uộc hành trình dù dài thế nào rồi cũng đến ngày chấm dứt, đêm dù tăm tối đến đâu cũng đến lúc nhường chỗ cho bình minh... Chúng ta đã theo dõi người bạn khiêm tốn của chúng ta suốt những thăng trầm, đọa đày trong kiếp nô lệ. Chúng ta từng băng ngang những cánh đồng đầy bông hoa của lòng khoan dung và từ ái. Chúng ta đã chứng kiến cảnh biệt ly làm nát lòng của người đàn ông khi phải xa lìa tất cả những người thân. Chúng ta đã cùng với Tom lạc bước vào cái địa ngục trần gian này, nơi mà lũ buôn người coi sinh mạng của nô lệ không hơn súc vật. Sau hết, bên cạnh bác, chúng ta chứng kiến những tia sáng cuối cùng của nỗi hy vọng mong manh và tắt lịm. Chúng ta đã thấy giữa tăm tối ghê sợ nhất, bất chợt lóe lên tia sáng của những vì sao rực rỡ.Và, giờ đây là lúc bình minh ló dạng! Chúng ta cảm thấy mát rượi nhờ cơn gió nhẹ, huyền diệu từ cõi khác thổi sang; là lúc những cánh cửa của ngày vĩnh cửu hé mở.Cassy bỏ trốn là một kích thích đến cực điểm bản chất hung bạo của Legree. Và đúng như ta dự đoán, cơn giận dữ của gã trút cả lên đầu Tom, một con người vô tội, thánh thiện và không tự vệ.Lúc Legree loan báo cùng bọn nô lệ cái tin Cassy bỏ trốn, nơi ánh mắt Tom, ta thấy lóe lên một tia sáng, và hai tay bác chắp lại, hướng lên trời. Không có gì lọt qua mắt Legree. Cơn giận dữ đối với tên nô lệ này từ bao lâu nay tích tụ trong gã chợt vỡ tung như đợt sóng cuồng nộ đập vào gành đá rắn. Tom! Chính tên này đã dám chống đối mệnh lệnh gã, dám chống lại gã ngay từ phút đầu lọt vào tay gã. Legree ngồi bật lên lẩm bẩm:- Tên khốn kiếp! Nó hiện trong tay ta chứ! Bộ ta không thể làm chi nó nổi hay sao? Ta muốn biết rõ cái gì đã giúp nó dám chống lại ta! Quinbo! - Gã kêu to - Đi dẫn thằng Tom về đây, lẹ lên! Cái tên già bướng bỉnh là đầu mối của tất cả những xáo trộn tại đây... Ta phải lột tấm da già nua của nó để tìm coi đâu là bí mật!Sambo và Quinbo, rất xung khắc nhau, chỉ thấy hợp nhau ở một điều: cùng thù ghét Tom, vì Legree đã loan báo cùng chúng lúc đầu là gã mua Tom để bác điều hành trại trong những lúc gã vắng mặt. Nỗi ganh ghét ban đầu càng được nảy nở thêm lên ở những kẻ thấp kém và hèn hạ này khi chúng thấy là tên nô lệ ấy không được chủ tin cậy như dự định. Vì thế, ta hiểu được vẻ háo hức nơi Quinbo khi hắn nghe lệnh chủ ban ra.Nghe tin này, Tom cảm thấy đau nhói ở trái tim. Bác biết rõ bản tính hung bạo của tên Legree mà bác sắp phải đối mặt. Bác biết rõ gã dám làm tất cả, nhưng bác cũng biết là Chúa sẽ giúp sức bác, bác thà chết hơn là phản bội ngài chỉ vì bản chất yếu đuối và hèn hạ của con người.Bác đặt lại cái giỏ xuống đất và ngước mắt nhìn trời cao:- Lạy Chúa, con xin phó thác linh hồn con trong tay Chúa! Lạy Chúa tốt lành, chính Chúa đã chuộc lại con!Và bác trao mình, không chút kháng cự vào đôi tay thô bạo của Quinbo. Tên da đen to lớn này kêu lên thích chí trong lúc lôi xệch Tom đi:- A! Đây là lúc mày sắp được dứt nợ rồi đây! Ông chủ hận mày lắm rồi, hơn lúc nào cả! Mày sẽ bị thanh toán. Đó là cái chắc. A! Phục vụ chủ bằng cách giúp bọn da đen bỏ trốn! Tội nặng lắm... mày sẽ thấy!Không có lời nói dọa dẫm thô bỉ nào lọt vào tai Tom. Bác như đang nghe giọng nói từ trên cao vẳng xuống:- Các con đừng sợ những kẻ chỉ có thể giết hại thân xác các con và sau đó không thể làm gì hơn được nữa!Nghe những lời này, xương và gân của bác nô lệ đáng thương như cứng cáp trở lại, như thể vừa được những ngón tay của Thiên Chúa chạm vào! Tâm hồn bác như sảng khoái gấp trăm gấp nghìn lần lúc nãy. Bác hiên ngang tiến bước.Cây cối, bụi rậm, những căn lều của đám người nô lệ, tất cả những thứ này, từng chứng kiến cuộc sống lưu đày của bác, lướt ngang lờ mờ trước mắt bác, cảnh vật như lùi nhanh sau một chiếc xe chạy với tốc độ kinh hồn. Tim bác đập rộn rã... Bác như thoáng thấy từ xa nước Trời của bác... Bác cảm thấy giờ phút cuối cùng của bác đã điểm.Legree tiến về phía bác, đưa bàn tay thô bạo chụp lấy cổ áo bác, hai hàm răng nghiến chặt trong nỗi giận dữ cực điểm:- Ê này, Tom! Mày có biết là tao đã quyết định giết chết mày không?- Rất có thể, thưa ông chủ.Tom trả lời, vẻ bình thản hơn lúc nào hết.- Đúng! Tao đã quyết định giết chết mày, - Legree lặp lại bằng cách nhấn mạnh từng chữ - nếu mày không chịu tiết lộ cho tao biết về...Im lặng.- Mày có nghe tao nói không?Legree vừa nói vừa dậm mạnh chân, tiếng như tiếng gầm của con sư tử vồ hụt mồi.- Thưa ông chủ, tôi không còn gì để nói với ông chủ nữa cả.Tom tiếp lời với một giọng chậm rãi, cứng rắn và đầy thách thức.- Mày dám nói với tao như thế à, thằng chó da đen có đạo? Mày không biết gì cả hay sao?Im lặng.- Nói đi! - Legree quát to, rền vang như tiếng sấm, và đấm Tom một cú đích đáng - Mày biết gì?- Tôi biết, nhưng tôi không thể tiết lộ điều chi cả... cho dẫu có bị giết đi nữa.Legree thở hổn hển. Cơn giận bốc lên mặt gã, gã chụp lấy cánh tay Tom, tiến đến sát bên, mặt đối mặt, gã nói với bác:- Nghe kỹ đây! Bộ mày thấy có một lần tao chịu để mày yên, mày tưởng là tao không dám làm những gì tao nói sao? Nhưng lần này, tao đã dứt khoát. Tao thấy rõ rồi! Mày sẽ mãi mãi chống đối tao. Này, hoặc tao khuất phục được mày hoặc tao phải giết mày! Cái này hoặc cái kia! Tao sẽ đếm từng giọt máu chảy trên thân thể mày... và tao sẽ rút tỉa từng giọt một cho đến khi mày chết hẳn mới thôi.Tom ngước mắt nhìn chủ trả lời:- Thưa ông chủ, nếu ông lỡ bị nạn, bệnh hoạn, hấp hối mà tôi thấy có thể cứu được ông... Ơ! Tôi lúc ấy sẽ rất hãnh diện được đổ máu ra vì ông. Phải! Nếu tất cả khối máu chất chứa trong cái thân xác già nua khốn khổ này có thể cứu được linh hồn vô giá của ông, tôi sẽ rất vui lòng đổ ra cũng như Thiên Chúa đã đổ chính máu ngài ra vì tôi, để cứu rỗi tôi vậy! Ông chủ ơi! Đừng nhúng tay vào tội ác tày trời này. Ông chỉ có thể hành hạ thể xác tôi thôi! Cho dù ông chủ có quyền hạn đến đâu đi nữa, nỗi đau khổ của tôi rồi cũng sẽ qua đi! Trong khi, nếu ông không ăn năn hối lỗi, những tội ác của ông sẽ hành hạ ông mãi mãi!Những lời nói của Tom, vang lên giữa cơn giận dữ của Legree, như một khúc nhạc trỗi nhẹ làm dịu lòng kẻ phiền muộn! Những lời lẽ tràn ngập yêu thương chấm dứt, theo sau là một khoảnh khắc im lặng, Legree đứng yên, sửng sốt, bàng hoàng, song chỉ một khoảnh khắc thôi.Legree cảm thấy hơi do dự, chùn tay; nhưng sức cám dỗ của tội ác mạnh hơn thập bội và Legree, sôi sục vì giận dữ, đánh gục nạn nhân, bằng những đòn ác liệt không chút nương tay.Tuy vậy, Tom không thốt ra những lời nào khác hơn là những tiếng cầu kinh và biểu lộ niềm tin!Gã đánh Tom cho đến nỗi vốn ngu si và tàn bạo mà hai tên đày tớ thân tín của gã cũng phải động lòng. Sambo kêu lên:- Thôi đủ rồi, thưa ông chủ!- Nữa, đánh nữa, đánh đến chừng nào nó chịu nhượng bộ mới thôi. Hoặc ta sẽ làm cho nó trút ra đến giọt máu cuối cùng hoặc nó chịu thú nhận.Legree rú to. Tom mở mắt và nhìn hắn:- Thật đáng thương! Ông không thể làm gì hơn nữa.Đoạn bác ngã ra, bất tỉnh. Legree vừa nói vừa đến gần nhìn bác:- Tao chắc là nó chết rồi đó. Phải! Chết đi! Nào! Vậy là cái lỗ miệng mày sẽ câm mãi mãi. Tao thấy nhẹ nhõm như vừa thoát nợ, tao khỏe quá!Tom chưa chết hoàn toàn. Những lời kinh sốt sắng, những câu nói lạ lùng của bác gây một niềm xúc động vô biên nơi hai tên da đen đáng thương mà Legree đã dùng bọn chúng như một công cụ để tra tấn bác.Khi Legree bỏ đì, chúng nâng đầu bác dậy và cố gắng gọi cho bác tỉnh lại, thật là một đặc ân dành cho bác! Sambo nói:- Chắc chắn là chúng ta vừa phạm xong một tội ác, nhưng tao hy vọng là lỗi nặng ở ông chủ hơn là ở chúng ta!Chúng lau rửa vết thương cho bác và làm cho bác một cái giường bằng đầu gòn phế thải. Một tên trong bọn chạy về phòng, xin một ly rượu đem lại. Hắn đổ vài giọt vào miệng Tom:- Tom! Chúng tôi đã ăn ở quá độc ác đối với anh!Quinbo rền rĩ.- Tôi thật tâm tha thứ cho các anh!Tom trả lời yếu ớt.- Ồ Tom! Hãy nói sơ sơ cho chúng tôi nghe về đấng Giêsu? Đấng Giêsu đã ở cùng anh suốt đêm qua, ngài là ai vậy?Những lời nói này như làm tâm trí mê man của Tom tỉnh táo lại. Bác kể vắn tắt về đấng Giêsu. Bác nói về sự sống và cái chết của ngài, sự hiện diện của ngài ở khắp mọi nơi và quyền lực tối cao của ngài!Hai tên da đen nghẹn ngào, xúc động, nước mắt trào ra... Hai tên đàn ông hung tợn nhất ở đây. Sambo nói:- Tại sao chúng tôi không được biết ngài sớm hơn? Nhưng tôi tin. Tôi không thể không tin được. Lạy Chúa Giêsu, xin thương xót chúng con!Tom nói:- Các ban thật đáng thương: Tôi còn muốn chịu khổ hơn nữa để có thể dẫn đưa các bạn về với Chúa! Chúa ơi! Xin Chúa hãy cứu lấy hai linh hồn này.Thiên Chúa có nghe lời cầu khẩn của Tom chăng?