ọi người tỉnh giấc, hầm rung động. Tai ù. Từ trên trần mưa xuống vôi và hồ. Súng phòng không phía sau làng nổ ran.- Ra hết ngoài kia!- Yên lặng! Tắt hết đèn lửa!Một tiếng nổ dữ dội lại làm lung lay hầm. Có cái gì sập ầm ầm trong tối. Đá và mảnh gỗ văng trên đầu. Ánh sáng tím rịm nhào lộn trước cửa hầm đục lên nóc hầm.- Có người bị kẹt dưới tường đổ!- Bậy nào! Đó là góc tường trong chứ có gì đâu.- Thôi đi, ra không chết chôn cả bây giờ.Vài bóng người hiện ra khung cửa mở.- Đồ ngu! Ở trong này ít ra còn tránh được mảnh bom.Nhưng ai nào có nghe. Cái hầm này bị lung lay vì bom nổ có đến hai mươi lần, có kẻ ớn nó cũng phải! Những kẻ sợ mảnh bom không dám ra cũng có lý. Đây chỉ là vấn đề may rủi. Nguy hiểm bị chôn sống cũng không kém gì nguy hiểm bị mảnh bom.Họ chờ đợi trong sự hồi hộp. Ruột gan đưa lên tận cổ và hơi thở dừng lại. Họ đợi tiếng nổ kế theo. Đợi rất lâu. Không có gì cả. Tiếng ầm ầm nổ ở xa, họ biết rằng nguy hiểm đã qua rồi.- Trời đất ơi! Phi cơ khu trục của ta đã chết rồi hay sao?- Chúng nó đang bay sang bên Anh.Mucke vội thét:- Câm miệng!Immermann nói:- Chúng nó ở Stalingrad.Một tiếng động cơ máy bay giữa hai loạt tiếng nổ cao xạ. Steinbrenner vội lên giọng đắc thắng:- Máy bay nhà đó thấy không!Mọi người lắng tai. Nhưng bất thần có ba tiếng nổ mỗi lần một lớn hơn. Bom đã rơi ngay phía sau làng. Một tia sáng mờ rọi vào hầm. Đồng thời một bó lửa trắng, đỏ, xanh lóe lên. Đất bị tung lên tiếng tan vỡ lẫn với tia chớp loáng. Khi tối sầm trở lại thì có tiếng sụp đổ ầm ầm và tiếng kêu ở phía ngoài. Graber gạt hồ và gạch vụn trên mình trỗi dậy. Y nghĩ thầm rằng nhà thờ trúng bom, người y trống rỗng như chỉ còn miếng da nhũn nhèo, trong người có cái gì đã moi ra hết. Cửa hầm bỏ ngỏ. Hai mắt bị lóa vì đang tối om bất thần sáng chói, vật thứ nhất y nom thấy là cái khung cửa xam xám. Y cố gắng để thoát ra ngoài. Y không bị thương. Sauer ở gần đấy kêu lên:- Trời! Gần ngay đây chứ không xa, có lẽ cả cái hầm bên cạnh bị sập.Mọi người lần lượt chui ra. Tiếng nổ tiếp tục ở ngoài xa một chút. Những lúc yên tiếng nổ người ta nghe rõ Mucke ra lệnh. Y bị một hòn đá văng vào trán. Máu chảy xuống mặt.- Đi ra hết để dọn dẹp! Còn thiếu ai không?Không trả lời. Câu hỏi thật là ngu độn. Graber và Sauer bắt đầu thu dọn đá và gạch vụn. Họ làm việc chậm chạp vì luôn gặp những tảng bê tông và gióng sắt cong queo. Họ không trông thấy gì dưới trời mờ và ánh lửa cháy lập lòe.Graber bèn bỏ công việc thu dọn mò mẫm để đi dọc theo bờ tường cái hầm bị phá hủy. Thỉnh thoảng y dán tai vào tường nghe, hai tay sờ soạng trên mặt tường nứt nẻ. Y cố sức chú ý nghe xem có tiếng gọi hay tiếng người kêu, đồng thời cũng tìm một khe hở khả đĩ bước vào trong hầm. Nếu có người bị vùi lấp thì phải mau mau cứu cấp.Thình lình y rờ phải một bàn tay đang cựa quậy vội kêu lên:- Có ai trong này không?Y hấp tấp bới gạch vụn để tìm cái đầu. Không thấy gì. Bàn tay vẫn cựa quậy.- Anh ở đâu? Nói lên một tiếng cho người ta biết! Nói lên!- Ở đây - Người bị chôn nói cạnh tai Graber - Tôi bị đè lên người, đừng kéo mạnh.Bàn tay vẫn cựa. Y bới đám gạch vụn và sờ thấy cái mặt, y sờ đúng cái miệng.- Lại đây cấp cứu. Có người bị nạn!Một vài người đang đào gần đấy. Y nghe thấy tiếng Steinbrenner. Y bảo người bị nạn:- Nhoai người lên có người sang đào đống gạch phía bên kia.Graber đứng nép vào tường để cho mấy người đi qua. Rồi lại hấp tấp đào.Sauer hỏi:- Ai thế.- Tôi cũng không biết.Graber cúi xuống đống thịt lẫn với gạch vụn:- Anh là ai vậy?Một tiếng trả lời khẽ nghe không rõ. Phía bên kia tường có tiếng người khuân những tảnh đá lớn.Steinbrenner hỏi:- Nó còn sống không?Graber sờ bộ mặt bám vôi vữa, không thấy cử động nữa.- Cũng không biết nữa. Mới vài phút trước đây hãy còn sống.Tiếng ồn ào xếp dọn lại nổi lên. Graber cúi xuống nói:- Rán chút nữa thì xong, anh sẽ thoát.Y tưởng rằng đã nghe một hơi thở của anh ta, nhưng không chắc lắm. Y chỉ nghe rõ Steinbrenner và Sauer thở dốc:- Nó không trả lời nữa rồi.Sauer đụng xẻng vào một thỏi sắt.- Không thể đào được nữa! Đụng phải gióng sắt rồi phải có chút ánh sáng với cái mỏ xì.Mucke vội hét lên:- Không được thắp đèn. Đứa nào đỏ lửa tao bắn chết lập tức.Ai cũng biết rằng trong lúc không kích mà đốt lửa là tự vẫn.- Không thể làm gì được nữa, thôi đành đợi trờt đi về phía làng bên, nơi đồn trú bộ đội của y. Graber nhìn theo cho đến khi y đi khuất trong bóng tối rồi mới quay lại. Y nhìn thấy bóng đen con chó đứng gần tường nhà thờ. Cửa mở, một tia sáng nhỏ lòe ra trong chốc lát. Người ta đã treo những mảnh “bạt” trước cửa vào. Chút lửa sáng thoáng qua cũng đủ ấm lòng trong chốc lát vì dầu sao người ta cũng nghĩ đến một căn nhà rộng dân làng hội họp lúc tối. Graber đến gần con chó. Nó sợ hãi lánh ra xa. Hai pho tượng bây giờ vứt dưới đống tuyết cạnh cái xe đạp hoen rỉ. Người ta phải dẹp tượng ra ngoài vì cần rộng chỗ.Graber đi về phía cái hầm làm đồn trú cho tiểu đội của y. Bốn cái xác chết xếp hàng cách xa nhà thờ một chút. Người ta lại tìm thấy ba xác chết từ tháng mười vùi dưới tuyết. Xác đã mềm và ướt sũng nước. Cạnh đấy còn nhiều thương binh mới chết hồi chiều. Coi họ xám xịt, gò người như cố sức phấn đấu trước khi chịu chôn vùi dưới đất.