ại sao cậu Quỳnh cậu ấy lại cứ thuộc bài nhiều hơn mình? Mỗi lần nghĩ đến chuyện đó, Sinh ức lắm. Không phải ức cậu Quỳnh, mà ức cho cái lúc thầy giáo gọi lên đọc bài lại phải đứng... ngây như phỗng kia!
Càng học lên lớp trên, càng có nhiều bài phải đọc thuộc mà không được nhìn vào sách. Nhìn sách hay không nhìn sách thì cũng vẫn là cái bài ấy thôi chứ gì? Nếu Sinh là thầy giáo, Sinh sẽ cho tất cả học trò, đứa nào cũng được nhìn vào sách mà đọc. Như vậy, hết ngay những đứa không thuộc bài.
Nghĩ vậy cho nó đỡ phân ê mặt đấy thôi, chứ Sinh thừa hiểu rằng: đi học mà bài nào cũng nhìn vào sách như thế thì còn gọi là học bài thế nào được.
Thực ra, đọc bài như kiểu cậu Quỳnh, thích thật. Lần nào cậu ấy cũng được tám điểm trở lên. Nom Quỳnh đứng đọc bài sao mà Sinh thèm thế. Cậu ta cừ thật đấy. Lúc đọc, hai mắt Quỳnh nhìn hơi chếch về phía bảng đen, hai tay buông tự nhiên như các chú bộ đội đứng ở tư thế nghỉ, nom rất chững chạc. Hễ gặp phải chỗ nào hơi quên, Quỳnh liền chớp mắt lia lịa. Chớp đến đâu, cậu ta nhớ ra đến đấy mới lạ chứ. Thật là chả bù cho Sinh. Lúc lên đọc bài, có hai cái tay, Sinh cũng không biết bỏ vào đâu. Một bận Sinh thọc tay vào túi quần, thầy giáo bắt bỏ ra. Chính vì cái tay ấy mà hôm đó Sinh không thuộc bài. Mặt mũi Sinh lúc ấy có gì là lạ đâu mà các bạn nhìn kỹ thế không biết. Đã vậy, các cậu ấy còn thì thà thì thào với nhau cái gì, làm Sinh càng thêm luống cuống.
Vừa thẹn, vừa bực mình, Sinh đâm ra hăng hái. Sinh quyết tâm phải làm được như bạn Quỳnh. Bạn ấy học lớp một, mình cũng là học sinh lớp một, tại sao mình lại thua. Sinh thầm mong thầy giáo gọi Quỳnh đọc bài luôn để Sinh làm theo. Sinh còn để ý bắt chước Quỳnh rất nhiều thứ. Thấy Quỳnh mặc áo sơ-mi lúc nào cũng cho vào trong quần, Sinh cũng nhét áo vào quần. Thấy vở Quỳnh bọc giấy báo, Sinh cũng bắt chước. Hình như tất cả những việc làm ấy đều giúp cho Sinh học dễ thuộc bài và đọc giỏi chăng? Sinh cho rằng có thể như thế. Chỉ có cái này là Sinh không làm theo: Quỳnh hay khịt mũi và hay cáu gắt với bạn. Khịt mũi có gì là hay đâu. Mình không có bệnh thì việc quái gì phải khịt mũi cho nó khổ? Còn như cáu gắt với bạn thì sai quá là sai rồi, có hay ho gì mà bắt chước!
*
Về nhà, Sinh đóng kín tất cả cửa lại để tập đọc bài như Quỳnh đọc. Sinh giả làm thầy giáo, gọi:
- “Em Sinh! Lên đọc bài”.
Sinh liền thưa:
- “Dạ!” - y như thật rồi mang vở lên. Sinh đứng một lúc, làm đủ các động tác như Quỳnh làm. Tất cả mọi cái, Sinh theo đúng hết. Chỉ nguyên mỗi một điều này là Sinh chưa thực hiện được: hễ buông quyển sách giáo khoa ra là Sinh không thể nào đọc thêm được một câu nào. Sinh đành phải vùa nhìn sách, vừa đọc. Đọc như thế, mắt phải nhìn xuống chứ không nhìn lên như Quỳnh. Sinh chịu không thể nào học và đọc bài giống y như Quỳnh được. Cuối cùng, Sinh đành ngồi yên một chỗ, học đi học lại cho thật nhớ, thật thuộc. Có lẽ vì Sinh giả vờ đóng thầy giáo, rồi lại giả vờ đọc bài nên không thuộc chăng? Nếu thế thì cứ học thật là hơn. Tội quái gì mà giả vờ nữa nhỉ. Và, Sinh học thật, đọc to:
“Lũy tre xanh xanhLàng tôi, làng anhCùng giống nhau nhỉ...”Sinh đọc đi, đọc lại; đọc lại rồi đọc đi mãi. Tự nhiên Sinh nhớ dần, nhớ dần từng câu, cuối cùng thuộc hết cả bài mới lạ chứ. Bây giờ, chả cần phải giả vờ nữa. Sinh đặt quyển sách xuống bàn rồi đứng y như Quỳnh, đọc chẳng khác gì Quỳnh.
A ha! Thế là thuộc rồi. Thuộc y như cậu Quỳnh ấy. Khoái quá.
*
Sáng hôm sau, khác hẳn với mọi lần, Sinh dậy sớm. Chưa đến sáu giờ, Sinh đã cắp sách đi học. Chiếc bánh sắn của mẹ cho, Sinh chưa kịp ăn. Sinh chạy thẳng đến nhà Hảo. Hảo còn đương lúi húi xếp sách vở, Sinh đã giục toáng lên:
- Nhanh lên chứ cậu. Nhanh lên, tớ bảo cái này.
Tuy chưa hiểu là cái gì, nhưng thấy Sinh có vẻ hí hửng, Hảo cũng vội vã chạy theo.
Khi đã cùng nhau đi sóng đôi trên đường đến lớp, Sinh vung tay, hếch mũi về phía Hảo:
- Hôm nay, tớ sẽ đọc bài cho cậu xem. Đọc y như cậu Quỳnh ấy.
Hảo chưa hiểu là Sinh muốn nói gì, nên cứ mở tròn đôi mắt một mí ra, hỏi lại:
- Cậu đọc bài í à?
- Ừ.
- Như cậu Quỳnh à?
- Ừ... Ừ!
- Sao lại như cậu Quỳnh?
- À, đọc theo kiểu của cậu ấy mà!
Nói rồi, Sinh đứng sững ngay lại, giúi cái cặp vào tay Hảo:
- Cầm lấy, tớ đọc cho mà xem.
Chẳng cần phải đợi Hảo có đồng ý hay không, Sinh đứng sang một bên đường, hai tay buông thõng, nắm chặt thành hai quả đấm, mắt ngước lên trời và “mở máy” luôn:
“Lũy tre xanh.Lũy tre xanh xanhLàng tôi, làng anh...”Hảo ôm chặt lấy cả hai cái cặp, đứng nghe.
Đọc xong, Sinh hất hàm hỏi Hảo:
- Cậu xem, tớ có giống cậu Quỳnh không? Thuộc không?
Hảo gật lia lịa:
- Giống! Thuộc!
Mồm nói thì nói, song Hảo vẫn chưa hiểu Sinh làm cái trò ấy để làm gì. Sinh phải nói rõ ý định của mình cho Hảo nghe. Bấy giờ Hảo mới toét miệng cười:
- Hớ hớ!... Cậu tài nhỉ!
Đến giờ vào lớp, Sinh chờ bài học thuộc lòng. Sinh thấp thỏm đợi thầy giáo gọi đến tên mình mà mãi vẫn chưa thấy thầy giáo gọi. Một bạn, hai bạn... sắp sửa ba bạn rồi. Bây giờ, thầy mà chuyển sang bài mới là hết đọc. Sinh sốt ruột quá. Hảo ngồi cạnh Sinh, khẽ hích tay, bảo:
- Xung phong! Xung phong đi cậu!
Ờ, có như thế mới được đọc đấy. Bạn thứ hai đọc xong, thầy giáo cho bảy điểm. Sinh cuống cả lên. Lại bị Hảo hích cho một cái nữa, Sinh đứng bật dậy:
- Em... em ạ!
Thầy giáo ngửng lên:
- Em nào?... À Sinh, Sinh muốn đọc bài à?
Sinh nói líu cả lưỡi:
- Vâng... thưa thầy... Vâng, em ạ!
Thầy giáo cho Sinh đọc. Sinh vớ ngay quyển Học tính. Thầy giáo khẽ nhắc:
- Sinh cầm nhầm sách rồi. Mang vở lên chứ em.
Sinh thẹn đỏ cả tai. Lúc đứng quay mặt về phía các bạn, tim Sinh đập thình thình. Sinh thọc luôn tay vào túi quần, sờ phải cái bánh sắn, Sinh vội rút tay ra. Không được cho tay vào túi cơ mà! Sinh toát cả mồ hôi, đứng ngay như phỗng. Thầy giáo lại khẽ nhắc:
- Em Sinh bắt đầu đọc bài.
Thế là Sinh đọc ngay. Đọc một hơi rất thuộc. Vừa đọc Sinh vừa nhìn Hảo. Cậu ta đưa tay lên mặt bàn vỗ hờ hờ ra vẻ hoan hô. Sinh phấn khởi, đọc càng dõng dạc.
Thầy giáo cho Sinh chín điểm. Sinh sướng quá! Tí nữa thì Sinh nhảy cẫng lên. Có thế chứ!
Đến giờ ra chơi, Sinh kéo tuột Hảo ra một chỗ, hỏi:
- Tớ có giống... không cậu?
Hảo lắc đầu, cười hì hì:
- Chả giống. Hí hí... Nom cậu buồn cười lắm.
Sinh đứng đực cả mặt ra.
- Sao? Không giống thật à?
- Ừ. Cậu vừa đọc vừa nghiêng bên này, nghiêng bên kia như các chị văn công đang hát ấy. Hí hí! Hay lắm cơ!
Hảo cười, Sinh cũng cười theo. Mình đọc không giống cậu ấy mà cũng thuộc, lại được chín điểm nhỉ. Có lẽ cứ học thuộc bài đi, lúc ấy đứng kiểu nào cũng cứ là đọc một hơi không vấp chỗ nào. Sinh nghĩ bụng thế và thọc cả hai tay vào túi quần. Sinh ngạc nhiên lôi ra từ chiếc túi phía bên trái một cái cúc áo. Thì ra trong lúc đọc bài, Sinh đã rứt đứt cái cúc áo này lúc nào không biết. Tay kia, Sinh lôi cái bánh sắn ra. Chà, đói thật. Sinh bẻ cái bánh làm đôi, đưa cho Hảo một nửa:
- Chén đi! Tớ quên. Hì hì... thế là tớ thuộc bài rồi!
Chín điểm!
5-1964
