MỘNG THẬT NGƯỜI GIẢ

 

Người nước Trịnh do kiếm củi ngoài đồng, thấy một con Hươu lạc, tìm cách đón đường đánh chết được Hươu. Anh ta mừng quá, nhưng cũng sợ có người trông thấy, vội lôi tuốt Hươu vào một cái rạch ven rừng, phủ kín các loại lá sẵn có đầy nơi ấy. Lòng anh ta vui sướng lâng lâng.

Vì phải kiếm củi, anh ta đi vài chỗ nhặt, một lúc anh ta quên mất dấu chỗ đã đặt con Hươu, tìm không ra, bèn cho rằng đấy chỉ là chuyện chiêm bao.

Trên đường về ra tới đường cái anh ta thấy tiếc và cứ vừa đi vừa than thở rằng con Hươu mình đánh chết rõ ràng dấu ở rạch có phủ lá cây mà nay không thấy. Một tay đi cùng đường nghe được hết tình tiết lời than thở đó, bèn quay lại đoán theo lời người kiếm củi, tìm ra được con Hươu mang về nhà mình.

Anh ta bảo vợ:

– Lúc nãy có một anh chàng kiếm củi mộng thấy bắt được một con Hươu, đem giấu đi nhưng không nhớ giấu ở chỗ nào. Tôi đi tìm được, thế thì hắn ta là mộng thật.

Vợ bảo:

– Hay là chính anh mộng thấy người kiếm củi bắt được Hươu, chứ đâu có một người kiếm củi thật. Bây giờ anh bắt được Hươu thật, thế là mộng thật chăng?

Chồng đáp:

– Đây ta cứ biết được Hươu là được Hươu, cần gì phải biết rằng ta mộng hay người kiếm củi mộng.

Anh kiếm củi càng nghi càng băn khoăn trong bụng về việc sao lại mất Hươu. Đêm đó anh ta nằm mộng nhớ lại chỗ mình giấu Hươu và nhớ ra cả người đi cùng đường chắc là lấy cắp Hươu. Sáng ra, cứ theo mộng anh ta tìm ra được Hươu ở nhà người lấy cắp Hươu. Anh ta đòi lên quan kiện.

Quan xử rằng:

– Mày trước bắt được Hươu lại hoảng loạn lên tưởng là mộng. Sau mày mộng tìm thấy Hươu, thì lại hoảng lên cho là thực. Còn thằng kia tìm cách lấy tranh con Hươu, thì vợ nó lại tưởng là mộng, được Hươu của người ta, chứ không ai bắt được Hươu thật. Bây giờ có Hươu thật đấy, chia đôi cho mỗi bên một nửa.

Hai người không chịu án ấy tâu lên Vua Trịnh. Vua nói rằng:

– Sao quan án lại lấy mộng mà xử kiện về con Hươu ư?

Vua cho đòi quan Tể Tướng đến hỏi. Quan Tể Tướng tâu:

– Mộng cũng chẳng là mộng. Tôi không thể phân biệt được. Muốn phân biệt là mộng hay là thực. Thì chỉ có ông Hoàng Đế, ông Khổng Tử mà thôi. Bây giờ không có hai bậc ấy thì nào ai phân biệt được.

Và cứ y án như lời phán xử của quan án.