăm chỉ xoa bóp da mặt, để tránh xuất hiện các nếp nhăn ở mắt, môi, trên mí, trán. Khi cần xuất hiện, phải xin ý kiến của các chuyên gia thẩm mỹ, đề cao kỹ xảo hóa trang. Phụ nữ thuộc giới văn nghệ sĩ có thể tìm các bác sĩ chuyên khoa để phẫu thuật thẩm mỹ.Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh còn phải duy trì thói quen giữ vệ sinh da mặt sạch sẽ. Dùng nước ấm, sạch để rửa mặt, đặc biệt đối với vùng có nhiều nếp nhăn càng phải chú ý. Quần áo lót nên mềm, hút thấm mồ hôi, dùng hàng cotton là phù hợp nhất. Đầu tóc nên chăm chỉ gội, kiểu tóc nên gọn gàng, đoan trang, khi tóc điểm trắng có thể nhuộm đen.Ngoài ra, nên tránh ánh nắng mặt trời quá mạnh, thời tiết quá lạnh, quá khô... Đây là những nhân tố kích thích không tốt, vì nó làm tăng tốc độ lão hóa của da. Vitamin E có tác dụng chống lại sự lão hóa của da, mỗi ngày uống 100-200 mg sẽ có tác dụng rất tốt.126. Kiểm tra sức khỏe định kỳ có lợi như thế nào đối với phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh?

Thời kỳ tiền mãn kinh là thời kỳ "phục bệnh". Nếu không kịp thời phát hiện và sớm có biện pháp điều trị, để ủ bệnh lâu, sau đó bệnh sẽ đột ngột phát và đem lại những hậu quả xấu. Đặc biệt là đối với bệnh ung thư ác tính, nếu phát hiện bệnh sớm, hiệu quả trị bệnh sẽ tốt, nhưng nếu phát hiện muộn, bệnh nhân khó tránh khỏi tử vong vì hiện nay còn thiếu phương pháp trị bệnh tận gốc và hiệu quả.Vì vậy, việc dự phòng và phát hiện bệnh ung thư sẽ giúp cứu được sinh mệnh.Cùng với tuổi tác, tỷ lệ phát sinh bệnh ung thư ngày càng cao. Theo con số thống kê về tình hình phát triển bệnh ung thư ở phụ nữ, có khoảng 40% phụ nữ ung thư vú và ung thư phần phụ, trong đó tuổi phát bệnh chủ yếu là tiền mãn kinh và đã mãn kinh.Biện pháp cụ thể để phát hiện sớm nhất ung thư ác tính là kiểm tra sức khỏe toàn diện hàng năm, bao gồm: thể trọng, huyết áp, răng miệng, vú, kiểm tra phụ khoa. Ngoài ra, nên xét nghiệm nước tiểu, công năng gan, mỡ trong máu, chụp phổi, điện tâm đồ, chụp gan, phổi, tim... Các biện pháp kiểm tra này gần đây đã được phổ biến, giúp phát hiện chính xác không ít bệnh tiềm ẩn, bệnh nhân sớm được điều trị.Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh còn phải học các phương pháp tự kiểm tra, nắm chắc một số tri thức y học cơ bản. Chú ý các cảm giác chủ quan của bản thân, như: quan sát nhịp tim sau khi hoạt động, quan sát những biểu hiện liên quan đến tiêu hóa... Ngoài ra, thông qua mắt nhìn, tay sờ, có thể phát hiện một số triệu chứng khả nghi, như cục u ở vú, hạch ở cổ, nách... Khi có những biểu hiện dị thường, nên đến bác sĩ để kiểm tra.127. Những loại thuốc nào có lợi cho sự trì hoãn tuổi già, phòng ngừa bệnh tật?

Hiện nay có một số loại thuốc thường dùng là:- Thuốc kháng sự ôxy hóa: Hằng ngày uống 300 mg Vitamin C, 100 mg Vitamin E để sản sinh chất thay thế trong cơ thể.- Thuốc bổ: nhân sâm, mật ong chúa, cẩu khởi tử, tam thất, cao các loại... Dùng theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.- Canxi và Vitamin D: Sau khi mãn kinh, mỗi ngày phụ nữ nên uống một viên canxi và 125 IU Vitamin D3. Sữa đậu nành và các chế phẩm từ sữa bò giầu canxi, dễ hấp thu. 200 ml sữa tươi có khoảng 0,25 gam canxi, nên duy trì uống hằng ngày. Sau bữa ăn 3-5 tiếng, canxi trong thức ăn đã bị đường ruột hấp thu hoàn toàn. Vì vậy, việc bổ sung canxi trước khi đi ngủ có tác dụng duy trì tốt lượng xương cho cơ thể.128. Thế nào là phương pháp điều trị oestrogen?

Sự thay đổi tâm, sinh lý của phụ nữ sau khi mãn kinh có liên quan đặc biệt với lượng oestrogen trong cơ thể. Năm 1932, Geist và Spielman đã dùng oestrogen để phòng trị chứng tổng hợp thời kỳ tiền mãn kinh. Năm 1963, Robert Wilson đã dùng phương pháp bổ sung oestrogen cho phụ nữ tiền mãn kinh, kết quả là không những điều trị được các triệu chứng do mãn kinh gây ra mà còn trì hoãn, cản trở việc phát sinh các chứng bệnh có liên quan. Đây là phương pháp điều trị thay thế oestrogen, có nhiều trường hợp có thể dùng thêm progestagen.Thực tế lâm sàng và nghiên cứu của hơn 30 năm trở lại đây đã chứng minh tác dụng chủ yếu của phương pháp điều trị oestrogen là:- Điều chỉnh sự rối loạn kinh nguyệt trong thời kỳ quá độ mãn kinh.- Giảm nhẹ hoặc diệt trừ các triệu chứng do thiếu oestrogen gây ra (như ra mồ hôi, bí đái), tăng sức đề kháng cục bộ, giảm cơ số viêm nhiễm, nâng cao chất lượng cuộc sống.- Phòng và làm chậm khả năng phát sinh chứng xốp xương.- Làm tăng nồng độ HDL-C trong máu, giảm lượng cholesteron và LDL-C. Có nghiên cứu cho thấy: HDL-C tăng 1mg/ml, nguy cơ mắc bệnh tim sẽ giảm 3% - 8%; LDL-C giảm 1mg/1ml, nguy cơ mắc bệnh tim giảm 2%.Các nghiên cứu y học cho thấy, phụ nữ sau khi mãn kinh nếu được bổ sung oestrogen thiên nhiên thì nguy cơ thiếu máu tim giảm 35% - 45%, nguy cơ nhồi máu cơ tim giảm 50%.- Báo cáo gần đây cho thấy, việc bổ sung oestrogen có thể cải thiện, giảm bớt và trì hoãn bệnh mất trí nhớ, cải thiện giấc ngủ và công năng đại não, điều chỉnh tâm lý, tăng cường thể lực, nâng cao hiệu quả làm việc và chất lượng cuộc sống.- Cung ứng đủ máu cho da, khiến da dẻ hồng hào.129. Phương pháp điều trị oestrogen có tác dụng phụ gì?

- Việc sử dụng HRT (điều trị kết hợp bổ sung cả oestrogen và progestagen) trong một thời gian dài có thể gây tác dụng phụ như huyết áp tăng cao, mỡ trong máu thay đổi, công năng gan bị tổn hại. Các kết quả nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung oestrogen thiên nhiên sẽ không làm tăng huyết áp, mà còn có thể phòng xơ cứng động mạch.Việc bổ sung oestrogen thiên nhiên cũng có thể làm giảm lượng đường và insulin trong máu.- Ở những phụ nữ không bổ sung oestrogen, nguy cơ ung thư và mắc chứng nội mạc tử cung tăng 5-10 lần, nguy cơ mắc các chứng bệnh nguy hiểm khác cũng tăng rõ. Nếu mỗi tháng dùng oestrogen từ 10-14 ngày, nguy cơ mắc bệnh sẽ giảm hẳn.Oestrogen hạn chế phát sinh ung thư phần phụ (buồng trứng, cổ tử cung, tuyến âm đạo...)- Oestrogen có liên quan đến phát sinh ung thư vú hay không? Kết quả nghiên cứu còn chưa hoàn toàn thống nhất. Trước mắt, quan điểm của đại đa số học giả cho rằng, dùng HRT trong thời gian ngắn không tăng nguy cơ phát sinh ung thư vú; nhưng đối với phụ nữ trên 60 tuổi, quá trình điều trị kéo dài 5 năm thì tỷ lệ phát sinh ung thư vú sẽ tăng. Ngoài ra, ở những người uống rượu, có người thân từng bị ung thư vú (mẹ, bà, chị em gái), béo, tuyến vú phát triển..., thì nguy cơ phát bệnh sẽ cao hơn.Do tỷ lệ mắc bệnh và tử vong vì loãng xương, bệnh tim mạch ở phụ nữ cao hơn tỷ lệ ung thư tử cung, ung thư vú nên đa số học giả cho rằng dùng HRT lợi nhiều hơn hại.Ngoài ra, trong quá trình sử dụng HRT, ở phụ nữ có thể xuất hiện một số triệu chứng như:- Chảy máu âm đạo: Sau khi mãn kinh, nội mạc tử cung chịu sự kích thích nhất định của lượng oestrogen, gây chảy máu.- Khi sử dụng lượng oestrogen không thích hợp, có thể có hiện tượng cương đau ngực, phù thũng, đau đầu, mệt mỏi, buồn ngủ, tinh thần bất ổn, đau ngực, trướng bụng, tăng trọng...Khi xuất hiện những hiện tượng trên, phải xin ý kiến của bác sĩ để điều chỉnh liều dùng130. Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị oestrogen như thế nào?

Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh có nên dùng oestrogen để trị bệnh không? Nên dùng loại nào, nhiều ít ra sao, nên dùng như thế nào? Những điều này đều do bác sĩ chuyên khoa quyết định thông qua hỏi han bệnh án tường tận, kiểm tra và hóa nghiệm, tính toán lợi, hại của thuốc. Việc tự ý sử dụng thuốc, ngộ nhận là càng dùng nhiều càng trẻ lâu sẽ gây nguy hiểm.Những trường hợp sau thích hợp với việc dùng HRT:- Có triệu chứng tiền mãn kinh nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.- Công năng buồng trứng suy thoái quá sớm.- Có nguy cơ bị loãng xương, sau khi hóa nghiệm chứng minh là xương bị loãng.- Có triệu chứng xơ cứng động mạch, có nguy cơ bệnh tim. Những người béo phì, trong gia đình từng có người bị bệnh tim.- Người nghiện thuốc lá, ít vận động, cao huyết áp, HDL-C thấp và LDL-C cao trong máu.- Người bị tiểu đường, buồng trứng bị suy thoái sớm...Trước đây, người ta cho rằng HRT là loại thuốc cấm kỵ đối với người bị cao huyết áp, mỡ trong máu dị thường, tiểu đường, tắc cơ tim. Nhưng ngày nay, HRT đã được chứng minh là có thể sử dụng, có điều phải cẩn thận.Những đối tượng sau nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định dùng HRT: Người bị u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, tiểu đường, có tật không tốt về tuyến vú, hen, huyết áp cao, bệnh tim, đau nửa đầu, mỡ trong máu cao.131. Hiện nay có những loại thuốc nào là chế phẩm của oestrogen?

- Thuốc uống: Hiện nay đang lưu hành hai loại, đó là Estrace và Premarin, dùng cho những người có quá trình trị liệu bằng phương pháp thay thế hoóc môn trong thời gian dài. Ngoài ra còn có một số loại thuốc do Trung Quốc sản xuất, có nhiều tác dụng phụ, hiệu quả thấp.- Thuốc kích thích dưới da: Dùng cho những người bị bệnh dạ dày, bệnh gan, hư tuyến tụy. Những bệnh nhân này không nên sử dụng thuốc uống để tránh gây hại cho gan.- Thuốc xoa bóp: Dùng để xoa vào các buổi tối, xoa ở bụng dưới hoặc đùi.- Cao dán: Dán vào bụng dưới, đùi hoặc cánh tay, 3-5-7 ngày thay một lần. Nó có tác dụng duy trì liên tục lượng oestrogen, khiến cho nồng độ oestrogen trong máu tương đối ổn định.- Thuốc đặt âm đạo: Dùng cho người cao tuổi bị viêm âm đạo hoặc bí đái. Thuốc đặt vào âm đạo không được hấp thụ đến toàn bộ cơ thể, có thể tránh tác dụng phụ cho các bộ phận khác. Hiện có loại thuốc Ovestin và Estring.132. Hiện có loại thuốc nào là chế phẩm của progestagen?

Đối với phụ nữ có tử cung hoàn chỉnh, nên dùng thêm progestagen để bảo vệ nội mạc tử cung, với các chế phẩm:- Thuốc Urogestan: Là loại chế phẩm progestagen thiên nhiên, bao gồm thuốc tiêm và thuốc uống. Giá khá cao.- Thuốc progestagen tổng hợp: Gồm Dydrogesterone, Crinone và Estracombi, đều đã qua thử nghiệm lâm sàng.Loại thuốc progestagen thiên nhiên không đối kháng lại tác dụng của oestrogen, có thể cải thiện lượng mỡ trong máu.133. Có mấy phương pháp điều trị bằng hoóc môn? Lựa chọn như thế nào?

Trong thời kỳ quá độ của mãn kinh, có thể dùng progestagen để điều chỉnh kinh nguyệt.Sau khi mãn kinh, tùy vào tuổi tác, niên hạn sau mãn kinh, có thể lựa chọn những phương án điều trị thích hợp.- Phụ nữ tương đối trẻ: Trong thời kỳ tiền mãn kinh, nếu muốn có kinh nguyệt, mỗi tháng dùng oestrogen 25-28 ngày; đến ngày thứ 16 dùng thêm progestagen trong 10-14 ngày để phòng tăng sinh nội mạc. Sau mấy ngày ngừng thuốc sẽ có kinh nguyệt. Sau khi có kinh được năm ngày, lại áp dụng liều lượng như vừa nêu. Phương án này gọi là "phương án chu kỳ".- Phương án liên tục: Dùng hàng ngày oestrogen, progestagen hoặc thay phiên dùng cách nhật mà không gián đoạn. Mục đích là khiến nội mạc tử cung dày và ra máu. Hiện đã có một số loại thuốc do Trung Quốc và nước ngoài sản xuất.Nếu bị bệnh phụ khoa đã cắt bỏ tử cung thì chỉ dùng oestrogen, không cần dùng thêm progestagen.Liều dùng thuốc oestrogen, progestagen ở mỗi người một khác. Lúc đầu, bác sĩ thường cho liều dùng chung. Sau một tháng nên đi kiểm tra lại. Bác sĩ sẽ theo dõi sự thay đổi bệnh trạng một thời gian xem phản ứng phụ có xảy ra hay không, đồng thời điều chỉnh hóa nghiệm cần thiết rồi mới đưa ra liều dùng liên tục.Mục tiêu trị bệnh không phải là khôi phục hoàn toàn lượng oestrogen trong máu như ở tuổi sinh đẻ, mà chỉ cần đạt đến lượng oestrogen ở giai đoạn đầu của noãn bào, nhằm giảm những triệu chứng thời kỳ tiền mãn kinh, duy trì được lượng xương trong cơ thể.Trong quá trình điều trị hoóc môn thay thế, phụ nữ cần giám định định kỳ, đặc biệt là những người có bệnh nội khoa, phụ khoa. Chỉ tiêu giám định gồm: thể trọng, huyết áp, lượng mỡ trong máu, ngực, mật độ xương, nội mạc tử cung...134. Testosteron có thể dùng để điều trị cho phụ nữ đã mãn kinh không?

Testosteron được dùng cho phụ nữ sau khi mãn kinh với tác dụng chủ yếu là thúc đẩy cảm giác muốn ăn, tăng cường thể lực, giúp tinh thần hưng phấn, cải thiện tính dục, tăng lượng xương. Nhìn chung, nên uống thuốc vào buổi sáng. Thuốc có ảnh hưởng không tốt đối với người béo, người bị bệnh gan, mỡ trong máu; chỉ dùng cho người có thể lực kém, và nên kết hợp với progestagen.Hiện nay, Trung Quốc và Hà Lan đã chế tác được loại thuốc này. Có thể dùng thuốc thường xuyên hoặc cách nhật, tùy từng người. Thuốc dùng rất thuận tiện, phù hợp với những phụ nữ mãn kinh được một năm.135. Việc điều trị bằng hoóc môn cần phải bắt đầu vào lúc nào? Duy trì trong bao lâu? Có phải bất kỳ phụ nữ mãn kinh cũng cần áp dụng biện pháp này?

Các triệu chứng tiền mãn kinh có thể xuất hiện trước khi mãn kinh. Để giảm nhẹ triệu chứng này, có thể dùng thuốc điều trị. Cần chú ý là, phải hiểu rõ vào thời kỳ đó, lượng oestrogen trong cơ thể người bệnh ở vào tình trạng nào (quá thấp hay tương đối cao); vì biểu hiện của chứng căng thẳng trước kỳ kinh nguyệt có khi tương tự triệu chứng thời kỳ tiền mãn kinh. Nếu lượng oestrogen không thấp, thì việc cung cấp progestagen là hợp lý.Sau khi mãn kinh, nếu xuất hiện triệu chứng tiền mãn kinh, đương nhiên nên bổ sung oestrogen, cần phối hợp với progestagen để bảo vệ nội mạc tử cung. Sau khi triệu chứng giảm, có thể giảm lượng, duy trì vài tháng đến một, hai năm rồi dừng hẳn. Nếu triệu chứng không tái phát, có thể ngừng vĩnh viễn. Nếu sau khi sử dụng hoóc môn mà triệu chứng không giảm nhẹ, nên kiểm tra, chẩn đoán lại.Để duy trì lượng xương và phòng các triệu chứng loãng xương, nên bắt đầu dùng thuốc sớm sau khi mãn kinh. Quá trình này có thể kéo dài hơn mười năm. Do sử dụng thuốc trong thời gian dài, cần thường xuyên kiểm tra, giám định lại.Có phải bất cứ phụ nữ nào sau khi mãn kinh cũng nên điều trị bằng phương pháp thay thế hoóc môn hay không? Hiện còn nhiều quan điểm bất đồng. Từ góc độ dự phòng bệnh tim mạch, bác sỹ khuyên nên dùng phương pháp này, ít nhất trong 5 năm.136. Phụ nữ tiền mãn kinh cần phải phối hợp như thế nào trong quá trình trị liệu bằng hoóc môn?

Đầu tiên, nên hiểu rằng điều trị bằng thuốc chỉ là một trong những biện pháp nhằm bảo vệ sức khỏe thời kỳ tiền mãn kinh. Nên phối hợp các biện pháp khác như ăn uống hợp lý, cai thuốc lá, rượu, rèn luyện sức khỏe, khống chế thể trọng, giảm thiểu sự kích động, điều chỉnh tâm lý, bổ sung canxi và vitamin D. Ngoài ra, không thể coi nhẹ việc giảm đường, giảm huyết áp, giảm mỡ.Trước khi quyết định dùng thuốc, nên kiểm tra sức khỏe, xem bệnh án của người trong gia đình. Nên nói với bác sĩ về tình hình uống thuốc, thói quen ăn uống, phương thức sinh hoạt; đánh giá chính xác tình trạng bệnh của bản thân, đồng thời phải hiểu được lợi, hại của phương pháp điều trị thay thế hoóc môn này. Khi dùng thuốc, nên tuân theo lời dặn dò của bác sĩ, không thay đổi tùy tiện; chú ý quan sát những thay đổi của bệnh và những phản ứng phụ nếu có. Theo định kỳ, phải đi kiểm tra lại, làm những xét nghiệm siêu âm cần thiết. Như vậy sẽ tốn kém ít mà lại đạt hiệu quả trị liệu tốt nhất.Cũng nên nhận thức rằng, phương pháp điều trị bằng hoóc môn đối với một số nước chậm phát triển là còn mới lạ, việc ứng dụng đối với phụ nữ bị bệnh phụ khoa phức tạp còn thiếu kinh nghiệm. Bản thân người bệnh cũng có thể làm những phán đoán khách quan giúp cho bác sĩ đánh giá chính xác hiệu quả điều trị và tính an toàn, đề cao mức chẩn đoán.Nếu trước mắt, phụ nữ tạm thời không muốn hoặc không nên dùng phương pháp điều trị bằng hoóc môn, thì sau mãn kinh 1-2 năm cũng nên kiểm tra một lần, xem xét tình hình bệnh để quyết định xử lý.137. Phụ nữ trẻ có cần thiết phải điều trị bằng oestrogen hay progestagen hay không?

Trên thực tế, phụ nữ tuổi thanh xuân hay tuổi sinh đẻ nếu bị các chứng bệnh mà dẫn đến tắt kinh mà không có nhu cầu sinh đẻ, cũng không cần đến các phương pháp điều trị đặc thù thì nên bổ sung oestrogen, progestagen để tạo kinh nguyệt nhân tạo. Điều này giúp dự phòng tình trạng lượng oestrogen quá thấp, dẫn đến những thay đổi có tính thoái hóa.Có phụ nữ bị bế kinh nhưng lượng oestrogen trong máu không thấp, thì hằng tháng chỉ nên dùng progestagen để nội mạc tử cung xuất huyết đúng kỳ. Trên thực tế, phương pháp này cũng thuộc phạm trù điều trị thay thế hoóc môn, điều trị chu kỳ nhân tạo.138. Có những nguyên nhân và phương pháp điều trị nào đối với bệnh loãng xương ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh?

Ở phụ nữ ở thời kỳ tiền mãn kinh, hoạt động ngoài trời và cơ hội sưởi nắng có thể bị giảm nên lượng vitamin D3 hợp thành tế bào da cũng bị giảm, ảnh hưởng đến việc hấp thụ canxi qua đường tiêu hóa, xương bị phá hủy nhanh. Những nhân tố này liên quan đến việc phát sinh chứng loãng xương.Phương pháp điều trị: Ngoài việc bổ sung oestrogen và canxi còn có thể dùng thuốc làm tăng lượng xương, hạn chế tối thiểu hiện tượng gãy xương. Nhưng những loại thuốc này giá rất cao, mới ở giai đoạn dùng thử.Để tránh phát sinh hiện tượng gãy xương, phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh nên chú ý phòng trượt ngã, nên đi giày gót thấp.139. Nguyên nhân gì khiến âm đạo ra máu nhiều lần ở phụ nữ sau khi đã mãn kinh?

Đối với phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh, việc xuất hiện hiện tượng âm đạo ra máu khi kinh nguyệt đã ngừng một năm là một triệu chứng cần được quan tâm. Theo báo cáo của Trung Quốc, vào những năm 60, trong số những phụ nữ đã mãn kinh mà âm đạo lại ra máu, có 76% bị ung thư ác tính hệ thống sinh dục (chiếm 3/4 là u tử cung). Cùng với việc triển khai rộng rãi công tác bảo vệ sức khỏe, số phụ nữ bị ung thư ác tính sau khi mãn kinh giảm 10-20% vào những năm 80, trong đó đại đa số là u nội mạc tử cung, u tử cung và u buồng trứng. Ngoài ra còn có các chứng bệnh khác như viêm âm đạo, u thịt nội mạc tử cung, u nang buồng trứng, u xơ tử cung. Có một số phụ nữ khi ngừng dùng oestrogen cũng bị chảy máu âm đạo sau khi mãn kinh.Những phụ nữ bị chảy máu âm đạo sau khi đã mãn kinh nên kịp thời đến bệnh viện để kiểm tra, đặc biệt đối với phụ nữ béo, đã mãn kinh được trên 10 năm mà âm đạo chảy máu nhiều lần, kéo dài đến gần 1 tháng. Những người này có khả năng bị u ác tính.Để tìm rõ nguyên nhân chảy máu, người bệnh cần được kiểm tra có hệ thống. Nếu khẳng định là có u, bất luận là u ác tính hay lành tính, đều phải điều trị kịp thời.Sau khi mãn kinh, lượng oestrogen trong cơ thể phụ nữ giảm thấp, niêm mạc tử cung mỏng dần, khi giao hợp dễ bị tổn thương. Âm đạo từ môi trường tính axít chuyển thành tính kiềm nên sức đề kháng giảm, vi khuẩn bên ngoài dễ xâm nhập dẫn đến viêm âm đạo, tử cung và nội mạc tử cung. Những phụ nữ bị viêm đường sinh dục sau khi mãn kinh thường ít bị chảy máu âm đạo nhưng có khí hư. Nếu đã được khẳng định có hiện tượng viêm, nên uống thuốc tiêu viêm. Oestrogen có lợi cho việc tăng cường sức đề kháng niêm mạc âm đạo.Nguyên nhân nội tiết cũng có thể dẫn đến chảy máu âm đạo sau khi mãn kinh. Tình trạng này thường thấy ở phụ nữ gần kỳ mãn kinh. Âm đạo chảy máu giống như kinh nguyệt, dừng đúng kỳ, nhưng chu kỳ không theo quy luật. Nếu kiểm tra toàn diện mà vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh, có thể nghi ngờ rằng trong buồng trứng có một số bào trứng chết lưu.Trường hợp hiếm xảy ra là sau khi mãn kinh vẫn bị chảy máu âm đạo nhiều lần, kiểm tra toàn diện nhưng không tìm được nguyên nhân. Người bệnh nên nhẫn nại chịu đựng hoặc tự nguyện phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tử cung, buồng trứng.140. Thế nào là viêm âm đạo do tuổi già?

Sau khi mãn kinh, lượng oestrogen trong cơ thể phụ nữ giảm, niêm mạc âm đạo bị mỏng dần, môi trường tính axít chuyển thành tính kiềm. Vì vậy, khi sinh hoạt tình dục, họ bị tổn thương bên ngoài, vi khuẩn dễ xâm nhập dẫn đến viêm âm đạo, thậm chí viêm cổ tử cung, viêm nội mạc tử cung. Âm đạo thường có khí hư, đôi khi còn bị ra máu. Khi kiểm tra có thể thấy niêm mạc âm đạo và xung quanh có máu.Phương pháp điều trị: Có thể đặt thuốc kháng sinh hoặc oestrogen, mỗi tối trước khi đi ngủ đặt một viên vào âm đạo, sau năm đến bảy ngày triệu chứng sẽ giảm. Ngoài ra, có thể dùng thuốc uống hoặc thuốc tiêm, nhưng chú ý không nên dùng thuốc trong thời gian dài, vì niêm mạc âm đạo rất dễ hấp thụ oestrogen. Việc dùng thuốc quá nhiều sẽ dẫn đến nội mạc tử cung bị chảy máu, tạo ra sự sợ hãi không cần thiết đối với người bệnh. Viêm âm đạo do tuổi già thường xảy ra nhiều lần, vì vậy cần điều trị đi điều trị lại cho dứt điểm.