NGUYỄN KHẮC NƯƠNG VÀ BÀ BÉ TÝ

Té ra ông Nguyễn Khắc Nương trong Nam vừa mới làm xong  một cuộc du lịch cực kỳ vĩ đại. Không phải là lên cung trăng như  nhà thi sĩ Tản Đà, ông ấy cùng một số người gộp tiền đi thẳng một  quệt từ Nam đến Bắc. Bây giờ ông Nương ở Bắc về Nam đã lâu và  đương viết một lô bài để kỷ thuật cái hành trình rất oanh liệt ấy.  Thì ra ông Nương đã đi qua Huế, qua Vinh, qua Thanh, lại ra Sầm  Sơn rồi đến tận đất Hà Nội. Các bạn đừng tưởng ông Nương chỉ  ngủ vài đêm ở xứ "nghìn năm văn vật" mà thôi. Không thế đâu.  Trong khi tới đây, ông ấy có đi thăm viếng nhiều chỗ. Cứ lời ông  ấy đã nói, thì sớm mai bữa ấy, các ông trong đoàn du lịch vừa ra  khỏi phòng, đã có một lũ xe kéo đậu ở trước phòng chờ đợi. Thế rồi  mỗi người trong đoàn lên một chiếc xe. Đi đâu? Đi dạo châu thành  Hà Nội. Thoạt tiên tới chùa Một Cột. Tôi vào vườn bách thú, rồi  đến chùa ông thánh Đồng đen, cái chùa mà người Hà Nội vẫn gọi  là chùa Quan Thánh, hay đền đức thánh Trấn Võ. Các ông lại còn  xem cả hồ Tây, hồ Trúc Bạch và cầu Đu me nữa chứ.
Sau cùng thì đến nhà bà Bé Tý. Tại đây hình như ông Nương  đã cảm thấy sự long trọng khác thường. Chẳng thế mà với hồ Tây,  ông Nương chỉ thấy nó là hồ Tây, với hồ Trúc Bạch, ông Nương chỉ  thấy hồ Trúc Bạch, với đền Quan Thánh, ông Nương chỉ thấy pho  tượng Đồng đen và tấm áo chầu của vua Minh Mệnh ban cho, nhưng với nhà bà Bé Tý, ông ấy đã thấy nhiều lắm, nhiều hơn  những kẻ đã soi bao đèn điện, uống cạn nước máy của đất này?
Tôi nói thật không phải bỡn. Nếu có hỏi các ngài nhà bà Bé  Tý vẫn có những gì, chắc là các ngài chỉ đến trả lời bằng những  cây sá, cây sung, con gà, con lợn, hay cái biển đề hai chữ "vật hoa"  là cùng. Thế thì các ngài còn thua ông Nguyễn Khắc Nương rất xa.
Chẳng những ông ấy chỉ biết trong nhà bà này có nhiều những đồ  "cổ tích ngọc ngà châu báu" mà thôi. Theo lời đã nói ở bài tường  thuật, thì bà chánh Tý còn bảo cho ông ấy biết trong mình bà ta  còn có "mười một vật lạ" tất cả. Cái đó, quyết không sai. Quí nhân  phải có quí tướng, xưa nay vẫn thế. Lưu Bang từ ngôi đình trưởng  ấp Bái nhảy lên ngôi vua nhà Hán, chỉ nhờ có 72 nốt ruồi mọc ở  trong mình. Lưu Bị xuất thân là anh dệt chiếu đóng dép mà làm  được vua nước Thục, cũng chỉ nhờ về hai chữ vành tai to, và hai  cánh tay dài quá đầu gối. Bà Bé Tý há phải một người bé tý? Các  bạn đọc báo Thời vụ hồi tháng Avril năm ngoái, chắc còn nhớ hai  câu đối này:
"Cõi tục cốt cách tiên, hiếu hạnh sắc tài Chu Thái hậu. Người trần tâm tính phật, nghi dung đức độ Tống nguyên phi". Ấy  là câu ông nhà nho nào đó đã nghĩ cho bà Bé Tý treo ở trong nhà  bà ấy. Vậy thì chính bà Bé Tý vẫn tự nhận mình là tiên, là phật, là  bà nguyên phi nhà Tống và là cả bà thái hậu nhà Chu nữa vậy.  Tuy rằng ngày nay chưa biết bà ấy làm những bậc ấy chưa, nhưng  mà người ta đã thấy trong nhà bà ấy có đủ các hạng quí khách:  nào Tây, nào Tàu, nào An Nam, nghe nói lại có cả ng Lê nữa đấy.  Vì vậy có người đã mượn câu này để vịnh bà ấy:
"Nhà nhỏ như thuyền, chở đã lắm người Hồ lại Việt. Buồng  to tầy đấu, chứa bao nhiêu khách Bắc rồi Nam". Đó là câu dịch của  sách Tàu, nguyên văn chữ Hán thế này:
"Ốc tiểu như châu, trang tải hứa đa Hồ, Việt khách. Thất đại  vu đẩu, bao tàng vô hạn Bắc, Nam nhân". Phải chở đủ khách Hồ  khách Việt, chứa cả người Bắc người Nam, bà chúa chuồng chim  Hàng Bạc thật là vĩ nhân của nòi giống Rồng tiên. Ông Nương ca  tụng là phải! Một đấng vĩ nhân như thế, tất nhiên phải có rất  nhiều quí tướng, ông Nương bảo trong mình bà ấy có mười một vật  lạ còn là ít đấy, có lẽ hãy còn hơn nữa. Tiếc rằng trong lúc làm trò  lạ để tiếp đoàn du lịch, bà ấy không cho ông Nương coi những vật  lạ kia! Thôi để lần sau. Lần sau nếu có du lịch ra Bắc, ông Nương  nên đòi cho được những vật lạ ấy, coi nó thế nào.