ó thể nói rằng tôi đã trải qua nửa tháng dị thường nhất trong cuộc đời. Richard không còn quyền chỉ huy, không còn phẩm tước, sống như một hoàng thân ở ngôi làng bé nhỏ ở Ottery. Dân chúng gần xa mang thực phẩm, lúa mì, gia súc đến nộp cho Richard, vì họ nghĩ rằng chàng là tư lệnh tối cao quân đội bảo hoàng từ Lyme đến Land’s End. Nhận xong, Richard kêu họ đến gặp các viên chức ở Devon để lấy tiền hàng. Ngày chủ nhật đầu tiên sau khi đến làng này, chàng cho công bố trên diễn đàn một thông cáo kêu gọi tất cả những ai là nạn nhân của những hành vi lạm quyền của John Berkeley, thị trưởng Exeter và đạo quân của ông ta, phải đến trình báo với ngài Richard Grenvile, tướng miền tây của Hoàng thượng. Tin rằng cứu tinh đã đến, những người dân làng đáng thương đi bộ từ hơn hai mươi dặm, đến dâng cho chàng một danh sách dầy cộm để kết tội ác và hành vi lạm quyền mà người của hầu tước Goring và của ngài John Berkeley đã phạm. Ngày thứ sáu, trời đẹp, chàng cho tổ chức một cuộc diễn binh. Tất cả dân làng đều được đến dự khán không tốn tiền. Thế là trống đánh vang, chuông nhà thờ đổ liên hồi, và buổi tối, người ta đốt lửa trại. Một bữa tiệc lớn để chiêu đãi các vị sĩ quan được bày ra trong đại sảnh của tổng hành dinh, bữa tiệc mà tôi chủ toạ như một bà hoàng. - Tốt nhất ta cứ việc vui chơi khi có tiền – Richard nói – Anh nghĩ đến lá thư gửi cho Hoàng tử, giờ này chắc đã đến tay Hội đồng cố vấn và tên Edward Hyde có lẽ đang bóc thư ra đọc trước Hội đồng. Tôi cũng tưởng tượng đến thái độ của John Berkeley trước những lời tố cáo ông ta trong thư. Theo tôi, người tình táo bạo Richard nên sớm nhổ trại mà đi trốn trong vùng sương mù nào đó ở Dartmoor, bởi vì sớm muộn gì dân làng Ottery này, cũng biết sự thật. - Anh sẽ làm gì nếu Hội đồng Cố Vấn Hoàng tử mời về làm việc lại? – tôi hỏi. - Không làm gì cả - chàng đáp - trừ phi Hoàng tử đích thân viết thư mời. Và, vừa mỉm cười, chàng khui thêm một chai rượu mới. - Nếu anh cứ tiếp tục uống nhiều như thế - tôi nói và lật úp ly xuống bàn – anh sẽ trở nên điên khùng như Goring. - Goring uống không quá năm ly là đã gục – Richard nói – Còn anh uống xong mười hai ly, anh còn đủ sức chỉ huy một sư đoàn diễn tập. Nói xong, chàng đứng dậy gọi tuỳ tùng đứng bên ngoài. - Hãy cho mời ngài Jack Grenvile đến đây. Một phút sau, Jack xuất hiện, mặt hơi đỏ, nhưng cặp mắt vui tươi. - Ta muốn đích thân biểu dương đại tá Roscarrock và Arundell. Ta sẽ đi duyệt binh trung đoàn của họ ngay bây giờ, ngoài đồng. Người cháu không chớp mắt nhưng tôi thấy môi nó run run. - Thưa chú – Jack nói – bây giờ đã hơn tám giờ tối, các đạo quân của ta đã trở về trại. - Không phải ta không biết điều ấy – Richard nói – Chính vì mục đích báo động tập hợp nhanh các đạo quân mà người ta mới thành lập đội trống cho binh đoàn. Jack đạp gót chào và lui ra. Richard thong thả và trịnh trọng bước tới cái ghế trên đó để đai và kiếm. Chàng đeo kiếm vào hông. - Này, anh đeo mặt trái rồi đấy – tôi khẽ nhắc chàng. Chàng gật đầu, sửa lại cho đúng. Bên ngoài hồi trống bắt đầu rung lên. Đó là tiếng trống ngắn gọn, ngụ ý báo động. Lính từ khắp nơi chạy đến, sắp thành hàng ngũ chỉnh tề. Dân làng ngấp nghé đằng sau các cửa sổ, có người tưởng quân phiến loạn của Fairfax đến. Có lẽ đây là lần đầu tiên trong quân sử, hai trung đoàn nhận lệnh báo động chỉ để làm trò tiêu khiển cho một viên tướng chỉ huy ăn uống quá chén. Và khi trống thôi đánh, tôi nghe giọng của Richard lanh lảnh trước hàng quân. Ôi! đó là kết quả của nửa tháng điên khùng. Sáng hôm sau, vào bữa điểm tâm, một sĩ quan hoàng gia phi ngựa đến báo tin rằng Fairfax và quân phiến loạn đã chiếm Brickwater, còn Hội đồng Cố vấn Hoàng tử đã phải về Launceston lánh nạn. Hoàng tử yêu cầu tướng Richard đưa quân đến ngay Cornouailles. - Đây là tôi thỉnh cầu hay là lệnh? – Richard hỏi. - Lệnh, thưa ngài – viên sĩ quan trao cho Richard tờ chiếu chỉ - lệnh do chính tay Hoàng tử ký, chứ không phải do Hội đồng Cố Vấn. Thế là một lần nữa trống được đánh lên, và binh đoàn của Richard lại lên đường đi Cornouailles. Tôi và Matty với vài người lính khiêng kiệu đi sau. Người ta đưa chúng tôi về ở Werringgton Park, gần thị trấn Launceston. Đó là một lãnh địa mà Richard vừa mới trưng thu từ một viên địa chủ tên là Francis Drake. Tới nơi, tôi thấy chàng nói cười vui vẻ, vì đã được phục hồi chức tước sau khi trải qua ba giờ căng thẳng trước Hội đồng Cố vấn Hoàng tử. - Ở trên đã quyết định ra sao? – tôi hỏi. - Goring được lệnh đi về hướng bắc để cắt đường quân phiến loạn. Còn anh nhận chỉ thị ở lại Cornouailles thành lập ba ngàn lính bộ binh. Lẽ ra họ nên cử anh đi đụng đầu với Fairfax hơn, bởi vì chắc chắn Goring không thể nào là đối thủ của Fairfax. - Nhưng họ không thể qua mặt anh được – Richard nói – Và lại anh bất cần hội đồng và Hyde con rắn độc. Anh chỉ làm việc với Hoàng tử. Anh thích chàng Hoàng tử trẻ măng đó. Nếu Đức Vua cứ tiếp tục trì hoãn như đã làm từ trước tới nay, chiến lược thì chắp vá, chắc chắn ngài sẽ mất hết nước Anh. Trong khi tôi và Matty ở lại Werrington, Richard đi khắp Cornouailles để chiêu mộ người. Công việc không dễ. Vùng này bị quân phiến loạn chiếm đóng một lần. Người dân chỉ ao ước được sống bình yên trên cánh đồng hoặc chăm lo công việc làm ăn riêng của họ, ở Cornouailles tiền bạc cũng khó kiếm như ở Devon, và tôi rất lo ngại khi thấy Richard lại áp dụng biện pháp mạnh với các viên chức trong làng. Chẳng bao lâu, số kẻ thù của chàng tăng lên gấp bội. Ở bờ biển phía bắc, nhiều người hưởng ứng lời chàng, nhưng ở phía nam, chàng lại không thành công. Theo lời Richard thì Truro, Alston và St Yves là ba thành phố tồi bại nhất ở Cornouailles. Chàng đã phải huy động sáu trăm quân kỵ đến các thành phố để dập tan một cuộc nổi dậy chống thu thuế. Richard đã cho treo cổ ba người, còn những người chống đối khác đã phải nộp phạt hoặc ngồi tù. Tôi đã nói với chàng, đêm hôm đó ở Werrington. - Anh quên rằng tính tình người dân Cornouailles rất độc lập và họ quý tự do hơn hết mọi thứ trên đời này. - Anh chỉ biết rằng người dân Cornouailles đều nhát gan và thích hưởng thụ như đức Vua của chúng ta – chàng đáp với nụ cười cay đắng. Mùa thu đang trôi qua và tôi tự hỏi liệu đến cuối năm nay, chúng tôi còn tự do và tiện nghi không? Chard, Crediton, Lyme và cuối cùng là Tiverton lần lượt vào tay tướng Fairfax trong mùa thu. Hầu tước Goring hoàn toàn không đủ sức ngăn chặn bước tiến của quân phiến loạn. Một số lớn quân của Goring đào ngũ chạy về gia nhập binh đoàn của Richard, vì họ cho rằng chỉ có chàng mới xứng đáng là chỉ huy của họ. Đó cũng là nguyên nhân khiến Goring ghen tức với Richard. Giữa hai người bắt đầu xảy ra xung đột, cũng như vài tháng trước đây chàng xung đột với John Berkeley. Hội đồng Cố vấn do luật sư Edward Hyde cầm đầu cứ phải can thiệp luôn. - Tại sao bọn chúng không để cho tôi yên thân thành lập và huấn luyện binh đoàn – Richard giận dữ thét lên – thay vì cứ gửi tới tấp tới ban tham mưu của tôi những bức điện ký bởi bàn tay co quắp của những tên luật sư cả đời không ngửi mùi thuốc súng? Tiền quỹ binh đoàn lại cạn ráo và tướng Richard rất lo lắng đến việc trang bị quân nhu cho mùa đông. Giầy và bít tất của lính đều mòn rách cả, nhưng không có đồ mới để thay thế. Đạn dược quá ít, bởi vì kho đạn Hoàng gia đã bị rơi và tay quân phiến loạn khi chúng chiếm Bristol. Rồi, bất ngờ, không báo trước, hầu tước Goring bỏ nhiệm sở, đào tẩu sang Pháp viện lý do là sức khoẻ yếu kém. Cùng đi với Goring, có nhiều sĩ quan giỏi. Lên thay thế Goring giữ chức tư lệnh mặt trận Devon là hầu tước Wetworth, một sĩ quan ít kinh nghiệm mà tư tưởng duy trì kỷ luật trong quân đội còn yếu kém hơn cả Goring. Viên tân tư lệnh này lập tổng hành dinh mùa đông ở Bovey. Ông ta tuyên bố không thể làm gì được quân thù trước khi mùa xuân đến. Chính vào lúc này – tôi nghĩ thế - Hoàng tử và các cố vấn của ngài bắt đầu nhụt chí và hiểu điều gì sẽ xảy ra. Chưa đánh, họ đã biết trước sẽ thua. Họ chuẩn bị để di tản khỏi Launceston và rút về ẩn náu tại phía tây Truro. - Điều đó có nghĩa là họ muốn rút về gần cảng Falmouth để có thể, nếu cần, xuống thuyền di tản sang Pháp – Richard nói với tôi bằng giọng cay đắng. Tôi hỏi chàng dự định làm gì. - Lập một phòng tuyến từ kênh Bristol đến sông Tamar – chàng đáp – như thế mới giữ được vùng Cornouailles cho Hoàng tử. Ngoài ra, không còn giải pháp nào khác. - Còn Hoàng thượng? Richard giữ im lặng một lúc. Chàng đứng quay lưng về phía ngọn lửa. Chàng có vẻ già hơn nhiều và ốm đi từ mấy tháng nay. Vầng tóc bạc lan dần trên mái tóc hung đỏ. Cái lạnh của tháng mười một làm buốt chân bị thương và kinh nghiệm cho tôi biết chàng rất đau khổ vì vết thương. - Hoàng thượng không chút hy vọng gì – chàng nói - nếu không liên kết với người Tô- cách-lan. Nếu dân tộc này không giúp, Hoàng thượng sẽ thất bại. Đã hơn bốn năm, nhiều người chiến đấu và đã chết hoặc chịu nhiều đau khổ vì vị Vua nhỏ người nhưng quá kiêu hãnh này. Bất giác tôi liên tưởng đến bức chân dung Hoàng thượng treo trong phòng ăn lâu đài Menabilly và sau đó bị chà đạp nát bấy bởi gót giầy của quân phiến loạn. Số phận của ngài có khá hơn số phận bức chân dung đó không? - Richard – tôi khẽ gọi chàng đến gần – Anh sẽ bỏ rơi con thuyền sắp đắm như những người khác không? - Không – chàng nói - nếu còn chút cơ may giữ được Cornouailles cho Hoàng tử. - Nhưng nếu Hoàng tử lên thuyền đi sang Pháp, và cả vùng Cornouailles này bị địch chiếm thì sao? - Anh cũng sẽ theo Hoàng tử - chàng nói - để sang Pháp chiêu mộ thành lập một quân Đoàn năm vạn người và đổ bộ lên Cornouailles. Chàng ngồi thụp xuống bên tôi và úp mặt vào hai bàn tay tôi. - Cả hai chúng ta đều chung một cảnh ngộ - tôi nói – Anh có biết rằng em mất hết uy tín với gia đình. Gia đình đã xua đuổi em và không nhắc đến em nữa. Người anh thân yêu Robin cũng xấu hổ vì có đứa em gái như em. Ngay sáng nay, em vừa nhận được thư của Robin. Anh ấy đang phục vụ dưới trướng của John Digby ở mặt trận Plymouth. Anh ấy van nài em rời bỏ anh để về sống với gia đình Rashleigh ở Menabilly. - Em có muốn thế không? - Không, chừng nào mà anh còn cần có em. - Anh sẽ luôn luôn cần có em. Anh không thể xa em được. Nhưng nếu quân của Fairfax tiến về đây, em ở Menabilly an ninh hơn ở Launceston. - Lần trước anh cũng nói với em như thế, và kết quả thế nào anh thừa biết rồi mà. - Anh biết. Em đã trải qua bốn tuần lễ đen tối và càng dày dạn kinh nghiệm. Chàng mỉm cười với tôi, nụ cười chế giễu và tàn nhẫn. Chàng chẳng hề cảm ơn tôi về những gì tôi đã liều lĩnh làm vì tính mạng con trai chàng. - Biết đâu lần tới sẽ là bốn năm, và lúc ấy tóc em đã bạc. - Nếu thua trận – chàng hứa – anh sẽ dẫn em đi. Khi nào tình hình xấu đi và Fairfax vượt sông Tamar, anh sẽ gửi em và Matty về Menabilly. Nếu anh thắng, mọi sự đều tốt đẹp. Nếu anh thua và biết chắc rằng cả nước sẽ rơi vào tay bọn quân phiến loạn, anh sẽ trở về Menabilly tìm em, và chúng ta sẽ lên một thuyền đánh cá ở Polkerris để vượt biển đi Pháp. Chúng ta sẽ tìm gặp Jack. - Anh hứa với em nhé. - Anh hứa, em yêu dấu. Và trong khi chàng dùng lời lẽ trấn an tôi và hai cánh tay rắn chắc choàng qua người tôi, tôi không thể kìm hãm được ý nghĩa là kẻ tật nguyền, tôi chỉ làm vướng bận chàng trên đường lánh nạn. Ngày hôm sau, Hội đồng Cố vấn Hoàng tử triệu tập chàng về Truro và yêu cầu chàng trình bày ý kiến trước đại hội đồng nhóm họp, về việc phòng thủ Cornouailles chống quân thù và làm thế nào để đảm bảo an toàn cho Hoàng tử. Chàng không trả lời họ ngay, nhưng ngày hôm sau, ngồi trong phòng riêng, chàng thảo một lá thư gửi cho uỷ viên quân sự của Hội đồng, trong đó chàng ghi chú mọi chi tiết của kế hoạch. Khi trở về, chàng đưa tôi xem bản sao lá thư. Chàng đề nghị đạt một thoả hiệp với Nghị viện trong đó qui định vùng Cornouailles sẽ được cai trị bởi Hoàng tử, với tư cách là Quận công. Vùng này được phép có quân đội riêng, và lực lượng hải thuyền riêng. Ngược lại Cornouailles bảo đảm sẽ không tấn công các lực lượng của Nghị viện. Kế sách hoãn binh này cho phép quân đội miền tây củng cố lực lượng trong thời gian một hoặc hai năm, cho đến khi đủ sức hậu thuẫn cho Hoàng thượng một lần nữa. Trong trường hợp phe Nghị viện từ chối đề nghị này, tướng Richard khuyên quân bảo hoàng lập một phòng tuyến từ Barnstap đến tận bờ biển Manche và đào những chiến hào từ bờ biển bắc đến con sông Tamar, như thế trên địa hình, biến Cornouailles thành một hòn đảo. Phòng tuyến thứ nhất sẽ là con sông và tất cả cầu sẽ bị phá huỷ. Có như thế, quân bảo hoàng mới giữ được phòng tuyến này và đẩy lui mọi cuộc tấn công của đối phương. Sau khi gửi thư cho Hội đồng Cố vấn, chàng trở về Werrington ở gần tôi và đợi cấp trên trả lời. Năm ngày rồi một tuần lễ trôi qua. Cuối cùng, một bức điện vắn tắt, lạnh lùng của Chủ tịch Hội đồng là luật sư Hyde và của uỷ viên quân sự, báo cho tướng Richard biết rằng đề nghị và kế hoạch của chàng đã được Hội đồng Cố vấn xem xét, nhưng không được tán thành. Hội đồng cố vấn sẽ có những biện pháp khác để đối phó với quân phiến loạn, còn khi nào cần đến Richard, Hội đồng sẽ có thư triệu tập. Richard giận dữ ném lá thư vào đầu gối tôi và nói: - Chúng muốn cảnh cáo anh đừng có mơ tưởng xa xôi. Được lắm! Mặc kệ chúng thất bại cả đám với nhau! Thời giờ cấp bách và anh biết khá rõ Fairfax để có thể hiểu rằng dù cho tuyết, mưa đá hay giá lạnh cũng không thể cản được bước chân của viên tướng phiến loạn này. Tốt nhất em nên viết thư cho chị Mary nói rằng em sẽ trải qua lễ Noel ở Menabilly. - Còn anh? – tôi giận dỗi hỏi. - Anh sẽ đến sau – chàng nói – và chúng ta sẽ cùng nhau đón mừng năm mới.