ào một buổi sáng mùa xuân sau đó vài năm, khi đời sống đã trở lại dễ chịu, giúp cho ông William quên chuyện Jessica đôi chút, và giúp cho các khóm hoa hồng Sinh Nhật do bà Elinor trồng, lại đơm hoa trên mộ của bà Emma, thì ông William nhận được một cú điện thoại. Hôm đó là sáng thứ bảy, ông còn ở nhà sau bữa điểm tâm muộn. - Ai ở đầu dây? - Con, thưa ông Asher. - Tôi chưa nghe rõ. - Morris Herbert đây, thưa ông. Ông William giật mình, ông con phải nghe tiếng nói này nữa sao? - Chào Herbert. - Ông nói, vờ làm ra vẻ bình tĩnh. - Thưa ông, ông có mạnh khỏe không? - Rất mạnh khỏe, cám ơn! - Ông William không nhầm lẫn chút nào. Ông chờ câu hỏi sắp được đưa ra. - Ông Asher, ông có thể giúp con một việc quan trọng không? - Herbert nói giọng khiêm nhường. - Tôi có biết gì đâu! - Con xin ông, ông có thể đi thăm Jessica và cho con biết cô ấy có khá mạnh để về nhà được chưa. Ông William không tin vào lời thỉnh cầu này chút nào, nó xem ra quái gở, Jessica phải sống lại và ra khỏi mồ sao? Còn phải nghe tiếng nói của cô ta trong nhà nữa sao? - Tôi chẳng biết làm thế ích lợi gì, Herbert? - Ông nói giọng cứng cỏi nhất. - Nhưng ông biết, thưa ông Asher, - Herbert trả lời cũng tùng phục và cố chấp như xưa - cô ấy xem ra khá lắm, như ngày trước, nói năng có vẻ hiểu biết. Cô ấy muốn trở về, cô nói chúng tôi có thể đoàn tụ trở lại. Đứa bé lớn lên mà không có mẹ, thưa ông. - Jessica không có thể trở về dễ dàng như vậy được - Ông William nói nghiêm túc - Anh quên sự việc đã xảy ra sao? - Con không bao giờ tin là Jessica đã làm chuyện đó - Herbert nói một cách thành khẩn - Nếu không phải bà Bertha thì là một người nào đó đã lẻn vào nhà. Jessica không làm nổi một việc như thế đâu. Cô ấy có thể nổi giận cắn xé như một con bé, hay là một cái gì tương tự như vậy, chứ cô ấy không có thể giết người. Chính con phải giết gà để ăn tối chủ nhật, còn cô ấy thì trốn trong nhà đóng cửa lại, bịt tai, nhắm mắt để khỏi nhìn thấy con gà giãy giụa. - Cái đó đâu thay đổi gì được bản án của tòa? - Ơ kìa ông, ông là một luật sư. Ông có thể xin quan Thống đốc giảm xá. Ông William do dự. Tinh thần tôn trọng pháp luật của ông bị lung lay ông đã biết có những tù nhân bị kết án oan, bị bắt cầm tù bất công nhiều năm. Trả tự do cho Bertha và kết án Jessica xem ra công bằng, nhưng vẫn còn có những kẽ hở, những nghi vấn không ai có thể làm sáng tỏ được. Ông đã buộc lòng tuyên bố mình chỉ là khách bàng quang, từ khi ông được gọi ra làm chứng, ông nhớ rất rõ những điểm yếu của vụ án. - Jessica ghê tởm nhà thương điên này, - Herbert năn nỉ - cô ấy nói rằng cô lộn ruột mỗi lần thấy các bà già điên, trong khi cô không điên chút nào. Còn điều này nữa, thưa ông, họ bắt cô ta làm việc lu bù, làm quá sức. Khi họ khám phá ra Jessica biết hầu bàn, họ bắt cô ta phục vụ nhà ăn, nơi các bác sĩ tới ăn uống. Cô ta phải làm mà không được trả công. Họ muốn giữ cô ta lại là điều hiểu được, nhưng như thế có công bằng không? Trong mấy tháng sau cùng, báo chí có đăng tải một vài bài báo khá đau lòng, nó đánh thẳng vào ông. Có thể là trong ngôi nhà rộng lớn, nơi mà Jessica được trú ẩn, đã có những sự bất công như thế. Nhưng cái gì liên hệ đến ông? Ông thầm nghĩ và rên lên trong lòng. Ông chỉ nhận trách nhiệm này một cách miễn cuỡng mà thôi. - Tôi sẽ bàn việc đó với nhà tôi. - Ông nói thoái thác. - Cám ơn ông Asker - Herbert nói với lòng thỏa mãn của một con người thiển cận - Ở đây ông có vẻ là một con người quan trọng. Con nghĩ là ông biết điều đó, và họ sẽ nghe ông. Còn con có nói gì đi nữa thì cũng chẳng ai nghe. Thật là một buổi sáng lãng phí, ông William thầm than. Ông chẳng chú ý gì đến việc giúp giải thoát cho Jessica, nhưng ông cũng biết, ông chỉ được yên khi nào ông thỏa mãn được lương tâm đang bối rối của mình. Ông gác máy và trở về làm việc trong thư phòng. Ông không đến bàn viết của ông. Ông ngồi bên cửa sổ, trực diện hướng Tây, nơi mặt trời chiếu thẳng xuống. Ông nhìn thấy bà Elinor mặc đồ màu xanh lá, chăm chỉ săn sóc khóm mẫu đơn ngoài vườn. Ông không đành nói lại cuộc điện đàm của Herbert, vì thấy bà yên vui hạnh phúc. Ông chán nản nhớ lại hình dáng của bà Bertha lúc hầu tòa, cũng một buổi sáng giống hôm nay, những tia sáng mặt trời xuyên qua cửa sổ rất lớn và mờ đục của phòng xử án. Bà Bertha khai là con gái bà đã gọi bà đến nhà bà Emma. Đó là điều bà Giám đốc Nhà Dưỡng lão xác nhận, bà này đã được gọi tới làm nhân chứng. Ngày xảy ra án mạng, bà Bertha xuống dưới nhà, ăn mặc theo kiểu đi phố và nói là đi thăm người bà con của chủ cũ. Bà đã đón xe buýt ngay trước tòa nhà. Bà Giám đốc, một người đàn bà ở tuổi trung niên, vẻ chững chạc, mặc áo phai màu, đã lưu ý đến việc xe buýt đậu quá xa, nên đã xin đổi lại chỗ đậu gần hơn để tránh cho các bà già ở viện dưỡng lão phải đi dưới trời mưa và đợi xe trong tiết trời lạnh lẽo. “Bây giờ thì khi ra khỏi viện dưỡng lão các bà có thể bước lên xe ngay, như đi xe nhà vậy”. Bà ta đã nói, và sự sửa đổi này đã làm cho bà ta hãnh diện, mà cũng phần nào khởi động tính lãnh đạm vô tình của bà ta. Mặt khác, Jessica đã tỏ ra hoàn toàn tự nhiên, đến nỗi ông William còn cảm thấy khó khăn để giải tỏa vấn đề ông tự đặt ra cho chính mình. Khi được gọi ra trước vành móng ngựa, cô ta đứng lên một cách mạnh dạn, và đi bằng những bước đi nhẹ nhàng, duyên dáng quen thuộc. Theo như ông còn nhớ thì cô ta đã gây một ấn tượng trông thấy. Khêu gọi trong bộ đồ xám, áo ngoài có thêu rua kiểu tổ ong, chiếc nón nhỏ bằng nỉ đội trên mái tóc màu vàng, cổ lật của áo vét có thêu một đóa hoa hồng nhỏ, cô nàng xem ra có tư cách và rất trẻ trung. Bao lâu cô ta còn sống, cô ta vẫn giữ mãi nét trẻ trung này. Cô ta ngẩng cao đầu, nhìn quanh phòng xử án với gương mặt hồng hào thay vì xanh xao thương nhật. - Cô có gì ác cảm với bà Emma không? - Ông biện lý hỏi. Jessica thở ra thật mạnh. Cô nói: - Ồ, không. Không đâu, thưa ông. Ngược lại, bà ấy là người tốt nhất trong gia đình, ít nữa là đối với tôi. - Cô gặp bà ấy lần sau hết là lúc nào? - Lần tôi về tử... lần tôi trở về nhà. Tôi bị bệnh, người ta đem đi. Khi tôi lành bệnh, bà Emma đã giúp tôi trở về nhà. Tôi có đến thăm bà ấy. - Cô đi cách nào để đến đó? - Tôi đi bộ từ nhà tôi đến trạm xe buýt xa chừng một dặm. Xe đi thẳng đến Manchester, từ đó đi xe lửa dễ dàng. Herbert nhảy vọt ra khỏi ghế, đưa tay lên xin nói như một học sinh trong lớp, nhưng không ai để ý đến anh ta, nên anh ta gieo mình xuống lại ghế, mồ hôi rong ròng chảy trên má. - Nói chung là cô đi xe buýt? - Ông luật sư hỏi. - Phải, - Jessica trả lời cách mạnh dạn - Herbert chẳng bao giờ chở tôi đi đâu, anh ấy không có rảnh. - Thưa quan tòa... - Herbert đứng lên la lớn. - Anh hãy ngồi xuống! - Quan tòa hét lên như tiếng sấm, và Jessica sập mắt nhìn xuống. - Theo lời mẹ cô khai thì sáng hôm ấy cô có đi tàu hỏa. Cô có mặt ở nhà bà Winsten? Jessica ngước lên một cách kiêu hãnh: - Tôi biết chắc là không. - Cô nên biết rằng, nếu có đủ chứng cớ là man khai, thì mẹ cô sẽ có thể bị kết tội giết người. - Tôi nói thật - Jessica giữ một thái độ bình tĩnh đầy chân thật. Cô nói thêm - Từ nhiều năm nay, mẹ tôi và tôi không nói với nhau tiếng nào. Ông William cựa mình trên ghế và khẽ ho. Câu chuyện lại tiếp tục, cô ta kể ra nào chuyện bị đánh đập, những việc độc ác của mẹ cô, và tố cáo bà bằng những lời lẽ dữ tợn, có thể là thật mà cũng có thể là không. Cô ta nói một cách cảm động. - Mẹ tôi rất hung dữ với tôi khi tôi còn bé. Bà nhốt tôi trong hầm rượu, mà nếu tôi khóc thì bà đánh càng dữ hơn. Tôi có thể cho xem... Tôi còn những vết thẹo do bà đánh hồi còn nhỏ. Khi tôi lên bảy, bà gởi tôi vào tu viện ở Canada, và tôi chỉ thấy được cha tôi mỗi năm một lần trong dịp nghỉ hè. Tôi thương cha tôi, và cha tôi thương tôi. Rồi cha tôi chết. Mẹ tôi cũng đối xử ác với cha tôi. Bà Emma không bao giờ chịu tin, dù tôi có nói với bà. Ngồi bên khung cửa sổ nơi thư phòng một vài năm sau, ông William bỗng hiểu được lời tố cáo này. Ông nhớ lại Jessica đã đổi giọng khi nói những lời này. Cô ta mở ra đóng lại cái ví, bật các khóa kêu lắc cắc, cử chỉ bồn chồn kích động, và cuối cùng có một tiếng kêu khô khan trong cổ họng, mặc dù ngồi cách xa, ông cũng nghe được. Thế là chắc chắn, Jessica đã giết bà Emma, bởi vì bà già dễ mến ấy kêu cô ta đến để thương lượng dàn xếp cho hai mẹ con làm hòa với nhau. Bà Emma không bao giờ tha thứ cho ông William về tội đuổi bà bếp Bertha đi. Ông còn nhớ rất rõ những gì bà Elinor vợ ông đã thuật cho ông biết về điều ấy. Theo thói quen, bà Elinor đã đi thăm bà Emma và nói cho bả biết, bà Bertha hiện đang ở đâu và tại sao. Bà Emma vì thế mà xúc động, cứ lặp đi lặp lại mãi rằng: Elinor thân mến, chúng ta có bổn phận đối xử tốt với các tôi tớ già nua. Bà Elinor đã trấn an: - Bà Bertha đã được sắp xếp rất chu đáo rồi. - Ồ, chính con tim mới cần được an ủi. Tôi sẽ gọi Jessica đến để nói chuyện với nó. Bà Emma đã thực hiện một lần điều bà đã nói, dù ông William có bảo rằng chỉ vô ích thôi. Nhưng bà Emma có tính khoan dung, càng già bà càng khoan dung hơn, nên ông William không tìm cách ngăn bà nữa. Có lẽ bà đã gặp Jessica khá nhiều lần. Buổi sáng cuối cùng ấy, có lẽ vì bà Emma đã kết tội Jessica là nói dối, nên đã làm cho cô ta bấn loạn thần kinh và đã có những hành động điên khùng. Ngày tòa xử, khi cô ta nói về sự độc ác của mẹ mình, mọi con mắt đều ngó về phía bà Bertha, nhưng bà này vẫn bất động, mắt nhìn sững về phía cửa sổ cao ở cuối phòng. Các thành viên của hội đồng xử án nghiêng mình về phía trước để nghe Jessica cho rõ hơn. Cô ta đã thu hút được cảm tình của họ. Các câu hỏi được tiếp tục cho đến cùng. Rồi cô ngồi xuống, đưa chiếc khăn tay có thêu rua lên miệng. Bà Bertha ngồi yên không nhúc nhích. Khi nghe kêu đến tên bà, bà giật mình ngó quanh, như là chuyện của ai khác. Ông luật sư bảo: - Nào, nào, bà hãy lên chỗ của bà đi. Bà Bertha đứng lên, cục mịch, ngỡ ngàng. Bà đến trước vành móng ngựa và tuyên thệ. Tiếng bà thấp đến nỗi không ai nghe được, rồi bà nắm chắc vành móng ngựa, chờ đợi và nhìn quan tòa một cách khiêm tốn. - Bà có nghe những lời tố cáo của con gái bà không? - Viên lục sự hỏi. Bà Bertha thở dài nói: - Phải, đó là cách nói của Jessica. - Cô ấy có đúng không? - Không bao giờ tôi đánh con tôi - Bà Bertha trả lời cách đau khổ - Đôi khi tôi cũng có tát nhẹ, vì nó đi lên nhà lớn, nơi không phải là chỗ của nó. Cha nó không muốn răn dạy nó, thì dĩ nhiên là tôi phải dạy nó. Nhưng đánh đập nó? Không, không bao giờ. Bà ta làm thinh như chẳng có gì để nói nữa. Các câu hỏi lại tiếp tục, không xót thương: - Làm thế nào bà có mặt tại nhà bà Winsten? - Jessica đã gọi tôi. Bà Emma muốn gặp tôi. Bà ấy bảo chúng tôi phải hòa thuận lại với nhau, Jessica và tôi, khi con gái tôi trở về nhà. Và tôi đã trả lời: chắc chắn như thế rồi, tại sao không. Tôi muốn mà Jessica không muốn nghe nói đến điều đó. Có lẽ tại nó đau cái đầu, tôi có biết gì đâu. - Đau cái đầu. - Đau cái đầu, người ta nói như thế. Người ta bắt nó đi và gởi con bé vào viện Mồ côi. Herbert sẽ giải thích cho các ông điều đó, tôi không biết. Herbert lại được gọi lên và hỏi thêm nữa. Anh ta miễn cuỡng bộc lộ câu chuyện ghê tởm về cuộc sống với Jessica, việc vợ anh từ chối không cho anh quyền lợi làm chồng, về trận chiến cuối cùng giữa hai người, và trong khi anh cố tình che giấu, thì anh lại thú nhận tất cả. Ông William không chịu nổi khi nhớ lại những lời khai này của Herbert. Ông đứng lên và đi ra vườn, gặp bà Elinor. Bà đang lom khom trước đám mẫu đơn để xem xét các mầm non. - Nó đã chịu được mùa đông. - Bà nói cách vui vẻ khi thấy ông. Bà lo lắng nhiều cho các khóm mẫu đơn của bà, chúng quá mong manh trong mùa đông khắc nghiệt của vùng Vermont, mà người ta chỉ cứu được nó nhờ phân bón và nhờ che chắn cho nó. Chồng bà đến bên bà chiêm nguỡng những mầm non mập mạp có màu đỏ nâu. Ông lẩm bẩm: - Anh chẳng biết vì sao khi chúng ta đang sống trong an bình, bà Bertha sống thoải mái trong viện dưỡng lão, còn Jessica bị nhốt, không còn làm hại ai được nữa, thì chúng ta lại phải quấy động lên tất cả những điều đó một lần nữa? Bà Elinor cười buồn, bà nói: - Chúng ta càng cảm thấy cực lòng thì chúng ta càng cảm thấy có trách nhiệm. Chúng ta không thể quẳng đi gánh nặng này, phải giải quyết bằng cách ấy và đi xem thử tình trạng của Jessica ra sao. Anh hãy nghĩ đến con bé Monica đáng thương. Cả hai ông bà lặng thinh một hồi lâu. Bà Elinor lom khom chăm chỉ gỡ từng chút đất quanh các chồi non, đã cứng lại vì mùa đông, đang khi ông ngó bà một cách lơ đễnh, lòng trí cứ nhớ đến lần cuối cùng gặp Jessica. Tòa đã tuyên bố cô ta điên, và bà Bertha được tha bổng sau khi bà cứ lặp đi lặp lại mãi một lời khai. Ông cúi xuống khẽ đặt tay lên vai bà Elinor. - Thế thì em cho là chúng ta nên đi thăm Jessica? Bà lùi lại một chút, ngồi trên hai gót chân và ngó lên ông. Dưới ánh mặt trời tuyệt đẹp ban mai, ông bồi hồi nhìn thấy những đường nhăn li ti quanh đôi mắt và môi bà. - Một lần nữa thôi, - Bà Elinor dịu dàng đáp - có thể sau đó lương tâm anh sẽ được yên ổn. Ông gật đầu tán thành. Bà biết ông rất rõ... Kết quả là sáng hôm sau, vào ngày chúa nhật, ông bà quyết định làm việc lành này thay vì đi nhà thờ. Anh tài xế mới đã quen tính nết của ông bà, lái xe đi một cách êm ái và an toàn cho đến tòa nhà đồ sộ cách đó ba mươi dặm, nơi bác sĩ Bergstein đang chờ. Ông William đã điện thoại cho ông chiều hôm trước, và ông bác sĩ khả ái bằng lòng có mặt khi ông bà đến. Ông ta đang ngồi trong văn phòng, một căn phòng nhỏ mà vách tường bị che khuất bởi các tủ hồ sơ và sách y khoa. Ông William còn nhớ rõ, đó là một con người nhỏ bé, khả ái, luôn luôn có giọng nói trầm tĩnh của một nhà kinh doanh. - Mời ông vào, ông Asher. Chào bà Asher. Xin mời ông bà ngồi. Hai ông bà ngồi xuống và ông bác sĩ cũng ngồi xuống sau bàn viết của ông ta. Ông ta mang lại cái kính gọng vàng. Ông ta nói: - Tôi vừa nhớ lại vụ Jessica Morris. - Ông lật mấy tờ giấy trước mặt và nói tiếp - Thật chẳng còn gì mà nói nữa. Như ông bà đã biết, khi cô ta bị giữ lại ở đây cách ba năm trước theo lệnh của tòa án, cô ta rất bối rối. Chữa trị bằng cách cho sốc điện chẳng kết quả gì, nhưng phép trị băng nước thì lại khá hơn. Ban đầu cô ta không chịu làm việc, nhưng sau hai năm thì cô đã chịu làm. Cô ta phục vụ trong toán hầu bàn ở nhà ăn, nay cô ta phụ trách việc tiếp phẩm. Trong những giờ rỗi rảnh, cô ta ở trong phòng trị liệu, vẽ tranh màu nước khá đẹp, và vẽ trên áo cho các bệnh nhân khác. Phương pháp đang trị liệu cho cô ta đã giúp cô ta lấy lại sự thông minh và tính thích giúp đỡ người khác. Một nỗi thất vọng xâm chiếm lấy ông William. Ông nói: - Phải chăng như thế có nghĩa là cô ta đã hết bệnh? Ông bác sĩ nhún vai, ông đưa tay ra và nói: - Lành bệnh, lành bệnh là như thế nào? Ở đây, cô ta hành động như một người bình thường, khỏe mạnh, chúng tôi chẳng biết gì hơn. Ông William và bà Elinor liếc nhìn nhau. - Chúng tôi muốn thăm cô ấy được không, bác sĩ? - Bà Elinor hỏi. - Chắc được, gần đến giờ ăn rồi. Tại sao không đến bàn ăn của tôi và cùng chúng tôi dùng bữa. Như thế sẽ được nhìn thấy cô ta làm việc. - Một ý kiến tuyệt vời. - Ông William nói. Mấy giây sau đó, họ theo ông bác sĩ Bergstein đi dọc hành lang không mái lợp, đến một phòng ăn hình chữ nhật có đặt nhiều bàn. Một gian phòng khá vui tươi, cô ta cần như thế, ông William nghĩ. Mỗi bàn đều có một bình hoa tươi, cắm rất nghệ thuật. - Các bình hoa đó cũng là việc của Jessica, - Ông bác sĩ nói - cô ấy có khiếu, nhạy cảm. Rõ ràng là cô ta đã sống giữa những người có giáo dục. Cô ta đọc sách, nói tiếng Anh rất hay. Xin ông bà ngồi xuống, để coi thử cô ta có nhìn ra ông bà không. Ông ta xoa hai bàn tay vào nhau ra vẻ thích thú, sự tò mò có tính cách nghề nghiệp được kích thích vì hoàn cảnh mới lạ này. - Cô ta kìa! - Bà Elinor kêu lên. Jessica đứng tựa vào vách với các cô hầu bàn khác, nổi bật lên trên tất cả. Họ mặc đồng phục bằng vải màu xanh dương, mũ chóp, tạp dề trắng. Màu sắc này hợp với Jessica, tóc cô hớt ngắn và cuộn tròn từng lọn, thay vì tết lại thành bím và dồn một đống trên đầu theo kiểu xưa của người Đức. Cô ta đã mất đi nét mảnh mai của mình, nhưng vẫn còn thon thả với xu hướng đẫy đà. Vẻ người sống động, đôi môi đỏ và hai mắt sáng trưng, linh hoạt. Ông William nói: - Tôi chưa từng thấy cô ta đẹp như thế bao giờ. - Cô ta vui tươi vì cô ta hạnh phúc. - Ông bác sĩ nói - Phải, vì ở đây cô ta sung sướng. Cô ta năng nổ, cô ta ra lệnh cho một số chị em, cô ta cắm hoa, cô ta bằng lòng vì được lui tới thư viện. Ai cũng mến cô ấy, đôi khi có người đàn ông nào đã tỏ ra thương yêu cô ta một cách hơi quá đáng một chút, cô ta liền nói với tôi và yêu cầu tôi bắt người ấy phải trở về với trật tự. - Bác sĩ phì cười - Jessica sống có luân lý và đạo đức. Cô ta luôn luôn nhắc cho hết thảy mọi người đàn ông biết là cô đã có chồng. - Cô ta có lưu tâm đến người chồng thăm cô đều đều không? - Bà Elinor hỏi. Ông bác sĩ mím đôi môi dày, rồi nói: - Không, tôi không nói được điều ấy. Ban đầu cô ta cự tuyệt, nhưng vì anh ta có xe, có thể xin phép đặc biệt đưa cô đi dạo, nên cô bắt đầu yêu cầu anh ta đến. Rồi nhiều tháng cô ta không thấy chồng cô đến. Nhưng, - Ông bác sĩ cười - cô ta là gái có chồng, đó là một sự che chở. Cô ta ao ước có được một sự che chở thường xuyên, bao lâu cô còn được tự do muốn làm gì thì làm. Điều đó cũng bình thường thôi. Jessica nhìn ông bác sĩ và ông đưa tay làm hiệu. Bỗng cô ta nhìn thấy ông bà Asher. Gương mặt cô ta sáng lên mỉm cười, hăng hái bước tới rất ư là duyên dáng, bước đi nhẹ nhàng uyển chuyển như xưa. - Ôi! Ba Asher! - Cô ta khẽ kêu lên. Cô nắm lấy tay bà Elinor và siết chặt trong hai tay mình - Sau cùng bà cũng đến thăm con, cả ông Asher nữa. Tuần trước con có nói với anh Herbert là con mong gặp lại ông bà biết dường nào. Ông ba đã không quên con. - Không, thật đấy, - Ông William nói - cô có mạnh khỏe không? - Ôi, rất mạnh khỏe, cám ơn ông. Con chỉ ước ao được trở về căn nhà nhỏ bé của con, gặp lại đứa con gái yêu quý của con, chắc bây giờ đã là một thiếu nữ và nó cần có mẹ, con biết vậy. Cậu Edwin, cậu Winsten và cô Susan có mạnh khỏe không ạ? - Hết thảy đều mạnh khỏe, cám ơn Jessica. - Bà Elinor trả lời. Cả ba sửng sốt, cô ta đã quên mất bổn phận hầu bàn của cô, dường như thế. Thì cũng chính con người đó, nay trông có vẻ trẻ trung, đầy nhiệt huyết, gương mặt cô ta trắng hồng không có gì thay đổi, nét nhìn vẫn trong sáng tinh anh. - Cô làm ơn đem cho chúng tôi thứ gì để ăn đi, Jessica. Chúng tôi đã đói rồi. - Ông bác sĩ nói một cách vui vẻ. - Đúng rồi, - Cô ta kêu lên như sực nhớ, và tỏ ra vui vẻ - cháu xấu hổ quá, đã quên bổn phận của mình. Cô ta ghi chép các món yêu cầu ra giấy, và nhẹ nhàng bước đi. - Lạ thật! - Ông William nói - Lạ thật, lạ thật! Bác sĩ Bergstein lại nhún vai lần nữa: - Ông thấy đó, ai biết được? - Thật là rắc rối - Elinor nói, lòng xao xuyến - Nếu cô ta đã trở lại bình thường thì cô ta không nên ở đây. Ông William không nói được lời nào. Viễn ảnh tương lai của Jessica, ông không chịu nổi, nếu cô ta thật sự đã bình phục. Jessica trở lại rất mau, dọn bàn một cách hoàn hảo, đặt trước mỗi người món ăn họ đã chọn. - Con còn nhớ ông thích ăn sườn cừu non, thưa ông Asher, - Jessica nói với vẻ thích thú - con đã cho chiên lại một lần nữa, vì con biết ông thích ăn thứ thật chín. - Cám ơn. - Ông William nói. Thật là một bữa ăn ngon: Nhà bếp giỏi, thức ăn đơn giản mà nấu khéo nhưng ông William ăn chẳng thấy ngon vì thỉnh thoảng phải trả lời những nhận xét của ông bác sĩ. Bà Elinor điều khiển cuộc chuyện trò mà ông chỉ nghe được loáng thoáng. - Jessica xem ra khác hẳn các chị em khác. - Bà nói. Ông bác sĩ tán thành: - Cô ta khác hẳn, đây là một ca hỗn tạp, rất lý thú. Cuối cùng, bữa ăn đã kết thúc. Ông bác sĩ hỏi: - Ông bà có muốn gặp riêng Jessica không? Ông William sắp sửa từ chối, thì bà Elinor trả lời: - Tôi nghĩ là muốn. Tôi rất thích gặp riêng cô ta. - Nếu vậy, xin mời ông bà lên phòng khách nhỏ trên lầu, dành riêng cho khách mời. Tôi sẽ cho Jessica lên đó. Ông bác sĩ đưa hai người lên lầu. Đi sau lưng ông bác sĩ, ông William phàn nàn với bà: - Thật quỷ quái, chúng ta gặp riêng cô ấy một mình làm gì? Anh đã chán ngấy rồi! - Suýt, anh hãy ý tứ. - Bà Elinor bảo. Trong gian phòng có ghế tựa màu xanh lá và những tấm màn tiệp màu, ông bà ngồi im lặng chờ. Họ có nhiều điều để nói với nhau, ai cũng muốn nói, nhưng chưa phải lúc nói ra. Cuộc viếng thăm chưa chấm dứt, nên chưa kết luận gì được. Phòng khách hôi mùi bụi mốc và một mùi hăng hắc mà ông William không nhận ra được là mùi gì. Ông đứng lên và khó khăn lắm mới mở được cửa sổ, và đã lâu nó không được mở. Khoảng mười phút sau có tiếng gõ cửa. - Mời vào! - Bà Elinor nói. Chính là Jessica. Cô ta đã thay bộ đồng phục và mặc một áo dài bằng nỉ màu xanh biển, có viền những đường gấp trắng ở ngực và cổ. Chính ông William cũng phải chịu là cô ta đẹp rực rỡ, đang khi cô ngập ngừng trước mặt ông bà với nụ cười muôn thưở trên môi. - Jessica, cô ngồi xuống đi. Cô ta ngồi xuống chiếc ghế có lưng dựa thắng và vắt tréo đôi chân thon nhỏ mang giày da đen. Ông William ít khi để ý đến cách ăn mặc của đàn bà, thấy thế và tự hỏi làm sao Jessica có thể sống ở đây mà đàng hoàng đến như vậy. - Herbert yêu cầu chúng tôi đến thăm cô, chúng tôi sẽ cho anh ta biết là cô rất khỏe mạnh. - Trời ơi, cái anh Herbert này thật! Anh ta phải xấu hổ vì đã quấy rầy ông bà. Con đã cấm anh ta làm thế, nhưng con cũng sốt ruột muốn gặp lại ai đó trong gia đình nhà ta. Cô bỗng làm ra vẻ suy nghĩ: - Con nghĩ là cậu Edwin chắc được hạnh phúc lắm. - Đúng đấy - Bà Elinor đáp - Cuộc hôn nhân đó rất tốt đẹp. Một bóng mây đen trên gương mặt Jessica như bị quét đi bởi một bàn tay vô hình. Cô ta hỏi tiếp: - Con các cháu nhỏ, con của cậu Winsten có mạnh giỏi không? Chắc nay đã lớn lắm rồi. Con muốn thấy chúng. - Bây giờ nó đã có năm đứa - Bà Elinor nói - nhưng tôi nghĩ là Madge muốn có sáu. Jessica rúng động. Cô nói: - Trời đất! Không! Bà ơi, làm sao cô ấy có thế, ghê tởm quá chừng...! Ông William nhìn chăm chăm vào mặt cô ta: - Cô muốn nói gì về chuyện đó vậy? - Ôi, con không biết, thưa ông. Theo lẽ thì con đừng nói như thế. Con luôn nói những chuyện thế ấy... Nhà cửa nhà ta có thay đổi gì không, thưa bà? - Jessica lại nói với vẻ nhớ nhà - Con muốn được thấy lại nó biết bao. - Không có gì thay đổi cả - Bà Elinor nói - Bây giờ chúng tôi đã có hai cô gái dễ thương giúp đỡ. - Con cũng muốn chính con giúp đỡ bà, thưa bà -Jessica nói, ra chiều suy nghĩ - Điều đó sẽ là một niềm vui lớn đối với con. - Cô không thích ở đây sao? - Ông William hỏi. Jessica rùng mình, úp mặt vào hai tay. Cô ta bật khóc. - Không, con ghê tởm chỗ này. Con chỉ là một nữ tù nhân, người ta bắt con làm lụng cực nhọc suốt cả ngày lẫn đêm. Con chẳng được trả một xu tiền công nào, con chỉ là một con nô lệ. Ông William thở dài não nuột. Ông ngồi dựa ngửa ra ghế, nhìn bà Elinor với vẻ bất lực. Bà Elinor nhướng mày nhìn ông ra vẻ như muốn nói: “Làm sao đây?” Jessica khóc tấm túc. - Con thấy nhớ con gái của con quá! Đường như là chưa bao giờ con được sống với nó, chỉ gần nó có vài tuần là cùng. Một đứa con bao giờ cũng cần có mẹ. Con biết con gái của con cần con, mà con không làm gì được. Ông William không dằn lòng được nữa. Ông nói với một giọng cứng cỏi và đầy uy quyền: - Coi nào, Jessica, nếu đó thật là điều cô cảm nghĩ, nếu cô tưởng có thể ăn ở phải đạo, không làm khó những người chung quanh, thì đó là điều tôi chưa hiểu nổi, bởi vì ai nấy đều tốt với cô... - Ồ, đúng rồi, thưa ông - Jessica nói với một tiếng thở dài. Cô ta ngước lên, mặt đầy nước mắt - Ông chẳng cần nói với con điều đó, con chẳng hề quên một chi tiết nào! - Như thế thì, - Ông William nói tiếp - nếu cô muốn trở thành một con người đứng đắn, cư xử đàng hoàng, thì tôi sẽ xem thử tôi có thể làm gì được cho cô. Nếu cô quyết tâm như vậy, thì một ngày nào đó tôi có thể bảo lãnh cho cô được tự do, xin cho cô được khoan thứ. - Khoan thứ cái gì? - Jessica hỏi như một em bé. - Cô vừa nói với tôi là cô không quên cái gì hết kia mà! - Ông William nói với giọng cứng rắn. - Nếu ông muốn nói về bà Emma, thì thưa ông, con chẳng làm gì hại bà ấy cả - Jessica nói một cách dịu dàng và vội vã - Con ở nhà với Herbert gần suốt cả ngày hôm đó. Đó là chiều áp ngày con đi thăm bà Emma, mà cũng là ngày Herbert rất đáng sợ. Anh ta ra sức... anh ta như một con vật... anh ta... ôi! Con không nói được. Không có từ nào để diễn tả. Đó là, đó là điều không nên, cả trước mặt Monica. Con luôn luôn ngủ trong phòng con bé, mà anh ta cứ mò vào, dù đã có lời hứa... Ông William lặng thinh, nín thở, nhưng Jessica tính hay sợ sệt và rất nhạy cảm, cô ta cảm thấy có cái gì đó nguy hiểm trong sự thinh lặng ấy cô ta đứng dậy và lấy giọng bình thường nói: - Con cố quên cái chuyện ấy đi, nhưng con nhớ người ta đã tốt với con Bà Emma là người tốt với con nhất, và con rất mến bà, con không thể làm gì hại cho bà ấy, nhưng bà nhất định không tin những gì con nói về mẹ con, dù trong ngày cuối cùng ấy. - Ngày cuối cùng là ngày nào? - Ông William hỏi. Màu hồng trên gương mặt của Jessica đột nhiên biến mất. Cô ta nói: - Ngày cuối cùng là ngày con gặp bà ấy, ngày áp ngày bà qua đời. Ông William quyết thử nghiệm một lần cuối cùng nỗi hoài nghi của ông. - Thế là tốt. Tôi mừng vì cô muốn trở về gặp lại chồng con của cô. Tôi thấy cô bây giờ rất được, tôi chẳng thấy lý do gì để cản trở cô trở về. Tôi sẽ đứng ra bảo lãnh cho cô và tôi tin rằng tôi sẽ thuyết phục được ông bác sĩ thả cô ra theo những điều kiện cô cam kết, khi được phép. Ông William đã hứa một điều không thể thực hiện được, luật pháp không cho phép, nhưng đó là một thí nghiệm cần phải thử. Ông cảm thấy điều đó một cách tự nhiên. Ông ngó ngay vào mặt Jessica, cô ta cũng ngó lại ông không chớp mắt. Ông để một lúc cho cô ta hiểu rõ điều ông vừa nói, rồi ông đặt câu hỏi: - Cô có muốn đi về ngay với chúng tôi không? Herbert ắt sẽ thích thú vì bất ngờ. - Này William - Bà Elinor nói. Giọng bà bao hàm một lời cảnh cáo. Như bà muốn nói với ông: anh đi mau quá, anh gây ra cho cô ta một cú sốc mạnh. Nếu cô ta chấp thuận, thì anh làm sao đây? - Bây giờ... - Jessica kêu lên lanh lảnh. Cô ta nhảy dưng lên, thân thể tê cứng lại, tóc dưng đứng, hai mắt trợn dọc, long lanh, nhìn sững về một phía. Cô ta hét lớn - Ông không buộc tôi được - và hai cánh tay giương ra như muốn bay đi, cô chạy ào đến bên cửa sổ. - William! - Bà Elinor kêu lên. Ông William vọt đến và nắm hông cô giữ lại. Cửa bỗng mở toang, và ông bác sĩ bước vào, đi ngang qua phòng và nắm hai cánh tay đang giương ra của Jessica. - Xin lỗi hai ông bà, tôi đang chờ ở bên ngoài. Tôi sợ rủi có xảy ra chuyện gì. Ông ta đóng của lại. Ông nói: - Không bao giờ chúng tôi mở cửa sổ này, thưa ông Asher. Bây giờ Jessica, cô hãy bình tĩnh lại đi. Một cô y tá mặc áo bơ lu trắng vào ngay sau khi ông bác sĩ nhận chuông gắn ở tường. Jessica la lối om sòm khi nhìn thấy cô ta. - Jessica, - Ông bác sĩ nghiêm giọng nói - bây giờ lại thêm một lần nữa trong vòng hai năm, cô lên cơn, nhưng chẳng ích lợi gì cho cô hết. Đem cô ta xuống phòng trị liệu đi, cô Baker. - Thưa bác sĩ, vâng. Ông bà Asher nghe những tiếng khóc la gớm ghiếc của một người điên, và những tiếng kêu la hãi hùng đó nhỏ dần khi cô ta đi càng xa hơn trong hành lang. Bà Elinor lo lắng hỏi: - Người ta đã làm gì cô ấy thế? - Không gì đâu thưa bà. Bà đừng làm khổ mình nữa. Chúng tôi không làm gì hại cô ấy hết. Cô ta cần la hét. Chúng ta vừa chứng kiến một Jessica thứ hai. Họ lại ngồi xuống, im lìm xúc động. Rồi ông William hỏi một cách nghiêm túc: - Tôi còn một câu hỏi muốn hỏi ông, thưa bác sĩ. - Có biết bao câu tôi không giải đáp được. Nhưng tôi sẽ làm hết sức mình để trả lời câu ông hỏi. Ông William chờ đợi, nghĩ đến buổi chiều đẹp trời hôm nay mà ông đã làm hỏng. - Điều đó có tránh được không? Người ta đã có lầm lẫn điều gì khi cô ta còn bé không? - Nhà tôi muốn nói, - Bà Elinor giải thích - chúng tôi ở trong nhà lớn có thể có hành động khác đối với Jessica, khi cô ta còn bé không? Cô ta là con của bà nấu bếp nhà chúng tôi. Ông bác sĩ lại đưa tay ra, và một lần nữa nhún vai một cách nặng nề. Ông nói: - Ai biết được? Người ta có thể tự hỏi điều đó. Jessica là con gái của bà bếp, phải không? Cô ta không muốn mình như thế, vì vậy mà cô ta đã ghét bà bếp, dù bà đó là mẹ của cô ta. Cô ta chỉ muốn làm con của bà chủ nhà lớn, như bà, thưa bà Asher, nhưng không được vậy nên cô ta ghét luôn cả bà. Cô ta không dám làm hại bà, vì bà đã có ông nhà bên cạnh để che chở cho bà. Cô ta đã thù ghét luôn cả bà già Emma cô thế, vì bà đó cũng là người thuộc ngôi nhà lớn. Cô ta con tưởng mình phải lòng một thanh niên ở ngôi nhà lớn, và anh ta có thể mang cô ta vào cái thế giới mà cô vọng tưởng, nhưng rủi thay người thanh niên đó lại không yêu cô ta. Thật sự, cô ta chẳng yêu thương ai cả, và bi kịch là ở chỗ đó. Ấy vậy, tất cả lòng khoan dung và nhân hậu - vì tôi biết ông bà là người khoan dung và nhân hậu - không giúp gì cho cô ta được. Ông bà có tốt bao nhiêu đi nữa cũng chỉ làm cho cô ta hối tiếc mà thôi, vì tuy không hiểu, nhưng cô ta biết rằng cô ta không có lòng tốt này, và cô nghĩ là cô sẽ khác nếu cô là một thành phần trong gia đình ông bà, là một người trong gia đình cả hồn lẫn xác. Jessica muốn sinh ra lại một lần nữa, thưa ông bà. Nhưng nói ra thêm buồn, con người ta chỉ sinh ra một lần mà thôi. Cô ta cảm thấy cô ta chỉ là một người xa lạ trong nhà của ông bà. Ông bà nghe ông bác sĩ Do Thái nói về những nỗi niềm sâu kín nhất của cuộc đời ông ta mà ông bà không hay biết, về những kinh nghiệm tiềm ẩn trong lòng của ông ta và những lời ông ta nói đã đổ xuống trên vai hai ông bà với sức nặng khủng khiếp của sự thật. - Chúng tôi sẽ không bao giờ giải thoát mình khỏi trách nhiệm đối với Jessica được. - Ông William buồn bã nói. - Phải đúng vậy. Với tư cách là những con người trung hậu, ông bà không giải thoát mình khỏi trách nhiệm được. Ông bà chấp nhận nó và bảo toàn nó, nhưng thưa ông, - Ông bác sĩ nghiêng về phía ông William và đặt tay lên đầu gối ông - đó là hy vọng của nhân loại. Nếu những con người trung hậu mà quên được trách nhiệm của mình, thì thật không có Thượng đế. Họ đứng dậy và ông bác sĩ coi giờ. - Trời đất, gần bốn giờ rồi. Tôi đã hứa với vợ con tôi... Xin ông bà tha lỗi. Nhưng như ông bà đã hiểu, Jessica phải ở lại đây. Ông William do dự, hắng giọng nói: - Còn một câu hỏi nữa, thưa bác sĩ: ông có coi như Jessica đã mất trí, theo nghĩa chuyên môn không? Bác sĩ Bergstein nhún vai và đưa tay ra một lần nữa. Ông nói: - Về phương diện chuyên môn? Từ này không có nghĩa gì đối với tôi cả. Jessica không điên khi nào cô ta được thỏa mãn về đời sống của mình. - Ông mỉm cười và nhìn chung quanh - Ở đây cũng là một tòa nhà lớn, phải không nào? Một tòa nhà rất lớn và một gia đình cũng rất lớn. Ở đây cô ta là người xinh đẹp hơn hết và thông minh hơn hết. Ở đây cô ta là một thứ Quận chúa, và khi cô ta cảm nhận như thế, thì trí khôn của cô ta trở về. Đem cô ta đi, đưa cô ta đến nơi mà cô ta không muốn ở, trong một tòa nhà lớn mà cô ta chỉ có tư cách là con gái bà nấu bếp, thì bây giờ, phải, tôi sẽ nói là cô ta điên - Ông bác sĩ ngừng nói, và với một lòng từ ái và cương trực, ông ta nhìn họ với cái nhìn phê phán đượm vẻ trào lộng. Ông nói tiếp - Chúng ta có thể kết luận là Jessica đang ốm vì ảnh hưởng của nền dân chủ. Và, chớ gì tôi có thể nói ra được điều đó, cả ông bà nữa. Bác sĩ Bergstein chào ông bà Asher, mỉm cười và bước đi với những bước lanh lẹ không ngờ có được nơi một con người bệ vệ như thế. Ông William đứng yên một lát, chiêm nghiệm những lời nói cuối cùng của ông bác sĩ. Thấu suốt được chiều sâu của những lời nói đó mà không muốn nói đến, ông quay lại bà Elinor: - Em yêu quý! Chúng ta về thôi, chúng ta không làm gì cho Jessica được nữa rồi! Họ thinh lặng trở về, đến cửa họ xuống xe, sóng bước cùng bước vào nhà một cách mệt mỏi. Ngôi nhà im vắng lúc họ đi vào. Họ chợt thấy một cái áo măng tô vứt bỏ trên thành ghế gần cái bàn gỗ sồi, một cái áo len mỏng mềm của xứ Ecosse và một cái mũ trơn, bằng dạ đỏ có kết một búp lông chim đen một bên. - Susan? - Bà Elinor gọi lớn. Bà đi nhanh qua khách sảnh. Thế là thế nào? Từ dưới cầu thang bà gọi - Susan! Có tiếng mở của trên lầu. Susan cúi qua thanh tay vịn nhìn xuống. Mái tóc đen và ngắn xõa xuống hai bên má cô, đôi mắt thâm quầng làm cho gương mặt của cô cùng xanh xao hơn. - Con ở đâu về vậy? - Ông William hỏi. - Con về nhà trở lại. - Perter đâu? - Không có Peter. Tim của hai ông bà thót lại trong lồng ngực. Ông cảm thấy sự sụp đổ của bà cũng như của chính ông. - Ba mẹ lên đây. - Bà Elinor nói lớn, đầu ngửng lên nhìn gương mặt tái xanh đang ngó xuống bà. - Để con xuống. - Susan nói. Hai ông bà treo áo choàng lên móc và thinh lặng chuẩn bị để đón nhận những gì đang chờ đợi họ, rồi đứng bên nhau nhìn con gái của họ bước xuống cầu thang. Đột nhiên, như một dòng thác, lòng mến yêu thương xót tràn ngập trái tim hai ông bà, Susan đang đứng trước mặt họ, bề ngoài xem ra rất bình tĩnh hết nhìn cha đến nhìn mẹ, rồi bỗng dưng cô dang tay ôm chầm lấy ông bà. - Ôi, con xin mẹ đừng nhìn con như thế, ba mẹ làm cho con chết thẹn đây này! Ba mẹ làm như ba mẹ có lỗi, con thấy vậy. Vô ích thôi, ba mẹ yêu dấu ạ. Không có gì ghê gớm xảy đến đâu. Chỉ đơn giản là con... là con cần suy nghĩ, và con nhận thấy con chỉ có thể suy nghĩ ở đây, tại nhà mình và chỉ một mình con mà thôi, Ba mẹ đi đâu về đấy? Susan chen vào giữa cha và mẹ cô, cô khoác vào cánh tay cha một bên và mẹ một bên. Cả ba người đi dần đến phòng khách phía Đông và cùng ngồi xuống trên chiếc ghế nệm dài có lưng dựa. - Ba mẹ đi thăm Jessica về. - Tại sao? - Herbert nói là cô ta đã lành bệnh, và ba mẹ muốn đi xem tận mắt ra sao. Không bao giờ cô ta lành bệnh được cả. Ông bác sĩ phụ trách đã cho ba mẹ rõ như thế. Cô ta chỉ mạnh khỏe khi cô ta đang ở nơi được che chở, và thành công theo cách của cô ta. Cô ta không đương đầu nổi với cuộc sống, theo cách cô ta quan niệm. Cô ta không có nghị lực, không có trí tuệ, mà điều đó cô ta đã biết. - Cái gì lạ lùng vậy? - Susan kêu lên, chăm chăm nhìn cha cô. Cô suy nghĩ. Đoạn cô chậm rãi nói: - Con bắt đầu thoáng thấy một tia sáng lờ mờ, một thứ ánh sáng ngoằn nghoèo, phát ra từ Jessica, tại đây, trong nhà của chúng ta, nó thâm nhập một cách kỳ dị vào chúng con, nó soi sáng cho con và Perter. Susan cúi đầu, hai tay ôm lấy mặt. Cô không khóc, cô hất đầu ra sau, đứng dậy, lấy một điếu thuốc trên bàn cạnh đấy, đốt hút, rồi ngồi xuống một cái ghế bành đối diện cha mẹ cô ngồi phía bên kia trước lò sưởi. - Có bao giờ ba mẹ thấy Jessica soi gương trong phòng này không? - Susan hỏi. - Không bao giờ. - Bà Elinor nói. - Có, ba có thấy. - Ông William đáp. Susan nói: - Cô ấy thường đến đây một mình. Hồi còn nhỏ, con và Edwin thường rón rén đi theo để rình xem cô ta. Đôi khi chúng con bật cười thấy cô săm soi trước gương và chuồn lẹ. Cô ta biết, và cô ta khóc. Cũng như những đứa trẻ khác, chúng con nghịch ngợm như quỷ. Một hôm trong một kỳ nghỉ hè, con vào phòng con và bắt gặp cô ta đang bận chiếc áo khiêu vũ đẹp nhất của con cái áo bằng vải tuyn hồng, chắc ba mẹ còn nhớ. Sau đó, con muốn cho cô ta cái áo này, nhưng cô ta đâm hoảng, từ chối không lấy, viện cớ là cô ta không có dịp mặc, trừ ra ở đây, trong ngôi nhà này. - Con bé tội nghiệp! - Bà Elinor nói - Nhưng thật ra cô ta cũng táo bạo thật. Bà Elinor trở nên nghiêm khắc. Bà đã chán ngấy chuyện Jessica, nhưng bà nghĩ lại lời ông bác sĩ Bergstein đã nói: “Nếu những con người khoan dung có thể quên đi...” - Mẹ muốn nói với con rằng, - Bà nói tiếp với một vẻ đam mê - mẹ muốn ước gì đừng có cái nhà lớn này, đừng có bạc tiền, đừng có giáo dục. Mẹ muốn chúng ta trở thành một thứ người man rợ. Chính những người dốt nát chứ không phải những người văn minh đang làm chủ thế giới hiện nay, mẹ nghĩ đơn giản, chỉ vì họ là một gánh nặng cho chúng ta. - Ồ, không đâu mẹ! - Susan nói với một giọng dịu dàng nhất - Không phải thế đâu, mẹ nhầm rồi. Cô cười, một nụ cười pha lẫn chút đắng cay, và nói tiếp: - Chắc ba mẹ con nhớ, con thuận lấy anh Peter vì con muốn có nơi nương tựa. Trước đây con xem anh ta là một người vô cùng can đảm khi anh giết con chó mực và nói một cách ngạo nghễ rằng: “Chỉ với hai bàn tay không...” Cái con Susan này, con gái của ta, bây giờ nó đã là một người đàn bà rồi, William tự nhủ, trái tim ông đau nhói. Nó không còn là một đứa trẻ, cũng chẳng còn là một cô gái. Nó đã là một người đàn bà nhìn cuộc đời và phát hiện ra cuộc đời ấy không giống chút nào với cuộc đời mà nó đã tưởng tượng ra. Susan hỏi cha và mẹ cô: - Ba mẹ đã nghĩ gì về Perter? Ba mẹ xem anh Peter của con là ai? Anh ta không phải là một khối đá, không phải là một nơi để nương tựa, mà là một chàng trai cứng cỏi, tư tưởng rối nùi, một thằng nhóc khá lớn đến nỗi phải cạo râu ban ngày vì sợ ban đêm, nhưng cũng chẳng có gì đơn giản bằng, hắn sợ cả những gì hắn phát hiện ra trong chính hắn, đó là sự dốt nát, sự trống rỗng và sự thiếu phát triển. Cô ta mỉm cười không vui, nhưng với cảm giác khó chịu về tấu hài kịch đáng thương của kiếp người. - Phải, con cũng khám phá ra điều đó nữa. Anh ta đến gặp con để nhờ con bảo bọc, nếu ba mẹ vui lòng... Anh ta muốn dẹp bỏ cái ga ra. Anh ta ghê tởm ngôi nhà của anh ta, nơi anh đã lớn lên: anh ta muốn về ở đây là nơi ba mẹ không thể thu nạp anh ta. Anh ta tin rằng đời sống của chúng ta ở đây dễ chịu. Anh ta cho là như thế. Anh ta cho rằng chúng ta biết những bí mật mà anh ta không biết - khờ khạo quá, phải không ba mẹ? Anh ta tưởng nếu anh ta được giáo dục như chúng con, thì anh ta có thể cũng có quyền thế, thứ mà anh ta cho là chúng ta đang có, sự an toàn là cơ may của chúng ta, không phải của anh ấy. Anh ta năn nỉ, nói rằng anh ta có cùng quyền lợi như chúng ta để đạt được cái gì cần có để chiến thắng theo như anh ta nói... Ông William nghe những lời nói đó một cách thận trọng và kinh ngạc. Thế thì cái từ cách mạng mà người ta gớm ghét, nó nghĩa làm sao? Một tia sáng soi rọi trí khôn nhạy bén của ông. Ông thấy Peter, không phải một mình mà lệ thuộc vào một tập đoàn rộng lớn đáng thương, cô dùng mọi phương tiện có thể được, để vươn mình lên những vùng khoáng đạt hơn. Jessica đã làm thử một cách ngốc nghếch và mù quáng, chỉ thấy thế giới đó dưới hình thức là cái nhà của mình. Xin Thượng đế giúp đỡ họ, bởi vì họ hết thảy đã gạt bỏ sự trợ giúp của ngài, và họ đã phải làm thế. Nhưng mà, theo lẽ, họ có thể hiểu nhũng mơ mộng quá khờ khạo, quá phi lý này, bởi vì những mộng mơ đó là lẽ sống, và hiện tại lẽ sống đó như đã chết. Bên kia cái hình thái bi kịch này, ông còn nom thấy những gương mặt lờ mờ của đám phạm nhân mà ông bào chữa và nghe kết án, hết thảy đều đã đấu tranh và ra sức vươn mình lên tầm cao này. Mộng mơ, đó là hơi thở sống động của một linh hồn con người, và khi mộng mơ tan biến mất thì linh hồn sẽ chết theo. Và nếu những mộng mơ riêng của con người không biến thành sự thật, nếu không có ngôi nhà này và tất cả tình yêu thương được chứa đựng trong đó, hoặc nếu những mộng mơ ấy đã vượt qua khả năng của trí khôn, hoặc, theo như Peter đã giải thích, nếu không có cơ may để chiến thắng... Quá khứ vẫn còn tồn tại và chính Jessica đã bị chôn vùi trong đó. Nhưng cầu cho những mộng mơ đó trở thành hiện thực. Làm thế nào giải thích điều ấy cho hai người đàn bà đang chờ sự quyết đĩnh của ông? Ông nói với Susan: - Con có thể tự hào, con yêu dấu của ba. Con đã trở thành kỳ diệu đối với Peter, khi con yêu nó và lấy nó làm chồng. Nhờ đó mà nó thức tỉnh. Nó thuộc về gia đình mình. Hết thảy chúng ta đứng về phía con - và phía nó. Ông quay sang bà Elinor và nói: - Chúng ta phải nâng đỡ cậu trai này, em yêu ạ. Cái gì đã xảy đến cho Jessica, đừng để tái diễn lại dưới mái nhà của chúng ta. Nhìn vẻ mặt của bà Elinor, ông tự hỏi bà có hiểu không. Có lẽ chưa hiểu được hoàn toàn. Nhưng Susan, người không bao giờ khóc, lại khóc òa lên. - Con đã thấy được điều ba muốn nói - Cô cuốn tròn cái khăn tay lại và đưa lên chạm mắt - Con không tin đó là điều làm được, cám ơn ba. Nước mắt của Susan lại làm cho ông xót xa, ông đâm ra bối rối. Ông bèn làm ra vẻ trang nghiêm như mọi ngày và nói: - Đừng khóc nữa con, Susan. Ba chắc là ba sẽ vui thích tìm hiểu Peter hơn nữa. Con gái ông chùi nước mắt, nhìn ông với vẻ trìu mến mà ông chưa từng thấy như thế nơi con bao giờ. Đoạn cô mỉm cười, một nụ cười thật dịu dàng và ấm áp, cô nói: - Con tự hỏi không biết ba có biết ba là một người tuyệt vời không. Không nên nghĩ đến một kết cuộc tốt đẹp sau bao nhiêu phiền lụy. Ông William đã khá cao niên và khá lõi đời để trông chờ một việc như vậy. Nhưng con đường đã vạch. Ông còn thấy rõ hơn sau cuộc chuyện trò với bà Elinor vào nửa đêm hôm đó. Vì cảm thấy cô đơn, bà đã đến với ông trên giường ông. Bà nói với ông như đã suy nghĩ sau nhiều giờ: - Em yêu anh, anh William. Nhưng em không thấy rồi chúng ta sẽ xử trí với Peter như thế nào. Đã quá muộn, không thể cải đổi cậu ta được nữa. Những sự khác biệt giữa chúng ta với cậu ấy quá sâu xa. Ông chuồi cánh tay quanh người bà một cách thoải mái như thói quen thường nhật bấy lầu nay, và kéo đầu bà vào ngực ông. Ông nói: - Anh không nghĩ rằng chúng ta phải tìm cách để biến đổi Peter, làm như thế là sai, như em đã nói, đó là điều không thể làm được. Anh nghĩ cách đơn giản là gia đình chúng ta hãy mở rộng cửa đón nhận cậu ấy vào. - Em không nghĩ rằng Madge... Tên Madge nhắc ông nhớ lại một ý định đã hình thành trong đầu óc ông từ lâu. Ông nói với cái đầu của bà trên ngực mình: - Em yêu, đã đến lúc anh nói cho em biết cái gì đã làm cho Madge và anh mất tự nhiên: Nó đã tin những chuyện mà Jessica đã nói với nó về anh. - Về anh? - Bà Elinor ngước đầu lên nhìn vào mặt ông dưới ánh đèn ngủ lờ mờ. - Có một hôm Jessica đã nói với Madge và Winsten là anh đã ve vãn nó. Ông cảm thấy rất khó mà giãi bày những chuyện điên rồ đó, không phải ông sợ gì bà Elinor. Tối hôm đó ông không sợ cái gì hết, nhưng vì ông kế thừa cái phong cách của những con người tế nhị trong gia đình qua bao thế hệ, nó làm cho ông rụt rè. Do đó, ông nói ra rất vụng về và lắp bắp. - Thật là phi lý, tại sao anh không nói với em sớm hơn? Hèn gì đôi khi Madge tỏ ra kỳ quái đối với em, ra vẻ như nó thương hại em vậy. - Bà ngóc đầu dậy - Cái đó làm cho em nổi giận thì đúng hơn. - Giận anh? - Ông hỏi cách bình tĩnh. - Không, chắc chắn là không rồi. Tại sao anh nghĩ thế? - Đôi khi em nói với anh về những chuyện đó, em biết... Bà lại nằm xuống bên ông. - Phải, em không hiểu tại sao. Có cái gì đó không xuôi thuận trong nhà. - Những tiếng nói - Ông bảo, và cánh tay ông lại quàng lấy bà - Phải, những tiếng xì xào gây bấn loạn, sinh tai ách, làm gián đoạn sinh hoạt thường ngày. - Nhưng Jessica cũng chỉ là một dụng cụ. Ngày xưa, người ta có thể cho là cô ta bị quỷ ám nhưng trong cô ta không có quỷ ma nào, mà cũng chẳng có cái gì là quỷ ma cả, có lẽ chỉ vì cô ta phản ứng quá mạnh trước những mộng mơ không được thỏa mãn. - Cuối cùng, bây giờ em đã biết rõ anh - Ông nói với bà một cách bình tĩnh - Em hãy giúp anh đưa Madge về lại trong lòng gia tộc và Winsten chồng nó trở về với nó. Bà Elinor trợn mắt nói: - Không bao giờ Winsten tin rằng anh đã... - Không tin hoàn toàn, nhưng ngược lại, Vera tin Jessica về chuyện Edwin... - Nhưng mà, anh William, Vera có thể không... - Không tin hoàn toàn, nhưng cũng đủ làm cho Edwin có cảm tưởng là cô ta còn nghi ngờ. Ông William cảm thấy có cái gì ẩm ướt trên ngực trần của ông: Nước mắt của bà Elinor. Ông lấy mu bàn tay trái mà chà chà một cách dịu dàng êm ái lên má bà. - Coi nào, coi nào! - Ông nói để an ủi bà. - Em hy vọng là em sẽ không để mình ghê tởm Jessica. - Bà nói lẩm bẩm trong miệng. - Em không thể ghét nó, vì điều đó cũng chẳng giải quyết được gì. Vì thế anh muốn quy tụ mọi người trong gia đình về đây, dưới một mái nhà, để cùng xem xét sự việc với nhau. - Jessica xem ra đã là một gánh nặng kinh khủng... Những tư tưởng này quay lại đúng vào giây phút mà ngay tại chính phòng khách này, ông đã đột ngột cảm nhận linh hồn mình được soi sáng. Một thứ ánh sáng không kéo dài lâu, chắc chắn như thế, nhưng ông có thể nhớ lại và sống bằng cái ánh sáng xuyên suốt đó của ký ức. - Đúng thế, - Ông nói - Jessica đã là một gánh nặng. Chúng ta hãy cố gắng chịu đựng gánh nặng đó, nặng chừng nào chịu chừng đó. Quá khứ đã nhầm lẫn. Nói hết sức đơn giản, là chúng ta đã không cho Jessica vào trong nhà. - Làm thế nào được! - Bà Elinor nói - Đó chỉ là một con đầy tớ... Ông run lên, chận bà lại: - Em hãy im đi, em yêu. Đừng nói tiếng đó. Nó vốn là con gái của bà Bertha. Dù sao đi nữa, chính Peter là người mà chúng ta nên nghĩ đến bây giờ. Đối với Peter, vẫn còn thời gian. Và ông tập trung hết can đảm, sẵn sàng đương đầu với tương lai bất định.

HẾT