− Tại sao con không đi thẳng về nhà sau mười năm vắng bóng? Con xuống xe lửa và bước đầu tiên sao con không hướng về mẹ?Mẹ của tên du đãng đầu tóc đã bạc. Thân hình bà mỏng manh và khô đét, mặc một chiếc váy đen, cổ cao, tay dài, một thứ váy trong tu viện các bà soeur thường mặc.Khuỷ tay chống lên bàn và hai bàn tay ôm lấy cái đầu bạc trắng. Bà ngồi đối diện với con trai của bà.Nước mắt bà rơi trên mảnh vải sơn trắng, trên miếng bánh mì xám nâu, trên những cái đĩa tráng men trắng. Bà nhìn con trai bà trong bộ quần áo mới, đầu cạo trọc và hai má đầy sẹo, vàng như sáp.Tim của bà Myca vỡ ra vì đau xót khi nhìn thấy đứa con rất gầy và buồn thảm. Nhưng không thể không thốt ra những lới trách móc, con bà đã dong ruỗi hết chỗ này đến chỗ nọ trước khi về nhà.Mark Brahim vẫn đứng im trước mặt mẹ, như anh đã đứng trong phòng ông cò Joankim Kattran. Khi tám bàn tay của các viên cảnh sát, bắt đầu nắn nót từng bắp thịt, từng khớp xương của anh, trong 10 năm khổ sai, anh đã học được cách đứng im ngay ngắn.Trong nhà tù, có hai điều đầu tiên phải học là sự bất động và sự kiên nhẫn, kẻ nào không học được hai điều ấy đều bị thiệt thân.− Con hãy trả lời. Lòng con nghĩ thế nào hả Mark, con trai yêu quý của mẹ. Tại sao con cứ mãi lo chuyện khác trước khi về nhà? Bây giờ là 1 giờ. Thế mấy giờ con tới thành phố?− Thưa mẹ con đã nói rồi, con đến hồi 5 giờ sáng nay.Bà mẹ vừa khóc, vừa lập lại:− Hồi 5 giờ sáng! Trước hết con đến khách sạn, kế đó con đến cảnh sát? Chi vậy? Phải chăng con được lệnh trình diện ở sở cảnh sát trong vòng hai mươi bốn tiếng liền sau khi con đến? Nhưng đâu có ai bắt buộc con phải đến sở cảnh sát ngay rồi mới về thăm mẹ, mà từ mười năm qua con không trông thấy? Này Mark, tại sao con làm như vậy?Bà Myca oà khóc:− Cha con đã làm y như vậy. Tội nghiệp, ông vẫn biết rằng là mẹ đợi ở nhà vừa khóc vừa run. Tuy nhiên vừa ra khỏi khám là ông đi liền đến bạn ông, đến nghiệp đoàn, đến câu lạc bộ. Các bạn ông đãi tiệc ông. Ông cứ để họ đãi và ông về trễ. Mẹ là người sau cùng mà ông gặp. Mẹ đã kiên nhẫn đợi ông, tại sao vậy? Tại sao con không về thẳng nhà?− Con xin lỗi mẹ!− Partacus, cha con, cũng nói y như vậy. Đúng như con vừa nói: "Mình hãy tha lỗi cho tôi, Myca". Nếu con muốn biết mẹ đợi cha con đến như thế nào. Một tuần, mẹ đã mang đến khám cho ông một giỏ nào quần áo, lưong thực, sách vỡ, báo chí. Và khi ông ra tù, ông lại không đi thẳng về nhà, Tất cả đều giống y như con hôm naỵ..− Con khao khát muốn ôm siết mẹ vào lòng, nhưng con không muốn làm điều ấy trước khi con được rảnh rang. Vì thế, con phải đưa giấy tờ cho cảnh sát tư pháp xem xét và chứng nhận cho.Brahim bước lại. Anh ôm mẹ anh vào lòng, anh đặt bà ngồi trên đầu gối anh. Anh vuốt những sợi tóc bạc của bà.Thân hình của bà Myca gầy còm, lòng khòng, không có một chút thịt. Bà tỳ vào ngực con bà một cách nhẹ nhàng đến yếu ớt. Nước mắt bà rơi xuống ngực tên du đãng, con trai bà. Nước mắt ấy thấm ướt áo sơ−mi anh nóng bỏng.Anh nghe hơi thở hổn hển của mẹ anh. Anh cảm thấy sức ấm nóng của gương mặt bà dán sát vào da thịt anh.Brahim cảm thấy hai má của mẹ anh còn nóng hơn điếu thuốc lá đang cháy mà cảnh sát đã đốt vào ngực anh hồi ấy. Đây là gò má của mẹ, những giòng lệ của mẹ, hơi thở của một người mẹ. Nước sôi mà cành sát đổ lên lưng anh, làm tróc da từng mảng cũng không nóng bằng những thứ thân yêu đó.− Thưa mẹ, mẹ hãy can đảm lên. Bây giờ con đang ở cạnh mẹ đây. Con sẽ không bao giờ đi nữa. Mẹ con mình sẽ luôn sát bên nhau, cho đến chết, chỉ có hai mẹ con mình thôi. Mẹ Ơi, chúng ta sẽ hạnh phúc đời đời.Bà cũng ngồi sát vào con bà. Bà tiếp:− Cha con đã nói y như vậy. Sau đó ông lại hành động trái ngược. Trong 8 năm trời chung sống, Partacus đã xa nhà mất 5 năm. Ông ở tù hết 5 năm trong 8 năm. Khi ngục thất, lúc đồn bót, khi trại quản thúc hoặc trại giam. Thời gian còn lại, khi ông được tự do, thì ông lại sống với các cán bộ nghiệp đoàn, với thợ thuyền, trong những cuộc meeting, đình công, cho đến ngày mà cảnh sát hạ Ông trên những chướng ngại vật, đấy là ngày mẹ bắt đầu sống cuộc đời goá bụa, một thân một mình với con. Kế đó đến phiên con, mẹ cũng để mất luôn con nữa.Brahim nói:− Kể từ đây, mẹ con mình không bao giờ xa nhau nữa, dù chỉ trong một giờ.Anh sẽ xiết chặt tay mẹ vào lòng. Bà áp sát mặt vào ngực con trai bà xuyên qua lớp vải áo, bà cảm nhận được những vết thẹo, giống như những hạt giẻ nhỏ dầy trên ngực.Bà nhận ra cảm giác cỉa người mẹ, chồng bà Partacus cũng đấy vết thẹo như thế đó. Dấu vết của cảnh sát tra tấn. Bà không hỏi con mà chỉ áp má vào đó mà khóc.Bà Myca cất tiếng:− Tại sao con đi tắm rửa và thay đồ ở khách sạn?Con nói cho mẹ nghe đi! Mười năm trời mẹ chờ đợi, sao con không về nhà mà tắm? Con đã tắm ở khách sạn. Con đã cạo râu ở khách sạn. Con đã đợi tại khách sạn đến 8 giờ chờ các cửa hàng mở cửa và con đi một mình mua quần áo, giầy vớ, và con trở về khách sạn để thay đổi.Này Mark, con hãy nói cho mẹ biết có lòng dạ nào sắt đá hơn không? Con không thể về thẳng nhà sao? Chắc con cũng biết 10 năm nay mẹ đợi chờ con, từng ngày đêm, từng giây phút...Mẹ đợi con để nấu nước nóng cho con tắm, để trao cho con chiếc áo sạch, để chải áo cho con. Chắc con biết! Vậy mà con vẫn đến khách sạn. Mẹ tha lỗi cho con, nhưng nếu là mẹ, mẹ không thể làm như vậy được, không bao giờ!Mark đáp:− Thưa mẹ, con không dè đã làm cho mẹ giận. Hơn nữa con muốn sạch sẽ và đẹp trai khi đứng trước mặt mẹ, không còn mặc quần áo rách rưới như lúc người ta thả con ra. Mẹ hiểu dùm con. Chính vì thương mẹ mà con đã hành động như thế.Vì con thương mẹ quá đó mẹ à.Nước mắt của bà Myca lại bắt đầu tuôn chảy không ngăn được. Bà bị con trai phản bội. Tên du đãng không thể tưởng tượng được niềm vui lớn lao nhất, mà hắn đã cướp mất ở mẹ hắn khi hắn đến khách sạn.Êm dịu làm sao khi được săn sóc cho con, thế mà bà không làm được. Chắc bà đã nấu nước nóng trong chiếc thùng lớn. Và bà tắm cho con bà như lúc hãy còn thơ.Bà khóc và không thể nào an ủi được, Bà đã bị phản bội!− Thưa mẹ, mẹ hãy tha lỗi cho con. Chính con có lỗi.Brahim lại hôn mẹ, hôn lên mái tóc bạc của mẹ. Anh vuốt ve đôi vai gầy của bàBà Myca vẫn nằm gọn trong tay Mark.Mark Brahim xúc động và khóc. Nước mắt của tên du đãng! Anh khóc, chính anh, con trai của tên Partacus đã chết vì muốn đấu tranh cho thợ thuyền có cơm ăn, có áo mặc, có đời sống tươi sáng và sự nghỉ ngơi. Anh khóc giống như cha của anh vậy.