hung nằm xuống và tung chăn đắp, thấy lạnh, nàng kéo chăn lên tận mặt, nằm yên đợi cho hơi nóng trong người làm ấm chỗ. Mùi băng phiên ở tấm chăn vừa lấy trong gương ra xông lên khiến nàng nhớ lại hồi chồng nàng mới mất, một đêm thu lạnh đầu tiên, nàng giở chăn cưới ra đắp một mình. Nhung còn như thấy cả lại cái cảm giác quạnh hiu lạnh lẽo của đêm hôm đó. Nàng thở dài ngẫm nghĩ:- Nếu ai bắt mình phải sống lại mấy năm vừa qua đây, thì mình không tài nào chịu được.Nàng nghĩ đến cuộc hội họp với Nghĩa ngoài vườn đêm nay và thấy man mác trong lòng. Kể từ hôm nhận bức thư đầu tiên tủa Nghĩa đến nay, nàng đã nhiều lần lẩn lút gặp Nghĩa: trong mấy tháng, nàng cứ để mặc ái tình lôi cuốn đi, nàng không hiểu rồi sẽ ra làm sao và cũng không định liệu xử trí thế nào. Có một điều làm nàng yên tâm và mình lại tự cao với mình là ái tình của hai người từ trước đến nay nàng vẫn cố giữ được trong sạch. Nàng nghĩ đến những lúc ngồi với Nghĩa ngoài vườn tối, không khí nặng những mùi thơm ngây ngất của các thứ hoa nở ban đêm, hai người cầm lấy tay nhau yên lặng như trong giấc mộng: sao lúc đó nàng thấy nàng coi nhẹ như không những điều mà ban ngày cho là rất quan trọng. Nhung lo lắng tự nhủ:- Nhưng khó lòng mà giữ mãi được!Vú già mở cửa, bế Giao vào. Nhung khó chịu quay ra gắt:- Tôi đã bảo tôi mệt, sao vú lại không để yên tôi nghỉ.- Thưa mợ chú Giao quấy, cứ đòi vào ngủ với mợ.Sợ vú già lại vào lần nữa, giữa lúc nàng ra vườn với Nghĩa, nên Nhung bế con đặt nằm cạnh mình rồi bảo vú già:- Thôi để chú ấy ngủ đây cả đêm với tôi. Cho vú đi ngủ. Khi nào tôi gọi hãy vào.Nhung se sẻ hát ru con, và khi thấy đứa bé đã ngủ, nàng nằm lùi ra cho nó khỏi chạm vào người. Tuy đã dặn cẩn thận mà nàng vẫn lo vú già trở lại buồng mình nếu Giao khóc trong lúc nàng ở ngoài vườn.Một tiếng ho ở bên nhà học đưa sang. Nhung cũng ho theo một tiếng. Đó là hiệu lệnh của hai người đã định trước với nhau để khi nào trốn ra vườn thì cùng một lúc. Nhung vặn nhỏ đèn, lấy tay lay lay vai Giao xem con có ngủ say không. Nàng sang bên buồng bà Án, đi rón rén và lên tiếng sẽ hỏi:- Mẹ có khát nước con đi rói.Không thấy bà Án đáp, Nhung thong thả khép cửa lại. Bỗng nàng lại nghĩ ra được một kế hay. Nàng lại chỗ bàn thờ cầm lấy cây đèn hoa kỳ và một bó hương. Khi ra vườn, nàng tắt đèn đi, rồi lần đến chỗ cây hương, đặt chiếc đèn và bó hương trên bệ thờ.Nhung hồi hộp, đi về phía cuối vườn, chỗ lờ mờ có bóng đen mấy cây khế. Nàng vừa đi vừa rẽ những cành lá đã bắt đầu ướt sương, trong không khí phảng phất mùi cỏ thơm và mùi đất mới xới.Nhung đứng lại vì thấy cành lá động bên mình. Một cánh tay nhẹ giữ lấy nàng và một tiếng rất nhỏ đưa ra:- Vào đây mình.Nghĩa vừa nói vừa kéo Nhung vào trong bóng đen của khóm cây, Nhung giật tay ra nhưng cũng theo Nghĩa vào. Nghĩa nói:- Chỗ này kín nhất, Nhung sao ra chậm thế?Nhung giơ tay ra hiệu:- Nói se sẽ chứ. Mẹ tôi mệt nên tỉnh ngủ lắm đấy.Nghĩa hỏi:- Em đã ngủ được tí nào chưa?- Chưa.- Anh cũng vậy. Từ tối đến giờ! Sao mà lâu thế? Em đứng quá vào đây....Nhung ngồi xuống một cành ổi thấp, làm ngọn lá rũ xuống rung động nước ao. Nghĩa đứng sát lại gần, cúi xuống, âu yếm nói:- Sáng nay sao em đẹp thế?Nhung ngửng lên đáp:- Trông em có ra dáng một cô dâu không?Nghĩa cầm lấy tay Nhung, kéo về phía mình, nói đùa:- Trông em sáng nay đẹp quá làm anh chỉ ao ước được hôn em trước mặt mọi người.Chàng ngồi xuống cành ổi khiến Nhung giật mình lùi ra.- Khéo không gẫy. Ở trong nhà biết thì chết.Nhân lúc nói rối, Nghĩa đặt đầu Nhung vào ngực mình, hôn vội mấy cái lên tóc, lên cổ. Thấy Nghĩa yên lặng một lúc lâu như đang nghĩ ngợi điều gì mà hai tay vẫn giữ chặt lấy người nàng, Nhung sợ hãi gỡ tay bạn ra, đứng phắt dậy.- Anh đã quên lời hứa với em rồi à? Nếu anh cợt nhả không chính dính thì em đi vào ngay bây giờ.Ngỏ lời quả quyết kháng cự, nhưng giọng nói run run của nàng thì như thú thật với Nghĩa rằng nàng hãy còn hồi hộp sung sướng về mấy phút được Nghĩa ôm trong lòng. Nghĩa đứng dậy van lơn:- Anh xin lỗi em. Anh nhớ quá, biết bao nhiêu mong mỏi khi xa em.Nhung mỉm cười nhắc lại:- Xa em!Nghĩa nói:- Không xa nhưng bằng mấy xa nhau hẳn. Ít ra em cho anh một chút hy vọng để chờ đợi...Nhung lại đến ngồi xuống cành ổi. Nghĩa nói tiếp:- Anh chỉ có mỗi một cái ao ước được lấy em làm vợ.Câu nói của Nghĩa làm Nhung bứt rứt, vì lúc nàng yêu, nàng chỉ muốn quên hẳn điều đó đi. Bao nhiêu cản trở đã khiến nàng coi việc lấy Nghĩa là một việc không thể được. Muốn an ủi Nghĩa làm như bấy lâu nay vẫn băn khoăn mãi về việc đó mà chưa tìm thấy cách nào ổn thỏa, nàng hỏi Nghĩa:- Biết làm thế nào bây giờ?Nghĩa hơi lấy làm lạ vì câu hỏi của Nhung. Chàng không hiểu:- Nếu em thật yêu anh thì em cần gì phải nghĩ ngợi. Anh chắc không bao giờ nghi ngờ cái tình của anh đối với em. Anh nghèo nhưng chúng ta yêu nhau, chúng ta sẽ cùng làm việc. Anh cứ nghĩ đến cũng đã thấy bao nhiêu sung sướng.Nhung ngồi nhìn ra phía ao, yên lặng nghe Nghĩa nói, hai con mắt mơ màng.Trên mặt ao, mấy con bọ nước chạy loăng quăng làm tan ánh sao bên một cuống lá sen khô.Nhung buồn rầu nói:- Nếu anh thấu được nỗi khổ của em trong bấy lâu. Nếu em được gặp anh khi em chưa có chồng thì đâu đến nỗi. Bây giờ em là một người đàn bà góa... khó khăn lắm.Nghĩa có vẻ giận đỗi:- Em sợ những điều dị nghị đến thế kia à?Ngập ngừng một lúc, Nhung mới kể lể:- Không phải thế. Nhưng anh nghĩ xem dẫu yêu anh đến bực nào em cũng không thể bỏ cha mẹ, anh em, làng nước một cách thản nhiên. Mẹ em đã đau lòng nhiều lắm vì em Phương rồi, nếu lại em nữa, thì được hai lần hai cô con gái làm nhơ nhuốc đến thanh danh cả nhà, cả họ. Đấy anh nghĩ xem.Nhung cúi mặt úp vào lòng bàn tay, Nghĩa cau mày khó chịu vì thấy câu chuyện xoay ra vẻ sầu não. Chàng nói gay gắt:- Yêu nhau như thế thì chỉ làm khổ nhau vô ích.Nhung ngẩng lên bâng khuâng nhìn Nghĩa, nhưng vì đêm tối nên nàng không nhận thấy vẻ tức bực trên nét mặt bạn. Nàng nói không nghĩ ngợi:- Hay là cứ để thế mãi.Rồi nàng vội chữa ngay:- Nhưng cũng không được. Thế nào rồi cũng có người biết.Nhung nghĩ đến câu bình phẩm thoáng vào tai nàng hôm đưa dâu, Nghĩa nói:- Hay là để anh đi khỏi nhà này, đi xa em hẳn ít lâu cho khỏi tai tiếng. Rồi ta sẽ liệu sau.Nhưng thấy nói đến chuyện đi, bất giác sợ hãi: Nàng có cái cảm tưởng rằng Nghĩa đã xa nàng là xa hẳn và sẽ quên nàng đi. Bối rối, nàng nói:- Hay là chúng mình hãy đợi. Anh để em nghĩ ít lâu đã. Nếu anh yêu em thì anh giúp em với, giúp em có đủ can đảm, vì em là đàn bà nhút nhát, em không quả quyết được. Em đã khổ nhiều lần lắm rồi.Nàng ngồi né ra một bên, bảo Nghĩa:- Anh ngồi xuống đây.Nghĩa cầm lấy tay Nhung và dịu giọng hỏi để đổi câu chuyện:- Sao tay em lạnh thế này, trong người em có lạnh không?Nhung kéo Nghĩa ngồi xuống cạnh. Rồi như tiếc phí mất bao nhiêu thì giờ bàn bạc những chuyện chán nản, hai người kề nhau và cùng yên lặng để hưởng nốt lấy hết cái thú gần nhau trước khi phải chia rẽ. Nhung âu yếm nói:- Đêm nay bắt đầu lạnh. Nhưng gần anh em không biết là lạnh nữa.Một cái hôn nhẹ trên mi mắt đáp lại câu nói tình tứ của Nhung.Có tiếng động ở trong nhà, Nhung hốt hoảng đứng lên, lấy tay rẽ lá cây vừa nhìn vừa bảo Nghĩa:- Anh về ngay đi.Đợi cho Nghĩa về đến nhà học, Nhung rón rén lại chỗ cây hương. Nàng đánh diêm châm đèn và thắp hương cắm trên bàn thờ. Ở trong nhà có tiếng bà Án nói:- Gọi hết hơi mà không có đứa nào cả.Bà Án mở cửa ra ngoài vườn và cất tiếng hỏi:- Sao ngoài cây hương lại có đèn sáng thế kia. Ai đấy?- Thưa mẹ, con.Bà Án ngạc nhiên:- Mợ làm gì ngoài ấy?Nhung đáp:- Thưa mẹ, con ra lễ. Con vừa phải một mẻ sợ quá.Không để bà Án hỏi, nàng kể luôn:- Con vừa nằm mê thấy một người râu dài, mặt đỏ, cưỡi ngựa đen đi qua đây bắt lính. Con quỳ xuống van lạy thì ông ta bảo: phải lễ tạ, ông ta sẽ tha cho. Con tỉnh dậy, mồ hôi ra như tắm. Con sợ quá, sang buồng mẹ xem, thấy mẹ vẫn ngủ yên. Con vội lấy hương ra lễ tạ ngay.Bà Án nói:- Tao cũng mê hoảng cả đêm, nhưng không nhớ rõ những gì.Thấy nét mặt Nhung bơ phờ, đầu tóc rối bời, bà Án lo lắng và âu yếm bảo con dâu:- Con vào nghỉ kẻo sương đêm xuống lại cảm. Mẹ khỏe chưa thấy đâu, lại thấy ốm cả hai mẹ con.Lên giường nằm, đắp chăn cẩn thận. Nhung mới nhận thấy chân nàng lạnh giá. Nàng kéo con lại gần rồi ôm lấy con mà nựng, tưởng tượng như nói với Nghĩa:- Nằm dịch lại đây. Ấm áp nhỉ.Nhung tự nhiên mỉm cười, nghĩ đến cái mưu mẹo lễ tạ mà nàng cho là thần tình. Bỗng nàng mím môi, nhìn vào khoảng không, nghĩ đến cái tính giả đạo đức của mình. Nàng lẩm bẩm, đau đớn:- Mình muốn tốt mà ra thành xấu! Chỉ vì muốn giữ cái tiếng tốt hão ấy mà mình bắt buột thành ra khốn nạn đâm ra xảo quyệt, gian trá...