Tôi vốn giữ quan điểm tránh xa chính trị cho nên không quan tâm sự căng thẳng ngày càng tăng giữa Mao và lãnh tụ trong trung ương. Nhưng vào đầu năm 1956, tôi cảm thấy Chủ tịch bất an, day dứt, phiền muộn nào đó về chính trị. Sau này tôi mới biết, năm 1956, thời điểm xảy ra nhiều biến cố, chính năm ấy mầm mống của cuộc Cách mạng văn hoá đã hình thành, gieo mầm sự xáo trộn chính trị to lớn, mà sau này nó đã làm chao đảo cả đất nước suốt một thập kỷ liền.
Bản báo cáo chính trị bí mật của Khrushchev chống Stalin tại Đại hội lần thứ XX của đảng cộng sản Liên Xô vào tháng hai năm 1956 đã đưa đến sự chia rẽ lớn trong nội bộ quốc tế cộng sản.
Mao không tham dự Đại hội đảng ở Moskova. Đoàn đại biểu Trung Quốc do Chu Đức dẫn đầu, người đồng sáng lập Hồng Quân với Mao, vị chỉ huy tối cao đội quân du kích trong chiến tranh. Khi đó, Chu Đức khoảng 70 tuổi, đẹp lão với mái tóc đen dày, có nụ cười hiền hậu. Ông không hề có tham vọng chính trị. Sau giải phóng, ông hầu như đã về hưu, từng giữ những vụ quan trọng: Phó chủ tịch Quốc Vụ Viện, (từ năm 1949 đến năm 1954), Phó chủ tịch nước và phó chủ tịch Hội đồng Quốc phòng nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa (từ năm 1954 đến năm 1959). Những ngày không đi thị sát, không làm việc dưới cơ sở, ông dành thời gian chăm sóc những giò phong lan trong nhà vườn của ông ở Trung Nam Hải, nơi ông trồng tới hơn một nghìn giò lan các loại. Tuy giữ chức phó chủ tịch nước ngồi chơi xơi nước, nhưng chúng tôi thường gọi ông là “Tổng tư lệnh” và ông được nhân dân Trung Quốc kính trọng, vì ông đã góp phần đưa đảng cộng sản lên nắm chính quyền.
Chu Đức không được chuẩn bị trong cuộc công kích Stalin của Khrushchev. Ông điện hỏi Mao về việc đó và xin chỉ thị nên phản ứng như thế nào. Là cựu phó tổng tư lệnh quân đội, ông đề nghị Trung Quốc nên ủng hộ việc chỉ trích của Khrushchev. Mao phẫn nộ:
- Chu Đức đúng là dốt! – giận dữ, Mao thốt lên – Khrushchev và Chu Đức cả hai thật không thể chấp nhận được.
Thêm vào đó, Mao lại có niềm tin huyền bí vào vai trò của người lãnh đạo. Ông không hề băn khoăn khi cho rằng, chỉ có sự lãnh đạo duy nhất của ông mới cứu vãn và thay đổi được đất nước Trung Hoa. Ông chính là Stalin của Trung Quốc, ai cũng biết điều đó. Mao hình dung, ông là đấng Cứu thế của đất nước. Việc Khrushchev chỉ trích Stalin đã buộc Mao phải đề phòng, rồi có lúc quyền lực của ông bị xói mòn và địa vị lãnh đạo của ông gặp trắc trở. Đối với Mao việc tán thành chỉ trích phê phán Stalin chính là phê phán và đe doạ quyền lực cá nhân ông. Sau khi Stalin chết và Khrushchev lên thay vào năm 1953, Mao đã chúc mừng việc bổ nhiệm này. Nhưng khi Stalin bị chỉ trích, Mao trở thành đối thủ không đội trời chung đối với Khrushchev. Dưới con mắt của ông, người lãnh đạo mới của Liên Xô đã phạm một nguyên tắc cơ bản của cách mạng. Đó là nguyên tắc trung quân bất di bất dịch. Mặc dù Khrushchev chịu ơn Stalin về tất cả mọi việc, nhưng ông ta lại chống Stalin.
Hơn nữa, theo Mao, ngoài việc chỉ trích của mình, Khrushchev đã bắt tay với Mỹ, tức là bất tay với tên đế quốc đầu sỏ. Ông tố cáo:
- Ông ta đã trao gươm cho người khác để bầy cọp có thể nuốt chửng chúng ta. Nếu họ không muốn giữ thanh gươm đó, chúng ta sẽ giữ nó. Chúng ta có thể sử dụng nó một cách hữu hiệu. Liên Xô muốn chỉ trích Stalin, nhưng chúng ta sẽ không làm điều đó. Nhưng không chỉ có vậy, chúng ta sẽ kiên định ủng hộ Stalin.
Tôi đã từng ngưỡng mộ Stalin, coi ông là vị lãnh tụ vĩ đại, một vị cứu tinh của Liên Xô cũng giống như Mao của người Trung Hoa. Ấy thế Mao lại không chấp nhận đường lối, chủ trương và không hề ngưỡng mộ Stalin. Sự thật Mao coi thường Stalin. Khi Mao kể cho tôi về thái độ của ông đối với vị lãnh tụ Xô viết quá cố, tôi mới sửng sốt nhận ra rằng, Stalin và ông không bao giờ có thể đồng hành với nhau được. Qua lời kể, tôi thấy rõ sự tức giận của Mao đối với Stalin một cách đầy đủ vào đầu năm 1956. Qua đây tôi mới rõ, Mao thường dối trá cho phù hợp trong ván bài chính trị của ông.
Sự cừu địch của Mao đối với vị lãnh tụ Liên Xô này thật ghê gớm, từ thời kỳ Xô viết Giang Tây, đầu những năm 1930.
Năm 1924, khi đảng cộng sản Trung Quốc mới gần ba tuổi, Quốc tế cộng sản đã chỉ thị cho tổ chức đảng còn non trẻ này hợp tác với Quốc dân đảng thành lập một liên minh chính trị. Vì ở Trung Quốc đang gặp khủng hoảng, phái Quốc gia vừa lật đổ các thế lực phong kiến địa phương cát cứ, cần đoàn kết thống nhất dưới một chính phủ để lãnh đạo đất nước. Một mặt trận thống nhất đã được hình thành. Tuy nhiên, năm 1927, Tưởng Giới Thạch đã dồn hết sức chống lại những người cộng sản vùng ngoại ô, cơ sở chính của đảng làm cho số đảng viên giảm đi mau chóng trong các thành phố. Khi đó, Mao đã trở về quê ông ở Hồ Nam, nơi ông đã chứng kiến những cuộc nôi dậy của nông dân. Theo kinh nghiệm, những cuộc nổi dậy ở Trung Quốc thường xuất phát từ nông thôn. Bởi vậy Mao hiểu rằng, nếu có một cuộc cách mạng xảy ra ở đất nước này trong thế kỷ 20, khởi điểm của nó chính từ nông thôn, nông dân sẽ là lực lượng nòng cốt trong cuộc cách mạng đó. Ông đã đưa ra một chiến lược táo bạo, mặc dù nó không tuân theo học thuyết Marx-Lenin chính thống. Nhưng những điều kiện lịch sử ở Trung Quốc lại diễn ra hoàn toàn ngược lại. Theo diễn giải của Mao, đảng cộng sản sẽ là người lãnh đạo nông dân nổi dậy. Tại những vùng núi hẻo lánh thuộc tỉnh Gianphục vụ Mao, chứ không phải “phục vụ nhân dân”, ông ta nói “phục vụ nhân dân” chỉ là một khái niệm trừu tượng. Uông giải thích:
- Chúng ta phải phục vụ một cá nhân cụ thể. Phục vụ Mao chủ tịch có nghĩa là chúng ta phục vụ nhân dân, không đúng sao? Đảng đã tin tưởng giao công việc cho đồng chí chủ tịch, tức là đồng chí ấy đã làm việc cho đảng hay không phải như vậy?
Thật non dại và thơ ngây làm sao khi tôi đã tin vào lời nói của Uông Đông Hưng là đúng.
Thế rồi sau này tôi đã hiểu rằng, ông hệt như các vị hoàng đế thời xưa đã ruồng bỏ không thương tiếc những thuộc hạ của mình, khi những người này không hoàn toàn đồng ý với sự nghĩ của các vị hoàng đế, Mao cũng có thể phế truất tất cả những cố vấn và cộng sự, nếu họ không hoàn toàn nhất trí với ông. Lúc đầu, người ta đã không trừng phạt các quan chức cao cấp vì đôi khi họ có những ý kiến khác với Mao. Nhưng Mao vẫn để bụng và một khi ông biết được ai đó dưới quyền không trung thành, đến khi thời gian chín muồi, ông có thể đánh gục cả những chiến sĩ cách mạng lão thành không hề đắn đo. Những người như Chu Ân Lai có vẻ biết được điều đó và hoàn toàn tuân phục Mao. Một số khác như Lưu Thiếu Kỳ, Lâm Bưu không thế, nên họ phải rút lui. Khi một người lãnh đạo cao cấp có tư duy độc lập, ông ta sẽ bị loại.
Một khi Mao nghi ngờ những ai trong ban tham mưu có quan hệ mật thiết với những quan chức cao cấp quan trọng khác, như Chu Ân Lai, Lâm Bưu hoặc Lưu Thiếu Kỳ, ông sẽ phế truất ngay. Mao cảnh cáo tôi: “Mọi tai hoạ đều do cái miệng”. Tôi biết số phận của tôi phụ thuộc vào sự nín lặng của chính mình. Trong khi xảy ra những trào lưu chính trị làm xáo trộn cả đất nước Trung Hoa trong hai thập kỷ liền, tôi đã ghi lòng tạc dạ lời giáo huấn của Mao chủ tịch và chỉ giới hạn mình trong việc chăm sóc sức khỏe cho ông, vì tôi là bác sĩ riêng của Mao. Ngay cả khi biết được tính tàn nhẫn của ông, tôi đã nín lặng, để khỏi mang vạ vào thân và chỉ nói khi Mao muốn. Mặc dù vậy tôi vẫn kính trọng ông. Ông là ngôi sao chỉ đường, vị cứu tinh, đỉnh núi cao nhất, là vị lãnh tụ tối cao của đất nước Trung Hoa. Với tôi, Trung Quốc là một đại gia đình duy nhất và gia đình này cần có người đứng đầu, đó là Mao chủ tịch, vị tộc trưởng. Tôi nguyện phục vụ ông, thông qua ông cũng là phục vụ cho nhân dân Trung Hoa.
