Nguyễn Lan Đồng dịch
Phần 1 - Chương 11
Chương 11

Đến ranh giới của Vơnidơ, hành khách từ các miền lân cận tới phải xuống xe đi thuyền, loại thuyền con rộng và chậm chạp, có thể chở được đến tám người.
Ngay sau hôm tiếp kiến với cha Phêlíp, vào lúc quá trưa, Ăngtoan đã nhập bọn với những hành khách người đầy bụi bậm đi xe ngựa từ Pađu đến. Chiếc thuyền chở nặng chậm chạp xuôi dòng con sông đào lớn cắt đôi thành phố. Người chèo thuyền vạm vỡ, rám nắng, đầm đìa mồ hôi vì phải dùng sức và cái nóng tháng sáu. Đá hoa cương nhiều màu ở mặt trước các lâu đài sáng rực rỡ dưới ánh nắng mặt trời chói lọi. Ở ngay giữa thành phố, đối diện với toà lâu đài lộng lẫy của các vị thống đốc, khách thay thuyền sang những chiếc gông đôn nhẹ nhàng, thon dáng, nhiều màu sắc tươi vui với mũi thuyền vươn cao như cổ thiên nga. Chúng từ mọi phía chạy đến, luân lưu trên mạng lưới các sống đào và hồ của thành phố xây trên những dòng nước chảy duyên dáng này, thoải mái như loài chim nước. Với con mắt nghệ sĩ, Ăngtoan chọn một chiếc thuyền có tán viền tua xanh phủ trên khung gỗ, cửa mở về phía những làn gió mát của sống Liđô gần đấy. Các tấm rèm lúc đó được cuộn lên buộc bằng dây trắng có thể thả xuống nếu trời xấu hay người ngồi thuyền muốn không ai nhìn thấy, chuyện bình thường trong thành phố đáng yêu đầy tình ca và tình yêu này.
Người chèo thuyền là một người bé nhỏ tóc nâu có miệng cười quá rộng để lộ ra nhiều chỗ sứt ở bộ lợi màu hồng dị thường. Nhìn y phục sẫm màu, đoán rằng người qua sông là người của Nhà thờ, anh ta nói năng một cách kính trọng:
- Ngài đi đâu, thưa linh mục?
- Đến lâu đài Pêdarô. Cách đây có xa không?
Trước tiên, Ăngtoan muốn đến nơi ông Belacmi ở để báo không chậm trễ cho ông biết chỗ có bức Bôtixeli của ông.
- Không xa mấy.
- Vậy thì đến lâu đài.
Ăngtoan lên thuyền và ngồi trong lều, trên một chiếc ghế có nệm rất êm.
- Anh có biết Galêatxa Vaxca không?
- Tất nhiên là có ạ. Nhưng (anh ta nhướng lông mày lên tỏ vẻ ngạc nhiên vì một người của Nhà thờ lại muốn đến nơi đây) đó là phố các nghệ sĩ.
- Khi chúng ta rời lâu đài Pêdarô, anh sẽ đưa tôi đến đấy, số nhà mười bốn.
Người chủ thuyền giương to mắt:
- Đấy là nhà ông Giăng Xavarino sang trọng. Thuyền tôi vẫn chở ông ấy! Rèm cả hạ thấp – anh nói tiếp một cách ý nhị. – Ông ta là một con người thật tuyệt.
Ăngtoan không ngạc nhiên về tiếng tăm phóng túng của bạn anh. Cũng không ngạc nhiên vì người chèo thuyền biết Giăng. Tại sao lại không biết nhỉ? Cha của Giăng là một trong những chủ ngân hàng và nhà buôn giàu nhất tỉnh, và Giăng lại là chúa tể của giới trẻ tuổi của Vơnidơ.
- Ông Xavarinô là bạn tôi. – Xécvê tuyên bố với vẻ đắc chí khá ngây ngô.
- Đi nào!
Người chèo thuyền kêu lên một cách lanh lảnh để báo hiệu cho những lái thuyền khác rồi đẩy mũi chiếc thuyền nhẹ nhàng của anh lướt trên nước hồ xanh nhạt và loáng dầu.
Sự giao lưu trong trung tâm thành phố rất náo nhiệt và chiếc thuyền này tiến lên rất khó khăn vì thuyền bè san sát với nhau. Nhưng Ăngtoan lại thích thú về chuyến du ngoạn này. Anh đi nghỉ hè kia mà, lần đầu tiên sau bao nhiêu tháng ròng, với tiền lương cả năm trong túi. Dưới ánh mặt trời chói chang, giữa những quần áo trang sức sang trọng và các thuyền gông đôn nhiều mày sắc, anh nhận thấy y phục của mình thật tồi tàn.
Ở đây có biết bao nhiêu lụa, nhung, lông thú và dây chuyền vàng. Nếu y phục lịch sự không cần đến ở Pađu thì ở Vơnidơ không như thế, và Ăngtoan tự bảo mình phải nhờ Giăng chỉ cho một hiệu thợ may.
Thuyền đi chậm chạp đã tạo điều kiện cho người thầy thuốc trẻ không bỏ sót một cảnh tượng nào, anh ngắm nghía sự lộng lẫy của những toà lâu đài với những hàng cột thẳng đứng, kinh ngạc trước những bến thuyền, ở đó có những gông đôn riêng sang trọng đang đợi chủ nhân và bập bềnh suốt dọc bến có lát đá chung quanh các hình chạm bằng hoa cương nhiều màu sắc.
Xa xa, thoảng có một bà y phục sang trọng đang mơ mộng trên những mái bằng dùng làm sân thượng mát mẻ vì các làn gió nhẹ từ sông Lidô thổi đến. Thực ra, Ăngtoan thán phục nghĩ, Vơnidơ mang hình dung từ Đất Thánh cũng không uổng, vì đây chính là thành phố giàu có và đẹp nhất thế giới, đồng thời cũng là ngã tư của những con đường kinh doanh từ khắp nơi trên trái đất đến.
Nơi giao dịch thương mại quan trọng nhất là quảng trường trước phố Giacômeta và Riantô. Từ đấy đưa ra một thứ tiếng ồn ào, hỗn độn, trầm trầm và nổi rõ hẳn lên là tiếng leng keng của những đồng đuca(17), vàng của những người đổi tiền. Tiếng những chiếc búa nhỏ của người thợ kim hoàn đập nhịp nhàng khắp chung quanh hoàn chỉnh bản hoà tấu đậm đà ấy. Phía sau họ, dãy nọ sau dãy kia, – cao hơn hẳn những nhà kho đầy nứt các sản phẩm phong phú của phương Đông: ngà voi, hương liệu, lụa, gỗ hiếm – những gian hàng hấp dẫn mọc lên: một số lượng sản phẩm nói trên được lưu thông ở đây, hàng bán buôn tạo ra một thị trường xuất khẩu duy nhất không đâu bằng.
Phía bên kia cầu, Ăngtoan trông thấy các cửa hàng của người Đức với nhà ở và kho của họ, đối diện với các bến có những tàu ở bên ngoài đến biển hồ bỏ neo sát cạnh nhau, đầy căng các kho báu làm cho những hành khách đang thèm muốn hoặc chất đầy hàng xuất khẩu chứng tỏ sự giàu có của Vơnidơ. Xa hơn nữa, trên sông đào, những chiếc tàu lớn đang đứng mơ màng, chở đầy thức ăn, dầu, rượu vang, từng dòng phu khuân vác đang từ các kho dự trữ lớn của những người buôn, khuân trèo tàu những kiện hàng nặng, họ như một đạo quân kiến không biết mệt mỏi.
- Tránh nào! – Người lái thuyền kêu to để những lái thuyền khác giãn thuyền họ sang một bên. Chiếc bơi chèo lớn đẩy một cái làm cho thuyền quay nửa chiều dài và vút thẳng vào một trong những nhánh sông phụ. Ở đây, hai bờ gần nhau hơn, hồ đẹp hơn; giữa những ngôi nhà và nước chỉ có bến đá chạy dài. Các lâu đài trang trí kém tráng lệ hơn và dù nắng lúc quá trưa, ở đây vẫn có những khoảng râm mát, thêm vào đó là bóng của bao lơn các nhà ở, gần như sát với nhau trên mặt nước.
- Lâu đài Pêdarô kia rồi! – Người lái thuyền nói.
Ở nơi này của Vơnidơ, con sông đào hẹp hẳn lại, bóng râm dày hẳn lên. Một vài người đi dạo dang thơ thẩn trên bến. Cặp mắt sắc của Ăngtoan nhận ra ngay một dáng người thanh tú và lịch sự có vẻ quen thuộc lạ lùng. Còn một quãng bằng hai chiều dài của chiếc gông đôn thì Ăngtoan không còn nghi ngờ gì nữa: mớ tóc vàng ấy chỉ có thể của Luxia Belacmi và đúng là Luxia Belacmi đang đi về lâu đài Pêdarô, ở cách đấy mấy khung cửa lớn.
Thuyền của Ăngtoan đến ngang tầm người thiếu nữ khi một tên có vẻ gian xảo từ một hẻm nhô ra. Ánh sáng dao găm loáng lên trong tay phải hắn. Trước khi Ăngtoan kịp kêu lên thì tên kẻ cắp đã nắm lấy cái túi nhỏ đeo ở dây lưng Luxia định cắt lấy rồi lẩn trốn. Bọn kẻ cắp nhiều vô kể trong thành phố giàu có này.
- Kìa! Có kẻ cắp! – Ăngtoan kêu to và nhảy dựng lên.
Cái nhảy của anh làm cho thuyền đột ngột mất thăng bằng và người chèo thuyền thiếu chút nữa thì nhào xuống nước. Ăngtoan giằng lấy bơi chèo của anh ta và đẩy mạnh, đưa thuyền áp dọc bến rồi nhảy lên bờ, mọi việc diễn ra trong giây phút.
Trong trạng thái khích động và vội vàng rời khỏi thuyền, Ăngtoan không trông thấy rằng Luxia Belacmi được tiếng kêu của anh báo trước đã tránh khỏi đà của tên kẻ cắp tự thoát khỏi tình huống. Nàng cướp lấy chiếc gậy ngắn của tên gian đang cầm ở tay trái và ra sức phang đúng ngay vào sọ hắn, khiến hắn khuỵu xuống. Vừa dũng cảm tự bảo vệ nàng vừa kêu to:
- Giúp tôi với! Có kẻ cướp! Giúp tôi với!
Trong đám hỗn độn ấy, Ăngtoan đã chạy đến và kêu lên:
- Tôi đến đây, tiểu thư! Tôi đây!
Hoặc Luxia không nghe tiếng anh, hoặc nàng tưởng anh là một tên kẻ cướp khác, nàng nện vào đầu anh một gậy làm anh ngã quay lơ, anh lăn xuống rãnh nước và nằm không động đậy.
Tên cắt túi lợi dụng lúc lộn xộn do sự có mặt bất ngờ của Ăngtoan để thoát khỏi chỗ hiểm nghèo mà hắn vừa chui vào. Mềm như một con lươn, hắn đứng dậy và biến vào ngõ hẹp.
Đờ đẫn, Ăngtoan loạng choạng đứng dậy để đương đầu với một cơn thịnh nộ thực sự.
- Đần độn! Ngu si! Ngốc nghếch! – Luxia Belacmi hét lên.
Vì rằng tên cướp lợi dụng sự can thiệp không đúng lúc của Xécvê đã lấy được túi tiền của Luxia khi hắn trốn.
Đến lúc ấy Luxia mới nhận ra người đến cứu không may mắn của mình.
- Ôi, ông đấy ư, ông thầy thuốc. Tôi thật không ngờ lại chính là ông!
Giọng cô cay đắng và khinh bỉ.
- Tôi định đến để giúp cô! – Ăngtoan ấp úng, anh định phân trần, – nhưng khốn thay, không đạt hiệu quả.
Cô giậm chân, bàn chân nhỏ nhắn đập mạnh xuống bến:
- Tôi cần đến sự giúp đỡ của anh ư? Phải là cái khác một tên cướp túi tầm thường mới làm được cháu gái Amêrigô Vexơpucxi lùi bước.
Ăngtoan hơi lảo đảo đưa tay sờ vào đầu đang nhức nhối. Cơn thịnh nộ dịu đi, cô ra lệnh:
- Để tôi xem đầu anh nào.
Rồi lùa các ngón tay vào mớ tóc đen, cô sờ nắn, Ăngtoan không ghìm nổi cơn rùng mình.
- Hừ! Chẳng làm sao cả, - nàng nói, da cũng không bị sứt.
Tiếng gọi khi nãy của Luxia đã được nghe thấy, có tiếng ồn ào và bước chân tiến lại gần.
- Trời ơi! Người chèo thuyền la lên. Cảnh sát! Họ sắp bắt và đưa tất cả chúng ta đến quan toà đấy!
Một lần nữa, tiểu thư Luxia lại tỏ ra làm chủ tình thế, chứng tỏ sự nhanh nhẹn trong suy nghĩ và hành động như nàng đã có dịp phải đối phó.
- Anh đưa ông ta đi đâu? – Cô hách dịch hỏi người chèo thuyền.
- Đến phố Galêatxa Vaxca.
- Kéo ông ta vào thuyền và đi đi. Nhanh lên!
Cô đẩy Ăngtoan đến gần thuyền. Choáng váng không kịp kháng cự, anh tụt xuống thuyền và ngã lên đống nệm trong khi người chèo thuyền ra sức đẩy mạnh bơi chèo.