hị đấy ư? Ồ, em có tin này vui lắm kể chị nghe! Hôm nay con em nó đã nhẩy chồm vào lòng em! Tựa hồ như nó đã nói.
Em đã sửa soạn xong những bộ quần áo xinh xắn cho nó. Chẳng thiếu một thứ gì, đến cả những tượng Phật bằng vàng nhỏ xíu cũng đã đính xong vào chung quanh chiếc mũ bằng gấm của nó. Khi tất cả mọi thứ đã hoàn thành đầy đủ, em đi mua một chiếc rương nhỏ bằng gỗ đàn hương về xếp hết vào để ướp lấy mùi thơm dịu cho da thịt con trai em. Bây giờ em chẳng phải làm gì nữa mặc dầu lúa hãy còn xanh màu lục ngọc ở ngoài đồng, và em còn phải đợi ba kỳ trăng nữa. Em ngồi tưởng tượng xem con em sẽ ra làm sao.
*
Ôi, lạy Trời lạy Phật! Con cầu Trời khấn Phật cho mau chóng tới ngày hòn ngọc lưu ly, hòn vàng quý giá của con nằm trong tay con. Ít nhất nó cũng sẽ là của riêng em trong một ngày. Em không dám nghĩ xa hơn nữa, vì bố mẹ chồng em đã gửi cho chúng em một bức thư bảo đứa bé phải về sống ở trong nhà của tổ tiên. Nó là đứa cháu đích tôn duy nhất, sinh mạng nó vô cùng quý báu nên không thể để cho nó ở xa khuất sự trông nom săn sóc ngày đêm của ông bà nội nó được. Chưa chi bố mẹ chồng em đã bám lấy tư tưởng ấy một cách thiết tha. Bố chồng em từ trước chưa hề nói với em một câu, hôm nọ cho người gọi em đến và nói chuyện với em. Em thấy trong cái trí óc già nua của ông hình như đứa cháu đích tôn đã ra đời rồi.
Ôi, em ước ao được giữ lấy con để chúng em nuôi dạy! Nếu chúng em có thể giữ được con ở đây, ba vợ chồng con cái sống với nhau, thì em sẽ hòa giải với cái nhà bé nhỏ kiểu ngoại quốc và những nếp sống mới lạ này ngay. Nhưng em biết những phong tục đặc biệt của dân tộc em. Em không thể nào nghĩ mình có thể giữ đứa con đầu lòng làm của riêng được. Nó là của tất cả gia đình.
Chồng em cũng khổ sở về chuyện này lắm. Chàng cau có và cằn nhằn rằng đứa bé sẽ bị hại vì những con vú ngu xuẩn, vì ăn uống quá độ và nếp sống xa xỉ hại vệ sinh. Chàng đi đi lại lại trong phòng và có lần chàng có cả ý tưởng hối tiếc sắp sinh ra đứa bé nữa. Thấy thế em lo quá, em sợ Trời Phật Thánh Thần sẽ giận chàng vô ơn, và em van chàng đừng nói gì. Em bảo: "Phong tục hợp lý thì mình phải theo chứ biết làm sao."
Tuy nói vậy, nhưng lòng em cũng đau như cắt, em ao ước được giữ nuôi con.
Nhưng bây giờ thì chồng em lại bình tĩnh, rồi chàng rất nghiêm nghị và không nói gì về cha mẹ chàng nữa. Em tự hỏi không biết ý chàng quyết định thế nào mà không nói ra. Còn em thì chẳng nghĩ gì khác hơn là cái ngày đứa con quý báu của em sẽ sinh ra để em ngắm cho sướng mắt.
*
Bây giờ em mới biết việc chồng em đã làm. Chị có cho như thế là nhầm không, hở Chị? Ô, tự em, em cũng không biết nữa - em chỉ có thể tin ở như chồng em và chàng làm như thế là đúng. Chàng đã nói với cha mẹ chàng rằng ngay đến vợ chàng, chàng còn đòi là của riêng, thì bây giờ con trai chàng cũng sẽ là của riêng của cha mẹ nó - nghĩa là của riêng của chúng em!
Cha mẹ chàng giận lắm nhưng chúng em chịu đựng được, không trả lời gì cả. Chàng kể lại cho em nghe: cuối cùng ông cụ đành chịu không tranh biện nữa, cụ ngồi im khóc một mình. Nghe chàng nói, em thấy hình như con cái mà làm cho cha phải khóc lên như thế thì cũng bất nhẫn thực. Nếu không phải chuyện có liên quan đến con trai em, có lẽ em cũng mủi lòng và nhượng bộ. Chồng em thì can đảm hơn em, chàng đã chịu đựng được mối thương tâm để ông cụ khóc như thế.
A! Lúc đầu dọn đi ở riêng, em đã trách chàng nỡ phá cả những phong tục đáng kính của ngàn xưa. Nhưng bây giờ, em đâm ích kỷ, phong tục bị phá em cũng chẳng cần. Em chỉ nghĩ đến con em. Nó sẽ là của em - của riêng em! Em khỏi cần phải chia sẻ nó với hàng chục người khác, nào ông nội bà nội nó, nào cô bác nó. Em là mẹ nó, em sẽ săn sóc nó; em có thể tắm rửa cho nó, mặc quần áo cho nó, và ngày đêm giữ nó ở bên cạnh.
Bây giờ chồng em đã đền bù cho em tất cả. Em tạ ơn Trời Phật đã run rủi cho em lấy được một người chồng tân phái. Chàng cho em được giữ lấy con trai làm của riêng em. Suốt đời em chắc không đủ để báo đáp ơn chàng.
Ngày ngày em ngắm lúa chín ngoài đồng. Bông đã lớn và nặng trĩu xuống. Chỉ phơi một thời gian ngắn nữa dưới ánh mặt trời trầm trệ, bông lúa sẽ chín rộ lên sẵn sàng để gặt. Con em sinh năm nay tốt lắm, vì năm được mùa, mấy người nhà nông nói như vậy.
Chẳng biết còn bao ngày chờ đợi mơ mộng như thế nữa?
Em không còn băn khoăn nghĩ chồng em có yêu em không. Bao giờ sinh đẻ xong, chàng sẽ hiểu lòng em và em cũng sẽ hiểu lòng chàng!
*
Ô, Chị ơi! Chị! Nó đây, con trai em đây! Nó nằm ở trong vòng cánh tay em đây này, tóc nó đen lánh như huyền, chị ạ.
Chị nhìn nó coi - từ trước chắc chưa có đứa trẻ nào đẹp như nó! Cánh tay mũm mỉm, cẳng chân mạnh như những cây sồi non. Em đã xem kỹ khắp người nó: lành mạnh, trắng trẻo đẹp như tiên đồng. A! Thằng ranh! Nó đá và khóc đòi bú, ấy thế mà vừa mới ăn chưa được một tiếng đồng hồ đấy! Giọng nó mạnh lắm và cái gì nó cũng đòi! Ồ, nhưng vất vả lắm chị ạ! Chồng em coi chừng em một cách trìu mến và lo lắng. Em đi đi lại lại trước cửa sổ, nửa sung sướng, nửa đau khổ. Người ta đương gặt lúa chín và đặt từng bó tốt tươi ngã trên mặt đất. Mùa màng phong phú - cuộc đời mãn sung!
Em đau quá thở muốn đứt hơi, rồi em sướng rơn lên vì em biết mình đã lên tới tuyệt đỉnh của đời người đàn bà. Em đã sinh hạ được đứa con trai đầu lòng! Ái-dà, nó khỏe quá chừng! Nó đã phá tung những cánh cổng đời để xông ra góp mặt với thế gian, và nó hét một tiếng thực là phi thường! Em đau chết điếng người đi vì tính nóng nảy của nó, nhưng rồi em lại tự hào về sức mạnh của nó. Ôi, con trai quý của mẹ!
Bây giờ đời em đã lên hương! Không biết em có nên nói hết tất cả ra, để chị hiểu nỗi niềm sung sướng của em hoàn toàn đến mức nào không?
Sao lại không, Chị nhỉ, chị là người đã hiểu rõ hết tâm sự của em còn gì nữa! Đầu đuôi như thế này này, chị ạ.
Em nằm thẳng ở trên giường, kiệt sức, nhưng đắc thắng. Con trai em nằm bên cạnh. Chồng em ở ngoài bước vào. Chàng giơ hai tay ra tiến đến bên giường. Tim đập dồn dập. Chàng muốn em trao con cho chàng theo cổ tục.
Em ẵm con trai em lên, đặt vào tay bố nó. Em trao con cho chàng với những lời này:
"Kính thưa lang quân, con trai đầu lòng của lang quân đây. Xin lang quân nhận lấy. Thiếp dâng tặng chàng đấy."
Chàng nhìn suốt vào mắt em. Trông ánh mắt nồng nàn của chàng, em muốn ngất đi. Chàng cúi xuống sát má em, âu yếm nói:
"Anh trả lại con cho em đấy. Nó là con của chúng mình. Anh cùng chia sẻ với em. Anh là chồng em, anh yêu em!"
Giọng chàng nói nhỏ, mỗi tiếng nghe tựa hồ như một giọt kim ngân nhỏ từ trên không trung xuống.
Kìa, Chị khóc đấy ư, Chị? À vâng, em biết - em cũng vậy! Không thể làm sao chị với em chịu đựng nổi nỗi vui sướng này? Chị coi con em! Nó cười đây này!
