hòng ngủ của Eva rất rộng, hướng ra phía hành lang, một phía ăn thông với phòng ba mẹ em và một phía ăn thông phòng cô Ophélia. Cha em rất hài lòng vì gian phòng trang trí rất hợp với con gái ông.Cửa sổ treo màn lụa màu trắng và màu hồng. Tấm thảm, kiểu tân Ba Lê, giữa là những chùm hoa hồng rực rỡ, xung quanh viền lá và những nụ hồng. Giường ghế dựa, làm bằng tre nhưng cách chế biến thật tinh xảo, khéo léo. Phía đầu giường một cái đế bằng bạch ngọc trên đó đặt một tượng Thiên thần xinh xắn đang giương cánh tay cầm một vòng hoa kết bằng lá sim.Từ vòng hoa ấy phủ xuống giường một cái mùng the hồng có kẻ sọc bằng chỉ bạc. Ghế trường kỷ cũng bằng tre, trên đó đặt thêm vài cái gối dựa bọc gấm hồng, thêu rất công phu, màu sắc trang nhã hợp với màu giường.Giữa phòng, trên cái bàn tre nhỏ, có lọ hoa, trong lọ luôn luôn cắm đầy hoa và vài cuốn sách, vài món nữ trang nho nhỏ, một cái giá sách bằng ngà voi chạm trổ tỉ mỉ. Ba em đã cho em cái bàn này khi em bắt đầu tập viết.Trên lò sưởi có một tượng nhỏ Chúa Jesus đang kêu gọi đám trẻ con, mỗi bên là những bình đá hoa. Tom rất sung sướng được lãnh việc cắm hoa vào các bình ấy mỗi sáng. Ngoài ra, phòng còn treo nhiều tranh vẽ những đứa trẻ trong nhiều tư thế khác nhau rất linh động, xinh xắn. Tóm lại, nhìn quanh phòng, chỗ nào ta cũng bắt gặp những hình ảnh của tuổi trẻ, của sắc đẹp và sự thanh bình.Mỗi sáng thức dậy, Eva thường nhìn những vật trưng bày tại đây và những đồ vật ấy gợi cho em nhiều ý tưởng dịu dàng, thuần khiết.Cái sức khỏe phục hồi vừa qua của Eva như ngọn đèn tàn trước gió, bây giờ thì em yếu quá, rất ít khi em ra hiên như dạo trước, mắt sâu thẳm của em không ngớt hướng ra phía cái hồ, nơi những tia nước phun lên và rơi xuống đều đặn.Một buổi xế kia, cuốn Thánh kinh mở trước mặt, bàn tay xanh gầy của em thong thả lật từng trang. Bỗng, Eva nghe tiếng mẹ em quát the thé:- Con quỷ kia! Lại phá phách nữa phải không?Tiếng theo đó là tiếng nổ ròn của một cái tát và tiếng nói quen thuộc của Topsy:- Thưa bà, con... mang hoa vào cho cô Eva.- Khéo bào chữa nhỉ! Eva đâu cần thứ hoa mày hái, đồ vô tích sự!Eva vội vàng rời ghế bước lại, can thiệp:- Thưa mẹ, con cần thứ hoa đó lắm, cho con đi mẹ! Con rất thích.- Sao? Phòng con đầy hoa rồi mà.- Thưa mẹ, không dư đâu. Topsy ơi! Chị đem đến cho tôi đi!Topsy đến gần Eva đưa bó hoa vừa hái cho em, nét mặt ủ dột, ngượng ngập, đầu cúi thấp, không giống như xử chỉ của nó thường ngày. Eva đón lấy bó hoa ngắm nghía và khen:- Đẹp quá! Topsy! Cảm ơn chị! Chị biết lựa hoa đấy, mỗi ngày chị nhớ hái cho tôi một bó như thế này nhé?Topsy có vẻ sung sướng. Bà Clare cau có nói:- Thật điên khùng! Con cần gì thứ hoa đó chứ?- Xin mẹ cứ mặc con. Con muốn chị ấy hái hoa cho con, mẹ không thích sao? Thưa mẹ?- Tùy con đấy, cưng của mẹ! (bà quay sang Topsy) Topsy, mày có nghe cô bảo gì không? Làm theo ý cô đi!Topsy nhìn xuống đất, dáng bộ kính cẩn và nó quay đi, Eva nhận thấy nước mắt nó chảy ròng ròng xuống đôi má đen đủi.- Mẹ ơi! Con biết rằng chị ấy muốn làm một cái gì cho con.Người cha lặng lẽ nhìn mớ tóc dài óng ả của con lần lượt bị đứt rời, rơi lả tả xuống gối em, và em nhặt lên cầm trong tay, quấn vào những ngón tay nhỏ bé của mình một cách trìu mến, rồi em nhìn cha em.Vào lúc đó, bà Marie bước vào, rên rỉ:- Đúng là tôi đã nói mà! Chính điều này làm tôi thêm đau yếu và mau đi dần đến cõi chết, mà có ai chịu nghe tôi đâu. Clare, rồi anh sẽ thấy là tôi nói không sai...! - Giọng bà Marie đay nghiến.- Phải! Bà thì bao giờ mà nói sai được? Nhưng này, bà nói đúng như vậy chắc bà thích lắm hở?Giọng ông chua chát. Bà vợ thì tựa người vào ghế dựa, lấy khăn tay che mặt lại.Đôi mắt trong xanh của Eva hết nhìn cha lại nhìn sang mẹ, vẻ mặt buồn rầu. Trong cái nhìn ấy có cái gì thoát tục, hiểu biết... hiểu biết cả sự khác biệt giữa mẹ và cha.Rồi em chợt ra hiệu cho cha lại gần, ngồi cạnh em:- Ba ơi, con biết sức khỏe của mình. Con biết con sẽ chết. Sức khỏe con tàn tạ dần. Có nhiều điều con cần làm và cần nói. Thật vậy, mà ba lại không muốn nghe con. Con không thể làm khác hơn, ba ơi! Ba nghe con bây giờ chứ?Ba em trả lời, một tay che mặt, một tay nắm tay con:- Con nói đi! Ba sẵn sàng nghe con!- Thưa ba, con muốn nhìn mặt moi người trong nhà ta một lần, con có vài điều cần nói với họ.- Được!Người cha thổn thức nghẹn ngào.Cô Ophélia đi thông báo, chỉ lát sau tất cả nô lệ đều đủ mặt, vây quanh cạnh giường em.Eva ngồi dựa ra nệm, tóc xõa quanh mặt, đôi mắt đỏ ửng một cách khác lạ tương phản với màu da trắng thường ngày, tay chân và thân hình em gầy guộc một cách thảm thương, nhưng đôi mắt linh động lại càng như to hơn, sâu thẳm và cái nhìn trìu mến chứa chan tình cảm. Cái nhìn đó làm cho bọn nô lệ xúc động đến nghẹn ngào, họ trao đổi nhau những cái nhìn và cúi đầu, im lặng.Chao ơi! Khuôn mặt xinh xắn đó, mớ tóc óng ả đó... hiện giờ đã bị cắt ngắn và đặt lên gối. Cha thì che mặt lại, mẹ thì khóc rưng rức. Cảnh tượng não lòng làm sao, sự im lặng thê thảm làm sao.Em ngồi thẳng lên, nhìn kỹ từng người với vẻ mặt không sao tả nổi, nhiều phụ nữ phải lấy tạp dề che mặt lại. Eva nói với họ:- Tôi gọi các bạn lại đây, vì tôi thương yêu các bạn lắm. Phải! Tôi yêu tất cả các bạn và tôi có vài điều cần nói với các bạn vì tôi sắp lìa bỏ nơi này, lìa bỏ các bạn. Trong vài ngày nữa thôi...Tiếng khóc tập thể bật lên cùng khắp làm Eva phải ngừng lại một lúc, rồi em nói tiếp, giọng em làm cho họ im bặt, lắng nghe:- Tôi biết, tôi biết rõ các bạn rất thương tôi!- Đúng vậy: chúng tôi rất quý cô! Chúng tôi đều chúc lành cho cô!Cả bọn cùng đồng thanh.- Tôi biết mà! Nội đây, không một ai là không quý mến tôi, ai cũng tốt với tôi cả. Tôi sẽ tặng các bạn một vật để sau này nhìn thấy nó, các bạn sẽ nhớ đến tôi, nhớ rằng tôi luôn luôn thương nhớ các bạn. Tôi sẽ lên Thiên đàng và tôi cũng mong gặp các bạn trên ấy...Thật là một quang cậnh cảm động, không bút nào tả xiết: đám nô lệ vây quanh em, mắt mờ vì lệ, họ chen nhau để nhận từ tay cô chủ nhỏ cái dấu hiệu cuối cùng của tình thương. Họ quỳ xuống, khóc nức lên, cầu nguyện cho em và hôn tà áo trinh trắng của em.Ophélia biết rằng Eva sẽ mệt thêm vì chuyện này, cô khuyên mọi người nên lui ra sau khi nhận được món tóc nhỏ Eva cho họ. Cuối cùng đến Tom và vú Mammy, Eva bảo Tom:- Bác Tom ơi! Cầm lấy đi! Cháu dành cho bác chút tóc đẹp nhất. Này bác, cháu rất sung sướng khi nghĩ rằng cháu sẽ gặp bác trên Thiên đàng (với vú Mammy). Vú ơi! Vú thật tốt và dễ thương, con cũng biết là vú sẽ được Thiên đàng với con.- Eva ơi! Tôi làm sao sống nổi nếu không còn em? Em mất đi thì tôi còn gì ở đây nữa, em ơi!Mammy khóc nghẹn ngào. Cô Ophélia đẩy nhẹ Tom và Mammy ra ngoài. Cô tưởng là mọi người đi hết rồi, song quay lại, cô chợt thấy Topsy, cô hỏi nó:- Ủa, mày lại đây từ lúc nào?Topsy lau nước mắt:- Thưa cô, con ở kia kìa.Và nó lại gần Eva:- Eva ơi! Em là đứa ngỗ ngược, nhưng... cô có cho em chút tóc không?- Sao không, chị Topsy! Tôi cũng có dành cho chị. Tôi không quên ai cả. Này, mỗi lần nhìn tóc tôi chị hãy cố gắng giữ mình thành cô gái ngoan. Chị nhớ nhé, tôi rất yêu thương chị!- Tôi sẽ cố, mà chắc là khó lắm, cô Eva ơi!- Chúa sẽ giúp chị, Ngài sẽ thương mà giúp chị!Topsy lấy tạp dề che mặt lại, cô Ophélia dắt nó đi ra trong lúc nó nâng niu món tóc như báu vật. Cô Ophélia đóng cửa lại. Từ nãy giờ, bà cô không hề khóc, song cô lo lắng cùng cực cho sức khỏe của Eva.Saint Clare, người cha đau khổ ngồi lặng không nhúc nhích suốt buổi và tận bấy giờ vẫn ngồi yên, che mặt... Eva đặt tay vào tay cha:- Này ba của con! Ba yêu quý của con ơi!Ba em khẽ rùng mình, giây sau, ông mới hỏi con:- Con không cho ba một ít tóc của con ư?Ông gượng cười, nụ cười héo hắt.- Thưa ba, phần còn lại là của ba mẹ, nhưng thưa ba, ba nên đưa cho cô Ophélia đáng yêu một ít. Con, con chỉ sợ sau khi con chết rồi, mấy người nô lệ đáng thương kia sẽ bị bỏ quên nên tự tay con, con phải cho họ.

*

Eva suy yếu nhanh chóng. Hy vọng tàn rồi. Gian phòng xinh xắn ngày nào giờ trở thành phòng bệnh... Ngày đêm, cô Ophélia tận tình săn sóc đứa cháu đáng thương. Cô cẩn thận, chu đáo không khác chi một y tá lành nghề, tận tâm.Bác Tom luôn luôn có mặt để chờ dịp được hầu hạ em, vị Thiên thần khả kính của bác. Eva tỏ ra trầm tĩnh, sẵn sàng chờ cái chết đến.Bác dìu em hay bế em ra vườn, đi dạo dưới mấy cây cam, khi thì bác hát cho em nghe những bài Thánh ca mà cả hai cùng thích.Đôi lúc ông Clare bế con mình, nhưng ông mau mệt, Eva bảo cha:- Ba ơi, để bác Tom bế con. Bác Tom dễ thương lắm, bác thích bế con lắm. Bác luôn luôn muốn giúp con, bác muốn làm cho con bất cứ điều gì.- Còn ba, thì sao?- Ồ, ba thì ba làm cho con tất cả. Đối với con, ba là tất cả cái gì quý báu. Nhưng bác Tom mạnh hơn ba, bác không mau mệt như ba.Mà không chỉ mình bác Tom là muốn được săn sóc Eva, tất cả mọi người đều muốn thế, vú Mammy còn muốn hơn ai hết.Vú luôn luôn nghĩ đến cô chủ đáng yêu nhưng vú không có cơ hội nào cả. Mẹ Eva cần vú suốt ngày cũng như đêm. Đang giữa khuya, bà ta đánh thức vú dậy để đấm bóp, sai khiến một điều gì đó. Khi thì tìm cái khăn tay, khi thì vì một tiếng động, khi thì kéo màn lên để căn phòng được sáng, khi thì buông màn xuống vì chói mắt bà. Hết việc này, đến việc kia.Không bao giờ vú có thể hở tay giây phút để sang thăm Eva, chỉ khi nào bà chủ sai việc gì đi ngang phòng em, vú đưa mắt nhìn vào, thế thôi. Thế mà vẫn chưa hài lòng, bà kêu than.- Khổ thân tôi: đã yếu ốm, đau bệnh mà còn mệt vì đứa con yêu nữa. Tôi thật quá khổ... cô đơn, không ai ngó ngàng đến.Saint Clare không nhịn được, ông bảo vợ:- Tôi tin là chị Ophélia đã giúp mình nhiều về việc này, chị ấy săn sóc con cho em...- Anh là đàn ông nên anh đâu có biết gì? Làm sao người mẹ không lo lắng khi con mình trong tình trạng như thế này? Em làm sao mà bình tĩnh nổi như anh chứ?Saint Clare chỉ cười nhạt không trả lời vợ. Đau khổ tột cùng vì cái chết sắp đến của đứa con độc nhất, đứa con ông coi quý hơn mọi thứ trên đời, song ông cố gắng vượt bực để bình tĩnh chịu đựng, mặc cho bà vợ lắm lời tha hồ dằn vặt ông.Bác Tom được Eva tâm sự tất cả mọi điều, cả những điều mà em sợ là cha buồn lòng, không dám nói ra. Tom biết thần chết lởn vởn đâu đây, sẵn sàng giơ lưỡi hái ra... nên bác không ngủ trong căn phòng riêng nữa, suốt đêm bác túc trực ở hành lang, canh chừng mỗi tiếng động khẽ ở phòng Eva. Một đêm, cô Ophélia tỏ ý không bằng lòng điều này, cô bảo là con chiên ngoan đạo phải ngủ trong phòng mình tử tế, không có cái lối bạ đâu nằm đó như thể là con vật, v.v...- Thưa cô, có chứ, tôi ngủ trong phòng đàng hoàng, nhưng thưa cô, hiện giờ thi...- Hiện giờ thì sao?- Xin cô làm ơn nói nhỏ, tôi không muốn đến tai ông Clare, thế này này: tôi nghĩ là phải canh chừng em Eva.Cô Ophélia đưa mắt nhìn bác nô lệ trung thành và hiểu câu nói nửa chừng ấy, cô không bất bình nữa, trái lại cô hết sức cảm kích vì sự tận tâm của bác ta.Một buổi chiều, Eva có vẻ khỏe hơn thường lệ, em ngồi lên, sửa soạn, sắp xếp mọi vật của mình, đồ trang sức, đồ chơi quý giá, chỉ định từng cái cho từng người. Em có vẻ vui thích, phấn khởi làm cho cha em lại một lần nữa, tự dối lòng: “Chắc con ta qua khỏi, chắc nó sẽ mạnh...”.Nửa đêm hôm ấy, giờ phút em trút linh hồn sắp điểm, bức màn chia cách hiện tại và tương lai vĩnh cửu sắp buông!Bác Tom nghe tiếng cửa phòng bật mở, tức thì bác hiểu gì rồi, cô Ophélia gọi bác:- Tom ơi! Mời bác sĩ, mau lên!Rồi cô qua phòng Saint Clare:- Clare, sang đây mau!Chỉ giây lát Tom cùng bác sĩ vào phòng, ông thầy thuốc im lặng nhìn em rất lâu rồi hỏi cô:- Cháu trở bệnh lúc nào vậy?- Khoảng nửa đêm, thưa bác sĩ.Bà mẹ em cũng vừa thức dậy, bà vào phòng, vẻ hoảng hốt:- Anh Clare, có gì vậy? Cái gì? Ophélia ơi!- Im! - Giọng người cha khàn đục - Eva chết...Mammy nghe tin dữ liền chạy đi đánh thức hết mọi người. Đèn sáng rỡ. Cả nhà nhốn nháo vì tiếng chân di chuyển, những khuôn mặt buồn bã lo âu xuất hiện. Song Clare không còn thấy ai khác ngoài con. Ông thì thào:- Lạy Chúa, tôi chỉ mong nó tỉnh lại và nói chuyện với tôi, một lần cuối...Rồi ông cúi sát con, âu yếm gọi:- Eva!Đôi mắt xanh sâu thẳm tưởng đã nhắm kín vĩnh viễn bỗng mở ra, nụ cười nhợt nhạt nở trên đôi môi trắng bệch, Eva như muốn ngồi lên. Clare hỏi:- Con ơi, con có nhận ra ba không?- Ba yêu quý!Em kêu khẽ và với chút tàn lực còn sót lại trong người, Eva vòng tay choàng cổ cha, nhưng liền đó em buông thõng tay xuống. Clara ngẩng lên, ông thấy tay chân con co giật và em cố gắng quờ quạng đưa tay ra trước như tìm tay ông. Ông kêu rú lên thảm thiết:- Chúa ơi! Khủng khiếp cho tôi...Người cha bất hạnh quay đi, vẻ mặt thất thần, ông chộp lấy tay Tom đang đứng cạnh ông, gào lên:- Tom! Bạn ơi! Tôi chết đi còn hơn chứng kiến cảnh này!Tom giữ tay chủ trong tay mình, mặc cho nước mắt lăn dài không ngăn lại.- Tom ơi! Cầu nguyện đi! Ta phải chịu đựng thử thách quá sức này!Eva chưa chết: em thở hổn hển đứt quãng, thỉnh thoảng đôi mắt em lại mở ra bất động, dại đi. Nhưng mặt em ngời sáng một cách huyền diệu, khiến cha em dịu được đôi phần thống khổ. Ông âu yếm gọi:- Eva! Con còn thấy cha không?Em không nghe cha nói, nhưng em còn gắng mỉm cười thật tươi và tiếng đứt quãng, em thì thào:- Ôi! Tình yêu... hạnh phúc... thanh bình...Và rồi, em tắt thở.