13 tháng Mười một Cô Rose chết rồi. Tai họa giáng xuống  nhà ông đại úy. Tội nghiệp cho ông …Đầu tiên là con chồn chết…Tiếp đến là nhím Bourbaki…Rồi bây giờ đến cô Rose…Cô ốm đã mấy hôm nay…Đến hôm kia thì lên cơn sưng phổi rồi chết…Vừa chon sáng nay…Tôi đứng trong cửa sổ nhìn đám tang đi ngoài đường. Sáu người khiêng quan tài trên phủ kín vòng hoa và những bông hoa trắng như đám ma con gái…Cả làng Menil Roy đi đưa, người nào cũng mặc đồ đen, xếp thành một hàng dài, đi đầu là ông đại úy Manger, mặc áo khoác ngoài màu đen, dáng cứng đơ. Chuông nhà thờ buông từng hồi! Bà chủ cấm tôi không được đi đưa đám. Tôi cũng không thích đi. Cô Rose là người độc ác. Đám tang của cô cũng không làm tôi động lòng chút nào. Tuy vậy, cũng có lúc tôi thấy thiếu cô, nhất là những lúc tôi ra đường… Tôi muốn biết cảm nghĩ của ông đại úy trước cái chết đột ngột của cô Rose thế nào. Vì ông bà chủ đi vắng, nên chiều nay tôi đi dạo ven hàng rào, thấy vườn ông đại úy không có người. Chơ chỏng một cái mai cám xuống đất. Tôi nghĩ bụng, hôm nay ông đại úy không ra vườn, chắc ông đang khóc ở trong nhà, nhớ lại những kỉ niệm cũ. Nhưng ông bỗng đi ra. Áo khoác đã bỏ, trên người chỉ có quần áo lao động, đầu đội chiếc mũ lính cũ. Ông xe phân ra vườn, vừa đi vừa rủ rỉ hát một điệu quân hành. Thấy ông, tôi đặt xe xuống chạy lại, chiếc cào trên vai. Thấy cô tôi mừng, cô Célestine, - ông nói. Tôi muốn tìm lời an ủi ông Một tổn thất lớn cho ông! Tội nghiệp cô Rose! Vâng, vâng, - Ông trả lời, giọng thản nhiên, trên mặt chẳng lộ ý tứ gì, cử chỉ hờ hững. Rồi cắm cái sào xuống luống đất gần hàng rào, ông nói thêm: Tôi không thể sống một mình thế này mãi được. Khó mà tìm được người như cô Rose đấy ông ạ Tôi nói vậy nhưng thấy ông vẫn thản nhiên, không những thế còn như có vẻ vừa trút được gánh nặng Sao chả tìm được, - ông nói sau một lúc im lặng. Nhưng cô Rose đã biết được tính nết ông, những thị hiếu, những sở trường của ông. Cô Rose tận tụy với ông. Chả tận tụy tí nào cô ạ. Từ ngày thuê được thằng bé, cô ấy chả chịu làm gì cả. Rồi cứ nhang nhác suốt ngày. Tôi tiêu mấy xu mà cô ấy gào lên…Hễ thấy tôi nói chuyện với cô như bây giờ là cô ấy ghen… Ông đại úy thở một cách khoan khoái. Rồi như một người mới đi xa lâu về, ông nhìn trời, nhìn đất, nhìn cỏ cây. Ông thật sự là một người vô tâm, vô tâm đến mức buồn cười, nhất là người đàn bà sống với ông vừa chết, ông vừa mới đi đưa đám về được một lúc. Ông đối xử bất công với cô Rose đấy! – tôi nói để khích ông thổ lộ tâm tình Tôi đâu  có bất công, - ông cãi lại, - từ ngày đưa cô ấy về đâu, tôi mất hết quyền hành ở trong nhà này. Cái gì cũng như là của cô ấy. Việc gì cũng do cô ấy quyết định. Còn tôi ăn không được ăn, nói không được nói. Cô ấy chết đi cho được việc…Tôi cứ tưởng tôi chết trước nên đã làm chúc thư để tài sản lại cho cô ấy. không ngờ cô ấy lại chết trước, không thì bao nhiêu tài sản của tôi cô ấy vơ hết… Thế bây giờ thì sao, - tôi hỏi Tùy cô, - ông trả lời Sao lại tùy tôi Một phút im lặng,. Bắp chân ông căng ra, người ông thẳng đừ, râu ông nhọn hoắt, hai mắt chằm chằm nhìn thẳng vào mặt tôi, ông hỏi: Nói gần nói xa, chẳng qua nói thật, cô có thể thay thế được cô Rose không? Tôi đã lường trước được tình huống nên khi nghe ông nói tôi chẳng lấy gì ngạc nhiên. Tôi lấy giọng nghiêm trang hỏi ông: Thế còn chúc thư thì sao? Tôi xé đi rồi Nhưng tôi không biết làm bếp đâu, - tôi nửa đùa nửa thật Không sao, - ông đại úy rối lên, - tôi làm, tôi làm cả việc sắp xếp giường chiếu nữa, cô không phải làm gì Giọng ông sôi nổi, nịnh nọt, xoắn xuýt; may mà có hàng rào chứ không thifoong đã nhẩy xô vào ôm lấy tôi Tôi giơ ngón tay như dọa một đứa trẻ: Ông là con lợn con đấy! Lợn già chứ! Và còn những cái khác nữa!...- ông phấn khởi đế thêm. Rồi vươn cổ qua hàng rào, - Nếu cô về với tôi thì… Thì sao? Thì nhà Lanlaire sợ lắm đấy! Tôi im lặng, vờ như suy tính. Còn ông đại úy thì đứng di di ngón chân xuống nền đường vẻ chờ đợi. Thấy tôi mãi không trả lời, ông nhắc lại: Được không, cô Célestine? Trả lời đi chứ Để xem đã, ông hãy cứ tìm người khác!...- Tôi nói và bỏ chạy để khỏi phá lên cười trước mặt ông Tôi lung túng trong việc lựa chọn giữa một bên là ông đại úy, với một bên là anh Joseph. Ông đại úy là một người cục cằn thô lỗ. Nếu một ngày nào đấy ông lại ôm lấy tôi mà hôn thì buồn cười đến chết và nếu lại cùng giường với ông, khi ông đặt môi trên môi tôi để hôn thì tiếng cười từ trong miệng tôi bật ra sẽ đẩy miệng ông và cả người ông ra khỏi giường. Còn anh Joseph thì lại khác. Anh cũng xấu chứ chẳng đẹp, xấu ghê gớm, xấu kinh khủng. Nhưng nếu mổ xẻ cái xấu ấy  ra thì lại thấy là đẹp, trên cả đẹp. Mỗi khi nghĩ đến, tôi lại thấy như có một sức mạnh kéo tôi về với anh, mạnh đến chóng mặt, không thể cưỡng lại được; gần anh tôi thấy thần kinh của mình rung lên, da thịt của mình sôi lên. Lúc ông bà chủ đi vắng tôi thơ thẩn ngoài đường, lúc ông bà về tôi muốn lao vào công việc khâu vá để gỡ lại nhưng không được. Tư tưởng của tôi bị anh chiếm đoạt. Tôi chỉ nghĩ đến anh, chỉ thấy có anh. Bây giờ tôi mới thấy đừng bao giờ đùa với tình yêu. Anh Joseph xin phép bà chủ cho  nghỉ sáu ngày với lí do đi Cherbuorg để giải quyết công việc nhà. Vậy là anh đã quyết định mua cái quán giải khát. Nhưng trước mặt còn nhờ một người bạn trông nom. Còn phải quét vôi, sơn lại cửa, làm biển hàng cho đẹp đã, - anh bảo tôi, -hơn nữa tôi còn phải làm ở đây, chưa bỏ đi ngay được. Sao vậy? – tôi hỏi Chưa đi ngay được Thế bao giờ đi? Anh gãi tai trả lời: Chưa biết được. Có thể sáu tháng, hoặc hơn, hoặc kém, tùy theo. Tùy gì? – tôi hỏi lại Anh do dự mãi rồi nói: Tùy theo một việc rất quan trọng Nhưng việc gì chứ? Một việc …- anh Joseph bỏ lửng không chịu nói thêm Anh cũng không nói đến tôi, làm tôi thắc mắc. Hay anh đã thay đổi ý kiến rồi chăng? Hay tại tôi tò mò, tại tôi do dự làm anh chán. Hay tại vì tôi nghi anh đã hạị Claire nên anh cắt đứt quan hệ với tôi? Phải chăng thế là tan mộng? Tôi buồn rầu nói với Joseph: Nếu anh đi khỏi thì tôi cũng không ở đây nữa, tôi sẽ quay về Paris. Anh Joseph không phản đối, không kêu ca, cũng không nài tôi ở lại, cứ thọc tay vào túi quần đi đi lại lại trong phòng. Không biết sao lại thế? Anh chấp nhận sự chia li ấy à? Anh cũng muốn thế chăng? Lòng tin của anh đối với tôi, tình yêu của anh đối với tôi, mất rồi chăng?  Hay chỉ vì anh sợ tôi không kín đáo, hay hỏi? Tôi run sợ hỏi anh: Sự chia tay không làm anh buồn à? Anh vẫn đi đi lại lại, không ngẩn lên nhìn tôi, chỉ đủng đỉnh nói: Biết làm sao được. Người ta đã không muốn thì bắt buột làm sao được Tôi có ngăn cản anh đâu? Cô cứ có ý nghĩ xấu về tôi, tôi hỏi không trả lời. Sao anh nói thế? Vì rằng… Vì rằng anh không yêu tôi nữa. Chứ tôi có từ chối gì đâu, có ngăn cản gì đâu. Tôi chỉ suy nghĩ cho chín chắn thôi. Một việc hệ  trọng cho cả cuộc đời không thể không suy nghĩ cho kĩ. Đáng nhẽ anh phải khen tôi là người chín chắn mới phải. Lúc này Joseph mới đứng lại, nhìn thẳng vào tôi và nói, tuy còn dè dặt nhưng dịu giọng hơn: Không phải thế đâu, cô Célestine ạ. Tôi không cấm cô suy nghĩ. Cô cứ suy nghĩ cho chín chắn. Chúng ta còn thì giờ. Tôi đi rồi về tôi sẽ nói. Cái tôi không muốn là cô cứ hay tò mò. Có những việc phụ nữ không cần biết…Có những việc… Joseph không nói hết câu, chỉ lắc đầu…sau một lúc im lặng anh nói tiếp: Tôi chỉ nghĩ đến cô. Tôi muốn cô thôi. Tôi đã có lần nói thế. Bây giờ tôi nhắc lại như thế. Chúng ta sẽ bàn chuyện này nữa. Nhưng đừng tò mò. Việc tôi tôi làm. Việc cô cô làm. Thế là hơn. Rồi bước lại gần tôi, nắm lấy tay tôi anh nói: Tôi là người cứng đầu, nhưng trong đầu có những điều lương thiện. Tôi mơ về cô, Célestine ạ. Sẽ về cả cái quán giải khát. Tay áo anh xoắn lên làm tụ máu, những bắp thị nổi lên rắn chắc, co vào duỗi ra mạnh mẽ, dẻo dai dưới lớp da trắng trẻo. Trên cổ tay xăm hình trái tim rực lửa, hai dao găm bắt chéo trên bình hoa, mùi thơm giống được bốc lên từ bộ ngực nở căng như một lá chắn. Cả cậu Xavier lẫn anh Jean và tất cả những chàng trai trẻ khác tôi đã tiếp xúc từ trước đến nay, không có ai có được cái sức mạnh và cái hơi thơm đàn ông như anh Joseph. Tôi bám vào tay anh và nói: Anh Joseph, phải ở cùng với nhau đi, ngay bây giờ đi…Tôi cũng mơ về anh. Nhưng Joseph trả lời: Chưa thể ngay được. Célestine ạ Ngay đi anh Joseph, Joseph yêu quý của em Joseph khẽ gỡ tôi ra Nếu như chỉ là giăng gió thôi thì ngay được, - Joseph ôn tồn,- nhưng nếu là chuyện lâu dài thì phải chín chắn. Không thể làm trước khi linh mục dẫn đến nhà thờ Chúng tôi ngồi lại trước mặt nhau. Joseph hai mắt sáng rực, hơi thở gấp. Còn tôi hai tay bải hoải, ong ong trong đầu, người nóng ran.