ì có cha con Henrique đến chơi, Eva ham vui nên đã phí sức nhiều trong những lúc phi ngựa, đùa giỡn. Khi cha con ông bác trở về thì Eva cũng bắt đầu thấm mệt, sức khỏe suy yếu thêm lên.Hai ngày tiếp, em nằm trong phòng, không bước ra khỏi cửa. Ông Clare dù đã biết con vướng phải thứ bệnh ngặt nghèo nhưng trước nay ông luôn luôn từ chối việc mời bác sĩ khám cho con. Để biết sự thật đau lòng ấy ư? Ông không thể chịu nổi điều này, vì vậy ông chần chờ cho đến tận bây giờ, không thể nào trì hoãn nữa: ông phải cho mời bác sĩ.Marie Saint Clare, người mẹ vốn không chút trách nhiệm gì đối với con gái, thậm chí bà không nhận thấy là sức khỏe con bị hăm dọa thật sự, vì... than ơi, bà đang bận chú ý đến vài chứng bệnh mới mà bà tin là mình vừa vướng phải. Người đàn bà ích kỷ đó lúc nào cũng đinh ninh mình là người khổ sở, bất hạnh nhất trên đời. Tuy nhiên bà ta lại không chịu tin rằng xung quanh bà, có thể có người đau ốm, khổ sở. Nếu nghe ai nói đến điều ấy, lập tức bà cho kẻ ấy hoặc thiếu nghị lực hoặc lười biếng. Bà nhất định là mình nghĩ đúng.Cô Ophélia đã nhiều lần nhắc nhở bà chú ý đến sức khỏe đứa trẻ, song bà ta thản nhiên nói:- Tôi có thấy nó đau ốm gì đâu mà chị lo? Nó chạy nhảy, chơi đùa luôn.- Nhưng mợ không thấy nó ho khúc khắc sao? Hơi thở nó đứt quãng...- Chứng ho ấy hở? Ăn thua gì... Tôi ho cả đời. Hồi bằng tuổi con Eva có một lần tưởng tôi kiệt sức rồi đây, con Mammy thức canh chừng tôi suốt đêm. Ôi! Cái thứ ho đó mà nghĩa lý gì?- Nhưng đêm cháu nó đổ mồ hôi...- Tôi, tôi đổ mồ hôi suốt mười năm đây chị ơi! Chị biết không: áo quần ngủ của tôi ướt đầm, Mammy phải đem phơi khăn trải giường tôi nữa kia. Thứ mồ hôi của con Eva ăn thua gì, đâu có bao nhiêu...Ophélia thôi không đả động đến việc này với người mẹ nữa. Rồi khi Eva bệnh nặng, bác sĩ xác nhận thì bà đổi giọng, rằng là mình biết rõ mọi điều, rằng mình linh cảm bất hạnh sắp đến, rằng mình là người mẹ đau khổ nhất, rằng mình đã đau yếu như vậy mà phải chứng kiến đứa con yêu độc nhất chết trước mình.Suốt đêm, bà ta hành hạ Mammy phải thức hầu mình, còn ban ngày thì không ngớt gào khóc, rên than về cái tai họa khủng khiếp này.- Marie em! Đừng vội thất vọng...Clare dỗ dành vợ, bà ta la lên:- Anh Clare, anh không có quả tim của một người mẹ. Anh không chịu hiểu em, không bao giờ anh chịu hiểu nỗi đau đớn của em.- Marie ơi! Em đừng nói thế, còn nước còn tát, bệnh nào rồi cũng có thuốc chữa chứ.- Em không hiểu sao anh có thể thản nhiên trong khi tình trạng sức khỏe đứa con yêu của ta đã đến mức này. Em đâu được như anh? Em đau đớn vô cùng, chưa bao giờ em khổ đến thế này, em đã quá sức chịu đựng.Mọi người trong nhà đều mong Marie bình tĩnh bởi ai cũng khổ sở trước cảnh này, nhưng bà ta lại làm cho náo loạn thêm, căng thẳng thêm bầu không khí xung quanh, vì tính nết khó chịu của bà ta. Bà ta làm như thể tất cả mọi người đều lãnh đạm trước nỗi khổ sở của mình, như không ai biết xúc cảm cả.Em Eva nghe được, em rất thương mẹ, âm thầm khóc vì nghĩ là mình vô tình làm mẹ đau lòng.

*

Hai tuần lễ sau đó, bỗng tình trạng sức khỏe của con bệnh thay đổi làm cho ai nấy cùng mừng rỡ: con bệnh tưởng như không chống nổi với tử thần đột nhiên lại bình phục chóng váng, bất ngờ, Eva đi lại như thường và em còn ra vườn chơi giây lát nữa. Em cười đùa vui vẻ làm ba em hết sức sung sướng, ngỡ rằng em đã thoát khỏi nguy hiểm, khoe với mọi người.Chỉ duy có hai người không vui được: bác sĩ và cô Ophélia, vì họ hiểu một cách sáng suốt điều gì sẽ đến.Và còn một người thứ ba cũng không lầm, đó là chính Eva. Em biết trước rằng em sẽ chết, nhưng em vẫn dịu dàng, bình tĩnh như thường. Em tin là em sẽ lên Thiên đàng. Phải! Và chắc chắn em sẽ bình thản đi dần cái chết hơn nếu em không nghĩ đến những người thân yêu mà em sắp phải lìa bỏ, nhất là ba em, người mà em yêu kính nhất đời.Em cũng thương yêu mẹ mặc dù cái tính ích kỷ khó chịu của bà, Eva vẫn cho là mẹ mình rất tốt, bà có lý. Em tự nhủ rằng mẹ em rất đáng yêu, dù đôi khi nó không cắt nghĩa được vì sao.Eva cũng thương đám nô lệ, vì em biết em là ánh sáng, là nguồn an ủi đối với họ.Em thật lòng muốn làm một cái gì để giúp đỡ những người nô lệ, không chỉ riêng nô lệ của cha em mà là tất cả các nô lệ khác, để bù vào nỗi thiệt thòi, bất công mà họ gánh chịu. Tuy nhiên sức khỏe em không cho phép em thực hiện được thiện chí ấy.Một hôm, trong lúc đọc Thánh kinh, em ngừng lại nói với bác nô lệ:- Bác Tom ơi, cháu biết rồi, cháu biết tại sao Chúa Jésus chịu chết vì chúng ta...- Tại sao, Eva nói nghe coi!- Tại vì... tại vì chính cháu đây, cháu cũng muốn vậy.- Eva! Em giải thích rõ coi, tôi không hiểu ý em.- Cháu không thể giải thích rõ ràng, nhưng bác Tom ơi, bác còn nhớ chứ: khi mình đi dưới tàu đó... Kẻ thì mất chồng, người thì mất mẹ, có nhiều bà mẹ khóc vì bị bắt mất con. Cháu thấy họ khốn khổ quá. Bác Tom ơi! Cháu không bao giờ quên những cảnh đó. Cháu cảm thấy sung sướng mà chết, nếu cái chết của cháu có thể chấm dứt được tình trạng đau lòng cháu đã chứng kiến ngày nào. Phải! Cháu nói thật đó, bác Tom! Cháu thật lòng muốn chết vì họ!Eva nói, giọng em nhiệt thành, cảm động, bàn tay nhỏ nhắn xanh xao đặt trong bàn tay to lớn của bác Tom.Tom nhìn em bằng đôi mắt yêu kính. Nghe cha gọi, cô bé đứng lên vào nhà, Tom ngồi lặng nhìn theo em và đưa tay lên lau mắt.Một chốc sau, ông Clare nói với vú Mammy:- Tôi nghĩ rằng ta cố giữ con bé lại trần thế một cách vô ích thôi. Thiên Chúa đã khắc dấu của Ngài lên trán nó.Mammy đưa hai tay lên trời:- Thưa ông, quả vậy, tôi cũng nói như ông mãi. Em không giống các em bé bình thường khác. Trong mắt em có một cái gì thật huyền diệu. Tôi vẫn hay thưa bà như thế. Bây giờ chắc ngày đó đã sắp đến... ai cũng nhận thấy điều này. Tội nghiệp con chiên bé nhỏ của Chúa!Eva lại cạnh cha ở hành lang, mặt trời lặn chiếu xuyên phía sau em, làm cho suối tóc vàng óng bồng bềnh, má em ửng hồng và cơn sốt âm ỉ trong người em làm cho ánh mắt em rực sáng khác thường:- Con yêu quý của ba! Mấy hôm nay con có vẻ khá lắm. Có phải con khỏe nhiều không?- Thưa ba! - Eva nói với cha quả quyết - Con có vài điều cần thưa với ba đã lâu rồi. Con muốn thưa ngay bây giờ, trước khi con kiệt sức.Saint Clare cảm thấy run sợ hồi hộp trước những lời này. Eva ngồi lên đầu gối cha, tựa cái đầu nhỏ nhắn vào ngực ông, tiếp:- Ba ơi, ba lo lắng cho con nhiều quá, nhưng vô ích đã đến lúc con sắp phải xa ba... Con sẽ đi và không bao giờ trở về nữa, ba ơi!Em ngừng lại thở dài. Người cha cố gắng nói với con bằng giọng hết sức vui vẻ, nhưng sự xúc động làm ông run run:- Xem kìa! Con yêu quý của ba! Sao con lại nghĩ quẫn thế? Sao con tỏ ra nản lòng? Phải chiến đấu chứ! Đừng để những tư tưởng đen tối ám ảnh chứ. Này Eva, ba mua cho con một pho tượng nhỏ...Em nhẹ nhàng gạt pho tượng ra một bên:- Ba ơi! Ba lầm rồi: con không khỏe được đâu. Con sắp xa ba thật rồi. Con không tiếc gì đâu, con chỉ thương ba thôi, phải! Con chỉ buồn vì phải xa ba và những người thân yêu. Nhưng con sẽ đi xa, thật xa...- Con ơi! Sao con nghĩ kỳ vậy? Con xem, ai cũng thương yêu con, con được chiều chuộng, sung sướng, con có thiếu thốn gì đâu?- Vì những người con thương yêu, con bằng lòng ở lại. Ba ơi, ba không hiểu: có nhiều điều làm con buồn lòng lắm, nên con không thiết sống mà con lại cũng không muốn xa ba. Vì vậy mà con rất khổ tâm.- Eva, con nói gì vậy? Ai đã làm cho con phải khổ tâm?- Chúa ơi! Những điều đó đầy dẫy và xảy ra mỗi ngày. Con buồn vì thương xót đám nô lệ. Họ thật tốt, họ dễ mến. Con mong muốn họ được tự do.- Eva, con nhìn xem: họ vẫn được sung sướng trong nhà ta mà, ba có xử tệ với họ đâu?- Thưa ba, đúng vậy. Nhưng nếu sau này xảy ra chuyện gì cho ba thì họ sẽ ra sao? Rất ít người có lòng tốt giống ba, như bác Alfred đó, như mẹ con nữa. Bộ không có cách nào để trả cho nô lệ tự do sao?- Khó mà thi hành được lắm, con ơi! Cả thế giới đều lên án chế độ nô lệ. Cả ba nữa, ba cũng chống lại điều này, ba thật lòng mong muốn không còn một người nô lệ nào trên quả đất, nhưng làm thế nào để thực hiện được, điều đó không phải là việc dễ.- Ba ơi, ba rất tốt, rất đáng yêu, ba lại biết cách nói làm cho người ta xúc động. Ba có thể bỏ chút thì giờ khuyến khích mọi người làm điều đó hay không? Khi con chết rồi, xin ba hãy vì tình thương con mà làm điều tốt. Con rất muốn, làm điều này, thưa ba!- Chết? Khi con chết? Sao con có thể nói với ba câu này, hở con? Con có biết rằng con là tất cả cái gì quý báu của ba trên đời?- Ba này, vú Mammy cũng thương yêu con vú, vú thường khóc mỗi lần nhắc đến con vú. Bác Tom cũng rất yêu thương con bác mà bác phải xa cách chúng. Ba ơi! Thật là khủng khiếp khi phải chứng kiến những việc như thế mỗi ngày.Giọng người cha trìu mến:- Eva con! Đừng buồn nữa, đừng nói đến chết chóc nữa. Ba hứa với con rằng ba sẽ làm tất cả những gì con muốn.- Ba yêu dấu! Ba hứa với con đi! Hứa rằng bác Tom sẽ sớm được tự do...Em ngập ngừng không chịu nói hết câu. Sau đó một lát, em mới tiếp:- Sớm... trước khi ra đi.- Được! Ba hứa với con, ba sẽ làm những gì con muốn.- Ba ơi! Con ao ước có ba cùng đi với con.Eva nói, áp má vào má ba, đôi má đang hâm hấp nóng.- Đi đâu, hở con?- Đi đến cõi Thiên đàng, ở đó là nơi yên ổn, đầy tình thương yêu và hòa bình. Ba không muốn đi với con ư?Giọng em ngây thơ, tin tưởng. Ông Clare ôm chặt con vào lòng không trả lời. Eva nhắc lại:- Ba sẽ đi với con chứ, thưa ba?- Rồi ba sẽ đi với con. Ba không quên con đâu.Trời tối dần, bóng tối phủ vây cha con họ, nhưng ông Clare vẫn ngồi yên ôm chặt lấy đứa con yêu. Ông không còn nhìn thấy đôi mắt sâu thẳm của em nữa, nhưng tiếng nói em vẫn vọng vào tai ông, tưởng như giọng nói của Thiên thần. Rồi ông như nhìn thấy ngày phán xét cuối cùng, rồi ông nhìn thấy cả quá khứ mình đang tuần tự diễn ra trước mắt. Ông như nghe mẹ ông cầu nguyện, hồi tưởng lại những nguyện vọng lúc thiếu thời...Ông bế con vào nhà, cho phép người hầu phòng đi nghỉ và vẫn ôm con trong tay cho đến khi nó ngủ thật say.