Phật tử chúng ta xưa nay thường học hỏi tu tập theo giáo pháp của Đức Thích-Ca Mâu-Ni nhưng hình như ít khi tìm hiểu cặn kẽ về quá trình tu chứng và giáo hóa của Ngài, phần lớn là vì thiếu tài liệu. Các nhà luận sư học giả hầu như chỉ chú trọng đến việc nghiên cứu và triển khai hệ thống giáo điển chứ ít khi trình bày đầy đủ cuộc đời vị tha vô ngã mà Ngài đã hiến trọn cho nhân thế. Họ thường tóm lược phần tiểu sử Ngài đại khái như: Đức Phật Thích-Ca tên thật là Tất- đạt- đa, con vua Tịnh-Phạn và hoàng hậu Mađa, sinh ngày trăng tròn tháng vơ xắc, tức tháng 5 trước tây lịch 623 năm, tại vườn Lâm-tỳ-ni, xứ Ca-tỳ-la-vệ, thuộc miền bắc Ấn Độ. Năm 16 tuổi, Ngài kết hôn với công chúa Dađu- đà-La và sinh được một trai đặt tên là La-hầu-Lạ Năm 29 tuổi, sau 3 lần du ngoạn ngoài thành, chứng kiến cảnh sanh già bệnh chết, Ngài quyết định từ bỏ hoàng cung, vào núi Hy-mã-lạp-sơn tu tập. Suốt 6 năm dài tu hành khổ hạnh, Ngài chứng đắc vô thượng bồ đề, tức thành Phật. Sau đó Ngài hóa độ chúng sanh ròng rã trong 45 năm, cuối cùng Ngài đến xứ Câu-thi-na và nhập niết bàn tại đó. Ngài thọ 80 tuổi.Tác phẩm CUỘC ĐỜI ĐỨC PHẬT đây được diễn đạt tương đối đầy đủ, mạch lạc, khúc chiết và đặc biệt là được trình bày dưới dạng truyện dài gồm 3 phần và 58 hồi. Độc giả nhờ thế có thể dễ dàng tìm hiểu nguồn gốc gia đình, nguyên nhân xuất gia, quá trình tu chứng và cuộc đời hóa độ chúng sanh cao quí kỳ diệu của Ngài. Ngài ra đời giữa hoa lá, lớn lên trên nhung lụa, tu hành trong núi rừng, chứng đạo dưới gốc cây, hoằng hóa từ vườn này đến đồi nọ, và rồi cuối cùng, giữa hai cây tha-la, Ngài nhập Niết bàn. Cuộc đời của Ngài là kết tinh của một quá trình thơ mộng và phấn đấu không ngừng cho hạnh nguyện tự giác, giác tha và giác hạnh viên mãn. Ngài dung nhiếp và cứu độ tất cả các loài hữu tình. Ngài dang tay đón nhận tất cả những tâm hồn đau thương khốn nạn. Ngài yêu quí sự sống. Ngài ca ngợi sự sống. Chính vì trái tim từ ái, bao dung, vị tha và bình đẳng của Ngài mà chế độ phân chia giai cấp của xã hội Ấn Độ bấy giờ bị phá vỡ. Uy đức của Ngài như thế nhưng quí vị cũng sẽ thấy nghịch cảnh rợn người trên bước đường tu chứng và vân du hành hóa của Ngài. Ngài nhẫn nhục, chịu đựng và hóa giải tất cả. Đọc CUỘC ĐỜI ĐỨC PHẬT chúng ta sẽ thấy lòng dạ của chúng sanh được phơi bày ra nhiều màu nhiều vẻ: cao thượng- đê hèn, nhân từ- độc ác, chân chính-hư vọng, thật thà-man trá..., tất cả đều có đủ trong một con người muôn thưở.Mục tiêu hóa độ của Đức Phật là Ngài chỉ cho chúng sanh thấy rõ tính giác hằng hữu của mình. Ngài trình bày cho nhân loại thấy đâu là vô minh và đâu là trí tuệ, đâu là khổ đau và đâu là giải thoát. Ngài không phải là đấng quyền năng cứu rỗi. Ngài là bậc Đạo Sư, Ngài hướng dẫn đường tốt cho người, còn đi hay không không phải là lỗi của người dẫn đường. Ngài là vị lương y, bắt bệnh và cho thuốc, còn uống hay không, không phải là lỗi của vị lương ỵ Giáo pháp của ngài do đó có tính cách tự do khai phóng chứ không câu thúc hẹp hòi.Bản dịch CUỘC ĐỜI ĐỨC PHẬT đây được thành tựu phần nào là nhờ sự khuyến khích và giúp đỡ chân tình của Thầy Phước Sơn. Xin cảm ơn thiện ý và tấm lòng thiết tha vì đạo của Thầy.Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Thầy Nguyên Hồng, người đã dành thì giờ đọc đối chiếu bản Anh bản thảo và góp ý cho tôi.Thật ra, bản dịch Việt ngữ này được dịch từ bản dịch Anh ngữ của Paul C. Blum chứ không phải từ nguyên tác Pháp ngữ của Ạ Ferdinand Herold, do đó khó mà tránh khỏi nạn "tam sao thất bản". Kính mong các bậc tôn đức cao minh, quí vị tinh tấn học đạo chỉ giáo và hỷ xả cho những chỗ còn thiếu sót, chưa chỉnh.Ngoài ra, người dịch cũng xin mạn phép lược bớt một vài chỗ để cho khí văn được nhẹ hơn.Ước mong độc giả sẽ cảm nhận được ít nhiều lời hay ý đẹp trong bản dịch này.Phật Đản 2528-1984TỊNH MINH