N gày hànhquyết
Khi trưởng đoàn bồi thẩm đọc xong lời tuyên án Uônren Xenvi, công tố viên ṭa án lắng nghe lời tuyên án mà cảm thấy như đó là những lời ngợi ca công sức của mình. Trong giọng đọc nghiêm khắc của ông ta, Uônren không nghe thấy lời tuyên án kẻ đang ngồi dúm dó như một que diêm đã cháy hết mà chỉ nghe thấy lời ngợi ca trí thông minh và sự sáng suốt của anh ta. "Bị công nhận có tội theo như lời tố cáo... ". Không, Uônren nghĩ một cách đắc thắng, bị công nhận có tội theo như chứng minh của ta.

Trong một giây, chánh án bắt gặp cặp mắt của Xenvi, ông già ngồi trong chiếc ghế bành cảm thấy như bị sốc khi đọc thấy một vẻ vui mừng trong đó. Nhưng Xenvi không thể nào giấu nổi sự hạnh phúc thỏa măn của một công việc được hoàn thành mỹ măn, của chiến thắng quan trọng đầu tiên.

Anh ta nhanh chóng thu xếp giấy tờ, cố giữ cho mình một vẻ mặt trịnh trọng cho hợp với vai trò trước công chúng, dù đôi môi cứ chuẩn bị dăn ra trong một nụ cười. Anh ta cặp chiếc cặp da vào nách rồi quay về phía công chúng vẫn c̣n xôn xao bàn tán. "Xin lỗi". Anh ta nói khô khan rồi bắt đầu t́m cách lách qua đám đông đi ra cửa. Bây giờ thì anh ta chỉ c̣n nghĩ về Đôrin.

Anh ta cố gắng vẽ lại trong trí óc mình khuôn mặt của cô ta, cái miệng đỏ tươi lúc thì mím lại đầy vẻ nghiêm khắc, lúc thì mềm mại mời mọc tuỳ vào tâm trạng của cô ta. Anh ta cố mường tượng khuôn mặt của cô ta lúc nghe anh kể lại chiến thắng của mình, cảm giác lúc nằm cạnh cô ta và ṿng tay ôm của cô ta.

Nhưng tất cả những tưởng tượng ngọt ngào ấy bị cắt ngang. Người xung quanh đang nhìn anh ta, chìa tay bắt tay anh ta để chúc mừng. Gacxôn, công tố ủy viên khu vực mỉm cười gật gật cái đầu hói đầy vẻ khen ngợi người tập sự của mình. Vanxơ, người giúp việc của ông ta cười một cách gượng gạo, tất nhiên là anh ta không thích thú gì khi một người nhỏ hơn anh ta về chức vụ lại đang là trung tâm chú ư. Lại c̣n bọn phóng viên báo chí chụp hình nữa.

Trước kia thì những cái đấy quả là quá đủ với anh ta. Nhưng bây giờ c̣n Đôrin nữa, với ư nghĩ về cô ta, Uônren chỉ muốn mau chóng rời vũ đài chiến thắng của mình để có được một phần thưởng êm dịu hơn nhưng đầy đủ hơn.

Nhưng anh ta không thể nào thoát khỏi được. Gacxơn vừa hỏi vừa vỗ vỗ vào đầu gối của Uônxen trong khi chiếc xe chuyển bánh.

- Tất nhiên là dễ chịu rồi - Uônren cố gắng nói một cách khiêm tốn - Nhưng quỷ tha ma bắt, tôi không thể giành phần công lao về mình được. Những người của anh đã làm công việc tuyên án.

- X́, anh không nghĩ như thế đâu - Trong mắt Gacxơn lóe lên một ánh lửa.

- Tôi đã quan sát anh suốt thời gian xử án. Anh đang thèm máu. Anh là chính thanh kiếm trả thù của mình. Anh đã đẩy hắn ta lên ghế điện chứ không phải tôi.

- Điều ấy là không đúng - Uônren nói một cách gay gắt - Hắn ta có lỗi như chính tội ác, anh cũng biết thế mà. Rơ ràng là các bằng chứng rất chính xác. Bồi thẩm đoàn không thể kết luận khác được.

- Đúng là như vậy. Anh đã dẫn dắt sự việc tài t́nh đến mức bồi thẩm đoàn không c̣n cách nào khác. Thì chúng ta cứ nhìn thẳng vào sự thật thử coi. Nếu người buộc tội là một người khác thì có lẽ là đã có một bản án khác. Công lao ở đâu thì lời khen ở đó Uônren ạ.

Uônren không ḱm được một nụ cười. Nó làm sáng khuôn mặt dài ngoẵng với cái cằm nhọn hoắt của anh ta. Anh ta cảm thấy nhẹ nhơm hẳn người đi sau khi cười. Anh ngửa người ra đàng sau.

- Cũng có thể là như vậy. Nhưng tôi nghĩ là hắn ta có tội và cố gắng thuyết phục mọi người tin vào điều đó. Vấn đề đâu chỉ ở chỗ có bao nhiêu nhân chứng. Đây chỉ là những lắt léo nhỏ trong luật của chúng ta. Anh cũng biết đấy. Đôi khi chỉ cần có linh cảm.

- Tất nhiên... - viên công tố nhìn qua cửa sổ - Vợ anh thế nào, Uônren?

- Ồ, Đôrin vẫn rất khỏe.

- Rất vui được nghe thấy điều đó. Đôrin là một người đàn bà tuyệt vời.

Cô ta đang nằm trên vơng khi anh ta bước vào nhà. Cái chi tiết này của giây phút trở về nhà thì anh ta không nghĩ ra.

Anh ta tiến lại gần, cô khẽ nhích người cho chồng có thể ôm mình. Anh ta nói:

- Em có nghe gì không? Em có biết gì không, Đôrin?

- Em đã nghe qua đài.

- Thế nào? Em có hiểu điều đó có nghĩa như thế nào không? Anh đã chiến thắng. Đây là lần buộc tội có ư nghĩa lớn đầu tiên của anh. Bây giờ thì anh không c̣n là một người tập sự nữa, Đôrin.

- Người ta sẽ làm gì với người ấy hả anh?

Anh ta liếc nhìn vợ rất nhanh để đoán được tâm trạng của cô ta.

- Anh đã yêu cầu ṭa án tử hình - Anh ta nói - Anh ta đã giết vợ một cách lạnh lùng. Tại sao hắn phải thoát điều đó?

- Em chỉ hỏi vậy thôi, Uônren. - Cô ta áp má vào tay chồng.

- Cái chết là một phần của công việc của anh - Anh ta nói - Em biết điều đó cũng rơ như anh, có phải không? Em không giận anh v́ điều ấy chứ.

Trong một giây, cô ta đẩy bật anh chồng ra, dường như để suy nghĩ xem nên giận hay không. Sau đó, cô lại ôm chầm lấy anh ta phà vào lỗ tai chồng hơi thở nóng hổi dồn dập.

Họ đã có một tuần lễ hân hoan như những ngày hội. Những bữa cơm tối thân mật, vui vẻ ở các câu lạc bộ với bạn bè. Uônren luôn tỏ ra vui vẻ hài ḷng trước mặt mọi người.

Buổi chiều hôm sau, Maru Rôtman sẽ bị đưa đi hành quyết, họ ở nhà uống rượu Brendi với nhau. Đôrin đã hơi ngà ngà say và cô ta vui vẻ khủng khiếp đến mức Uônren nghĩ trên đời này không c̣n hạnh phúc nào hơn. Anh ta bắt đầu sự nghiệp bằng một tấm bằng tốt nghiệp trung cấp luật hạng trung và một chỗ đứng hạng ba trong bộ máy luật pháp, nhưng bây giờ đạt được một vị trí hết sức đáng kính trọng. Anh ta cưới được một cô vợ đẹp được nuông chiều và có thể làm cho cô ta rên lên trong tay mình. Anh ta cảm thấy tự hào về bản thân. Anh ta thấy biết ơn Maru Rốtman v́ hắn ta đã cho anh ta một cơ hội.

Ngay chính buổi chiều mà Maru Rốtman sẽ bị xử tử, có một người đàn ông tóc bạc hom hem đội chiếc mũ dúm dó tiến đến gần Uônren.

Ông ta bước ra từ cửa một hiệu thuốc. Tay ông ta đút trong túi chiếc áo bành tô bẩn thỉu, mũ kéo sụp xuống tận mắt. Trên mặt ông ta lởm chởm hàng râu chưa kịp cạo.

- Xin lỗi ông - Người đàn ông nói hấp tấp - Tôi có thể nói chuyện với ông một phút được không?

Uônren nhìn ông ta và thọc tay vào túi lấy tiền lẻ.

- Không, - người lạ mặt hấp tấp nói - Tôi không cần tiền bố thí, tôi cần nói chuyện với ông thôi, ông Uônren.

- Ông biết tôi là ai à?

- Tất nhiên thưa ông. Tôi đã đọc về ông trên báo.

Cặp mắt bực bội của Uônren dịu đi.

- Nhưng tôi đang bận. Tôi có một cuộc gặp mặt.

- Nhưng điều này rất quan trọng, ông Uônren. Tôi xin thề. Chúng ta có thể ghé đâu đó ngồi một chút được không? Uống một tách cà phê thôi. Chỉ cần năm phút.

- Sao ông không gửi thư cho tôi hoặc đến thẳng chỗ làm việc. Ở trên đường Trambéc ấy.

- Tôi muốn nói chuyện về người ấy, ông Uônren. Cái người tối nay sẽ bị xử tử ấy.

Viên công tố nhìn vào mắt người đàn ông không quen biết. Anh ta thấy cặp mắt của ông ta sắc nhọn và chăm chú.

- Thôi được, đằng kia có tiệm cà phê. Nhưng ông hăy nhớ rằng chỉ năm phút thôi đấy.

Lúc đó là hai giờ rưỡi. Giờ ăn trưa ở tiệm cà phê đã kết thúc. Họ chọn một cái bàn ở cuối pḥng và ngồi im lặng trong khi người phục vụ dọn chén đĩa dơ. Cuối cùng, ông già cúi người về phía trước và nói:

- Tên tôi là Ooclintơn. Thời gian vừa qua tôi ở Phlorida chứ không ở nhà, nếu không tôi đã không để cho sự việc diễn tiến quá xa như vậy. Tôi không đọc báo, không xem tivi, không nghe đài gì cả.

- Tôi chẳng hiểu gì cả, thưa ông. Ông nói về vụ án Rốtman?

- Vâng, về vụ ấy. Khi tôi trở về và nghe thấy việc này, tôi không biết làm sao. Ông hiểu tôi chứ, phải không? Tôi hết sức khổ tâm, hết sức khổ tâm khi nghe thấy chuyện gì xảy ra với con người bất hạnh ấy. Nhưng tôi sợ... Ông cần hiểu điều đó. Tôi sợ.

- Ông sợ cái gì?

Người đàn ông vừa nói vừa chúi mũi vào ly cà phê của mình.

- Tôi đã trải qua những thời gian khủng khiếp trước khi quyết định được mình phải làm gì. Sau đó, tôi nghĩ: thôi thì phó mặc, chứ cái anh chàng Rốtman ấy c̣n trẻ quá. Anh ta bao nhiêu tuổi nhỉ? Ba mươi tám? C̣n tôi thì đã sáu tư. Cái gì tốt hơn?

- Tốt hơn cái gì? - Uônren bắt đầu hết sức chịu đựng nổi. Anh ta nhìn đồng hồ - Ông hăy nói dễ hiểu hơn. Tôi hết sức bận.

- Tôi nghĩ rằng tôi nên hỏi ư kiến của ông. - Người đàn ông liếm môi - Tôi sợ đến cảnh sát, tôi thấy tốt nhất là nghe lời khuyên của ông trước. Ông sẽ nói cho tôi biết tôi nên làm gì phải không ông? Có nên nói ra rằng chính tôi đã giết người đàn bà ấy không? Hăy nói cho tôi nghe đi. Tôi có cần phải thú nhận điều ấy không?

Cả thế giới bỗng chốc như bị đảo lộn. Bàn tay đang bưng tách cà phê của Uônren lạnh ngắt. Ông ta nhìn không chớp mắt vào người đàn ông ngồi trước mặt.

- Ông nói gì vậy? - Anh ta hỏi - Rốtman đã giết người vợ của mình. Chúng tôi đã chứng minh được điều đó.

- Không, không. Vấn đề là ở chỗ đó. Tôi bị đẩy đến phía Tây. Người ta cho tôi quá giang đến đây. Tôi lang thang trong thành phố và nghĩ cách làm sao kiếm được việc làm, miếng ăn, hay một cái gì đó. Tôi gơ vào một cánh cửa. Người phụ nữ khả ái ấy đã mở cửa cho tôi. Cô ta không có công việc cho tôi, nhưng cô ta mang cho tôi một miếng bánh mì kẹp thịt.

- Nhà nào? Làm sao anh khẳng định được rằng đấy đúng là nhà bà Rốtman?

- Tôi biết, tôi thấy hình cô ta trên báo. Cô ta là một phụ nữ xinh đẹp. Giá mà sau đó cô ta đừng vào bếp thì mọi việc đã hết sức tốt đẹp.

- Cái gì, cái gì? - Uônren nóng nảy cắt ngang.

- Đáng ra tôi không nên làm điều ấy. Ông hiểu không, cô ta quả thực đối xử quá tốt với tôi, nhưng tôi đã cùng đường. Tôi đưa mắt nhìn những cái hộp trong chạn. Ông biết đàn bà đấy. Họ hay giấu tiền trong thực phẩm. Họ gọi đó là tiền pḥng hờ. Cô ta đã bắt được lúc tôi đang sục sạo những cái hộp và nổi giận. Cô ta không la lên hay làm gì cả nhưng tôi biết là cô ta sẽ mang đến cho tôi những điều khó chịu. Tôi mới làm điều đó. Tôi gần như mất trí lúc ấy.

- Tôi không tin lời ông - Uônren nói - Xung quanh không một ai nhìn thấy gì cả. Rốtman và vợ thường xuyên căi lộn nhau.

Người đàn ông nhún vai:

- Tôi không biết gì về điều ấy hết. Tôi không biết gì về những người ấy. Nhưng mọi việc đã xảy ra đúng như vậy. Tôi cần lời khuyên của ông - Ông ta lau trán - Tôi muốn hỏi nếu tôi ra đầu thú họ sẽ làm gì với tôi.

- Xử tử, sẽ xử tử ông, ông hiểu chưa? - Uônren trả lời một cách lạnh lùng - Họ sẽ xử tử ông thay cho Rốtman. Ông có muốn điều đó không?

Ooclintơn xanh mặt.

- Không, nhà tù thì ôkê, nhưng không phải cái đó.

- Nếu thế thì tốt hơn hết là ông quên điều đó đi. Ông hiểu tôi chứ ông Ooclintơn? Tôi nghĩ rằng ông đã nằm mơ thấy tất cả những điểu nhảm nhí ấy, đúng vậy không? Hăy nghĩ như vậy. Một giấc mơ xấu. C̣n bây giờ hăy tiếp tục con đường của mình và quên những điều ấy đi.

- Nhưng c̣n người ấy... người ta sẽ xử tử anh ta tối nay.

- Bởi v́ anh ta có tội - Uônren đập tay xuống bàn - Tôi đã chứng minh được rằng anh ta có tội. Anh hiểu chưa?

Môi người đàn ông run lên.

- Vâng, thưa ông.

Uônren đứng dậy, ném năm đôla xuống bàn.

- Anh tính tiền đi, c̣n thừa thì giữ lại.

o0o

Buổi chiều hôm ấy, khi Đôrin hỏi anh ta đến lần thứ tư đã mấy giờ rồi, anh ta trả lời một cách u ám:

- Mười một giờ.

- C̣n một giờ - Cô ta vùi đầu sâu vào gối - Không biết giờ này anh ta nghĩ gì...

- Thôi đi.

- Ôi, hôm nay làm sao mà cả hai chúng ta đều bị kích động thế này?

- Giờ làm việc của anh đã kết thúc rồi Đôrin. Anh đã nói với em bao nhiêu lần rồi. Bây giờ là công việc của Nhà nước.

Cô ta nhằn nhằn chiếc lưỡi hồng hồng của mình bằng hai môi.

- Nhưng đấy chính là anh đẩy anh ta vào chỗ đó. Anh không thể phủ nhận điều đó được.

- Bồi thẩm đoàn đã quyết định điều đó.

- Ông đừng có hét vào mặt tôi, ông công tố ủy viên.

- Ôi Đôrin... - Anh ta cúi xuống định xin lỗi thì chuông điện thoại reo vang.

Anh ta bực bội nhấc máy.

- Ông Uônren đấy phải không? Ooclintơn đây.

Mạch của Uônren đập nhanh hẳn lên.

- Ông muốn gì?

- Ông Uônren, tôi đã suy nghĩ kỹ những gì ông nói hôm nay. Tôi cảm thấy là không phải chút nào nếu cố t́nh quên đi điều đó. Tôi muốn nói...

- Ông Ooclintơn, hăy nghe tôi nói đây. Tôi rất muốn gặp anh bây giờ. Tôi muốn anh ghé tôi bây giờ.

- Ê - Đôrin kêu lên.

- Tôi muốn nói chuyện với anh để t́m ra một phương án tốt nhất trước khi anh làm một cái gì đó thiếu cân nhắc. Tôi nghĩ là điều đó có lợi cho anh hơn.

Đầu bên kia điện thoại im lặng.

- Tôi nghĩ rằng có thể là ông đúng. Chỉ có điều là tôi đang ở đầu bên kia thành phố, sợ là khi tôi đến được ông thì....

- Ông sẽ kịp. Hăy đi bằng tàu điện ngầm sẽ nhanh hơn. Bến xuống là "Đường phố sáu tám".

Khi anh ta bỏ ống nghe xuống, Đôrin đứng dậy khỏi chiếc ghế bành.

- Đôrin, khoan đă. Anh thật tiếc về chuyện này. Nhưng đây là một nhân chứng quan trọng trong công việc mà anh đang làm. Bây giờ là thời gian duy nhất để anh gặp ông ta.

- Chúc anh vui vẻ với ông ta.- Cô ta buông thỏng và bỏ vào pḥng ngủ.

- Đôrin...

Cửa đóng lại sau lưng cô ta. Trong một vài giây, tất cả trở nên im lặng. Sau đó, cô ta cài chốt cửa.

Vừa đi lại quầy rượu, Uônren vừa lầm bầm làu nhàu về chuyện tâm trạng của vợ thay đổi thất thường.

Khi Ooclintơn nhấn chuông cửa, thì Uônren đã kịp nuốt sáu ly rượu.

Cái mũ và chiếc áo bành tô bẩn thỉu của Ooclintơn trông càng thảm hại hơn trong căn pḥng khách sang trọng của Uônren. Ông ta cởi nó ra và ngại ngùng nhìn xung quanh.

- Chúng ta chỉ có bốn lăm phút - ông ta nói - Tôi cần phải làm một cái gì đó.

- Tôi biết rằng ông cần phải làm gì - Viên công tố mỉm cười - Ông có thể uống một chút gì đó và chúng ta cùng thảo luận.

- Tôi nghĩ rằng tôi không nên... - Nhưng cặp mắt của ông ta dừng lại trên chai rượu trong tay Uônren. Nụ cười của viên công tố như rộng hơn.

Vào khoảng mười một giờ thì giọng của Ooclintơn đã rè đi, đôi mắt trở nên lờ đờ, điều quan tâm của ông ta về Rốtman đã giảm đi.

Uônren cố gắng theo dơi cho ly rượu của ông khách luôn luôn đầy tràn.

Ông già bắt đầu lảm nhảm. Ông ta kể một cách không mạch lạc về tuổi thơ của mình, về những khó khăn thiếu thốn và giận dữ chửi mắng những người nào đó đã làm hại ông ta.

Chẳng mấy chốc sau, cái đầu của ông ta bắt đầu nghiêng ngả, cặp mắt thì díp lại.

Bỗng tiếng chuông đồng hồ trên ḷ sưởi làm ông ta choàng tỉnh.

- Cái gì đấy?

- Đồng hồ ấy mà - Uônren cười gằn.

- Đồng hồ? Mấy giờ rồi?

- Mười hai giờ. Những lo lắng của ông đã chấm dứt. Rốtman đã phải trả giá cho tội ác của mình.

- Không - Ông già đứng dậy quay quay một cách vô nghĩa lư tại chỗ - Đó không phải là sự thực. Chính tôi đã giết người phụ nữ đó. Không phải anh ta. Người ta không có quyền giết anh ta chỉ v́....k

- Ông hăy bình tĩnh lại đi, ông Ooclitơn. Bây giờ thì ông không thể thay đổi được gì nữa rồi.

- Vâng, vâng, cần phải nói với họ, cảnh sát....

- Nhưng tại sao? - Rốtman đã bị xử tử. Chỉ cần chuông đồng hồ đổ là người ta sẽ thực hành. Bây giờ thì ông c̣n có thể làm gì cho anh ta được nữa đâu.

- Tôi phải làm - Giọng ông già đã khào đi - Chẳng lẽ ông lại không hiểu điều đó. Tôi sẽ không thể nào chịu đựng nổi bản thân mình. Tôi xin ông.....

Ông ta tiến đến chiếc máy điện thoại bằng những bước chân lảo đảo. Viên công tố vội chặn tay lên chiếc máy điện thoại.

- Không nên - ông nói.

Những cánh tay của họ quấn vào nhau để giành giật chiếc ống nghe. Người trẻ hơn tất nhiên giành được thắng lợi.

- Ông không cản được tôi đâu, ông Uônren. Tôi sẽ tự đi đến đó, tôi sẽ kể cho họ nghe về chuyện này. Và tôi sẽ kể cho họ nghe cả về ông nữa.

Ông ta lảo đảo tiến về phía cửa. Uônren chìa tay ra túm chặt lấy ông ta và xoay ông ta lại.

- Lăo già lang thang điên rồ. Lăo sẽ gặp rắc rối đấy. Đằng nào thì Rốtman cũng chết rồi...

- Mặc kệ.

Uônren vung tay lên và đánh mạnh vào mặt ông già. Ông già rên lên nhưng vẫn bướng bỉnh tiến về phía cửa. Uônren gần như phát điên, anh ta đánh thêm một lần nữa, rồi một lần nữa, rồi tóm chặt lấy cái cổ gầy c̣m của ông già.

Một ư nghĩ tự nhiên thoáng qua đầu anh ta. Không có nhiều lắm sức sống trong cái cổ này. Chỉ nhấn mạnh thêm một chút nữa Uônren đã dừng lại được hơi thở kḥ khè và những lời nói đáng nguyền rủa của lăo già.

Uônren bóp mạnh hơn, mạnh hơn.

Sau cùng anh ta buông ra. Ông già lảo đảo rồi ngă quỵ xuống.

Đôrin đứng lặng ở cửa với đôi mắt lạnh lẽo.

- Đôrin, hăy nghe anh nói...

- Anh đã bóp chết ông ta - Cô ta nói.

- Đây chỉ là sự tự vệ - Anh ta kêu lên - Ông ta đã xông vào nhà tính ăn cướp.

Cô ta dập cửa lại và quay khóa chốt.

Uônren lết trên tấm thảm và đập cửa một cách tuyệt vọng. Anh ta rung tay cầm cửa và gọi tên cô ta, nhưng không có tiếng trả lời. Sau đó, anh ta nghe thấy tiếng quay số điện thoại.

Thật là kinh tởm khi căn hộ bỗng chốc đầy người. Và nhất là Vanxơ, người giúp việc của viện công tố ủy viên khu vực, kẻ mà anh ta không thể nào chịu đựng được. Kẻ có đủ trí thông minh để vạch trần lời khai về vụ cướp giật là bịa. Kẻ nhất định sẽ t́m ra được rằng việc ông già có đây không phải là t́nh cờ. Kẻ sẽ vô cùng vui sướng trước hoàn cảnh của anh ta.

Nhưng Vanxơ hoàn toàn không có vẻ vui mừng. Anh ta bận rộn. Khi cúi xuống nhìn cái xác, anh ta nói:

- Tôi không hiểu, Uônren. Tôi không thể nào hiểu được điều này. Tại sao anh lại nghĩ ra chuyện giết chết ông già tội nghiệp này.

- Ông già tội nghiệp? Tội nghiệp?

- Tất nhiên là tội nghiệp. Đây là ông già Ooclintơn. Tôi biết ông ta từ lâu lắm rồi.

- Anh biết ông ta từ lâu rồi? - Uônren kinh ngạc.

- Tất nhiên. Tôi thường gặp ông ta khi c̣n làm ở khu vực Benlơ. Ông già mát mát cứ hay đi nhận với mọi người rằng ông ta giết người. Nhưng giết ông ta để làm gì? V́ cái gì?