ào buổi sáng sau bữa đi săn, Peter cảm thấy yêu cầu thôi thúc muốn đi ra ngoài trời, bất kỳ nơi nào có thể mở máy thu nghe tiếng nói của July để biết được tất cả, tất cả những gì đang xảy ra. Nhưng anh nghĩ rằng mình phải thông minh đấu trí mới được. Mãi quá nửa đêm họ mới về tới lâu đài vì sau cuộc săn là một bữa tiệc lớn. Phòng ăn của lâu đài săn hoàng gia được bày biẹn cho 1000 thực khách. Các mốn thịt chim rừng, thịt thú rừng, vô số loại rượu và trái cây thơm ngon được dọn ra. Bữa tiệc diễn ra rất vui vẻ. Những người đi săn trẻ tuổi ca hát vui nhộn, sau đó quay thành vòng tròn và nhảy một điệu nhảy tập thế. Peter đã ghép mình cùng ăn, cùng uống, cùng hát, cùng nhảy với mọi người. Nhưng anh vẫn tỉnh táo nên sốt ruột đến chết đi được. Còn kế hoạch cho ngày sau là cuộc viếng thăm ngồi nhà của Trung Tâm hoạch định kinh tế. Anh luôn luôn gặp Thái Tử theo một chương trình đã thỏa thuận từ trước. Anh không biết cách gọi điện cho Thái Tử thế nào. Và Thái Tử cũng chưa bao giờ gọi điện khi anh ở trong phòng. Ở đây chắc không có máy điện thoại? Ở trái đất mọi người đều có máy riêng của mình và có thể gọi bất kỳ người nào, bất kỳ giờ nào và bất kỳ ở đâu. Hoặc giả là ở đây cũng có nhưng họ muốn ngăn chân không để anh dùng. Khi anh có một mong muốn nào, ảnh chỉ nói lên điều này bằng tiếng nói Trái Đất và các Rôbốt vô hình sẽ phục vụ anh với mức độ chính xác đáng sợ mà không nói một lời. Còn cuộc viếng thăm hôm nay anh sẽ đi một mình. Peter ấn vào chiếc nút màu bạc trên bàn làm việc. Lập tức các cửa mở ra. Các thảm lăn và bực thang máy đưa anh tới công ra. Ở đó có một chiếc xe hơi nhỏ rất đẹp màu ngà voi đứng chờ sẵn. - Tới Trung Tâm hoạch định kinh tế - Peter ra lệnh. Cửa chiếc xe đóng lại. Nó tự chuyển bánh và mang Peter trên một con đường khác và theo hướng khác. Nhờ cuốn lịch bỏ túi Peter có thể tìm phương hướng trong và chung quanh thành phố Oxy một cách khá dễ dàng. Anh cũng đã kiểm tra lại rằng, quảng trường anh đã chú ý chính cũng là nơi chiếc máy bay chở anh đã hạ cánh. Anh cũng biết rằng Trung Tâm hoạch định kinh tế hoặc với tên khác là Trung Tâm kiểm soát kinh tế nằm trong khu vực phía Nam tương đối xa trung tâm thủ đo. Peter đã chăm chỉ nghiên cứu tất cả những tư liệu rơi vào tay anh kể cả bản đồ và sổ tay thống kê. Anh có cảm giác là anh chỉ có thể thắng được kẻ thù mạnh mẽ và xảo quyệt nếu anh nhìn thấu qua được nó, nếu anh tìm được trong cái lưới đang bóp nghẹt anh có một lỗ hổng, nơi mà sự kiểm soát hết sức chặt chẽ đó có kẽ hở. Đôi khi anh có cảm giác là chân tay của anh nặng như chì và đầu óc của anh đần độn. Nhưng chỉ cầ nghĩ tới July và tình trạng tuyệt vọng của nàng, anh lại tự tái tạo được sức lực mới. Lần này cũng vậy, anh đã ngồi vào chiếc xe hơi với niềm hy vọng rằng sẽ tìm thấy được một giải pháp cho có cứu thoát sinh mạng của hai người. Hay có lẽ, ngay trên chiếc xe này, bảng máy móc dụng cụ có thể giúp anh chốn. Không, anh không được để mình roi vào tình trạng không cứu vãn nổi. Mới đây anh đã chẳng cùng với ON thực hiện được điều chưa ai có thể làm nổi là đi bộ từ Thành phố những người mang vòi đến Thành phố những người có trí nhớ là gì. Nhưng bây giờ ON ở đâu? ORO ở đâu? Các bạn anh ở đâu và còn trang bị của anh, nhất là chiếc máy sản xuất Oxy ở đâu? Thứ duy nhất anh con giữ được trên ngón tay là chiếc máy thu phát tinh vi mà anh chưa dám sử dụng. Chiếc xe hơi chạy theo con đường ngoằn ngoèo lên dốc. Hai bên đường, núi, ao, hồ, nhà, lâu đài thoắt ẩn, thoắt hiện. Bầu trời trong xanh. Tốc độ xe ngày càng tăng. Nhưng trên xe không có đồng hồ đo tốc độ. Nhìn phong cảnh lướt qua hai bên đường, Peter biết rằng tốc độ đã tăng gấp mười lần. Bất ngời chiếc xe rời khỏi mặt đất. Peter cảm thấy cacs bánh xe gấp lại. Nó biến thành một chiếc máy bay phản lực lao về phía trước. Chẳng mấy lúc, anh ngồi trên độ cao hai ngàn mết ngắm phong cảnh phía dưới. Khi chiếc xe bắt đầu bay lên, anh hơi ngạc nhiên tuy rằng anh biết ở Trái Đất có những kiểu xe chạy theo ba, bốn, năm, sáu phương thức khác nhau nhưng trên hành tinh nầy, tất cả đều xảy ra thật bất ngờ, không có sự báo trước hoặc giải thích. Có lẽ anh đã bay được một giờ với tốc độ cao. Rồi chiếc xe lại chạm đất. Chỉ vài phút sau anh đã ở trước một công trình xây dựng lớn. Ngôi nhà chính kiểu rất đơn giản, với những bức tường phẳng và không có cửa sổ. Có một chiếc tháp hình trụ, trên đó có gắn hàng ngàn thanh kim loại giống như ăngten truyền hình và một gương rađa khổng lồ đương quay. Peter xuống xe. Cánh cửa lối vào chính mở ra. Một người mặc bộ đồ xanh bước ra lịch sự đón anh: - Tôi là giám đốc của Trung tâm và cũng là nhân viên duy nhất. Tôi sẽ rất vui mừng nếu ngài cảm thấy thoải mái ở đây... Xin ngài vui lòng cho biết ngài muốn tìm hiểu điều gì. Peter cay đắng nghĩ thầm: "Làm cách nào tôi có thể trở lại Trái đất". Nhưng anh lại nói: - Tất cả những điều mà ngài có thể giới thiệu cho tôi... Tôi quan tâm đến tất cả và tôi rất cám ơn ngài về mọi điều... Phòng điều khiển chiếm toàn bộ phần giữa của Trung Tâm hoạch định kinh tế. Kích thước phòng cực lớn vớn hàng ngàn bảng dụng cụ xếp chung quanh tường. Trên các màn hình luôn luôn có những vệt màu xanh lục lướt qua. Chỉ có những tiếng rì rào, vo vo, tích tắc nhỏ nhỏ. - Trước mặt ngài là bộ não của hành tinh Oxy. Tất cả những điều xảy ra trên hành tinh của chúng tôi đề được điều khiển từ đây. Có những quy trình làm việc mà chúng tôi đã đưa vào chương trình cách đây 200 đến 600 năm và chúng tôi chỉ đổi những quy trình này khi ít nhất mười trong mười hai trạm kiểm soát trung gian của chúng tôi xác nhận điều đó là cần thiết. Trái lại có những quy trình mà khi cần thiết trong một phần ngàn giây chúng tôi có thể thay đổi hàng ngàn phương pháp khác nhau kể từ cải tiến nhỏ nhất cho tới phát minh sáng chế rộng lớn nhất. - Xin ngài cho biết, làm thế nào ngài trở thành Giám đốc của Trung Tâm hoạch định kinh tế? - Ngài Mac Gulliver, chắc ngài cũng biết rằng ở hành tinh này có một trăm gia đình hay một trăm họ và mỗi họ có một trăm người đang sống. Trong một trăm người đó có một người được đào tạo để trở thành giám đốc Trung Tâm hoạch định kinh tế. Vậy là chúng tôi có 100 giám đốc, cứ mười giờ thay ca nhau một lần. Trường hợp cần thiết, Hội đồng giám đốc cả 100 người có thể họp lại và quyết định những việc quan trọng. Nhưng rất may là bộ máy kinh tế của chúng tôi được xây dựng theo những nguyên lý của Thiện Vương I hoàn thiện đến nỗi trong 1207 năm vừa qua chỉ phải triệu tập Hội đồng giám đốc có bốn trăm lần mà thôi. Thực tế những lần đó cũng chỉ quyết định những biện pháp phòng ngừa chứ thực sự không cần thiết áp dụng mà chỉ do sự quá cẩn thận. - Ở Trái Đất chúng tôi cũng có khá nhiều máy móc nhưng tôi cho rằng không thể nào bằng Trung Tâm hoạch định kinh tế của các ngài. Viên Giám đốc kiêu hãnh mỉm cười nói tiếp: - Tôi cho rằng trong hệ thống Ngân hà cũng có một sự phát triên như chúng tôi. Trong phạm vi có thể, chúng tôi hết sức chăm chú theo dõi những thânhf tựu của các hành tinh khác rút ra bài học ứng dụng nó. Còn bây giờ tôi muốn mời ngài lên tháp quan sát. Một chiếc thang máy trong nháy mắt êm ái đưa họ vào trong một chiếc phòng hình tròn. Chỉ cần ấn vào một cái nút thì các bức tường chung quanh biến mất. Thay vào đó là những lưới vách trong suốt như thủy tinh. - Tôi xin phép giả thiết rằng ngài đã được biết bản đồ của hành tinh Oxy. Bây giờ chúng ta sẽ quan sát lại tất cả theo kiểu chim bay. Peter nhìn xuống phía dưới, anh thấy các đỉnh núi và các lâu đài của thành phố Oxy và xa hơn nữa một bức tường lũy màu da cam. - Tôi sẽ tiếp tục chỉnh máy - Viên giám đốc ấn tiếp một chiếc nút. Các tấm kính mờ đi trong giây lát rồi tiếp theo đó có ánh màu tím. Phong cảnh phía dưới hiện ra một cách đầy đủ như ta mở nắp một chiếc hộp hoặc lật mái một chiếc nhà mười tâng ra để có thể trông rõ từ tầng mái cho tới tầng hầm. Hình trên cũng là thành phố Oxy. - Chỗ này ngài biết rồi, chúng ta không cần xem kỹ. Chúng ta xem tới hjình sau. Thành phố Oxy biến mất, Peter thấy một hệ thống đường ống bạc cực kỳ phức tạp. - Hệ này nằm dưới độ cao của thành phố Oxy một trăm thước. Ngài chờ một chút, tôi sẽ cho xem gần hơn. Peter bây giờ mới được thấy rõ ràng và hiểu đó là một mạng lưới hết sức rối rắm gồm dây cáp, đường ống và dây dẫn, gồm các kênh và hệ thống bơm. Tại nhiều vị trí có đặt các máy móc và tất cả đều đang làm việc, cái thì quay tròn, cái gì giao động trượt, đòn bẩy, bânhs răng, thanh truyền... Cả một nhà máy không lồ nằm dưới đất với vô số bảng điều khiển và những đường băng vận chuyển... Tất cả đều hoạt động nhịp nhàng mà không cần người điều khiển. Cuốn phim sống đã đưa anh theo đường vận chuyển của các băng tải. Chúng vận chuyển các công nghệ phẩm với số lượng thật lớn đến những kho thật rộng. Peter thấy đủ mọi mặt hàng: thực phẩm, thảm màu rực rỡ, bóng quần vợt và ghế nệm, xe hơi và súng săn. Sau đó anh lại thấy những bảng điều khiển rất lớn khác với những máy luôn kêu vo vo gợi cho ta nhớ tới máy Telex và những bản tín hiệu tròn với kim loại màu lục lân tinh. - Đây là những trung tâm dịch vụ tự động - Viên giám đốc giới thiệu - Nguồn năng lượng của hành tinh chúng tôi gần như không thể cạn được. Để làm công việc bảo trì bảo dưỡng kỹ thuật cho các xí nghiệm, chúng tôi cso trên hai trăm ngàn máy tính điện tử và có một triệu chuyên gia đã lập trình cho chúng. Nhưng cs lẽ ngài sẽ thấy rõ hơn một chút khi tôi để ngài xem cách sản xuất của chúng tôi ở phần thô sơ nhất. Viên giám đốc ấn vào một nút khác, các tấm kiếng đỏ rực lên và chuyền dần sagn màu xám. - Bây giờ chúng ta đụng phải Bức màn I-ON. Bức màu này giới hạn khu vực có Oxy. Tôi sẽ nói thêm về điều này sau. Bây giờ xin mời ngài nhìn xem. Trước mặt Peter hiện ra một hình ảnh rất quen thuộc: Một quảng trường trong Thành phố những người mang vòi. Những sinh vật mệt mỏi lê bước. Những phòng máy. Những cỗ máy. Công việc lao động đơn điệu. Gạt cánh tay đòn qua phải, qua trái... - Phương pháp làm việc rất đơn giản. Chúng tôi có thể truyền động cho những máy này bằng những máy tự động khác. Nhưng điều đó không hợp lý vì ở hành tinh Oxy cso tâm lý sinh vật phục vụ và chúng tôi cũng muốn có công việc cho họ làm. Để trả công lao động của họ, máy móc của chúng tôi cung cấp đồi dào các nhu cầu vật chất và tinh thần cho các sinh vật cấp thấp này. Lượng Oxy phân phối cho họ hoàn toàn đủ dùng cho cuộc sống. Tất nhiên với nền kỹ thuật cao siêu của chúng tôi. Chúng tôi có thể sản xuất Oxy không giới hạn nhé, làm sạch sẽ môi sinh, làm cho đất đen trở lên phì nhiêu và làm sạch cả đại dương. Nhưng để làm gì? Vị vua đầu tiên Thiệu Vương I đã thiết lập ra cơ chế phân phối Oxy hiện nay. Hạn chế Oxy đảm bảo được sự yên tĩnh hoàn toàn của quần chúng. Mọi người đểu ở chỗ mình. Và họ còn cần phải đi đâu nữa. Vậy sẽ không có sự ghen tỵ tranh chấp, không có nổi loạn, không có tư duy. Không có người đi du lịch vì khi di chuyển người ta cần phải có Oxy. Vậy chỉ bằng một cai dập, chúng tôi đã loại trừ hoàn toàn được mối hiểm họa lớn nhất của nền văn mình của chúng ta là sự phẫn nộ của dân chúng. Việc phân phối Oxy đã triệt để chấm dứt sự phát triển thiếu suy nghĩ đáng lo ngại của tầng lớp dưới... Tâm lý sinh vật này chỏ có mỗi một việc là vận hành các máy móc của chúng tôi. Và dân số chỉ tăng theo những tính toán nghiêm ngặt. Đồng thời chúng tôi đã thực hiện được một nền văn hóa, văn học, triết học hòa bình và bình đẳng xã hội cao đến mức trong vũ trụ không có nơi nào sánh kịp. Peter hỏi tiếp với giọng khàn khàn: - Ngài đã có lần nào đi đến chỗ các sinh vật đó chưa? - Không! Điều này không cần thiết và cũng không thể thực hiện được - Viên giám đốc bình thản nói - Giao thiệp giữa các lục địa gián đoạn muôn thuở. Từ dưới kia không một kẻ nào lên đây. Trong chúng tôi thì ngài có thể tin được điều này: chẳng ai xuống tới đó làm gì. Hơn nữa tôi có thể giải thích cho ngài rõ nhiệm vụ của bức màn I-ON. Bức màn này gồm có những tia I-ON khí luôn luôn chuyển động mạnh. Nó ngăn không cho lớp không ký giàu Oxy của thành phố Oxy trộn lẫn với các lớp khí của các lục địa khác. Bầu khí quển I-ON này là một lớp khí giàu OZON khoảng một ngàn mét. Tất cả các chất mà nền công nghiệp rộng lớn của chúng tôi thải ra đều tập trung trong đại dương đen và trong lớp không khí tầng thấp. Lớp dưới của bức màn I-ON dày năm trăm mét khóa chặt lớp vỏ không khí ô nhiễm tới mức trong các Thành phố phục vụ không có tốc độ gió. Đồng thời nó cho phép chúng tôi cấp nhiều ánh sáng và một hỗn hợp không khí khá hơn cho những Thành phố trí nhớ. Nhưng tôi cho rằng những vấn đề vật lý, hóa học này chắc ông không quan tâm đến. - Có chứ, thưa ngài. Tôi cũng rất muốn biết điều gì xảy ra nếu không khí và biển của Thành phố phục vụ ngày càng bị ô nhiễm? Giới hạn ở mức nào? - Tất nhiên chúng tôi luôn luôn hăm chú theo dõi thành phần lớp vỏ khí của hành tinh Oxy. Tình hình hoàn toàn không đáng lo ngại. Dù lớp khí quyển của lục địa lớn có tăng hàm lượng oxy carbon đến mức độ nào thì những người dân của thành phố Oxy không bị ảnh hưởng. Dưới kia, người dân của Thành phố phục vụ được bảo vệ bằng những dụng cụ hô hấp. Hơn nữa việc làm sạch môi sinh là việc dễ dàng với chúng tôi. - Nếu như mức ô nhiễm vượt quá tầm tay các ngài thì sao? - Trước tiên là như vây - Giám đốc nhún vai - Sự ô nhiễm ngày càng nặng thì kỹ thật ngày càng cao. Kỹ thuật của chúng tôi có thể làm được gì? Tôi sẽ dẫn cho ngài xem một trò chơi như Ngày Đại Lễ Mùa Xuân ngay bây giờ. Peter nghĩ thầm: Trò chơi á? Số phận của tám tỷ sinh vật, tín ngưỡng của họ, những sự phấn đấu và ước vọng của họ. Thế mà ở đây chúng coi như một trò chơi. - Tiếp đó tôi sẽ mời ngài xem những Thành phố của những người có trí nhớ... Bây giờ xin pháp được mời ngài dùng một bữa điểm tâm nhẹ. Chúng ta ngồi vào bàn và vẫn có thể theo dõi được các hình ảnh... Giữa đài quan sát có một chiếc bàn tròn nhỏ với những ghế tựa rất êm. Viên giám đóc ấn vào một chiếc nút khác. Lập tức có hai khay đựng thịt với trứng, trái cây và nước giải khát hiện ra. - Vào dịp Đại Lễ Mùa Xuân, chúng tôi kéo chiếc màn I-ON qua một bên, đấy là nói về hình ảnh có thể. Nhờ các hệ mương và ống dẫn chúng tôi đưa qua không khí và Oxy trộn các chất kích thích tương ứng vào những điểm cố định ở các Thành phố phục vu. Họ sẽ thấy đó là một cái hang, họ học điều đó trong sách vở tuy rằng những luồng gió này thổi theo những thung lũng tự nhiên: Luồng gió chỉ có thể thổi xuống. Tất nhiên chúng tôi ngăn không cho không khí ô nhiễm bay ngược lên trên lẫn với bầu không khí của chúng tôi. Mục đích quan trọng của ngày Đại Lễ Mùa Xuân là phân loại và lựa chọn Những người mang vòi. Ông hãy thử tưởng tượng, nếu chúng tôi mang kiểm tra và làm thẻ đục lỗ cho từng người thì sẽ cần tới một bộ máy hành chính khổng lồ như thế nào. Ông nên nhớ rằng, hầu hết họ là những sinh vật hiền lành cầu an, không có khả năng tự mình xét và suy nghĩ. Các giác quan của họ đã bị cùn đi vì vậy khi ngày Đại Lễ Mùa Xuân gần tới chúng tôi cần thay truyền hình xám bằng truyền hình màu, bày trí sinh động hơn, làm thức tỉnh những cảm xúc và tình cảm nhất định nơi họ. Nếu không thì ngoài việc thở Oxy và ăn uống, họ không có mong muốn gì khác. Việc giao cấu của họ cũng chỉ được giới hank trong một vời giờ như ở các giống vật. Ví dụ, nếu như ông rơi vào giữa một Thành phố phục vụ, ông có thể đi lại hàng năm giữa các sinh vật đó mà không ai quan tâm tới ông. Chúng tôi thực hiện tất cả điều này nhờ một chất thuốc ru ngủ rất tốt. Đó là những giọt nước màu xanh (Lục Thủy) nhứ thuốc đó ru ngủ tất cả mọi hoạt động của sinh vật trừ mấy phản xạ nhất định là thở Oxy, ăn uống và lao động, có quan hệ chặt chẽ với nhau. Nhờ đó mà các sinh vật lao động chính xác, cẩn thận, chăm chỉ và tích cực. Đương nhiên, theo việc hoạch định kế hoạch, có thể yêu cầu phân xưởng này hoặc phân xưởng khác tăng hay giảm sản xuất. Chỉ trong một phần ngàn giây các máy tính điện tử của chúng tôi sẽ thay đổi chương trình và chỉ tiêu của các dây chuyền công nghệ. Khi đó sẽ có một vài máy được cho ngăn lại và những sinh vật phải tự tìm một chỗ làm việc khác. Khi muốn tăng sản lượng một xưởng, chúng tôi giảm lượng Oxy trả công và như vậy buộc Những người mang vòi phải làm việc nhiều hơn ở xưởng đó. Việc tiêu thụ thực phẩm cũng được điều tiết theo đó. Chúng tôi sản xuất ra những loại thức ăn yêu cầu của nhiều hay ít Oxy và trộn các món ăn với liều lượng Lục Thủy khác nhau nhau... Nhưng hình như tôi đã hơi xa rời chủ đề chính. Tóm lại, chúng tôi yêu cầu các sinh vật lao động và điều tiết sự phát triển của họ để đảm bảo nguồn cung cấp cho những Thành phố của những người có trí nhớ. Đặc tính đáng lưu ý của những thứ Lục Thủy này là nó không ảnh hưởng đến các đặc tính về tinh thần và cơ thể của con cái, không tác dụng đến hoocmon giới tính và các tế bảo sinh học. Nó không tiêu diệt các chức năng đó mà chỉ ru ngủ chúng một thời gian. Nhờ đó mà Những người phục vụ sinh ra được con cái khỏe mạnh. Từ những đứa trẻ đó, chúng tôi dễ dàng tuyển lựa ra được vài triệu các nhà vật lý, toán học, sinh học, kiếm trúc sư và các chuyên gia tương lai khác theo chương trình để quy hoạch. Nhưng tôi không biết ngài xem nhiều thế có mệt không? - Không! Thưa ngài không - Peter đáp. - Tuy vậy ông ông chưa xem đến phầm hấp dẫn hơn. Tôi muốn giới thiệu với ngài Thành phố của những người có trí nhớ. Phải nhớ rằng cho tới triệu đại Thiện Vương VIII chúng tôi chưa hoàn toàn nắm chắc được việc điều khiển lao động trí óc cấp cao. Nhũng người làm công việc này sử dụng quá nhiều Oxy và chỉ dùng có một phần năng lượng của họ để giải quyết phần việc được giao. Không có Oxy, tôi muốn nói rằng nếu không có dồi dào Oxy thì không thể duy trì được hoạt độngt hần kinh cao cấp. Chúng tôi đã cung cấp dồi dào Oxy cho trí nhớ, có thể nói là đã quá nuông chiều họ. Đáp lại điều đó chúng tôi chỉ yêu cầu họ không lo lắng gì khác, không suy nghĩ gì khác ngoài các chủ đề mà họ phải giải đáp. Đáng tiếc là việc đó không đạt được. Ngay cả khi đa số các nhà khoa bác học và kiên kỹ sư biết điều yên phận làm nhiệm vụ thông thường đó thì học cũng dùng quá nhiều năng lượng cho công việc riêng của mình. Như vậy là lãng phí Oxy. Theo các não đồ đã thu thập được ở các khoảng thời gian khong đều nhau thì phọ phải liên tục đấu trinh chống những ý nghĩ tản mạn phân tán và những ý nghĩ khác. Việc khiểm tra thường xuyên tốn kém và khó khăn. Các kết quả cho thấy rằng bộ não của đa số các nhà bác học do bị kích thích bởi chất Oxy quý giá có những ý nghĩ thừa mà lại có hại và nguy hiểm cho trật tự của hành tinh Oxy. Vị ngày của đáng Thiện Vương VIII tôi vừa nhắc tới, vì hộ đó việc chữa bịnh không chỉ riêng là của máy móc mà còn do một người lịch sự mà đấng Thiện Vương VIII đã đặt tên cho ông ta là Sáng Tạo vì đã tìm ra phương pháp giải quyết tốt nhất: Khi cung cấp đày đủ Oxy, bộ não cũng không thể sagns tạo với toàn năng của nó được. Chúng tôi xác định được phần giá trị nhất của não theo kết quả kiểm tra rất kỹ lưỡng của các máy móc cung cấp. Chúng tôi chỉ kích thích phần đó. Còn việc cung cấp Oxy cho các khu vực khác được hạn chế tới mức tối thiểu. Vậy hoạt động của các bộ phận được cung cấp dồi dào Oxy sẽ mạnh hơn hẳn các kết quả nghiên cứu lập luận, sáng tạo hết sức giá trị. Những tiến bộ kỹ thuật ghê gớm của khoa kinh tế chúng tôi từ đời Thiện Vương III đã hùng hồn chứng minh điều đó. Còn các phần khác của não, các phần bị ức chế tiếp tục sống nhưng không sản sinh ra ý nghĩ. Chúng chỉ tồn tại mà không quấy rối những suy nghĩ nghề nghiệp hướng vào một mục đích duy nhất. Như vậy các sinh vật giống nhau, họ không lo buồn, không có ý nghĩ quấy rối. Chúng tôi lo cho họ những sinh hoạt giải trí thích thú và họ cảm ơn chúng tôi bằng năng suất cực đại của các việc mà chúng tôi giao cho. Nếu ngài cho phép, tôi sẽ dẫn ngài sang phòng kiểm tra thứ hai, ở đó ngài sẽ thấy rõ việc này. Đương nhiên việc kiểm tra các nhà bác học chặt chẽ hơn những người ở thành phố phục vụ. Những người được lực chọn lên Thành phố có trí nhớ khi qua can thiệp não được nhận một tấm phiếu đục lỗ. Tấm thẻ cá nhân này sẽ đi theo máy vào máy kiểm tra. Các cửa đóng mở tự động. Họ có thể vào khách sản, lấy hàng hoa stừ tấm thẻ đó. Đáp ứng lại tín hiệu của máy tự động họ phải xuất trình nó để kiểm tra não. - Điều này tôi chưa hiểu được - Peter cố tình nói. Viên giám đốc tiếp tục giải thích. - Bộ não của con người là một bộ máy xử lý không hoàn chỉnh. Dù có can thiệp cẩn thận hết sức cũng không hoàn toàn đầy đủ và không có giá trị mãi mãi. Chuyện đã xảy ra là bộ não của một nhà bác học không làm việc theo hướng đã được xác định. Anh ta lo tới những việc không có ích, trong chừng mực nào đó còn quấy rối nữa. Như vậy chẳng những anh ta sử dụng nhiều năng lượng hơn và mang lại năng suất thấp hơn mà còn có thể gây ra tác hại nếu không muốn nói là nguy hiểm cho cả bộ máy lớn đang vận hành hoàn chỉnh. Các máy tính tự động của chúng tôi phản ứng nhạy bén đối với những sự sai lệch nhỏ nhất. Trong trường hợp này chúng báo động cho Trung Tâm kiểm tra của Thành phố trí nhớ và nhà bác học có liên quan lập tức phải trình diện để kiểm nghiệm não đồi. Peter hỏi: - Và cái gì xảy ra nếu anh ta không trình diện? - Tấm thẻ đục lỗ của nó sẽ không dùng được nữa. Họ không lãnh được Oxy, không lấy được thức ăn, ngay cả cửa nhà mình cũng không mở được. Peter nghĩ thầm: Đó chính là những người trốn tránh trong hang động. - Có lẽ bây giờ ta nên xem xét một Thành phố của những người có trí nhớ - Viên giám đốc vừa nói vừa ấn một vài nút trên bảng điều khiển. Bức tường ngoài trong vắt rung rung chuyển sang màu tím nhạt. Bây giờ họ thấy một thành phố dưới chân họ như đang ngồi trong buồng lái phi cơ nhìn xuống đất. Phong cảnh rất đẹp. Những ngôi nhà nhiều kiểu và những đường phố hướng tâm. - Cây và hoa là nhân tạo đấy - Viên giám đốc nói và tiếp tục ấn nút - Ta xuống gần hơn. Tôi không biết ngài đã biết điều này chưa. Mỗi người được chọn có một ký hiệu trên phiếu đục lỗ. Ký hiệu đó đồng thời là mã hiệu về ngành chuyên môn của họ. Như vậy, ví dụ khoa học đều mang ký hiệu FE, các nhà hóa học AK, các nhà toán học ON và các nhà phẫu thuật ORO. Trong các nhóm lớn đó lại chia thành tiểu nhóm FE1, FE2 và FE3 và mỗi người lại có một ký hiệu cá nhân ví dụ FE1-81... Nhưng có lẽ xin mời ngài xem xét cụ thể một chỗ làm việc. Vừa nói viên giám đốc vừa chỉ vào một dãy nút bấm có các chữ cái và các con số trên một tấm bảng điều khiển được đưa tới tầm tay của Peter. - Xin mời ông tùy ý ấn vào chữ và con số nào đó. Peter đọc được FE, AK, OS, SOM... đây rồi. Anh do theo nhóm ORO và như một sự tình cờ anh ấn nút ORO 91 và căng thẳng nhìn vào màn ảnh. - ORO, đó là các nhà phẫu thuật - Ông giám đốc giải thích - Phân nhóm chính là một nhóm lập chương trình rất phức tạp. Trên chúng tôi, phẫu thuật không có nghĩa là nhà phẫu thuật phải đứng mổ bịnh nhân trong phòng mổ. Tất cả các can thiệp đều do máy móc tiến hành. Nhưng việc hoạch định các phãu thuật mới, việc bố trí quy trình, nhất là việc can thiệp não... - Rõ - Peter đáp và nhìn vào hình - Chỗ làm việc hiện ra với nhiều máy móc phức tạp. Trên đó khuôn mặt một người đàn ông đang cúi xuống quan sát. Hình khá rõ, có thể nhận được mặt. - ORO 91 đấy - Viên giám đốc nói. Peter thấy một bộ mặt xa lạ hoàn toàn không quen biết. Không có nét gì giống ORO mà anh đã quen thuộc lúc còn ở dưới đó. - Và điều gì xảy ra - Peter cố ghìm tiếng nấc - Khi một sinh vật không đáp ứng được yêu cầu lao động nữa? (Peter không dám hỏi rằng điều gì xảy ra nếu họ chết) - Có thể xảy ra rằng, một nhà bác học không thể hoàn thành nhiệm vụ của mình nữa. Khi đó chúng tôi rút thẻ của họ và người đó bị đẩy trở lại một Thành phố phục vụ. Trước đó chúng tôi sẽ xóa trí nhớ của họ. Ở vị trí làm việc đó sẽ đặt một người khác. Những ký hiệu của tấm thẻ được đục lỗ không phải chỉ cá nhân con người mà là chỉ vị trí làm việc nên người thay thế cũng mang ký và số hiệu của người trước. ORO 91 mà ngài vừa trông thấy luôn luôn chỉ định vị trí làm việc đó mà không phụ thuộc vào con người đang có mặt tại đó. Chúng tôi có một lượng dự trữ khá lớn về bác học. Và các bác học ở tư thế dự bị như vậy luôn được đào tạo rèn luyện. Có những vị trí làm việc, ở đó chúng tôi chỉ có một hoặc hai nhà bác học dự phòng. Trái lại, những lĩnh vực mà sự hao mòn mệt mỏi, nhất là sự tiếp xúc với những việc bất ổn trong tư duy logic hết sức lớn thì ở đó, con số bác học dự phòng phải lên tới gấp hai ba lần... Bây giờ tôi còn có thể chỉ cho ngài điều gì nữa đây? - Hiểu được công viêc của ngài cũng khá mệt đấy. Đương nhiên là vì tất cả những điều này cúng tôi chưa hề được biết ở Trái Đất. Peter cười ngượng nói tiếp: - Tôi cho rằng bây giờ điều khôn ngoan nhất là tôi trở lại lâu đài. Viên giám đốc đứng dậy lễ phép tiễn khách: - Tôi sẽ rất vui mừng nếu ngài còn đến thăm chúng tôi một lần nữa. - Rất cảm ơn. Xin phép được hỏi ngài thêm một câu. Nếu tôi muốn xin phép đi chơi, đi ra ngoài trời một lát không biết có ảnh hưởng gì không? Ở gần đây có một cái vông viên hay một nơi nghỉ ngơi mà tôi có thể thoải mái một vài giờ không? - Ở đây có tới hàng ngàn chỗ như vậy - Viên giám đốc cười thoải mái - Ngài có một cuốn lịch bỏ túi chưa hay để tôi tặng ngài một cuốn. - Cám ơn ngài, tôi có một cuốn rồi. - Ngài nhìn đây. Chiếc xe hơi bay sẽ đưa ngài theo con đường này trở về thành phố Oxy. Nếu ngài ra lệnh cho xe: Về nơi xuất phát hướng giữa đường nghỉ lại Y-A. Thì tới khu vực Y-A trên bản đồ xe sẽ dừng nghỉ lại và chời ngài với thời gian tùy ý. Việc điều khiển chiếc xe mới này hết sức đơn giản. Người phát minh ra nó mang ký hiệu ON-G3 đã bỏ công sức vào nó bảy chục năm. Và đó là bản thiết kế thứ hai ngàn của ông ta được cấp nhận. Ngài thử nghĩ xem, với một bộ não không bị kích thiechs theo một hướng nhất định phì phải mất bao nhiêu thời gian để đạt kết quả đó? - Điều này phải nói là thần thánh - Peter vừa nó vừa ngồi vòa chiếc xe màu ngà voi đang chờ anh.