Những lúc rỗi rãi, tôi thường đến hiệu sách. Cũng tại đây, đôi khi tôi nghe thấy người ta nhắc đến tên tôi. Họ đang tìm sách của tôi.Đứng ngay bên cạnh anh. Rất gần. Nhìn thấy khuôn mặt và những cảm xúc trên đó, ngửi thấy mùi của anh. Người con gái viết sách đã đứng bên cạnh. Khoảng cách giữa hai người chỉ là 10cm. Đó là một cô gái mặc chiếc quần bò cũ, tóc tai rối bời, không son phấn. Nhưng anh vẫn không hay biết. Cảm giác đó khiến tôi mê mẩn. Tôi đang trong bóng tối. Anh ở ngoài sáng. Giữa chúng tôi có một bầu tâm sự thầm kín. Rồi tôi viết cuốn tiểu thuyết dài hơi đầu tiên ở Thượng Hải. Còn nhớ chủ đề liên quan đến một cuộc tâm tình. Hình như trong một chuyến lữ hành, trên máy bay, trên tàu thuỷ hoặc với bạn đồng hành trong cùng một phòng trọ. Biết được thời gian chỉ nhiều nhặn như thế, sau khi chia tay có lẽ sẽ không gặp nhau. Thế là lại tâm tình trong bóng tối.Tháo chiếc mặt nạ. Mở rộng tấm lòng.Có vậy, cuộc tâm sự mới có thể bắt đầu.Mỗi ngày sáng tác mười tiếng đồng hồ. Cũng có khi chỉ năm tiếng. Viết từ đêm tới mờ sáng. Rồi áp mình lên cửa sổ hút thuốc, nhìn bầu trời xanh thẳm mênh mông. Có người nói: Thời gian ban ngày luôn có hạn, chỉ có bóng đêm là rộng rãi vô bờ. Vô số đêm tối của tôi là cứ viết lách trong căn phòng trống trơn. Không biết những người khác đang làm gì. Nhưng tôi tin rằng luôn có một số người cũng thức như tôi. Không tài nào ngủ được.Tôi luôn đòi hỏi mình trở thành một kẻ kể chuyện với tấm lòng thông cảm.Gặp một số người mang nỗi đau không thể bày tỏ. Cuộc sống mờ mịt của họ. Nỗi đau không tìm được lối thoát, Tôi tin đằng sau đều ẩn chứa một lý do lớn rất chân thực. Tìm ra nguyên nhân giấu mặt sau nỗi đau. Chúng là cốt lõi của tinh thần. Tôi sẽ trình bày, nhưng không đưa ra lời phán đoán. Sự vật nào có khiếm khuyết mới trở nên toàn mỹ. Đó là quan niệm thẩm mỹ của tôi.Suốt một thời gian dài chìm đắm trong câu chuyện sáng tác này. Nhưng đã quen viết các tiểu thuyết loại vừa ngắn gọn khúc chiết, tôi đâm ra nghi ngờ khôn nguôi cái kết cấu của tiểu thuyết dài hơi. Nhưng cùng với các nhân vật không ngừng xuất hiện và những chuyện xảy ra giữa họ, tôi lại nhìn thấy ánh sáng.Ánh sáng biến mất và đã qua. Nó giống như một con sông lớn, bình lặng và lao nhanh. Chúng ta đăm đắm về bờ bên kia. Chờ đợi bơi qua. Rồi nhìn thấy đoá hoa bên bờ. Đó là cảm giác trống rỗng to lớn, khống chế cả những nghi ngờ về cuộc đời.Tôi tin một nhà văn nào cũng cần phải giữ được cảm giác trống rỗng sâu thẳm trong linh hồn. Có vậy họ mới có thể làm tốt công việc gian khổ. Những người hay kêu la, dương dương tự đắc sẽ không làm nổi điều gì. Họ sẽ bị chính mình đào thải vì những mục đích riêng tư. Sau khi sáng tác, tôi đi du lịch xa một lần. Lúc đó có rất nhiều người chửi bới tôi ở mọi nơi, mọi chỗ, mọi tâm trạng. Một số báo chí đăng tải các tấm hình mờ mịt do phóng viên chụp trộm. Cuộc sống tôi bị quấy rầy.Trên đỉnh núi cao xa xôi, dõi mắt lên bầu trời lúc 11 giờ đêm. Ắt hẳn bầu trời Thượng Hải đã đầy ánh sao, nhưng ở đây chỉ có ánh tà dương bảng lảng. Nếu đổi được vị trí cho nhau, phong cảnh ngắm đượcsẽ khác hẳn.Tháng Bảy, quyết định tạm thời rời xa Thượng Hải, tới Bắc Kinh sinh sống một thời gian. Làm các công việc phim ảnh, xuất bản, biên tập. Việc sáng tác tiểu thuyết phải đợi tới thời điểm thích hợp mới có thể bắt đầu lại. Muốn có nguồn cảm hứng mới, phải không ngừng trải nghiệm. Tôi tôn trọng việc sáng tác của mình. Nó tiêu hao thời gian và sức lực. Cái giá nó phải trả.Mười năm trước, mỗi ngày trước khi đi ngủ, tôi đều phải đọc một cuốn sách mà tôi rất yêu thích. Đó là tiểu thuyết của một nhà thơ nữ, rất ế ẩm ở hiệu sách mặc dù đã hạ giá. Nhưng nó đã bầu bạn với tôi suốt mọi chặng đường phiêu bạt.Mười năm sau, rất nhiều người viết email cho tôi, nói rằng, trước khi đi ngủ, họ đều đọc tiểu thuyết của tôi, cảm thấy được an ủi và chìm vào giấc ngủ.Nhà thơ đó đã biến mất, nhưng tôi vẫn tiếp tục.An Ni Bảo BốiThượng Hải, tháng 7 năm 2001