Quả thật, James Brodie vừa đi ra, vợ ông ta ngồi xuống ngay, cảm thấy rằng nếu ông chồng bà ở lại lâu hơn chút nữa và không cho bà ngồi, bà sẽ ngã xuống đất vì quá mệt và vì cơn đau ở cạnh sườn. Cơn đau này rất thường xảy đến khiến bà hầu như không chú ý đến nó nữa, nhưng nó không ngừng bào mòn sức lực của bà. Khi đứng hơi lâu một chút, bà cảm thấy mệt mỏi ghê gớm. Nhưng trong lúc này nét mặt của bà – đã già đi rất nhiều từ ba tháng nay và mang dấu vết của những lo nghĩ cũ – chứng tỏ bà không chú ý đến sự suy yếu của thể xác mình: bà có một nỗi buồn sâu xa hơn và ghê gớm hơn.Lời đe dọa cuối cùng của Brodie không làm bà lo sợ. Mặt khác bà cũng không xúc động lắm vì sự lăng nhục của ông ta. Bà đã quá chai cứng trước những lời chửi rủa nặng nề, những lời mỉa mai cay độc của chồng và bà không hề có ý nghĩ chống đối. Bà không thể cãi lại ý muốn của James Brodie, dầu bằng một câu nói ôn hòa nhất hay hợp lý nhất để bào chữa cho mình.Từ lâu, bà đã cảm thấy rằng bà vĩnh viễn bị trói buộc vào một người đàn ông bạo ngược, bất công và cách tự vệ duy nhất của bà là giữ vẻ thản nhiên trước những lời vu không của ông ta. Bà không hoàn toàn thành công, nhưng ít nhất bà cũng có được khả năng loại bỏ ông ra khỏi những suy nghĩ của bà khi ông không còn ở trước mặt bà nữa. Thế nên, ngay từ phút ông đi ra khỏi phòng, tư tưởng của bà lập tức rời bỏ ông và tự động quay trở về với Matt.Lúc đầu, những lá thư của Matt đến với bà một cách đều đặn, đầy âu yếm và mỗi tháng có kèm theo hai mươi đồng bảng để bà gởi vào Công ty bất động sản Levenford. Những lá thư này chứa đựng một tình cảm thật đạo đức được diễn tả hết sức mạnh mẽ khiến bà rất hoan hỷ.Rồi dần dần những lá thư ấy – tuy vẫn còn đến đều đặn, đã ngắn bớt và thay đổi giọng, khiến cho trong khi đọc ngấu nghiến những tin tức ngắn ngủi, tình mẫu tử nơi bà đã không được thỏa mãn; những câu sáo âu yếm luôn luôn kết thúc những lá thư đó cũng không đánh tan được những lo lắng mơ hồ của bà. Khi Mathieu thâu ngắn chiều dài của những lá thư như thế, bà đã gởi cậu những lời trách móc, nhưng than ôi! Không kết quả, bởi vì để đáp lại những lời khiển trách đầu tiên này, cậu liền “cúp thư” – Và bây giờ, đã sáu tuần lễ rồi bà không được một tin tức nào của cậu.Agnès Moir cũng đau khổ không kém: những lá thư chót của Matt đượm một vẻ thản nhiên đến lạnh lùng, đầy những lời ám chỉ - thoạt đầu che đậy, rồi sau rõ rệt – đến vấn đề khí hậu Ấn Độ không hợp với phụ nữ Âu Châu, đến sự việc cậu tự nhận thấy mình không xứng đáng với mối tình trong trắng của Agnès. Bản chất dịu dàng và đầy yêu thương của cô đã bị một đòn nặng trước những lời lẽ lạt lẽo này.Thế nhưng bà Brodie, nghĩ đến Agnès, với động lực vô lý nhưng tự nhiên, muốn tìm kiếm những an ủi bên cạnh một người cũng đang thất vọng như mình, quyết định đi thăm cô con dâu tương lai. Liếc nhìn đồng hồ treo, bà thấy mình có hai giờ để làm việc này mà không người nào ở nhà bị ảnh hưởng vì sự vắng mặt của bà: từ lúc đuổi Mary. Brodie đòi hỏi mỗi khi đi đâu, bà cũng phải báo cho ông ta biết.Leo lên phòng, bà cởi chiếc khăn choàng vai ra, dùng một góc khăn ướt chà xát nhanh lên mặt, sau đó, mở tủ lấy chiếc áo bằng da lông rái cá, di vật thời con gái của bà, bây giờ đã mòn cũ, giạt sợi, bóng láng và nhiều chỗ lốm đốm một màu u tối. Được giữ gìn và thỉnh thoảng được mặc từ hai mươi năm nay, chiếc áo nào, dầu trông thảm hại và lỗi thời, vẫn là vật quí giá nhất trong tủ quần áo của bà. Trong một lúc, bà quên đi nỗi buồn của mình để ngắm chiếc áo bằng một con mắt thỏa mãn, giũ nhè nhẹ, sờ mó vào bộ lông tàn phai của nó bằng những ngón tay ve vuốt. Sau cùng, buông ra một tiếng thở dài, như thể chiếc áo đã làm sống lại những kỷ niệm xa xưa của thời son trẻ không còn nữa, bà mặc nó một cách chậm chạp. Ít nhất nó cũng có công che giấu chiếc áo dài nghèo nàn và giữ cho thân thể yếu đuối của bà được ấm áp. Sau đó, bà đặt lên đầu tóc rối bù một cái nón đen có một cọng lông chim đã khô héo, buông thõng trong một cố gắng đỏm đáng buồn cười. Xong, bà đi nhanh xuống cầu thang và ra khỏi nhà với một dáng đi gần như lén lút.Trái với James Brodie, bà không đi ung dung giữa mặt đường, mà bước từng bước chân nhỏ kéo lê, đầu cúi gầm, gương mặt tái xanh vì lạnh, tìm cách lẩn tránh mọi người. Tuyết rơi biến chiếc áo da rái sậm thành chiếc áo da lông chồn trắng sáng lấp lánh; tuyết bay vào mắt và miệng bà, làm bà ho sặc sụa; tuyết thấm ướt đôi giày mỏng lét khiến bà trơn trợt muốn ngã xuống qua mỗi bước chân đi.Agnès đón tiếp bà rất vồn vã, và hai người đàn bà trao đổi cho nhau một cái nhìn đầy ý nghĩa, mỗi người tìm trong đôi mắt người kia dấu hiệu của những tin tức tốt đẹp hơn. Họ hiểu ngay là họ đã bị thất vọng, và cúi mặt buồn bã, tuy nhiên vẫn thốt ra những câu hỏi mà mỗi người đã trả lời trước bằng sự im lặng của mình.- Tuần này con có cái gì không, Aggie?- Thưa mẹ, chưa – Agnès thích gọi bà Brodie bằng tiếng này, với ý nghĩ mình sắp là con dâu của bà – còn mẹ?- Không, con yêu dấu, chưa có… chắc thời tiết xấu đã làm trễ chuyến thư. – Bà Brodie nói bằng một giọng tuyệt vọng.- Con cũng nghĩ như vậy. – Agnès trả lời buồn bã.Tóm lại, hai người có gắng tự lừa dối lẫn nhau, bởi vì họ thuộc lòng ngày tháng của những chuyến thư Ấn Độ và hiểu rành những qui định của sở bưu điện. Nhưng ngày hôm đó, bị đè bẹp dưới sức nặng của của sự lo âu càng lúc càng lớn, cố gắng này trở nên vô ích và họ thẳng thắn nhìn nhau trong một lúc như thể đã cạn hết những đề tài nói chuyện. Agnès, với tư cách chủ nhà, lấy lại bình tĩnh, và tập trung hết sức lực của mình, đề nghị:- Mẹ hãy dùng một tách trà với con. Tuyết đã làm cho mẹ lạnh cóng.Bà Brodie ra dấu bằng lòng và đi theo Agnès vào căn phòng nhỏ sau cửa tiệm, nơi đó, giữa một đống những hộp bánh quy rỗng, những lọ kẹo và thùng sô-cô-la, một chiếc lò sưởi nhỏ bằng sắt tỏa một sức nóng yếu ớt.- “Mẹ hãy ngồi đây”, Agnès nói, vừa mở cánh cửa lò sưởi ra và đặt một chiếc ghế trước miệng lò. “Với thời tiết này, chẳng mua bán được gì và con có thời giờ để nói chuyện với mẹ”.Bằng một sự thỏa thuận ngầm, cả hai người ngưng mọi câu chuyện không vui. Trong khi Agnès đun nước, mẹ hơ khô đôi giày, vừa nói một cách trịnh trọng:- Phải, tuyết rơi thật nhiều lúc mẹ đến. Thật dễ chịu khi có một ngọn lửa ấm cúng vào một ngày như thế này.Agnès ném thêm một xẻng than cốc lên đám than hồng và hỏi:- Mẹ dùng trà hay cacao?- Mẹ thích cacao hơn, nó bổ hơn và giúp cơ thể chống lại cái lạnh. Agnès, con tốt bụng quá! Bao giờ con cũng mời mẹ một món gì thật ngon.- “Đâu có gì, thưa mẹ”. Agnès đáp với một cái chu môi đầy ý nghĩa. “Con sẽ rất tiếc nếu không làm được cái gì cho mẹ. Mẹ có muốn cởi áo măng-tô ra không?”Và nàng đưa bàn tay ra toan lấy chiếc áo da lông.- “Không, không, cảm ơn!” Bà Brodie vội vã kêu lên, sợ hãi khi nghĩ đến chiếc áo ở bên trong: “Mẹ sẽ không ngồi lại lâu đâu…”Đôi mắt bà rớm lệ khi nhận tách cacao và thưởng thức nó một cách thú vị, cùng với một miếng bánh qui. Sau đó, cảm thấy đầy sảng khoái, bà thở ra:- Mẹ đã trải qua một mùa đông thật khắc nghiệt. Mẹ không hiểu nhờ đâu mẹ đã chịu đựng nổi nó.- Thưa mẹ, con biết là mẹ đã đau khổ rất nhiều.- À! Phải, mẹ đã đau khổ. Không bao giờ mẹ nghĩ mình lại có thể chịu đựng nổi một sự nhục nhã như vậy, Agnès. Mẹ đâu có làm gì nên tội. Và mẹ nghĩ ông ấy giận mẹ vì vụ con Mary.Phải khó khăn lắm bà mới quyết định nói đến tên con gái của bà, cái tên mà chồng bà triệt để cấm nhắc đến.- Chỉ một mình cô ấy chịu trách nhiệm về tội lỗi của cô ấy thôi. Còn mẹ thì thật tuyệt. Con chỉ mong được mẹ cho phép con thay thế cô ấy.- Con thật có lòng tốt, Agnès, nhưng có những lúc, nhất là ban đêm, mẹ không thể không nhớ đến nó. Mẹ không bao giờ tưởng tượng mình có thể nhớ nó đến mức như vậy… Nó lúc nào cũng rất bình tĩnh và rất dịu dàng… và mẹ không biết nó ở đâu nữa.- Mẹ phải quên cô ấy đi – Agnès nhẹ nhàng nhắc lại.- Cha nó không cho phép mẹ nói một tiếng nào về nó… ngay cả khi nó đau gần chết nằm ở bệnh viện, ngay cả khi thằng bé đáng thương chết.- “Thưa mẹ, con không biết con có nên nói với mẹ điều này không”, Agnès mím miệng nói, “và đây không phải là một đề tài thú vị đối với con – một thiếu nữ đứng đắn không nên xen vào chuyện này, - nhưng hôm trước con có nghe nói cô ấy đang ở Luân Đôn”.Agnès nói tên của thành phố này với một giọng khinh khi bóng gió như để tóm tắt quan điểm của nàng về những sự đồi bại của nó.- Con có biết nó làm gì không? – Bà Brodie kêu lên.Agnès lắc đầu và cúi mặt nhìn xuống.- “Con không chắc chắn lắm”, nàng thấp giọng trả lời, “nhưng người ta đã nói với con… con chỉ được nghe người ta nói thôi, mẹ nhớ như vậy, rằng cô ấy giúp việc”.- Làm đầy tớ! Ôi! Chúa ôi! Tồi tệ đến mức như vậy sao? Thật ghê! Cha nó sẽ nó gì nếu ông ấy biết được? Một cô Brodie làm đầy tớ! - “Cô ấy có thể làm được việc gì khác hơn?” Agnès hỏi lại với một cái lắc đầu thương hại. “Phải mừng rằng cô ấy có một công việc lương thiện, nếu đúng như vậy”.Mặc dầu có mối liên hệ với bà Brodie, nhưng Agnès tỏ ra rất tự hào về địa vị xã hội và đạo đức của mình khi kể lại cái tin này. - “Làm đầy tớ ở Luân Đôn!” Bà mẹ lập lại bằng một giọng héo hắt. “Thật ghê tởm! Vậy ra những kẻ ở Darroch không thể giúp nó được một cái gì à?” - Đó chính là vấn đề. Gia đình Foyle muốn giữ đứa bé để nhớ đến cậu con trai, đem nó theo họ về Ái Nhĩ Lan, bởi vì mẹ biết chứ, họ đã trở về nơi đó. Mẹ không thể tưởng tượng tất cả những gì người ta được nghe kể lại… đủ thứ chuyện, nhưng sự thật là, theo con nghĩ, khi đứa bé chết, họ đã giận Mary và đã bỏ rơi cô ấy thật nhanh.- Điều đó không khó: Mary luôn luôn có tính độc lập và muốn làm việc để sống chớ không chịu nhận sự bố thí của ai.- Thưa mẹ, con rất buồn phải kể với mẹ chuyện này, nhưng con nghĩ tốt hơn mẹ nên biết. Nói cho cùng, mẹ không còn trách nhiệm về cô ấy nữa. Mẹ nên nhớ con không có oán hờn gì cô ấy hết, mặc dầu cô ấy đã làm cho tên vị hôn phu của con bị một vết nhơ. Con hy vọng cô ấy sẽ ăn năn một ngày nào đó, nhưng mẹ nên nghĩ đến những kẻ khác.- “Ôi! Thật đúng vậy, Agnès. Đó là một viên thuốc đắng phải nuốt, nhưng mẹ phải nói một điều: mẹ đã không bao giờ có ý nghĩ tốt về Mary, mẹ chỉ biết giá trị của nó từ khi mẹ đã mất nó. Tuy nhiên, mẹ phải quên - nếu mẹ có thể quên được – và nghĩ đến những kẻ còn lại với chúng ta. Chuyện gì đã xảy ra cho thằng Matt đáng thương của mẹ?” Bà nói với một tiếng thở dài nặng nề. “Không được tin tức gì của nó, mẹ đau lòng quá. Con có nghĩ rằng nó bệnh không?”Bây giờ họ mới nói đến vấn đề trọng yếu của cả hai. Sau một lúc suy nghĩ, cô Moir lắc đầu với vẻ hoài nghi:- Anh ấy đã không nói gì về sức khỏe của mình. Anh đã vắng mặt một hay hai lần ở văn phòng, con biết, nhưng không phải vì lý do bị bệnh.- “Có lẽ nó không muốn gây lo lắng cho chúng ta”. Bà Brodie ngập ngừng nói. “Có bệnh sốt từng cơn, bệnh vàng da và đủ các loại bệnh khác trong cái xứ sở xa xôi đó. Nó cũng có thể bị chứng say nắng nữa… Matt có một thể chất yếu đuối”. Và bà nói tiếp không suy nghĩ. “Về mùa đông, nó thường hay cảm cúm và bị chứng viêm phế quản đòi hỏi phải mặc quần áo ấm”.- Nhưng thưa mẹ, - Agnès sốt ruột kêu lên, - anh ấy sẽ không bị viêm phế quản trong một xứ nóng. Ở Calcutta không bao giờ có tuyết.- Mẹ biết chứ, Agnès, nhưng trong xứ nóng, một chứng bệnh thuộc loại này có thể âm ỉ ở bên trong.Agnès có vẻ không thích những nhận xét này, ngồi im lặng hồi lâu. Rồi nàng thong thả nói tiếp:- Thưa mẹ, con đã tự hỏi, phải chăng một số người da màu nào đó đã ảnh hưởng xấu đối với Matt. Những kẻ mà người ta gọi là những Rajah, những vương công Ấn Độ giàu sụ và theo đạo đa thần… Con đã được đọc nhiều điều kinh khủng về họ; và Matt có thể đã bị lôi cuốn… Anh ấy có thể bị ảnh hưởng một cách dễ dàng. – Nàng kết luận một cách nghiêm trọng, có lẽ nhớ đến nét quyến rũ của cậu thanh niên đầy hấp dẫn này đối với mình.Bà Brodie thấy ngay cảnh tượng những ông hoàng Ấn Độ quyến rũ con trai bà bằng ngọc ngà châu báu, nhưng bà liền xua đuổi ý tưởng gớm ghiếc này một cách phẫn nộ. - Làm sao con có thể nói một điều như vậy, Agnès – Bà kêu lên. – Hồi trước, nó chỉ có những mối giao thiệp thật tốt đẹp ở Levenford, con đã biết điều đó. Nó không bao giờ thích giao du với những kẻ không đứng đắn.Nhưng Agnès có một sự hiểu biết quá sâu rộng về đề tài này – hiển nhiên là do trực giác kỳ diệu của tình yêu – và nàng vẫn tiếp tục, càng lúc càng gay gắt:- Thưa mẹ, con gần như không dám nói đến những tiếng này, nhưng ở bên đó họ có những cảnh tượng rất, rất… không đứng đắn, thí dụ như những cô vũ nữ… dụ rắn và xuất hiện trước khán giả không một mảnh vải che thân.Agnès cúi gầm mắt, dừng lại một cách đầy ý nghĩa, đỏ mặt lên và lớp lông tơ trang điểm môi trên của nàng rung động một cách đầy tiết hạnh.Bà Brodie nhìn Agnès với vẻ kinh hãi, xuống tinh thần rõ rệt, tưởng chừng như đang trông thấy trước mắt những con rắn mà nàng mô tả; và một trong những vũ nữ trơ trẽn kia ngưng dụ rắn để xâm phạm đến đức hạnh của con trai bà.- Matt không phải là một đưa con trai như vậy! – Bà yếu ớt thốt lên.Agnès mím môi một cách tế nhị và tự kềm chế, rồi nhướng đôi mày rậm lên, với vẻ của một người có thể tiết lộ cho bà Brodie biết những bí mật về những hố thẳm không ngờ đến trong bản chất đầy say mê của Mathieu. Thái độ của nàng khi uống từng ngụm nhỏ cacao hình như muốn nói: “Bây giờ bà phải biết những khuynh hướng của đứa con bà. Chỉ duy đức hạnh và sự trong trắng bất khả xâm phạm của tôi đã giữ con trai bà trong đường ngay nẻo chính”.- Agnès, con không có một bằng cớ nào hết, phải không? – Bà Brodie rên rỉ, sự lo sợ của bà càng lớn trước vẻ mặt kỳ lạ của Agnès - “Dĩ nhiên là con không có một bằng chứng rõ rệt nào, nhưng con biết rõ như hai với hai là bốn”. Cô Moir trả lời hết sức lạnh lùng. “Nếu người ta biết đọc giữa những hàng chữ của những lá thư chót của anh ấy, người ta có thể thấy rằng anh ấy dùng thì giờ để chơi bi-da ở câu lạc bộ, đi chơi đêm với bạn bè và hút thuốc như một đầu máy xe lửa. Hơn nữa, đáng lẽ người ta đừng bao giờ cho phép anh ấy hút thuốc, vì hút thuốc là dấn mình vào con đường xấu. Những điếu xì-gà của anh ấy không bao giờ làm cho con ưa nổi: đó là một sự hoang phí về tiền bạc”.Bà Brodie lộ vẻ bất bình trước câu nói bóng gió này, ám chỉ chính bà đã khuyến khích những bước đầu của con trai bà trên con đường tội lỗi.- Nhưng Aggie, - bà phản đối – chính con đã chịu cho nó hút thuốc, bởi vì mẹ nhớ nó đã khẳng định với mẹ rằng con nhận thấy hút thuốc “làm cho người ta có vẻ đàn ông”! - Mẹ là mẹ của anh ấy… còn con, con đã nói như vậy chỉ để làm cho anh ấy vui lòng thôi. Mẹ biết rằng con có thể làm bất cứ điều gì cho anh ấy… - Và Agnès hít mũi thật mạnh, tưởng chừng như sắp sửa bật khóc.- Mẹ cũng vậy, mẹ có thể làm bất cứ điều gì cho nó, - nhưng mẹ không biết những chuyện này rồi sẽ ra sao. – Bà nói bằng một giọng tuyệt vọng.- Con tự hỏi phải chăng mẹ nên yêu cầu cha viết một lá thư nghiêm khắc cho Matt, để… phải, để nhắc nhở anh ấy hãy nhớ đến những bổn phận và trách nhiệm đối với gia đình. Theo ý con, đã đến lúc cần phải làm một cái gì vấn đề này.- “Ồ! Điều này hoàn toàn không thể được”. – Bà Brodie, vội vàng phản đối – “Mẹ không thể nào yêu cầu ông ấy làm việc đó được! Mẹ không dám, và hơn nữa, đó không phải là một điều mà cha nó chịu làm”.Bà run lên trước một ý tưởng quá trái ngược với thói quen giấu giếm tất cả những gì có thể gây ra cơn thịnh nộ vua chúa của ông và buồn bã lắc đâu nói tiếp: - Chính chúng ta phải làm những gì chúng ta có thể làm được, bởi vì cha nó sẽ không động đậy một ngón tay để giúp nó. Đó có thể là một điều trái với lẽ tự nhiên, nhưng lại chính là cách của ông ấy. Ông ấy nghĩ rằng mình đã làm hết bổn phận của mình rồi!Agnès có vẻ phật ý:- Con biết rằng Matt luôn luôn sợ…, luôn luôn tôn trọng lời nói của cha anh ấy, và chắc chắn mẹ không muốn thấy những điều tai tiếng khác xảy ra cho gia đình.- Không, Agnès, mẹ tiếc phải phản đối con ngay trước mặt, nhưng mẹ chắc chắn con đã lầm. Mẹ sẽ không bao giờ có ý nghĩ xấu về con trai của mẹ. Con cũng lo âu như mẹ và điều đó đã làm cho con có những ý nghĩ sai lạc. Hãy chờ một chút và tuần tới con sẽ nhận được một gói quà kèm theo những tin tức tốt lành.- Đối với con, sẽ còn lâu chúng mới đến! – Agnès đáp lại bằng một giọng lạnh như băng, biểu lộ nỗi phiền giận, càng gia tăng bởi sự nhục nhã mới đây của Mary, đối với tất cả những gì mang tên Brodie. Ngực nàng phồng lên và nàng sắp sửa thốt ra những lời trách móc cay đắng. Bỗng tiếng chuông cửa vang lên và Agnès đỏ mặt đứng dậy, đi ra bán cho một cậu bé vài cái bánh ngọt nhỏ. Sự “xả hơi” này không giúp nàng dịu xuống, trái lại, nó càng làm tăng thêm nỗi bực tức.Không ngờ có cơn giận dữ đang sôi sục trong lòng Agnès, bà Brodie, lúc nàng vắng mặt, vẫn ngồi thu mình trong chiếc ghế bành trước lò sưởi, cái cằm thụt sâu trong chiếc áo da lông rái cá ẩm ướt và sờn rách. Một nỗi hoang mang ghê gớm làm dao động tâm trí bà: phải chăng bà chịu trách nhiệm về một tật xấu nghiêm trọng nào đó của Matt do một sai lầm trong cách dạy dỗ cậu ta? Bỗng bà nhớ lại câu nói cửa miệng của Brodie mười năm trước đây và trong sự lo âu tột độ, bà thấy lại một cách rõ rệt vẻ mặt khinh bỉ của chồng khi bắt gặp quả tang bà đang nuông chiều quá độ cậu con trai “Sự cưng chiều lố bịch của bà làm cho nó trở thành một thằng vô lại!”.Thật vậy, bà đã luôn luôn tìm cách bênh vực Matt chống lại cha cậu, tránh cho cậu những khắc nghiệt của cuộc sống, dành cho cậu một sự thoải mái và những đặc ân mà các cô con gái không được hưởng. Mathieu không bao giờ dám trốn học đi chơi, nhưng khi cậu ta muốn có một ngày nghỉ - và điều này thường xảy ra – hay vì một lý do nào đó, cậu sợ đi đến trường, cậu đến tìm bà, vừa đi khập khiễng vừa rên rỉ: “Mẹ ơi, con không được khỏe, con bị đau bụng”. Mỗi lần giả bệnh, Mathieu lại lấy cái dáng đi cà nhắc của một con chó què này, như thể bất cứ chứng đau nào cũng xuất hiện ngay trong một cái chân và làm cho nó bị tê liệt. Dĩ nhiên bà không bị lừa, nhưng một động lực vô lý của tình mẫu tử khiến bà trả lời một cách khoan dung: “Vậy con hãy lên phòng nằm nghỉ, mẹ sẽ mang cho con một món thật ngon: mẹ của con, thương con lắm, Matt, con biết điều đó!”Bà cần có một lối thoát cho nhu cầu yêu thương bị đè nén của mình, và bà đặt tất cả tình thương vào con trai bà, cảm thấy sự cần thiết, trong ngôi nhà quá khắc nghiệt này, phải làm cho cậu gắn bó với bà bằng tình thương. Phải chăng bà đã làm hư hỏng con trai bằng sự khoan hồng của bà? Biến con trai bà thành một thanh niên yếu đuối vì sự cưng chiều quá độ?Ý tưởng này vừa được lý trí nêu lên liền bị trái tim xua đuổi ngay. Trái tim bảo rằng bà chỉ biểu lộ với con trai bà lòng tốt, sự dịu dàng và sự khoan dung mong muốn cho con trai bà được tất cả mọi sự tốt lành; bà đã tự biến mình thành kẻ nô lệ của cậu ta, đã giặt gịa, may vá thêu thùa cho cậu, săn sóc giày vớ giường nệm cho cậu, nấu cho cậu những bữa ăn ngon nhất.“À! – Bà thì thầm – Tôi đã phục vụ đứa con trai đó răm rắp theo mọi ý muốn của nó. Chắc chắn nó sẽ không bao giờ quên tôi… tôi thật sự đã nhường phần bánh mì của tôi cho nó”.Tất cả những khổ nhọc của bà vì cậu, từ những miếng tã lót mà bà đã giặt giũ cho đến cái rương quần áo bà sửa soạn cho cậu trước khi lên đường sang Ấn Độ, hiện lên trong trí bà và bà có cảm giác tất cả tình thương và tất cả những gì bà đã làm cho cậu đều trở nên vô nghĩa so với cách cậu đối xử! Bà tự hỏi một cách ngây thơ, phải chăng chỉ duy sự vụng về của bà đã làm cho những cố gắng lớn lao không ngừng của bà trở thành vô ích, đến độ cậu tỏ ra quá thờ ơ với chính mẹ của mình?Bỗng một tiếng động làm bà giật mình, và ngước mắt lên, bà trông thấy Agnès vừa trở vào. Nàng nói với bà bằng một giọng bực tức gay gắt, không kềm chế nổi: - Thưa mẹ, con sắp kết hôn với anh Matt, con sẽ là vợ của anh ấy và con muốn biết người ta sẽ làm gì về vấn đề của anh ấy. Mẹ phải can thiệp ngay lập tức.Bà Brodie nhìn cô với đôi mắt dịu dàng và ươn ướt lấp lánh một cách yếu ớt, rồi nói bằng một giọng quì lụy: - “Con đừng giận mẹ, Agnès yêu quí, mẹ đã phải chịu đựng khá nhiều đau buồn rồi, con còn hằn học với mẹ làm gì. Mẹ ở trong tình trạng không thể trả lời cho con được, con thấy đó…” – Và với vẻ tuyệt vọng, bà nói tiếp: “Mẹ là một người đàn bà đã tàn rồi”.- “Đẹp lắm, tất cả những điều đó!” Agnès la lên một cách dữ dội. “Nhưng tôi sẽ không để người ta cướp đoạt mất anh Matt như vậy! Anh ấy thuộc về tôi và tôi quyết giữ anh ấy”. - Agnès, - bà trả lời bằng một giọng như sắp chết, - chúng ta không biết gì hết, chúng ta không thể nói chuyện gì đã xảy ra, nhưng chúng ta có thể cầu nguyện… Phải, đó là điều chúng ta có thể làm được. Mẹ muốn chúng ta đọc một lời cầu nguyện ngay tại đây. Có lẽ cùng lúc này, Chúa toàn năng đang che chở cho Matt bên Ấn Độ, sẽ nhìn xuống hai người đàn bà lo âu đáng thương, và sẽ cho chúng ta thấy một ánh sáng làm yên lòng chúng ta.Bị đánh trúng vào nhược điểm, Agnès dịu trở lại, thay đổi thái độ và tia sáng giận dữ trong đôi mắt nàng biến mất. - Có lẽ mẹ nói có lý, đó sẽ là một niềm an ủi.Rồi theo phép lịch sự, nàng hỏi: - Mẹ sẽ nói lời cầu hay con?- Con nói hay hơn mẹ… con sẽ nói cho cả hai chúng ta.- Được lắm, thưa mẹ - Agnès trả lời một cách thích thú.Họ quì xuống trong căn phòng nhỏ thiếu không khí, giữa một đống bề bộn những chai, những thùng và những hộp, với bàn thờ là một cái thùng và tranh thánh là một tấm áp-phích được đóng khung. Nhưng không vì thể mà họ không cầu nguyện với đầy thành tâm.Quì gối, thân hình mập thù lù của nàng vươn thẳng lên, biểu lộ một nghị lực gần như của nam giới, Agnès bắt đầu cầu nguyện bằng một giọng lớn và cương quyết. Trong số những người sùng đạo cùng tham dự các buổi lễ, Agnès nổi tiếng nhờ những bài kinh cầu nguyện ứng khẩu rất hay. Những lời cầu nguyện tuôn ra từ đôi môi nàng như những dòng thác hùng hồn, nghe như những lời tâm tình tha thiết của một tu sĩ trẻ nói với Chúa, khẩn cầu Chúa tha thứ cho những tội lỗi của loài người. Với đôi mắt đen sáng rực, bộ ngực đồ sộ phồng lên theo lời kêu gọi nông nhiệt, nàng đem tất cả bản chất hăng say của mình vào lời cầu nguyện tha thiết này, dùng những từ ngữ thích hợp, khiêm tốn, tầm thường, nhưng tóm lại, cầu xin Chúa Toàn Năng đừng bắt nàng phải mất kẻ mà nàng đã quyến rũ được nhờ những nét duyên dáng hiếm hoi mà Chúa đã ban cho.Không một kẻ nào khác ngoài Matt đã chú ý đến Agnès, nàng biết những nét quyến rũ của mình rất xoàng xĩnh, và nếu Matt bỏ rơi nàng, nàng có thể sẽ không bao giờ lấy chồng được. Và bây giờ, nàng cầu xin Chúa đừng bắt mình phải mất sự hưởng thụ hoàn toàn lạc thú được hôn nhân cho phép.Bà Broide trái lại, cho ta cảm giác của một khối sụp đổ, một đống quần áo bị bỏ xó, đầu bà lắc lư với một vẻ nhún nhường cầu khẩn, đôi mắt xanh nhợt nhạt, ướt đẫm những giọt lệ lăn dài xuống sống mũi. Cùng lúc với nhứng lời cầu nguyện nồng nhiệt vang lên bên tai, hình ảnh của Matt hiện ra trước mặt bà, và nếu lúc đầu bà chỉ rút khăn tay ra một cách lén lút, dần dần bà sử dụng nó liên tục và khóc không giấu giếm. Những tiếng đập của tim bà dường như không ngừng đánh nhịp cho những lời: “Ôi lạy Chúa, nếu con đã đối xử sai lầm với Mary, xin Chúa đừng phạt con quá nặng. Đừng lấy mất Matt của con, hãy để lại cho con ít nhất một đứa con trai để thương yêu con.”Lời cầu nguyện chấm dứt, một sự im lặng dài tiếp theo, rồi Agnès đứng lên đưa bàn tay cho mẹ nắm để giúp bà đứng dậy. Đối diện với nhau và sát gần nhau, bây giờ hai người đàn bà nhìn nhau với một ánh mắt thân thiện và thông cảm. Bà lắc nhẹ đầu như để nói: “Lời cầu nguyện thật tuyệt diệu, Agnès, sẽ có kết quả”.Cả hai dường như được hồi sinh. Bây giờ họ chắc chắn rằng mọi sự sẽ tốt đẹp với Mathieu. Bà Brodie ra về, tươi tắn và khỏe lại, hai người trao đổi với nhau một cái nhìn nói lên sự hợp tác êm dịu và bí mật của họ, rồi một cái hôn mạnh mẽ và âu yếm.