hi Peter thức giấc, anh thấy ON đã tỉnh táo. Lúc này chàng thanh niên khác hẳn trước lúc ngủ. Anh ta linh hoạt hơn, nhanh hơn trong các cử động, hầu như vui vẻ. ON cùng Peter đi vào phòng ăn. Theo lời khuyên của ON, Peter chỉ gọi một món lỏng giống như sữa và không ăn thức ăn gì khác. ON nói: - Nếu không, anh sẽ cảm thấy bị ru ngủ dần dần. Trong tất cả các món ăn khác đều có nhỏ thuốc. - Thuốc gì thế? – Peter hỏi. - Rồi anh sẽ hiểu tất cả. Khi học đã ăn xong, ON nói tiếp: - Bây giờ tôi có thể hoàn toàn và đầy đủ sức khỏe để chiều theo ý anh. - Tôi cần được sự giúp đỡ, tôi muốn biết con tàu vũ trụ và vợ tôi ở trên đó ra sao? - Đièu này không có khả năng thực hiện được - ON trả lời. Peter cho rằng chiếc máy phiên dịch của anh dịch sai. Do đó anh tìm cách diễn tả ý mình rõ ràng hơn: - Tôi muốn nói chuyện với một người nào đó có thể nắm trong tay mạng lưới giao thông của thành phố … chẳng hạn ông giám đốc Sở cấp cứu hoặc là nhà chức trách về an ninh. - Ở đây không có những loại người đó. - Vậy thì các cơ quan cấp thành phố ở đâu? - Ở đây không có công sở. - Tôi nói thế nào được nhỉ, tôi muốn tới một vị trí nào mà ở đó tôi muốn bắt liên lạc vô tuyến với một trạm trên Trái Đất hoặc con tàu vũ trụ. - Tôi chịu, không biết liên lạc vô tuyến bằng cách nào? - Là chuyển một thông tin bằng sống điện tử. - Tôi cũng hiểu như vậy. Anh ạ, từ hành tinh Oxy không ai chuyền được tín hiệu vô tuyến đi đâu cả. - Ở đâu mà chả có sóng vô tuyến. Ở Đường Ngân Hà cũng vậy. Khả năng cao nhất là ở đây sóng vô tuyến bị cái gì chặn lại. Anh hiểu chứ? - Tôi hiểu rõ – ON đáp – Nhưng trong và ngoài thành phố, không ai có thể chuyển được tín hiệu vô tuyến đi đâu cả. Ít nhất theo chỗ tôi biết là như vậy. Riêng chúng tôi không thể phát được tín hiệu vô tuyến và cũng chưa nghe thấy có ai làm được điều đó. - Làm thế nào để rời được thành phố này. - Các thành phố chung quanh đều giống hệt thành phố này. - Và giữa các thành phố là cái gì? - Có khoảng tối đen. - Anh có đưa tôi tới đó được không? - Tại sao bạn lại muốn tới khoảng tối đen? - Tôi nghĩ may ra từ đó tôi có thể phát tín hiệu được. - Tôi không chắc là được đâu! - Tuy vậy tôi cũng muốn anh làm ơn đưa tôi tới đó. - Tôi sẽ cố gắng tuy rằng ra ngoài thành phố thật khó. Sau này Peter nhớ lại con đường ra khoảng tối như một cơn ác mộng. Họ phải đi, đi và đi mãi lặng thinh dọc theo ven những khối lớn đồ sộ bằng bê tông. Chung quanh họ toàn những sinh vật giống người nhưng bước chân chậm chạp với chiếc máy hô hấp có vòi dài. Trong thế giới kỳ lạ này hầu như không có một tiếng động nào. Bên trong các khối nhà chắc chắn đây đó có chiếu truyền hình nhưng không một âm thanh nào lọt ra ngoài. Các khối nhà xám xịt, bầu trời xám xịt. Chân trời lẩn mất trong sương mù và rồi lại những khối nhà xám xịt như vậy. Peter cảm thấy muốn ói. - Trong thành phố này có những phương tiện giao thông gì? - Hầu như không có phương tiện giao thông – ON đáp. Peter có cảm giác rằng nếu đường đi còn kéo dài anh sẽ co ngưiời lại nằm ngay trên mặt đường nằm ngủ một giấc bất kể mọi thứ. May thay, lúc đó họ đã tới ngay khúc nhà cuối cùng. Đi hết hình khố bằng bê tông đó họ đứng trước cõi hư vô, một khoảng tối vô tận và trống không. Nền bê tông được thay bằng một loại đất nào đó. Không khí ở đây lại còn đặc sệt và bẩn hơn nữa. Peter phải bấm chiếc đèn Pin nguyên tử cầm tay mới có thể đi tiếp. - Tại sao ở đây lại tối một cách khác thường như vậy? Trong kia đang là buổi sáng mà? - Chúng tôi không biết khi nào là buổi sáng, khi nào là buổi tối. Cuốn sách giáo khoa của chúng tôi không dạy như thế. Nhưng tôi biết rằng hành tinh Oxy quay xung quanh mặt trời và nó cũng tự chuyển động xung quanh trục của nó. Như vậy ở hành tinh Oxy cũng có sáng và tối, cũng có các mùa trong năm. Chúng tôi cũng đã có được bầu khí quyển có chứa Oxy và cũng có những trận mưa. Nhưng từ khi chúng tôi sống dưới sự chiếu sáng nhân tạo thì ánh sáng mặt trời không thể xuyên qua lớp khí được. Tuy thế vì nhịp độ sinh học rất cần thiết cho các sinh vật nếu người ta dùng sự tăng hoặc giảm ánh sáng nhân tạo để thể hiện thời gian đi ngủ và thức dậy. Các tên gọi còn được giữ lại. Thời gian ngủ chúng tôi gọi là đêm và thời gian thức là ngày. Ngày và đêm đều được chia ra làm 10 giờ. - Vậy thì ai hướng dẫn sự phân chia thời gian đó? Peter hỏi: - Trung tâm. - Trung tâm đó ở đâu? - Tôi không biết điều này. - Làm thế nào có thể bắt liên lạc với Trung tâm này? - Nói chung là không được. May lắm, tới ngày Đại Lễ Mùa Xuân bạn có thể tìm cách. - Bao giờ tới ngày lễ đó? - Tôi không biết được chính xác. Nhưng cho tới ngày đó chúng ta còn phải đi ngủ và trở dậy vài lần nữa. - Tôi hy vọng rằng, tới ngày đó thì tôi đã rời khỏi đây lâu rồi. - Anh hy vọng hão huyền – ON nói một cách buồn bã – Anh không thể thoát ra khỏi hành tinh Oxy được. Peter hốt hoảng kêu lên: - Thật quá vô lý! - Tôi hy vọng rằng có thể tôi nhầm. Ở đây hết khu vực được chiếu sáng nhân tạo. Phía ngoài tối đen hệt như trong khoảng không vũ trụ, như trong ác vùng giữa các vì sao. Nhưng sự tối tăm này gây nên cảm giác sợ hãi như một cảnh chết trên mặt trăng. Ở Trái Đất, ngoài Thái Bình Dương có những hòn đảo vùng núi lửa hoạt động. Có những miệng núi lửa màu xám tro rộng hoắc. Có những gốc cây cháy dở. Và có những tồn tích than hóa của các làng đã hủy hoại một cách tàn bạo. Đôi khi họ có cảm giác là họ đang ở trên những con đường lộ cổ xưa. Dọc đường họ có thể gặp súc vật, người và xe cộ. Khi họ vượt qua những khố bê tông để ra khỏi thành phố, Peter có cảm giác bị đè nén. Một cảm giác kỳ lạ rất khó tả. Thật vậy, cái khoảng đất không người giữa các thành phố xám này, cái phong cảnh buồn thảm nhắc đến ngày tận thế này thật đáng sợ hơn tất cả. Peter không có khả năng, cảm nhận về thời gian nữa. Khi tới rìa thành phố, ON đã nạp đầy bình chứa Oxy nhưng đi được một quãng, họ đã phải đánh vật với hơi thở. Như vậy có lẽ họ đã đi được khá lâu và đã qua được một đoạn đường khá dài. Bây giờ, ngọn đèn pin nhỏ của Peter chiếu lên một khối đồng nhất nhấp nhô kỳ lạ. ON ra hiệu là họ phải dừng lại. - Cái gì đấy anh? – Peter hỏi - Đây là Đại Dương – ON trả lời. Họ đã tới bờ biển. Peter xoay chuyển chiếc đèn. Gióng tia sáng mạnh của chiếc đèn nguyên tử chỉ giống như một sợi chỉ mảnh bị khoảng đen nhấp nhô kia nuốt chửng. Hiện tượng này nhắc Peter nhớ một phần đến biển. Nhưng anh thấy nó còn giống những hồ phun thạch của núi lửa hơn nhiều. Biển này không có màu và cũng không có những lớp sóng đuổi theo nhau với những ngọn sóng bạc đầu. Nó không vỗ vào núi đá, cũng không phản quang dưới ánh sáng. Nó cũng không tạo thành bụi nước bắn lên trên đầu sóng. Biển này chuyển động nặng nề khủng khiếp như một con vật thời tiền sử. Hoặc như một vùng sình lầy rộng lớn đang thức giấc và muốn nuốt chửng tất cả. - Chớ có tới gần anh ơi! – ON nhắc nhở - Nguy hiểm đấy! - Đây là loại biển thế nào? - Trên biển này, ngày xưa nhiều tàu bè qua lại – ON giải thích với một nỗi lòng luyến tiếc đau thương vô hạn – Biển này ngày xưa màu xanh biển, phản chiếu bầu trời xán lạn. Tàu thuyền nhộn nhịp, những người dân chài hạnh phúc tấp nập … Tôi không biết rõ đó là vào lúc nào. Có lẽ từ khi có hành tinh này. Không còn thời gian. Hồi đó có nhiều loại cá, cua, sò, sứa … sống dưới biển này. Cả những cá như cá bay và các loại cá ăn thịt đáng sợ. Hồi đó biển tràn đầy sự sống và bờ biển có nhiều thành phố không giống những thành phố hiện nay chút nào. Ở các thành phố đó rất nhiều ngôi nhà đủ loại tươi tắn, mộc mạc và được trang hoàng lộng lẫy, có nhà có tháp cao, lại có cái lợp mái bằng. Đôi khi tôi cảm thấy như tự mắt tôi đã trông thấy những thành phố đó mặc dù tôi chỉ mới được đọc. Từ khi sự việc đã xảy ra với tôi, tôi mất cảm giác về thời gain. - Sự việc gì đã xảy ra đối với anh? Thay vì một câu trả lời rõ ràng thì ON trả lời lúng búng. - Tôi từ Thành phố những người có trí nhớ tới đây. - Từ chỗ chúng ta xuát phát sáng nay phải không? - Không phải. Sáng nay chúng ta từ Thành phố của những người mang vòi hoặc bọn họ gọi là Thành phố của những người phục vụ. Còn Thành phố của những người có trí nhớ mà tôi đã ở thì khác xa những chỗ này. Peter hỏi tiếp: - Nhưng anh đã chẳng nói rằng tất cả những thành phố đều giống nhau à? - Chỉ ở dưới này thôi. Peter bực mình lắc đầu: - Những điều anh nói với tôi thật là mâu thuẫn. Tôi không thể nào hiểu rõ được. - Tôi rất muốn diễn tả cho dễ hiểu hơn. Tôi rất tiếc là anh chưa hiểu được hoàn toàn những điều tôi nói. Chính vì vậy tôi đã xin anh khí Oxy và tôi đã muốn ngủ một giấc để khí Oxy tràn qua bộ não tôi một chút và trí nhớ của tôi được phục hồi. - Xin lỗi anh, tôi không muốn làm anh phải mệt mỏi… - Anh đừng ngại. Tôi nghĩ rằng lúc này anh chưa thể hiểu rõ ngọn ngành được. Thành phố của những người có trí nhớ cách đây rất xa. Không phải là tôi tự nguyện từ đó tới đây đâu. Trong thành phố đó những người dân có trí nhớ: bác học, bác sĩ, kỹ sư, những người thiết kế và những người nghiên cứu … sống ở đó. Thành phố tươi đẹp nhờ màu sắc đa dạng của các ngôi nhà. Ở đó có tất cả những con người mà tôi yêu mến. Con trai tôi, vợ tôi, các bạn tôi và ngôi nhà nhỏ của tôi. - Vậy tại sao anh lại phải dời khỏi chỗ đó? - Tôi bị trừng phạt và bị đày xuống với những Người mang vòi. Peter nhìn ON ngỡ ngàng. Đã từ lâu trên Trái Đất người ta không biết đến tội phạm hình sự cũng như luật vi cảnh nữa. Những kẻ xấu xa chỉ là những nhân vật trong những truyện cổ tích hoặc trong các sách lịch sử hay văn học. - Nhưng vì sao kia chứ? Anh đã phạm phải điều gì vậy? - Tôi đã đọc và suy nghĩ – ON trả lời rành rọt. - Và chỉ có vậy thôi à??? - Phải, chỉ có vậy thôi. - Như vậy, ai đã có quyền lực trừng phạt anh? Một tòa án à? Hay là một ông chủ đang trị vì? Một ông Vua hay Tổng thống? - Đó là Trung tâm. - À, như vậy, Trung tâm đóng tại Thành phố của những người có trí nhớ. - Không, nó không ở tại đó – ON đáp. - Vậy thì Trung tâm ở đâu? - Tôi không biết. - Nhưng mà khi họ thông báo cho anh bản án … - Họ có cần thông báo cho tôi đâu. - Vậy từ đâu anh biết rằng anh phải rớt khỏi thành phố đó? - Họ đã quẳng tôi xuống đây. - Thế sao anh không tự vệ? Anh không nêu lên lời khiếu nại hay sao? - Khiếu nại ở đâu? - Khiếu nại với Trung tâm. Thế ai đã quẳng anh xuống đây? - Các máy móc. Với các máy móc mình không thể cãi được anh ạ. Nó chỉ truyền đạt mệnh lệnh và chỉ thị cho mỗi người. Ngay cả ORO cũng chưa lần nào được nói chuyện với Trung tâm. - Thế ORO nào đó là ai? - Là bạn thân nhất của tôi. Một người hết sức tuyệt vời, thông minh, sẵn sàng hy sinh. - Bây giờ ORO ở đâu? - Khi họ ném tôi xuống đây thì anh ấy vẫn ở trong Thành phố của những người có trí nhớ. Tôi nghĩ rằng … Tôi hy vọng rằng lúc này anh ấy vẫn còn ở đấy. - Và ta làm cách nào để tới được Thành phố của những người có trí nhớ? – Peter trầm ngâm hỏi: - Nếu anh trở lại thành phố đó thì các máy móc nó có bắt giữ anh lại không? Liệu chúng có thể phát hiện ra anh được không? Và anh có muốn trở lại không? Câu hỏi đột ngột làm ON lúng túng chưa biết trả lời ra sao. ON nghĩ, không biết có phải trạm kiểm soát gửi người lạ mặt này để theo dõi mình không? Có phải từ nãy tới giờ mình bị người đó điều khiển. Chính điều Peter vừa mới hỏi là bí mật thầm kín nhất của ta; là nỗi nhớ nhưng khắc khoải nhất của ta, là tất cả những gì ta đã chuẩn bị từng giờ từng phút từ lúc bị đày xuống đây. Lúc này ON lại bị một cơn hoảng hốt như trong nhà ăn, lúc Peter nói chuyện với anh lần đầu. Cả hai người im lặng một lúc lâu, ON tự trấn tĩnh lại dần dần. Vô lý. Tại sao Trung tâm lài phải cần có một người như Peter để kiểm soát ta? Hay đây chính là định mệnh tốt đẹp, một điều kỳ diệu đã đưa Peter đến chỗ ta. Nếu chỉ có một mình, có lẽ với mức tiết kiệm mỗi lần nửa viên Oxy ta phải cần tới 1000 năm mới đủ sức để trở lại thành phố. Nhưng giờ đây, khi Peter cấp đủ Oxy cho ta một cách thoải mái. Khi hai người cùng đồng tâm hiệp lực … Peter lại hỏi: - Ta làm thế nào để gặp gỡ những người có trí nhớ? - Nói chung thì bây giờ không thể được. Nhưng có lẽ đến ngày Đại Lễ Mùa Xuân. Trước đó thì không được đâu! - Tại sao lại không sớm hơn được? - Tới Đại Lễ Mùa Xuân thì mới có con đường mở ra cho chúng ta. Nhưng chúng ta không được bước lên nó. Rồi anh sẽ hiểu rõ điều này. Nhưng bên cạnh con đường có kiểm soát đó, có lối vào con đường mòn cũ. Từ khi người ta ném tôi xuống đây và đã tuyên án tôi phải bị xóa trí nhớ thì tôi đã bắt đầu vẽ con đường này. Tôi đã được xem nó trên bản đồ. Tôi sẽ không quên nó đâu. Cho tới nay tôi đã vẽ xong bản nháp. Nó đang nằm trong túi tôi đây. Bằng bất kỳ giá nào tôi cũng phải trở về trên đó. Vì như anh đã biết, con trai tôi và vợ tôi đang sống ở đó. Tuy vậy tôi không biết chỗ rẽ vào con đường mòn. Nhưng đến ngày Đại Lễ Mùa Xuân sẽ có đoàn người đi hành hương. Nhân dịp này chúng ta sẽ tìm ra được nơi xuất phát của con đường mòn đó. Khi chúng ta biết chỗ ta sẽ rẽ và tìm ra con đường. Anh có mốn cùng đi với tôi không? - Tôi hy vọng rằng đến ngày Đại Lễ Mùa Xuân thì tôi đã trở về con tàu vũ trụ của tôi. - Bây giờ chúng ta quay trở vào thành phố đi. Vào thành phố nào cũng được. Bầu trời chỗ nào cũng tròn cả - ON bàn. - Trước khi đó, tôi muốn thử lại chiếc máy phát tin một lần nữa. ON không nói gì. Peter trong lòng tràn đầy hy vọng bắt đầu phát tín hiệu. Anh gọi July trước tiên sau đó chuyển làn sóng gọi trạm không gian Fortuna 710. Nhưng hoàn toàn không có tín hiệu đáp lại. Xung quanh anh bóng tối dày đặc và vô vọng làm chủ, không một nơi nào có tín hiệu trả lời.