Chu kỳ phản ứng tình dục của nhân loại là cống hiến vĩ đại nhất của ông bà Mastess cho khoa học tình dục hiện đại. Nó là một bước tiến quan trọng trên con đường nhân loại tự mình hiểu biết về hành vi tình dục của mình. Trước đây người ta phổ biến cho rằng phản ứng tình dục ở nam và nữ có khác nhau rất lớn nhưng hai ông bà Mastess đã dùng những sự thực không thế bác bỏ được để chứng minh rằng phản ứng tình dục của nam nữ giống nhau nhiều hơn là khác nhau. Ngoài ra kết quả nghiên cứu của hai ông bà còn xoá bỏ được nhiều quan niệm sai lẩm của nhân loại về tình dục. Trước đây nhiều người cho rằng kích cỡ dương vật to nhỏ có quan hệ cực lớn với khoái cảm của nữ, có nhiều đàn ông đã tự hào vì có dương vật to. Có phụ nữ đã chịu ảnh hưởng của quan niệm này nên không vừa ý với dương vật nhỏ, thậm chí còn viện lý do đó đòi ly hôn. Hai ông bà nghiên cứu 80 thanh niên nam và phát hiện thấy dương vật của họ không khác nhau rõ khi đã cương cứng. Do có khác nhau cũng không gây ảnh hưởng gì đối với khoái cảm của phụ nữ. Trong giai đoạn duy trì âm đạo của nữ bị co lại (bệ đỡ tình dục). Sự co lại có tác dụng làm cho dương vật khít với âm đạo. Phần âm đạo ôm chặt dương vật có rất nhiều mút thần kinh cảm giác. Bất kể dương vật to nhỏ ra sao, nữ đều cảm thấy khoái lạc. Có một số người cho rằng muốn đạt được cao trào thì cần kích thích trực tiếp vào âm vật vì bộ phận này rất mẫn cảm đối với kích thích tình dục, trong khi giao hợp phải liên tục trực tiếp kích thích. Hai ông bà Mastess đã bác bỏ ý kiến này. Họ nói trong giai đoạn duy trì, âm vật đã co lại, dù dùng tay hay dùng dương vật đều khó đụng vào, nên không thể nào liên tục kích thích vào chỗ đó. Trong quá trình giao hợp, không cần quan tâm nhiều đến kích thích âm vật, mỗi lần dương vật cọ vào mô âm hộ đều đã gián tiếp truyền áp lực vào âm vật. Ngoài ra có nhiều phụ nữ cảm thấy rất khó chịu khi được kích thích và mu âm vật. Họ thích được kích thích mép bờ âm vật hoặc vùng quanh âm hộ. Trong các cuốn sổ tay thường thức về tân hôn trước đây thường nói rằng khi hai bên nam nữ đồng thời đạt tới cao trào là dấu hiệu chứng tỏ sinh hoạt tình dục thoả mãn nhất. Quan niệm này đã tác động tới nhiều người. Trong tính giao, họ hết sức chú ý đến phản ứng của đối phương, tìm mọi cách để đối phương đạt tới cao trào, nếu bản thân đạt tới cao trào trước hoặc đối phương không đạt được cao trào là cảm thấy áy náy không yên tâm. Ông bà Mastess phát hiện thấy cao trào tình dục của nam nữ thường xuất hiện không đồng bộ. Nếu trong khi làm tình mà cứ canh cánh trong lòng lo làm cho hai bên đồng thời đạt tới cao trào thì sẽ giảm hẳn khoái cảm tình dục. Hai ông bà gọi hiện tượng đó là "Người bàng quan”, nam giới có thể do đó mà bị di tinh còn nữ giới thì bị thiếu cao trào. Hai ông bà cũng uốn nắn lại quan niệm của giới tâm lý học lâu nay vẫn cho rằng cao trào âm đạo ưu việt hơn cao trào âm vật. Quan niệm này do Freud nêu ra trước tiên. Freud cho rằng cao trào của nữ khác với nam, có thể chia thành cao trào âm đạo và cao trào âm vật, âm vật là vùng nhạy cảm hưng phấn tình dục của thiếu nữ do đó cao trào âm vật là cao trào của tuổi trẻ ấu trĩ, là biểu hiện chưa chín mùi của tình dục. Sau khi trải qua thời kỳ thanh xuân, khi nữ đã thực sự giao hợp với nam, trung tâm cao trào sẽ di chuyển sang âm đạo, lúc đó mới là cao trào chín mùi. Cao trào tình dục ở âm đạo và cao trào tình dục ở âm vật song song với nhau nhưng còn cao trào âm đạo chín muồi hơn và chỉ xuất hiện sau khi bên nó đã hoàn toàn trưởng thành. Người phụ nữ nào chỉ đạt được cao trào khi kích thích âm vật là chưa trưởng thành. Điều đó phản ánh kết cấu đặc trưng của bên nữ không tốt, thiếu hoàn chỉnh và chưa giải quyết được “xung đột" cơ bản về mặt cảm xúc tình dục. Quan niệm đó của Freud bị nhiều người phản đối nhưng có ảnh hưởng rất lớn cho tới khi có phát hiện của hai ông bà Mastess nó mới bị bác bỏ triệt để. Hai ông bà cho rằng chỉ có một loại cao trào tình dục và kích thích âm vật có tác dụng quan trọng. Khi thủ dâm hoặc được người bạn trai kích thích âm vật, nữ thường đạt được cao trào tình dục và cao trào này còn mạnh hơn cả khi giao hợp. Phát hiện nói trên của hai ông bà Mastess về cơ bản đã sớm được mọi người phổ biến tiếp thu. Hiện nay chỉ còn vấn đề cao trào tình dục lần cuối cùng là các học giả vẫn có ý kiến khác nhau, mỗi người nói một khác, vẫn là một điều bí ẩn trong khoa học tình dục. Đối với động vật, tính giao và sinh nở là hai từ đồng nghĩa nhưng đối với người thì tính giao không chỉ để sinh ra thế hệ nối dõi mà còn là để được hưởng khoái cảm. Cao trào tình dục rõ ràng là một thứ khoái cảm, không giống như xuất tinh, xuất tinh chỉ là động tác cục bộ của sinh dục còn cao trào bao gồm khoái cảm của cả thể xác và tâm hồn. Xét theo điều đó thì phương pháp tốt nhất của cao trào tình dục chỉ thích hợp với nhân loại, tức là có cảm giác được cao trào đó hay không khi xét theo góc độ chủ quan. Đối với quá trình phản ứng tình dục của nam, người ta đã nghiên cứu khá đầy đủ, bất luận là về chủ quan hay khách quan đều không khó chứng thực, giai đoạn cao trào tình dục của nam tồn tại một cách phổ biến. Khi đạt được cao trào các cơ của tiền liệt tuyến, ống dẫn tinh và niệu đạo của nam đều co bóp thành nhịp điều, đồng thời xuất tinh, hoàn thành nhiệm vụ cung cấp tế bào sinh nở cho nữ. Nhìn bề ngoài, lý do nam có cao trào không có gì khó hiểu, có cao trào mới xuất tinh, không thế thì không đạt được mục đích sinh sôi giống nòi của tính giao. Nhưng tại sao xuất tinh phải đi đôi với cao trào? Đó là vấn đề mà các nhà nghiên cứu vẫn còn nghi hoặc chưa rõ. Một vấn đề khó hiểu là nữ có cao trào tình dục không? Nếu có thì nhằm mục đích gì? Có tác dụng gì? Cao trào tình dục không phải là hiện tượng phổ biến đối với nữ. Theo kết quả điều tra ở nước ngoài, chỉ khoảng 20% phụ nữ thường xuyên cảm thấy có cao trào tình dục, khoảng 5-10% chưa bao giờ cảm thấy có cao trào. Có nhiều người họa hoằn mới có cao trào. Có một số phụ nữ khi giao hợp duy trì được một lúc thì thấy các cơ ở xung quanh âm đạo cũng co bóp thành nhịp như ở nam lúc xuất tinh, nhưng một số phụ nữ khác lại không có hiện tượng này. Một điều nữa làm người ta càng khó hiểu là một số phụ nữ tự cảm giác thấy có cao trào tình dục thì lại không phát hiện thấy cơ co bóp như vậy, còn một số phụ nữ khác có cơ co bóp lại không tự cảm giác thấy có cao trào tình dục. Khi nữ bị cưỡng dâm, đáng lý ra không thể có khoái cảm tình dục, nhưng có người đã nghiên cứu thấy lúc đó các cơ sinh dục co bóp thành nhịp giống như khi có cao trào tình dục. Do đó thấy căn cứ vào hiện tượng cơ co bóp để đánh giá nữ có đạt tới cao trào hay không là kém chắc chắn. Ông Picos chuyên nghiên cứu về hành vi tình dục sinh nở của trường Đại học Conecticut Mỹ tỏ ra thận trọng trong đánh giá nữ có cao trào tình dục một cách phổ biến không. Ông cho rằng nữ không có phản ứng cơ một cách đặc trưng, không cần cao trào vẫn có thể thụ thai một cách bị động, thậm chí họ không đòi hỏi được hưởng khoái lạc tình dục. Những điều đó nói rõ họ không nhất định có cao trào tình dục. Xét theo ý nghĩa sinh vật học, mục đích tự nhiên của cao trào tình dục ở nam là để xuất tinh, ở nữ không có mục đích đó. Cho đến nay mọi chứng minh giải thích về cao trào tình dục của nữ đều là cách nói nước đôi, khó thuyết phục. Trừ phi sau này tìm ra được phương pháp xem xét khách quan cao trào của nữ, nếu không thì không sao nói chắc được rằng nữ cũng có cao trào tình dục. Còn có một số nhà khoa học tuy không phủ nhận việc nữ có cao trào nhưng chỉ coi đó là một loại khả năng về sinh vật học không nhất thiết phải có. Trong cuốn “nam và nữ", Med nói: "Năng lực sinh ra cao trào tình dục ở nữ chỉ là một loại khả năng mà thôi". Hat phát hiện rất nhiều phụ nữ cảm thấy Yêu và cao trào quan trọng như nhau, bất kể là có dẫn tới cao trào hay không, đó đều là hình thức mà họ ưa thích. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy nữ giới không thích thú lắm chuyện trong một đêm yêu đương vụng trộm dành được cao trào, họ tự nguyện coi mình là một bộ phận trong mối quan hệ được phát triển thuận lợi. Coi cao trào chỉ là một loại khả năng cũng có nghĩa là coi nó là một loại thể nghiệm chủ quan, chủ yếu không phải do nhân tố sinh lý mà là do nhân tố tâm lý quyết định. Nếu nữ không cảm thấy thích thú khi được kích thích thì họ sẽ không có phản ứng trên thân thể. Trái lại nếu họ khát khao khoái lạc tình dục thì dù trên thân thể không có phản ứng tình dục họ vẫn cảm thấy có cao trào về mặt tâm lý. Quan niệm này đã được thực nghiệm chứng minh. Các nhà nghiên cứu đã nối máy đo vào người nhận thí nghiệm để đo phản ứng của phụ nữ đối với phim sex và băng ghi hình sex. Kết quả thấy tuy họ đã có phản ứng hưng phấn về sinh lý nhưng có thể vẫn chưa có hưng phấn về tâm lý. Đối với nữ mà nói, phản ứng tình dục trên thân thể hầu như trống rỗng không được vỏ não tiếp thu. Một số nhà khoa học cho rằng sự trống rỗng hưng phấn tình dục là vấn đề thuộc về kết cấu cơ thể. Nam có hệ thống phản hồi hưng phấn từ thị giác còn nữ lại hoàn toàn dựa vào vỏ não để chi phối bản thân. Vì vậy yếu tố then chốt quyết định nữ có cao trào tình dục hay không là ở chỗ họ có khao khát tình dục hay không. Nhà nghiên cứu Nad của trung tâm nghiên cứu loài linh trưởng Giắc - Mỹ cho rằng nữ chắc chắn có cao trào tình dục. Không những nữ của loài người có mà các con linh trưởng cái cũng có thể có. Xét theo phương pháp song song của tiến hoá sinh vật, cho rằng nam đã có cao trào thì nữ cũng phải có, vậy cũng giống như nam có bầu vú. Vì cấu tạo của sinh dục nữ không tiện gây ra cao trào khi giao hợp và do nguyên nhân xã hội, nữ thường e ngại bộc lộ hết khoái cảm tình dục của mình nên năng lực sinh ra cao trào ở nữ bị thoái hoá. Một số nữ không thể nghiệm thấy cao trào là do sự thoái hoá này gây ra. Có khi dùng cách khêu gợi và tập luyện cũng có thể làm cho số phụ nữ không có cao trào thể nghiệm được cảm giác có cao trào. Giáo sư Heaty của trường Đại học Davis bang California Mỹ cũng khẳng định nữ có cao trào tình dục. Như vậy có thể làm tăng thêm khả năng thụ thai, có lợi cho sinh sôi nòi giống. Nữ khác với các con vật cái. Các con vật cái có thể dựa vào kích thích tố tình dục để điều tiết hành vi tình dục, còn giới nữ của loài người lại hoàn toàn không chịu sự khống chế sinh lý đó, nữ không có thời kỳ động tình, trên lý thuyết có thể tính giao bất kỳ lúc nào. Năng lực này được gọi là chiếc đòn bẩy vĩ đại của tiến hoá nhân loại khiến cho giới nữ có nhiều thời gian tận hưởng lạc thú tình dục. Chính vì phần lớn các cuộc tính giao của nữ không nhằm mục đích thụ thai sinh nở mà là nhằm một mục đích xã hội nào đó như tăng cường quan hệ gắn bó vợ chồng, giảm bớt áp lực tình dục nên cao trào tình dục ở nữ có tồn tại nhưng không quan trọng lắm. Còn có một số nhà nghiên cứu lại từ góc độ sinh dục để xem xét cao trào tình dục của nữ. Họ suy luận rằng tử cung và âm đạo co bóp thành nhịp điệu khi đạt tới cao trào tình dục là để hút tinh trùng vào trong khiến cho tinh trùng càng thêm có sức sống trong đường sinh dục. Nếu chứng minh được điều này thì cũng sẽ chứng minh được cao trào ở nữ có tác dụng quan trọng đối với sinh dục và tiến hoá, tức cao trào là con đường chọn lọc thời gian thụ thai của nữ. Đáng tiếc, theo nghiên cứu của Mastess, khó mà xác lập được quan niệm này. Sự co bóp của tử cung bắt đầu từ đáy tử cung rồi phát triển từ trên xuống dưới về phía cổ tử cung, như vậy nó sẽ không thuận lợi cho tinh trùng bị hút vào mà lại thuận lợi cho việc đẩy tinh trùng ra ngoài. Để kiểm nghiệm việc này, hai ông bà Mastess đã để một ít dịch thể mô phỏng tinh dịch có tính cảm quang tuyến X vào mũ cổ tử cung. Nếu đúng là có sức hút vào đó thì dịch thể này sẽ tiến vào cổ tử cung nhưng quang tuyến X đã chứng thực cổ tử cung không mở ra. Có người xuất phát từ quan điểm sinh dục cho rằng phụ nữ không nên có cao trào khi tính giao vì rằng phụ nữ đã từng sinh con sẽ có vùng hội âm rộng, nếu rút dương vật ra sớm có thể làm thất thoát tinh dịch, nếu nữ không có cao trào thì đoạn 1/3 âm đạo vẫn đang giãn nở, tinh dịch không bị thất thoát. Mastess cũng ủng hộ quan niệm này cho rằng không có cao trào sẽ dễ nâng cao khả năng thụ thai hơn. Một quan niệm nữa cho rằng cao trào của nữ nhằm mục đích khêu gợi tình dục, làm tăng thêm cảm xúc hoặc khêu gợi hưng phấn tình dục. Nữ không có thời kỳ động tình nhưng vẫn có nhiều hình thức gợi tình. Trong quá trình sinh hoạt tình dục, nếu nữ ở vào trạng thái hưng phấn, sẽ tự nhiên sinh ra một thứ cảm giác dịu dàng, sung sướng, khát vọng vuốt ve và cảm giác đó càng mạnh. Nếu lúc đó tăng cường vuốt ve sờ mó thì thường có thể gây ra hiện tượng khát vọng ở âm đạo. Nhưng còn chưa rõ phần lớn phụ nữ hay tuyệt đại bộ phận phụ nữ đều có hiện tượng khát vọng này. Một điểm nữa gây ra tranh luận là nữ đã không có thời kỳ động tình tiếp nhận bạn một cách có chu kỳ như các con cái loài linh trưởng thì tất phải có một cơ chế để họ có thể gợi tình theo ý muốn, nếu không họ sẽ phải liên tục ở vào trạng thái gợi tình. Các quan niệm nói trên một số rất có lý nhưng một số lại rất khó thuyết phục. Ví dụ nói cao trào có liên quan tới sinh dục, nếu đúng như vậy thì sao nữ vẫn có cao trào tình dục mạnh mẽ vào các thời kỳ căn bản không thể thụ thai như khi tắt kinh, khi hành kinh? Thậm chí tại sao khi còn là nhi đồng vẫn có thể có cao trào? Đại để cao trào tình dục về bản chất hoàn toàn là một thứ cơ chế giải toả của thân thể, giống như các phản ứng khác của thân thể như khóc, cười, kinh ngạc, sợ hãi v.v... Một trong các khả năng của cao trào tình dục là giải toả sự khẩn trương căng thẳng. Ngoài sự khoái lạc ra có lẽ cao trào tình dục ở nữ không còn bất kỳ nguyên nhân nào khác để tồn tại. Cao trào tình dục là một vấn đề nan giải trong sự tiến hoá của hành vi tình dục và cũng là một điểm nóng trong nghiên cứu khoa học tình dục, chỉ dựa vào sự giới thiệu manh mún là không thể giải thích rõ được. Ngoài ra nhìn theo góc độ văn hoá học và xã hội học, các nhà nghiên cứu đã từng có nhiều bài luận bàn rất hay, ở đây mới chỉ đề cập phần nào, chưa nói được hết. Nhưng mới chỉ có một vấn đề cao trào tình dục mà đã tranh luận sôi nổi như vậy thì đủ thấy vấn đề nghiên cứu khoa học tình dục đương đại phong phú biết bao.