Thứ sáu. Duncan ra khỏi bệnh viện sau một ngày thật bận rộn. Ngay sáng, anh đã nộp đơn ứng cử vào chức viện trưởng, và bây giờ tâm trí đầy ắp dự tính, anh đi ngược đường Công Chúa để về nhà. Anh chợt dừng lại. Một bóng dáng quen thuộc đi về phía anh. - Hamish! - Vâng, chào bác sĩ, chính tôi đây! Họ bắt tay nhau thật chặt. Rõ ràng là Hamish có vẻ không được tự nhiên trong bộ quần áo diện ngày chủ nhật màu sậm, mặt đỏ au lên vì cái cổ cồn cao trắng. Anh ta rụt rè nhận xét: - Thưa bác sĩ, đã lâu rồi tôi không gặp bác sĩ. Nhân dịp ghé qua Edimbourg, tôi định sẽ qua thăm bác sĩ một lát. Bây giờ, bác sĩ đã là người thành danh, chắc bác sĩ không còn thì giờ tiếp những người như bọn tôi. - Thật là vớ vẩn, Hamish ạ! Ông bạn già ôi, mình thật mừng gặp lại cậu. Hãy vào phòng tôi đi, mình sẽ cụng ly. Chỉ lát sau, Hamish đã ngồi ở trong phòng Duncan, mũ kết trên gối và một ly whisky cầm ở tay. - Xin chúc sức khỏe bác sĩ! - Mình cũng chúc sức khỏe cậu, Hamish ạ! Có gì lạ không? Cậu lên Edimbourg làm gì thế? - À …ờ mà! Tôi phải lên mua mấy thứ. Thuốc men, vài thứ vặt vãnh… Duncan ngạc nhiên: - Tôi tưởng dưới nhà mua thuốc ở Saint Andrews chớ? - Vâng, hồi xưa. Nhưng bây giờ mua ở một tiệm khác, rẻ hơn. - À ra thế! Duncan chợt thẳng người lại. - Vả lại… (anh chàng cao lớn này có vẻ lúng túng) tôi không chỉ đến Edimbourg vì mỗi việc ấy, tôi đi bán vài quyển sách cũ của bác sĩ Murdoch. - Lại có chuyện đó nữa cơ à? Duncan nhìn sững người khách đến thăm. Rồi với lấy cái tẩu để trên mặt lò sưởi, anh bắt đầu nhồi thuốc. - Tôi mong rằng mọi việc đều tiếp tục tốt đẹp ở Strath Linton chứ? - Vâng, vâng, Hamish vội trả lời, mọi việc cũng chạy vậy thôi. Hiển nhiên là cụ chủ không được khỏe lắm từ ít lâu nay. Chao ôi, bảy chục chứ ít gì, cũng phải mệt chứ! - Đáng lý cụ phải có một phụ tá. - Phụ tá! Hamish nhắc lại, môi bĩu ra dè bỉu, cụ đã thay bốn bác sĩ phụ tá chỉ trong có sáu tháng! - Sao thế? Hamish e dè mỉm cười: - Họ làm mọi việc đều trái khoáy hết cả. Họ không chịu đi khám nếu có bệnh nhân gọi lúc ban đêm, họ nhầm thuốc. Chao ôi! Họ làm cụ chủ gần phát điên lên, vì vậy cụ đã tống họ ra cửa hết người này đến người khác. (Anh ta dừng lại giây lát) Có thể nói là chẳng gặp ai ra hồn cả, ngoại trừ bác sĩ, bác sĩ ạ. Duncan quẹt mạnh một que diêm: - Chắc chắn ta có thể tìm ra một người tốt. Tôi biết khối bác sĩ trẻ rất có khả năng. Tôi sẽ gửi về một người. Rượu Whisky đã làm Hamish hoạt bát hẳn lên: - Không cần nữa đâu bác sĩ ạ. Bây giờ thì số khách không còn nhiều đủ để phải có một phụ tá. Duncan quay lại và bắt đầu đi tới đi lui. - Trời đất! Sao lại thế? - Thế này, bác sĩ ạ, ở nhà đang có sự cạnh tranh. Có một bác sĩ, ông Bailey, do đích thân Overton mang tới. Ông ta nhận lệnh của tên cướp có giọng đường mật đó và đáp lại, ông ta được một ngàn hai trăm công nhân của nhà máy đúc nhôm và nhà máy thủy điện. Họ bắt buộc phải đến phòng khám của ông ta, dù họ ưng hay không. Vì đó là người của công ty! Bác sĩ cũng biết là cụ chủ không bắt trả tiền mặt. Cụ chỉ nhận ít tiền qua các phiếu bảo hiểm xã hội đem lại. Thế mà bậy giờ cụ chỉ còn khoảng nửa tá phiếu, chỉ đủ chi tiêu theo kiểu giật gấu vá vai thôi, chật vật lắm! Bác sĩ cứ tin tôi đi. Duncan thảng thốt hình dung ra tình cảnh túng quẫn của ông thầy thuốc già. - Ôi dào! Rồi cũng có lối thoát chứ! Hamish tiếp thêm đầy vẻ lạc quan. Dẫu sao tôi cũng rất mừng gặp lại bác sĩ. Cô Jeanne dặn tôi nhắn với bác sĩ là bác sĩ luôn luôn là vị khách quý của nhà nếu có khi nào bác sĩ có dịp ghé thăm cái nơi chó ăn đá gà ăn muối của chúng tôi. Khi nghe nhắc đến Jeanne, Duncan cứng người lại. Anh mường tượng thấy cô đấu tranh chống lại thù nghịch, làm việc vất vả với lòng can đảm bình thản và vui vẻ biết chừng nào! Anh hiểu ra là anh chưa bao giờ hết yêu cô, và anh cũng lại nhớ ra một điều khác. - Tôi tưởng cô ấy thường gặp cậu Aigle. - Đúng vậy! Alex vẫn lảng vảng đến nhà. Cậu ấy nghĩ rất tốt về cô. Hai tháng sau này, cậu ấy ở Canada. Nhưng chúng tôi chờ cậu ấy trở về vào cuối năm nay. - Có lẽ khi ấy mọi việc sẽ được dàn xếp cho bác Murdoch. Và cho cả cô Jeanne. - Là cái chắc rồi! (Hamish mỉm cười đầy ngụ ý) Alex muốn lấy cô, bác sĩ biết chứ! Sau khi Hamish ra về, Duncan ngồi thừ ra nhìn những món quà đạm bạc mà gia đình Mac Kebre gửi tặng anh. Anh nhớ lại thật rõ căn nhà nghèo nàn của người gác rừng trong đêm tối đầy tuyết với người phụ nữ đang hấp hối, người phụ nữ mà anh đã cứu sống. Đêm đó mới thật sự có ý nghĩa, thật sự tuyệt vời. Anh thả mình vào suy tư “Trời ơi! Tôi đã thật sự làm được điều gì có ích chưa kể từ thời kỳ đó tới giờ?” Nhưng bây giờ, tấn bi kịch trong tuyết đó có nghĩa lý gì? Những rủi ro của một vị thầy thuốc nông thôn già nua và tầm thường liên quan gì đến anh? Đã từ lâu, anh gột bỏ ngoài đời mình mọi xúc cảm. Tương lai và sự nghiệp của anh tùy thuộc vào sự gột bỏ cảm xúc ấy. Vả lại cuộc hôn nhân giàu có sắp tới sẽ xóa đi rất nhanh những lo âu phiền muộn của gia đình Murdoch.
oOo
Ba ngày sau lần đến thăm của Hamish, Duncan lần đầu tiên gặp lại bác sĩ Overton sau cái đêm tiếp tân mà anh được mời. Hôm ấy, vào khoảng mười hai giờ rưỡi, anh vào phòng Overton, tay cầm một tập báo cáo. - Đây là bản báo cáo về ba bệnh nhân mà anh phụ trách đấy, Overton. Ngước mắt lên khỏi bàn giấy, Overton ngần ngừ trong giây lát rồi quyết định lấy, vẻ thờ ơ: - Cám ơn! Cậu thật dễ thương đã mang chúng đến hộ tớ. À này, Stirling, tớ nghe có lời đồn mơ hồ là cậu sẽ nộp đơn tranh cử chức viện trưởng, điều đó có đúng không thế? - Hoàn toàn đúng sự thật. Duncan lịch sự trả lời. - Thật đáng tiếc là cậu với tớ lại tranh chấp nhau công khai (anh ta nhún vai thoải mái). Thôi, đằng nào cũng phải có một trong hai đứa dưới quyền đứa kia. - Những áy náy của anh làm tôi rất xúc động! - Ô kìa Stirling, dạo này tớ rất quan tâm đến cậu. Tớ tự hỏi sao cậu chưa chịu vừa lòng với một chỗ mà cậu đang thành công quá rực rỡ. - Anh có cần tôi nói thêm hộ anh câu này “thay vì xen vào làm đảo lộn tất cả?” - Đúng thế. Tớ nghĩ rằng trong lĩnh vực riêng của cậu, những viễn cảnh tương lai là rất, rất thỏa đáng. Cậu phải nghĩ lại một chút. Vả lại nếu cậu quyết định tiếp tục công việc của cậu trong khoa và đừng có thọc gậy bánh xe thì… - Anh sẽ cho tôi chìa khóa mở cửa thiên đàng khi anh được bổ nhiệm làm viện trưởng chứ gì? Duncan châm biếm hỏi. Overton đỏ mặt: - Tớ chỉ muốn tránh cho cậu khỏi bị bẽ mặt. - Tôi sẽ cố chịu đựng nó. - Cậu còn phải chịu gấp ngàn lần ấy! (Overton chợt như ngạt thở vì giận) Khi nào tôi lãnh đạo, tôi sẽ để ý xử lý cậu thích đáng! Rồi để xem cậu có còn cười được nữa không một khi cậu phải nhận lệnh của tôi. - Tôi chưa hề nhận sự sai bảo của anh và điều đó cũng sẽ không bao giờ xảy ra. - Rồi xem! (Bây giờ Overton đang gào lên, mọi thận trọng biến mất) Còn đây là lệnh đầu tiên này: Đừng có ve vãn Margaret nữa. Cô ấy là vợ tao chứ không phải vợ mày! - Anh thật sự muốn nói gì vậy hả? - Cái tao vừa nói, giản dị có vậy thôi! Đã hàng tháng nay mày cứ xun xoe quanh cô ấy. - Anh phải rút lại ngay những lời vừa nói, dù chỉ là nhân danh tình yêu vợ, Overton ạ! - Giết chết tao cũng không rút lại! (Overton nổ ra). Mọi người quá rành danh tiếng mày. Cả Saint Andrews chỉ nói về mày với Anna. Mày tưởng tao điên đến mức để cho một việc tương tự như vậy xảy ra với chính vợ tao à? Duncan tiến lên phía Overton một bước: - Overton, nhận ngay là cậu nói láo, nếu không tôi sẽ bẻ gãy cổ bây giờ. - Tao không nói láo. Chính Margaret kể cho tao nghe. Đúng lúc ấy, Margaret bước vào phòng. Cô ả đứng im một lát, thản nhiên và lịch lãm. Hoàn toàn nhận thức rõ về màn kịch mà mình vừa ngắt ngang, cô ả giả vờ không để ý đến Duncan và thân mật mỉm cười với chồng: - Mình yêu, đi ăn cơm chứ? Overton rút khăn mùi xoa trong túi ra và chặm mồ hôi trán. - Ừ, anh đi đây, Margaret. Nếu người yêu em không thấy gì trái mắt. Khi đó Margaret mới vờ vĩnh như vừa nhận ra sự hiện diện của Duncan và kênh kiệu hất hàm chào anh. Rồi cô ả nhận xét: - Chàng sở khanh thân mến ạ, anh phải để ý đến cách ăn mặc một chút. - Thật thế à? - Dĩ nhiên! (cô ả bật cười) Tối hôm nọ trong buổi tiếp tân, tôi không ngăn được việc nhận thấy vẻ… tôi phải nói sao nhỉ…, à, vẻ quê mùa của quần áo anh. - Có lẽ tốt hơn hết là tôi không nên đem chúng ra chưng ở đấy nữa? - Trời đất! Tôi cũng không nghĩ là chúng ta sẽ có dịp gặp nhau nhiều trong mùa đông này đâu. Tôi đã dự định trong đầu cả lô buổi tiếp tân với mục đích tạo thuận lợi cho việc ứng cử của Euen, và vì tình trạng đó, tôi không nghĩ là anh sẽ thích dự. - Cô nói đúng đấy. Cô ta sửa lại chiếc mũ nhỏ: - Tôi thật bận từ khi cái ghế ngon lành ấy để trống! Mọi người đều tin là Euen sẽ được bổ nhiệm. Anh ấy được quý mến quá mà! Tôi cũng thế, tôi tin chắc vào điều ấy, và tôi sẽ làm hết sức mình để giúp anh ấy. Nhẹ đặt tay lên tay áo Overton, cô kéo anh ta ra ngoài không để Duncan kịp nói một lời nào. Rõ ràng là cô ta đã thêu dệt lại theo kiểu của mình tấn kịch trên bao lơn cho chồng nghe và cô ta biết quá rõ cách để hạ uy tín Duncan với Hội đồng và giáo sư Lee.oOo
Ra khỏi văn phòng, Duncan đụng đầu với một người đội nón quả dưa, mặc áo choàng mà anh nhận ra chính là Joe “người lương thiện”. - Chào, chào, lão thầu vui vẻ reo lên (lão đã phải đi vội nên hơi thở dốc). Anh chính là người tôi đang tìm gặp. Tôi đến đón con trai tôi và vợ nó đi ăn trưa. Anh cùng đi nhé? - Cám ơn ông, để khi khác vậy. - Uổng quá, tôi rất tiếc! Tôi có thể nói chuyện với anh một lát không? Tôi chỉ giữ anh một chút thôi. Bác sĩ nghe tôi này. Thường chúng ta không hợp với nhau nhưng tôi vẫn luôn là bạn anh. Anh có nhớ buổi nói chuyện của chúng ta hôm ở bên đập nước không? Cũng vì chuyện ấy mà tôi đến đây. Tôi định đến cả mấy tháng nay nhưng quá bận chẳng có lấy một phút rảnh rỗi nữa. Hôm nay đích thân tôi đến đây mời anh làm… (lão ta ngưng một lát để nhấn mạnh) bác sĩ nội và ngoại khoa cho công ty điện lực khu vực Đông. - Tôi tưởng là ông đã có bác sĩ rồi mà. - Bailey ấy à? Đúng! Nhưng anh ta không có tầm cỡ như anh. Công ty sắp hoạt động, tôi cần một bác sĩ tầm cỡ lớn và tôi sẵn sàng trả anh thật xứng. Một ngàn bảng Anh mỗi năm, với bảo hiểm xã hội, và một tập cổ phần nữa. Cuộc vận động này huênh hoang đến mức trở thành sự lăng mạ. Thì ra chính lão, Joe “người lương thiện” cũng sợ Duncan ngăn cản sự nghiệp con trai lão. Bực điên lên, Duncan quay phắt đi, bỏ mặc Joe “người lương thiện” đứng trơ ra và câm như hến; anh đi về khoa mình. Cuối tháng mười một, dư luận công khai đã nhận ra ba người có thể được chọn giữ chức viện trưởng. Theo thứ tự ưu tiên: Bác sĩ Overton, giáo sư Chivers dạy Anh văn ở đại học Dunham và Duncan. Những cuộc tranh luận nảy lửa diễn ra giữa viện và liên đoàn y tế đã báo động báo chí địa phương và những tin tức về cuộc tranh cử sắp tới đã nhanh chóng tràn ngập trên báo. Những bức ảnh Overton và vợ đã bắt đầu xuất hiện, kèm với những lời chú thích đầy giọng tâng bốc như: “Viện trưởng tương lai của viện Wallace” hay “Bác sĩ và bà Overton, mà viện Wallace sắp chào mừng!” Tiền của Joe “người lương thiện” bỏ ra bắt đầu thực hiện tốt. Chẳng bao lâu, cuộc tranh cử đã chuyển sang giai đoạn tấn công. Một tờ báo lá cải rất phổ biến, tờ “Chiều Đàm” cho đăng bài mang tựa đề “Bác sĩ Lothaire”. Với lời lẽ bóng gió rất khéo để tránh khỏi bị kiện vì phỉ báng, bài báo nhắc lại những lời gièm pha về hai cái tên ghép đôi Duncan và Anna ở Saint Andrews. Duncan tức nghẹn cổ, nhưng cố gắng quên đi bài báo đó. Tuy vậy, khi những lời bóng gió ấy được lập lại, vào tuần sau trên tờ “Tin tức ngày thứ hai” dưới một hình thức ồn ào hơn, thì anh phải mang nó lại cho Anna. - Chị nghe này! (Anh vừa đi lại vừa đọc to bài báo) Tôi đến phải hành động. Tôi sẽ đập tan phòng tên chủ bút. Tôi sẽ đập Overton một trận để nó nhớ suốt đời. - Duncan thân mến, anh còn nhớ một tập thư thật hấp dẫn chứ? Nếu anh quên thì… Chị mở khóa ngăn kéo và đưa cho anh một tập thư tay cột dây xanh. Đấy là những bức thư Overton gửi cho cô y tá Damson. - Không, Anna, chúng ta không thể dùng chúng. Cách ấy thật nhỏ mọn. Ngày xưa tôi đã từng từ chối rồi. - Khi đó thì anh có lý! Nhưng bây giờ chẳng lẽ anh tính để người ta dìm anh xuống bùn trước toàn thành phố mà không phản ứng gì à? Chính trời đã xui khiến cho chúng ta có được những bức thư này. Chúng ta sẽ chờ thời cơ. Cứ để họ đầu độc Hội đồng với mớ bùn ấy, vào phút chót, chúng ta sẽ ném trái bom này thẳng vào mặt họ. - Trời ơi! Thật khủng khiếp! - Nếu cần tôi sẽ mời cô y tá Damson can thiệp. Tôi vẫn thư từ qua lại với cô ta. Hiện giờ cô ta đang làm ở bệnh viện Glasgow. Tình cảm của cô ta đối với bác sĩ Overton không được đậm đà gì. - Chị có lý đấy, Anna! Tôi đã bảo chị là tôi chơi tới cùng mà, tôi cũng biết cách bôi nhọ như họ. Kể từ hôm ấy, Duncan tấn công mọi mặt để củng cố uy tín của mình. Anh tăng cường công việc của mình trong khoa, đến làm từ sớm, ra về thật khuya, và, đến tháng chạp, anh cho in tham luận thứ hai rực rỡ thành công về “Sự tái sinh của neuron” trong tờ “Tập san y khoa”. Lúc đó anh vẫn không chịu nghỉ trên vòng hoa chiến thắng. Mặc dù rất ghét sự khô khan của phần kỹ thuật trong các cuộc khảo cứu của mình, anh vẫn lăn vào nó với cơn sốt tìm hướng mới “Cơ thể bệnh lý về sự phối hợp các bắp cơ”. Rồi anh cho đăng bảng tóm tắt về những khảo nghiệm của anh trong “Sổ tay khoa học” và mê mải tiếp tục công việc.oOo
Một buổi chiều mưa tháng chạp, khi bóng tối đã ập xuống thành phố, Duncan ngẩng đầu lên khỏi kính hiển vi và thấy giáo sư Lee đang quan sát mình. - Giáo sư bỏ lỗi cho, tôi không nghe tiếng. - Anh khỏi xin lỗi. Tôi chỉ đến mời anh ăn tối thôi. - Ăn tối! Duncan nhắc lại, ngạc nhiên. - Vâng, tối nay, ở nhà tôi, đúng tám giờ (đôi mắt sáng quắc của ông cụ lấp lánh). Hình như dạo này anh cũng ít đi dự các buổi tiếp tân. Ít ra cũng không thấy anh ở nhà Overton! - Đúng thế, thưa giáo sư. Duncan nhìn xuống. - Thật lạ đời cho một đao phủ chuyên hành hạ trái tim phụ nữ đấy, Stirling (Lee bật cười khanh khách). Này, người ta tạo cho anh một danh tiếng vang dội trên báo nhỉ! Mặt Duncan đỏ gay lên. - Thế nào! (Giáo sư Lee hơi xoa tay) Tối nay, ở nhà tôi nhé, sẽ không có phụ nữ đâu, chỉ có cánh đàn ông thôi. Tôi muốn giới thiệu anh với những nhân vật trong Hội đồng lãnh đạo viện: Bác sĩ Inglis mà anh đã từng biết, chánh án Lenzie, giáo sư Brandt, bác sĩ Gibbson và đương nhiên, cả tôi nữa. Không thể nào không hiểu ra ý nghĩa của lời mời này, nhất là với vẻ thân mật của chủ nhân khi nó được đưa ra. - Thưa giáo sư, ông thật tốt! Dĩ nhiên là tôi rất mê rồi! Tôi sẽ đến đúng giờ. - Tốt lắm (ông cụ gật gật đầu). Tôi báo trước là anh sẽ phải đối đầu với sự tò mò khá ồn ào về anh, phải trả lời về một vài lời đồn đại mới đây về anh đấy. Cố gắng tìm ra cách chống chế khả dĩ hợp lý nhé! - Thưa giáo sư, tôi thích nói thật. Giáo sư Lee bật cười. - À này, tôi mới đọc bản tham luận của anh tối qua. Khá lắm. Sau khi ông ra về, Duncan ngồi lặng ở bàn, lòng tràn ngập reo vui. Anh gần như không nghe tiếng cửa mở khi Anna, mặc áo choàng, bước vào. - Anh quên là tối nay chúng ta đi Nhạc viện à? - Chị phải đi một mình thôi, Anna ạ, anh bình thản nói, tôi bận. Hơi cau mày, chị ghé ngồi lên một góc bàn. - Duncan này, chị bắt đầu nói với vẻ nghiêm trang đặc biệt (và trong mắt chị lại ánh lên tia sáng mà dạo này thường lóe lên khi chị nói với anh). Tôi biết chí bền gan táo tợn của anh, nét cứng đầu Tô Cách Lan của anh. Nhưng, anh bạn ạ, khi tôi khuyên anh nộp đơn ứng cử, tôi không ý định muốn thấy anh chết vì làm việc quá sức. Chết rồi thì anh chẳng còn có ích gì nữa. - Chị khỏi lo, tôi sẽ sống lâu hơn ai hết. - Má của anh đã hóp lại và đúng vậy, tóc anh bắt đầu bạc. Anh cũng không chơi thể thao nhiều. Dù anh có không chịu đi Nhạc viện nghe nhạc nữa thì anh cũng phải chơi một môn thể thao nào đó như côn cầu, quần vợt, gì cũng được. Giọng chị dịu đi, khác lạ, tràn ngập tình mẫu tử khác thường ngày. Anh nhìn chị, ngạc nhiên. Có chuyện gì xảy ra nơi chị? - Chơi côn cầu, quần vợt ư? Trời đất! Không đâu Anna, tôi đang có trong đầu biết bao nhiêu chuyện quan trọng hơn (anh liếc xéo chị) như đi ăn cơm tối ở nhà giáo sư Lee, chẳng hạn! - Sao? Chị thẳng người lên. - Mới cách đây chưa đầy năm phút, giáo sư đứng đúng vào chỗ chị vào lúc này (anh ngừng một lát). Ông đã rất thân thiện. Đầu tiên ông hơi pha trò về cuộc quảng cáo trên báo mà ngài bạn quý mến đã dành cho chúng ta, rồi sau đó ông mời tôi đến ăn cơm tối với các thành viên trong Hội đồng. Chưa bao giờ anh thấy Anna rối lên như thế. Giọng chị run lên: - Chẳng lẽ anh không thấy điều này có ý nghĩa gì à? (xúc động đã làm chị gần như nói không ra đầu ra đuôi gì cả). Thật rõ như ban ngày! Lee muốn anh kế vị ông ấy. Tôi vẫn biết là ông ấy rất thích anh. Nếu anh khéo léo lật ngửa bài (giọng chị trở nên cao dần), chắc chắn họ sẽ tìm cách khơi mào cho anh. Hãy kích thích óc tò mò của họ tới mức tối đa. Khi tới giờ uống rượu mạnh thì hãy chơi trò giả vờ ngập ngừng rồi đưa những bức thư Overton viết cho Damson ra. Anh buồn rầu gật gật đầu: - Đó là dịp ta hằng mong mỏi. Chị hân hoan reo lên: - Tốt lắm! Phải chi tôi thấy được mặt họ vào lúc ấy. Thật là một quả bom! Coi như anh đã trúng cử. - Chà, chị hãy bình tĩnh lại nào, Anna. Anh vội vàng nói. Tôi chưa đến lúc đó! Nhưng anh không thể làm chị im. Chị tiếp tục nói chuyện đầy phấn khích, đi đi lại lại trong phòng thí nghiệm. Cuối cùng, anh mới tạm biệt được chị và quay lại công việc của mình. Khi Duncan về tới nhà, anh vẫn còn nửa giờ trước khi mặc quần áo và trở ra ngoài trong cơn mưa không dứt. Anh ngồi dựa ngửa người trong chiếc ghế bành và dùng một ít rượu cho thư giãn. Anh cố lấy tờ báo buổi chiều và lật từng trang với vẻ thờ ơ. Thình lình, trong phần tin tức cuối cùng, có một đoạn đập vào mắt anh: “Thiên tai ở Strath Linton. Chiều nay, những con nước dâng lên do những trận mưa mới đây đã gây nên một tai nạn đáng tiếc ở đập nước mới được xây bởi Công ty điện lực khu vực Đông. Sức ép của dòng sông đã khiến năm người bị chết và bảy bị thương. Trong khi tháo gỡ các người bị nạn, một công cuộc kéo dài nhiều giờ, bác sĩ Murdoch, đến giúp tay bác sĩ Bailey, bác sĩ của công ty, đã bị một tảng bê-tông rơi đè trúng. Người ta cho rằng các vết thương rất nghiêm trọng”. Duncan chồm dậy. Anh quên đi bữa cơm tối nay ở nhà Lee. Trí nhớ của anh đã xóa đi tất cả những gì không liên quan đến tai nạn của bác sĩ Murdoch. Anh liếc nhìn đồng hồ. Xe của anh đang để trong một ga-ra bên cạnh, nếu đi nhanh, anh có thể đến Linton vào khoảng chín giờ tối. Màn mưa đã dày thêm. Trên đường đi, xe làm tóe lên hai bên hai cột nước cao. Bao suốt chung quanh anh, trên khắp làng mạc, qua ánh đèn pha biến dạng, anh thấy những cảnh tàn phá do mưa lũ gây ra. Khắp nơi toàn là những cánh đồng ngập lụt, những hố nước tràn đầy, những con sông dâng cao và chảy xiết. Vận tốc nhanh đã phần nào làm nhẹ bớt sự căng thẳng của Duncan. Anh tiến dần về đích. Bỗng nhiên đèn xe anh chợt rọi vào một tấm bảng chắn đường màu vàng hiện ra trog đêm tối đầy tiếng động và một người đàn ông đang điên cuồng khoa tay. Anh dừng lại đúng lúc như một phép lạ. Người gác đường bước lại xe. Ông ta mặc chiếc áo đi mưa ướt sũng nước… - Anh điên hay sao mà phóng nhanh như vậy vào một đêm tối như thế này? Quay lại đi. Không thể đi xa hơn nữa! - Tại sao thế? Duncan gào lên về phía ánh đèn pin của người gác đường. - Đường đi Strath Linton bị ngập lụt rồi. Đập nước có thể sập bất cứ lúc nào. Duncan không phản đối, nhưng âm thầm mở máy rất nhanh, xe chồm lên cán qua những thanh gỗ đang sụp xuống của bảng cản đường. Con đường, dù phần lớn bị ngập nước nhưng vẫn còn đi được. Chợt có linh tính, Duncan bật nút radio. Ngay tức khắc, anh nghe được những tin tức anh đang tìm. - “Nguy cơ đang đe dọa Strath Linton trầm trọng hơn như người ta tưởng. Thoạt đầu, giọng lãnh đạm của người đọc tin vang lên, không có gì cho phép hy vọng là mưa sẽ ngừng rơi, vết nứt trong đập nước ở Strath Linton đã có vẻ to ra. Những toán cấp cứu đã có mặt ở hiện trường. Mặc dù tình thế đã được phòng bị kỹ nhưng theo một bản thông báo được ông Overton và các nhà chức trách khác đưa ra thì mọi cuộc lưu thông đã bị đình chỉ trong các vùng lân cận và để phòng bị, nhân dân trong thung lũng đã được yêu cầu rời khỏi nhà ngay lập tức.” Giọng nói trở nên nghiêm trang hơn: “Số người chết đáng tiếc hiện nay đã lên tới mười lăm. Bác sĩ Murdoch ở Strath Linton, người đã bị một khối bê-tông rơi trúng trong khi chạy đi cấp cứu một người bị tai nạn, có vẻ đã bị chấn thương nặng hơn như đã thông báo trước đây. Người ta đang e ngại cho tính mạng ông”. Duncan đạp lút ga. Chiếc xe chồm lên. Đi thêm mười cây số nữa, Duncan chìm vào phong cảnh quen thuộc. Suốt dọc đường, Duncan nhận ra xe bò, xe hơi chất đầy đồ đạc và va li. Thêm năm cây số nữa, anh đã vào tới Linton. Anh dừng xe ngay trước cửa nhà bác sĩ Murdoch và chạy bổ vào. Mưa quất vào anh như một bức tường chắn. Đường phố vắng tanh. Chính Relta ra mở cửa cho anh, người mặc áo khoác, đầu đội nón. - Relta, bác sĩ đâu rồi? Cô gái ngước bộ mặt hoảng hốt, lem luốc nước mắt nhìn anh: - Họ đang giữ ông ở trên nhà máy ấy, bác sĩ Stirling ạ. - Thế còn cô Jeanne? -- Thưa, cô cũng ở trên ấy. (Cô hầu gái òa khóc) Mọi người đều đi cả rồi và em cũng đi đây. Cô ta chạy vội ra đường. Bên ngoài, trong đêm tối của cơn mê hoảng, Duncan không thấy một ai cho đến khi một bóng dáng lẻ loi hiện ra ở góc phố. Duncan kêu lên nhẹ nhõm khi nhận ra người quen: - Anh Mac Kebre! - Bác sĩ Stirling! - Chao ôi! Gặp anh tôi mừng quá thể, anh bạn thân mến ạ! (Duncan nắm chặt lấy cánh tay anh ta) Tôi cần lên nhà máy. - Không được đâu, Mac Kebre dứt khoát trả lời, đường không đi được nữa. - Phải. Coi kìa, anh không hiểu gì sao? Bác sĩ Murdoch đang ở trên ấy. Tôi phải tới với ông ấy. Tôi phải tới. - Thôi được, anh ta bảo, anh không thể nào tới đó bằng con đường thường ngày đâu. Nhưng may ra có thể gặp may nếu tôi đưa anh đi theo con đường vòng.oOo
Họ leo vội lên chiếc xe và Duncan mở máy. Mac Kebre chỉ cho anh một lối đi xa lạ, ngoằn ngoèo và lởm chởm đá, lượn bên kia sườn bên kia của ngọn đồi. Khi họ tới được nửa đường thì xe không còn lối để tiến lên nữa. Không một lời nào, Mac Kebre nhảy xuống xe và đi dẫn trước Duncan trên con đường mòn chật hẹp. Họ chống trả với những cây thông, những trái thông đẫm nước và những đường nứt đầy nước. Họ ngã vào những hố ngập nước và bùn. Họ bám vào những tảng đá trơn trợt để tiếp tục leo lên. Tay của Duncan rướm máu, người mệt đứt hơi, khi cuối cùng họ trèo được lên tới đỉnh. Tìm một lúc trong bóng tối, Duncan mới nhận ra hồ nước. Họ đã đến được bên bờ của nó sau khi đi vòng qua vùng nguy hiểm. - Thuyền chắc chắn phải neo gần đây, Mac Kebre gào lên, tay khum quanh miệng như một chiếc loa để át tiếng gầm thét của sóng đánh. Quả thật, cách đấy một trăm thước, họ tìm ra chiếc thuyền câu nhỏ bé, dập dềnh theo nhịp sóng đánh. Mac Kebre tháo neo và hai người đàn ông vội chụp lấy mỗi người một mái chèo. Duncan chèo mạnh vào nước. Anh chống lại những đợt sóng mạnh vào mặt, đã làm dịu bớt sự căng thẳng của mối lo canh cánh bên anh. Họ đã chèo rất lâu, bỗng Mac Kebre lo lắng nghiêng mình trên mái chèo: - Anh có nghe thấy gì không? Anh ta hỏi. Át cả tiếng sóng, Duncan nghe được tiếng gầm vang của con thác. - Đập nước đấy, Mac Kebre nghiêm trọng báo. Cầu trời phù hộ cho chúng ta khỏi mắc vào dòng cuốn của nó! Quay mũi thuyền ngược lại chiều gió, họ tiếp tục chèo mạnh. Tiếng gầm gào rõ dần bên tai họ. Nhưng thình lình, đúng vào lúc họ gần kiệt sức thì con thuyền mắc vào bờ, lẫn trong bóng đêm. Mac Kebre nhảy lên bờ và gò đôi vai lực lưỡng của mình kéo thuyền lên. Xa xa, trên bán đảo bao quanh cái vịnh nhỏ, họ nhận ra ánh đèn. Với Mac Kebre bên cạnh, Duncan đi vội lại phía chúng. Trên cao nguyên, bên cạnh nhà máy, nổi rõ lên nhờ vào ánh sáng đỏ kè tù mù của một hàng đèn dầu, Duncan đảo mắt nhìn một cảnh tượng kinh người. Trước cái nền trần trụi của nhà máy đúc nhôm, một đám công nhân và người làng, bất động và im lặng như những bóng ma. Và kia, cách đấy vài thước là đập nước, một cung bằng bê-tông với những đường cong thanh thoát. Qua những ngăn đập được mở toang, một thác nước sôi sục cuộn lên như bốc khói trong bóng tối của thung lũng. Từ đỉnh, một dòng thác lũ cao hai mươi thước đổ xuống thành những luồng xoáy hung hãn. Nhưng kinh khủng nhất là vết nứt rùng rợn trong bức tường màu xám của đập nước, cái chỗ hở rộng qua đó nước phun ra với một sức mạnh quỷ quái, lôi giật theo nó những mảnh xi măng mỗi lúc một nhiều. Duncan nóng lòng đang chạy vội tới gặp bác sĩ Murdoch, chợt một sự rúng động chung làm xôn xao những nhóm thợ. Duncan ngoảnh nhìn đúng lúc kịp thấy tai họa kết cục. Trước đôi mắt hãi hùng của anh, vết nứt trong mảng bê-tông tóe rộng, như bị banh ra bởi những bàn tay vô hình của một người khổng lồ nào đó. Những tảng xi-măng bắn tung lên cao như những viên đạn to bắn ra từ những nòng đại bác cực mạnh. Ban đầu đập nước nhẹ lắc lư, sau đó nó sụp xuống. Như một món đồ chơi bằng giấy, toàn bộ cấu trúc đó chao đảo, đổ xiêu sang một bên và cuối cùng ụp xuống vực xoáy; con thác dịu hẳn lại bởi mực nước đầy trong hồ được giải thoát. - Ôi trời ơi! Mac Kebre thở ra, cứ như là tận thế ấy. Trong một thoáng, Duncan đứng lặng người, rồi vụt xô mạnh đám đông bao quanh anh, băng mình về hướng nhà máy. Đằng sau những bức màn che các căn phòng trong khu vực ban quản lý, anh thấy thấp thoáng bóng người và ánh đèn. Tay để trên núm vặn, anh rùng mình, nhưng rồi nghĩ đến thái độ mà bác sĩ Murdoch sẽ có nếu là anh, anh ngẩng cao đầu, đẩy cửa bước vào. Trong căn phòng đầu, tất cả những kẻ tai to mặt lớn của công ty đều có mặt: Scott, mục sư khả kính Simpson, luật sư Leggat, tất cả những kẻ thù xa xưa của anh trong Hội đồng thành phố Levenford và đằng sau một chiếc bàn là Joe “người lương thiện”. Khi Duncan bước vào, lão ta đần độn ngẩng đầu lên. Một thoáng nhìn xảy ra giữa hai người đàn ông đủ để Duncan nhận ra sự hổ thẹn và thất bại trong đôi mắt thua cuộc. Và anh cũng đọc được ở đấy nỗi kinh hoàng tồi bại của một tên cờ bạc đã đùa cợt với bao nhiêu sinh mạng của con người. Duncan sang phòng thứ hai. Vị thầy thuốc già của Strath Linton đang ở đấy.oOo
Bác sĩ Murdoch nằm bất động, người phủ một chiếc chăn thô màu nâu, trên một chiếc đệm đặt giữa phòng. Ở đầu chiếc giường tạm bợ ấy, Duncan thấy Jeanne, mặt tái xanh, căng thẳng, hốc hác, không một giọt nước mắt. Phía bên kia là một người đàn ông khá trẻ mặc complet sậm màu. Duncan đoán là bác sĩ Bailey, bác sĩ của công ty. Duncan rón rén bước tới. Sắc mặt vị bác sĩ già bình thường đỏ au, giờ đây trắng bệch như tàu lá. Sự bất động của ông trong cơn hôn mê nom thật đáng sợ. Kê dưới cổ ông là một túi nhỏ đựng cát. Khi Duncan hiểu ra đó là cát, anh quay sang bác sĩ Bailey, nhỏ giọng hỏi: - Tôi là bác sĩ Stirling ở Edimbourg. Có phải... có phải là cột sống không? Bailey, vẻ mặt đăm chiêu, phác một cử chỉ bắt buộc công nhận. - Gạch rơi xuống lưng ông đã làm gãy xương cột sống. Hông của ông cũng bị trặc. Có nhiều xương sườn bị gãy. Người ta có thể nói hầu như tất cả các xương đều bị chấn thương. Tôi nghĩ cũng có thể có xuất huyết nội. - Anh đã làm gì rồi? - Tất cả những gì tôi có thể làm được (Anh ta hơi có vẻ giữ thế thủ). Tôi đã ủ nước nóng cho ông và cho ông an thần. Không thể di chuyển ông được vì tủy sống sẽ tuột ra. Anh ta ấp úng. Còn làm gì khác được nữa? Ông ấy đang chết dở. Duncan choáng người khi thấy bác sĩ Murdoch chợt mở mắt. Một thoáng tinh nghịch ngời lên và ông cố thì thầm: - Thôi khỏi bắt Bailey chịu đựng tính nết khó chịu của anh. Anh ta có lý đấy. Tôi đang chết dở đây. - Bác đừng nói thế. - Người hấp hối có quyền nói theo ý mình. Jeanne bật lên một tiếng nấc xé ruột. Cô quay mặt đi. - Jsss, Jsss, con gái ba. Ba đã không thấy con. Chắc tại phòng tối. Đưa tay cho ba nào, con gái, và đừng khóc nữa. Duncan nghiêng mình ra trước. - Trời ơi! Bác không có quyền buông xuôi như thế! Jeanne, bỏ tay ba em ra, bỏ ra, anh bảo em bỏ ra và hãy để anh với ông ấy một mình. Jeanne đứng dậy và lảo đảo rời khỏi phòng. Ngay lập tức, Duncan quỳ xuống thế chỗ cô vừa rời. Giọng anh khàn đi: - Bác Murdoch! Bác sao thế! Thế ra về già bác y như một bà già yếu đuối à? Bác có nghe cháu không? - Hãy mặc tôi, con trai ạ, bác sĩ Murdoch yếu ớt nói thều thào. - Cháu không bao giờ chịu mặc bác! Trời đất, bác thử gượng lại xem nào. Anh nhanh chóng sờ nhẹ dọc theo cột sống ông cụ. Than ôi! Chẩn đoán của Bailey đã đúng. Anh khám lại lần thứ hai những đốt xương sống bị gãy ở đáy sọ và, nhanh như chớp, anh ước lượng những hy vọng mong manh của sự sống còn đang tồn tại. Dù không có những nhận xét của bác sĩ Bailey đi nữa, anh vẫn biết nguy cơ gì sẽ xảy ra khi đổi tư thế cho bác sĩ Murdoch. Chỉ cần một động tác vụng về thôi là đủ để tủy sống thoát ra khỏi ống tủy, và khi đó người bác sĩ già chết ngay lập tức. Phải hành động ngay tức khắc, tại đây, trong căn phòng bằng gỗ này, không có sự giúp tay của các cô y tá thạo việc cùng những điều kiện thuận lợi của một phòng mổ tân kỳ. Ít ra lần này chỉ có đơn thuần sức mạnh của con người, không thể nhờ vào sức mạnh của kỹ thuật. Duncan đứng dậy. Anh đã quyết định xong. Những hoài bão xưa kia của anh lại trở về trong trí nhớ. Anh đã tìm lại được niềm tin, tài trị lành bệnh thiên phú. Anh hình dung ra mình, cúi trên người vị thầy thuốc già, nhẹ nhàng sắp xếp lại những đốt xương gãy vào đúng chỗ, giải tỏa những dây thần kinh bị lạc chỗ khỏi bị hành hạ, sửa lại xương và lôi chúng ra, đẩy xa sức ép giết người của chúng khỏi những trung tâm sinh tồn khu trú tại tủy sống. Anh quay nhanh sang Bailey: - Ở đây chúng ta có thuốc gây mê không? Nếu có tôi nhờ anh đánh thuốc mê. Anh cúi xuống: - Bác Murdoch, cháu quyết ăn thua đủ đây. Anh ngừng một giây rồi nói thêm thẳng thừng, thành thật: - Bác có định giúp cháu trong cuộc chiến đấu này không? Hay là bác bỏ rơi cháu? Một nét cười thoáng qua trên khuôn mặt già nua rồi Duncan nghe thấy tiếng thì thào: - Tôi vẫn bảo là anh có tật giết người. Anh sẽ nhớ lời ấy… khi tôi không tỉnh lại… nhớ là tôi nói có lý.