hink là một con cún đã to lớn đến mức tự coi mình là một con chó trưởng thành nổi tiếng - nói thực ra nó cũng nổi tiếng rồi, chỉ có điều là không nổi tiếng như nó tưởng tượng ra mà thôi. Nó không dữ dằn mà thậm chí cũng không oai phong lẫm liệt, nó cũng chẳng nổi bật về sức khỏe hay về tài chạy nhanh, nhưng là một trong những con cún ngốc nghếch, tốt bụng và sôi nổi nhất đã có lúc nhai nát giày của chủ. Chủ nó là Bill Aubrey, một người dân miền núi thời đó sống ở chân núi Garnet, trong Vườn quốc gia Yellowstone. Đó là một nơi rất yên tĩnh, cách xa những con đường ưa thích nhất của những nhà du lịch. Và cái nơi mà Bill đựng túp lều của lão cũng lại chính là một trong những vùng có người ở hẻo lánh nhất, nếu như ta không kể đến chú cún Chink lông xù lúc nào cũng luôn chân luôn tay. Chink không bao giờ ngồi yên được lấy năm phút. Nó khéo léo hoàn thành tất cả những điều người ta sai bảo nó, trừ một điều là ngồi yên. Nó luôn luôn thử làm những việc ngu ngốc nhất, nhưng không thể làm được, và những khi bắt tay vào thực hiện một việc nào đó bình thường và dễ dàng thì thế nào nó cũng làm hỏng mọi sự bằng một hành động tếu nào đó. Chẳng hạn như có lần nó đã mất cả buổi sáng để cố thử leo một cách vô ích lên một cây thông cao thẳng tắp khi nó trông thấy một con sóc ở trên cành thông. Ước mơ thiêng liêng nhất của Chink trong nhiều tuần lễ dài là tóm bắt được một con thỏ rừng. Lũ thỏ rừng sinh sống rất nhiều xung quanh túp lều của Bill. Những con thú bé nhỏ ấy có thói quen ngồi trên hai chân sau, còn hai chân trước thì chắp lại đặt trước ngực, vì thế nhìn từ xa thấy chúng giống như những cây cọc. Buổi tối, những khi chúng tôi cần phải buộc ngựa, chúng tôi cũng thường tiến về phía một con thỏ nào đó và chỉ biết rằng mình đã lầm sau khi chú thỏ vừa biến mất vào trong hang, vừa kêu lên choe chóe. Ngay ngày đầu tiên sống trong thung lũng Chink đã quyết định nhất thiết phải bắt kì được một con thỏ rừng. Nó đã nghĩ ra nhiều trò ngu ngốc để thực hiện việc đó. Còn cách xa con thỏ một phần tư dặm thì nó đã giấu mình xuống đất mà bò lết từ mô đất này sang mô đất khác. Nhưng chỉ không quá một trăm bước là nó đã nôn nóng đến mức không sao kiềm chế được và đứng phắt dậy tiến thẳng về phía con thỏ lúc này đã ngồi ngay bên cạnh hang và hiểu quá rõ những gì đang xảy ra. Một phút sau Chink bắt đầu chạy, và đúng vào lúc nó cần phải giấu mình đi thì nó lại quên hết mọi sự thận trọng mà sủa nhặng lên và nhảy bổ vào kẻ địch. Con thỏ rừng cứ ngồi bất động cho đến phút chót, rồi nó đột nhiên kêu lên choe chóe và vừa chui vào hang vừa dùng chân sau hất nguyên một nắm cát tướng vào thẳng cái mõm đang há ngoác ra của gã Chink. Ngày lại ngày trôi qua trong những cố gắng không có kết quả như thế. Nhưng Chink không hề nản chí mà vẫn tin tưởng rằng bằng sự kiên trì thế nào nó cũng đạt được điều mơ ước. Và thế là nó đạt được. Một bữa đẹp trời nó thận trọng rình mò thật lâu một con thỏ rừng thật bự, cố làm tất cả những trò vè ngu ngốc, kết thúc bằng một cuộc tiến công ác liệt và quả thật là tóm chặt được con mồi - duy có điều là lần này hóa ra là nó đã săn được… một cái cọc gỗ. Con chó hiểu rõ, bị tẽn tò có nghĩa là như thế nào. Những ai không tin rằng nó đã hiểu thì cứ đến mà coi anh chàng Chink ngày hôm đó bối rối nấp đằng sau túp lều, xa hẳn những con mắt người lạ. Nhưng sự thất bại ấy cũng chẳng làm cho Chink nhụt chí lâu, bởi vì thiên nhiên đã phó cho nó không những sự sôi nổi mà còn cả tính nết khá bướng bỉnh nữa. Chẳng cái gì làm cho nó mất hăng hái sôi nổi được. Nó ưa thích luôn luôn cử động, luôn luôn làm một việc gì đó. Nó chạy đuối theo từng chiếc xe chở hàng, từng người cưỡi ngựa, từng con bê thả chăn, và nếu nó trông thấy con mèo của trạm lính gác gần đó thì coi việc đuổi mèo quay trở về nhà càng nhanh càng tốt như là một trách nhiệm thiêng liêng trước những người lính, trước con mèo và cả trước bản thân nó nữa. Nó sẵn sàng mỗi ngày chạy hai mươi lần đi nhặt cái mũ cũ rích mà Bill thường ném vào tổ ong vò vẽ mà ra lệnh cho nó: "Đi nhặt về đây!" Phải mất nhiều thời gian thì những chuyện bực mình đầy rẫy mới dạy được cho nó biết lường đúng sự hăng hái của nó. Nhưng dần dà Chink cũng hiểu ra rằng, ở những chiếc xe chở hàng có những cây roi dài và những con chó dữ, rằng ở chân con ngựa có răng, còn con bê thì có mẹ nó vôi những cặp sừng cứng rắn ở trên đầu, rằng con mèo có móng vuốt và lũ ong vò vẽ thì không phải là đàn bướm. Đúng là phải có thời gian để hiểu được những điều đó. Nhưng rất cuộc rồi nó cũng nắm vững được tất cả những điều mà một con chó cần phải biết. Và dần dà ở trong nó cũng bắt đầu phát triển một hạt nhân, tuy còn bé nhỏ, nhưng là một cái hạt nhân sống động của lương tri chó. II Tất cả những lỗi lầm lố bịch của Chink dường như gắn bó thành một cái gì đó thống nhất và tính cách của nó đã đạt đến mực toàn vẹn và đầy đủ sau cái lỗi lầm là cuộc đánh lộn nhỏ giữa nó và một con sói đồng cỏ to bự. Con sói đồng cỏ này sinh sống không xa nơi lều trại của chúng tôi lắm, và hiển nhiên là nó, cũng giống như những cư dân hoang dã của Vườn quốc gia Yellowstone, hiểu rõ rằng chúng được sống dưới sự bảo hộ của một đạo luật cấm mọi sự săn bắn, đặt bẫy và mọi phương thức khác làm hại thú vật ở đây. Thêm vào đó nó lại sống đúng ở vùng Vườn quốc gia có đặt một trạm gác và những người lính luôn theo dõi gắt gao việc tuân thủ đạo luật. Con sói đồng cỏ tin chắc là không bị trừng trị nên đêm nào cũng lượn lờ quanh lều trại để tìm kiếm đồ ăn thừa. Thoạt đầu tôi chỉ thấy đấu vết của nó cho biết nó có đi quanh lều, nhưng không dám đến gần hơn. Về sau nó đã cất tiếng ca bài ca buồn thảm của nó ngay sau lúc mặt trời lặn hoặc vào lúc rạng sáng. Sáng nào tôi cũng đi coi xem có những con thú nào đến gần thùng đựng rác trong đêm. Và cuối cùng tôi đã bắt gặp những dấu vết rõ rệt của chú chó Chink. Rồi bạo dạn hơn, đôi khi nó còn đến thăm lều trại chúng tôi cả ban ngày, lúc đầu còn rụt rè, nhưng sau mỗi lúc một tự tin hơn, và cuối cùng thì không những nó đến thăm chúng tôi vào ban đêm, mà còn nằm cả ngày gần nơi trang trại và lẻn vào trong lều để đánh cắp một thứ gì đó để ăn được hoặc là ngồi nhìn một cách trang trọng tất cả những thứ ở ngọn đồi bên cạnh. Một buổi sáng, khi nó đang ngồi như thế cách trại chừng năm chục bước thì một người trong đoàn của tôi nói đùa với Chink: "Chink này, có trông thấy con sói đồng cỏ nó đang cười mày kia không? Ra đuổi nó đi!" Chink bao giờ cũng thực hiện những điều người ta bảo nó. Để tỏ ra nổi bật, nó liền lao ra đuổi con sói đồng cỏ lúc này đã ba chân bốn cẳng bỏ chạy. Đó là một cuộc chạy thi tuyệt diệu trên suốt khoảng cách một phần tư dặm, nhưng nó vẫn không sao so sánh nổi với cuộc chạy khởi sự từ lúc con sói đồng cỏ quay ngoắt trở lại và lao vào kẻ bắt nó. Anh chàng Chink hiểu ngay rằng nó chẳng thoát khỏi tai họa, nên vội co cả bốn vó cắm đầu chạy về phía lều trại. Nhưng con sói đồng cỏ chạy nhanh hơn và đã nhanh chóng đuổi kịp chó cún. Con sói đớp vào bên sườn này, rồi lại đớp vào bên sườn kia của con cún với vẻ hoàn toàn thỏa mãn. Anh chàng Chink vừa kêu ăng ẳng vừa rú lên và dốc hết sức chạy, còn kẻ hành hạ nó thì đuổi theo nó sát gót cho đến tận lều. Nói ra thật xấu hổ, nhưng chúng tôi đã cười bò ra trước cả con cún đáng thương và con sói đồng cỏ, và Chink thì cũng chẳng có ý chờ đợi chúng tôi thông cảm với nó theo kiểu đó. Thêm một kinh nghiệm này nữa, chỉ có điều là trong khuôn khổ nhỏ bé hơn, là hoàn toàn đủ đối với Chink: từ đó trở đi nó đã quyết định để mặc con sói đồng cỏ. Nhưng chính bản thân con sói đồng cỏ lại tìm được cho mình một trò tiêu khiển thú vị. Bây giờ ngày nào nó cũng láng cháng gần lều trại vì biết rõ rằng chẳng ai dám bắn nó cả. Vả chăng ổ khóa của tất cả khẩu súng của chúng tôi đều đã được nhân viên nhà nước đóng dấu niêm phong, mà quanh đây chỗ nào cũng có lính gác cả. Con sói đồng cỏ theo dõi anh chàng Chink và tìm cách hành hạ nó. Chú cún bây giờ biết rằng nó chỉ nên cách xa lều một trăm bước thôi, nhưng con sói đồng cỏ đã đến ngay tức thì và vừa cắn vừa đuổi chú cún về đến tận căn lều của chủ nó. Việc đó cứ diễn ra từ ngày này sang ngày khác, và cuối cùng cuộc sống của Chink biến thành một sự dằn vặt hoàn toàn. Nó chẳng còn dám đi một mình cách xa lều năm chục bước nữa. Và thậm chí cả khi nó đi theo chúng tôi dạo chơi xung quanh thì cái con sói đồng cỏ càn rỡ và độc ác đó vẫn cứ bám theo sát gót chúng tôi để chờ cơ hội giễu cợt anh chàng Chink đáng thương, khiến cho nó mất hết cả cái thú đi dạo chơi. Bill Aubrey đã di chuyển căn lều của lão về thượng nguồn sông, cách xa chúng tôi chừng một dặm, và con sói đồng cỏ cũng ngừng tới thăm lều trại của chúng tôi bởi vì nó cũng đã di chuyển về phía đầu nguồn đúng một khoảng bằng một dặm. Như một tên lưu manh không gặp sự phản kháng nào, gã sói mỗi ngày một càn rỡ hơn, và anh chàng Chink cứ thường xuyên khiếp hãi, còn lão chủ của nó khi biết chuyện thì chỉ cười giễu nó mà thôi. Aubrey giải thích rằng rằng lão di chuyển chỗ ở là cốt để tìm chỗ chăn thả ngựa tốt hơn, nhưng chẳng bao lâu mọi người đều biết lão chỉ đơn giản đi tìm nơi hẻo lánh để tu chai rượu đến kiếm được ở đâu đó mà không sợ ai quấy rầy. Và cũng do một chai đối với lão chẳng nhằm nhò gì, cho nên một ngày kia lão nói: "Chink, coi lều nhé?" thì nhảy lên ngựa phóng đến quán rượu gần nhất. Và Chink ngoan ngoãn ở lại, nằm khoanh tròn ở cửa lều. III Chink là một con chó canh gác với đủ mọi sự ngốc nghếch chó của nó, bởi thế chủ nó biết rằng nó sẽ dốc hết sức hoàn thành trách nhiệm một cách đắc lực. Chiều hôm đó một người dân miền núi đi ngang qua đấy đã dừng chân, và đứng cách lều một quãng mà gọi to theo thói quen: - Bill ơi! Bill này? Anh ta không thấy tiếng trả lời bèn bước đến gần lều và đã gặp Chink trong tư thế thích đáng nhất: nó xù hết cả lông lên và gầm gừ như một con chó trưởng thành vậy. Anh chàng dân miền núi đã hiểu rõ sự tình bèn bỏ đi. Đến tối chủ vẫn chưa về và Chink bắt đầu bị cơn đói dữ dội hành hạ. Trong lều có một cái túi đựng một ít thịt xông khói. Nhưng chủ đã giao cho Chink nhiệm vụ canh giữ tài sản cho lão, và Chink thà chết đói còn hơn là chạm đến cái túi. Bị cái đói giày vò nó đánh bạo rời vị trí và chạy loanh quanh gần túp lều, hi vọng tìm được một con chuột đồng hoặc một thứ gì đó ăn được. Nhưng đúng lúc đó đột nhiên kẻ hành hạ nó là con sói đồng cỏ chảy xổ vào nó và buộc nó phải chạy trở về lều. Nhưng về đến lều rồi thì Chink liền thay đổi. Nó nhớ tới nhiệm vụ, và điều đó đã tăng thêm sức lực cho nó, giống như tiếng kêu của lũ mèo con biến con mèo mẹ hiền lành trở thành một con hổ cái dữ dằn. Nó vẫn chỉ là một chú cún ngờ nghệch và kì cục, nhưng trong nó đã hình thành một tính cách cứng rắn nhất định sẽ phát triển lên theo năm tháng. Lúc con sói đồng cỏ định đuổi theo nó vào trong lều - căn lều của chủ nó - thì Chink quên hết sự sợ hãi và lao vào kẻ thù một cách đầy hăm dọa y như một con quỷ con. Con thú nào cũng biết rõ lúc nào nó đúng và lúc nào nó sai. Ưu thế đạo đức lệch về phía con chó cún đang khiếp sợ và con sói đồng cỏ thụt lùi lại mà gầm gừ một cách hung dữ. Nó muốn xé nhỏ con cún ra, nhưng vẫn không dám tiến vào trong lều. Và một cuộc vây hãm thực thụ đã xảy ra. Con sói đồng cỏ cứ chốc chốc lại quay lại. Nó cứ đi tới đi lui quanh lều và cào cào chân sau xuống đất với vẻ khinh thị, rồi đột nhiên lại tiến thẳng tới cửa lều. Nhưng chú cún Chink khốn khổ đang sợ chết khiếp vẫn dũng cảm bảo vệ cái tài sản được giao cho nó canh giữ. Trong suốt thời gian này Chink chẳng ăn gì cả. Trong cả ngày nó chỉ kịp chạy vội hai lần tới con suối gần đó uống nước, nhưng không sao tìm ra thứ gì ăn được trong cảnh vội vã như thế. Nó có thể cắn thủng cái túi để trong lều và ăn chỗ thịt xông khói, nhưng nó không dám cả gan đụng chạm đến cái thứ người đã tin cậy giao cho nó canh giữ. Cuối cùng nó cũng có thể chớp lấy thời cơ tạm rời bỏ vị trí chạy sang căn lều của chúng tôi, và ở đó dĩ nhiên nó sẽ được cho ăn uống no nê. Nhưng không, tai họa đã biến nó thành một con chó canh giữ thực thụ, và dù thế nào đi nữa thì nó cũng phải không phụ lòng tin cậy của chủ, nó phải sẵn sàng chết tại vị trí canh gác của mình nếu điều đó là cần thiết, trong khi chủ nó lại đang say sưa ở một xó nào đó bên kia núi. Bốn ngày bị hành hạ và bốn đêm đã trôi qua với con cún bé nhỏ anh hùng ấy, nó hầu như không lùi một bước khỏi vị trí và kiên cường bảo vệ túp lều cùng với tài sản của chủ chống lại con sói đồng cỏ mà nó sợ chết khiếp. Đến sáng ngày thứ năm lão Aubrey mới tỉnh rượu và nhớ ra rằng lão không ở nhà mình, mà túp lều của lão ở trong núi thì đã để lại cho con cún chăm sóc. Lão cũng đã mệt mỏi vì cuộc say sưa lu bù rồi, cho nên đã đóng ngay yên cương và lên đường trở về. Đi được nửa đường trong cái đầu óc mơ màng của lão mới thấp thoáng hiện ra ý nghĩ là lão đã chẳng để lại cái gì cho Chink ăn cả. "Chắc chắn là chỗ thịt xông khói chẳng còn lại tí gì đâu." - lão nghĩ thầm và thúc ngựa phi nhanh hơn. Lão phi ngựa lên một đỉnh đồi và trông thấy túp lều, có hai con vật đang đứng trước cửa lều xù hết cả lông ra mà gầm gừ nhau: con sói đồng cỏ to lớn hung dữ và con chó cún Chink bé nhỏ khốn khổ. - Chà, mình thật bậy bạ! - Lão Aubrey bối rồi kêu to. - Mình hoàn toàn quên mất cái con sói đồng cỏ đáng nguyền rủa đó. Con Chink khốn khổ thật là bị kẹt, và không hiểu sao mà tên sới kia còn chưa xé tan xác cả nó lẫn cái lều ra nhỉ. Đúng, có thể là chú cún Chink dũng cảm đang giữ vững lần cuối cùng trước sức ép của quân thù. Chân nó run rẩy vì sợ và đói, song nó vẫn giữ được dáng vẻ hùng dũng nhất và rõ ràng là nó sẵn sàng chết để bảo vệ vị trí của mình. Lão Bill Aubrey chỉ nhìn thoáng qua đã rõ mọi sự, và khi lão chạy vào trong lều trông thấy cái túi đựng thịt xông khói còn nguyên không ai động chạm tới thì lão đã hiểu rằng Chink chẳng ăn gì từ hôm lão ra đi. Con cún nhỏ run rẩy vì sợ và mệt mỏi bò lết lại gần chủ, nhìn vào mặt lão và bắt đầu liếm bàn tay lão dường như muốn nói: "Tôi đã làm đúng những điều mà ông sai bảo tôi, ông chủ ạ." Lão Aubrey không sao nén được: Lão ứa nước mắt ra khi vội vã đi cho con chó nhỏ anh hùng ăn uống. Sau đó lão quay về phía con chó và nói: - Chink, người bạn cố tri ơi, tao đã chơi khăm mày, thế mà mày chẳng hề xỏ lại tao, và từ giờ trở đi nếu tao còn đi chơi thì nhất định tao sẽ mang mày đi theo. Tao không biết mày thích thú cái gì một khi mà mày không uống rượu đế. Nhưng tao sẽ loại bỏ cho mày một kẻ thù lớn của mày? Lão gỡ khẩu súng carabin đắt tiền với cả băng đạn - niềm tự hào của lão - treo ở chiếc sào ngay giữa túp lều. Rồi chẳng cần nghĩ gì đến hậu quả, lão gỡ dấu niêm phong khẩu súng và bước ra ngoài cửa lều. Con sói đồng cỏ theo thói quen vẫn ngồi cách đó không xa và nhăn răng ra cười mát một cách xỏ xiên. Nhưng một tiếng nổ đã vang lên và nỗi khiếp sợ của chú cún Chink cũng kết thúc. Những người lính gác đến kịp thời đã phát hiện ra vụ vi phạm luật bảo vệ Vườn quốc gia, rằng lão Aubrey đã bắn chết một con thú rừng sinh sống tại Vườn. Khẩu carabin của lão bị tịch thu và phá hỏng, còn lão và người bạn bốn chân của lão thì bị trục xuất một cách nhục nhã khỏi Vườn và bị tước quyền quay trở lại nếu không muốn tống giam. Nhưng lão Aubrey chẳng hối tiếc gì cả. - Được thôi! - Lão nói. - Ta cần phải giúp đỡ bạn của mình, kẻ chẳng khi nào chơi khăm ta cả.