Edwin Fairley đi tha thẩn bên ngoài cửa hàng tổng hợp của Harte, nhìn vào cửa sổ, cố thu hết can đảm để đi vào. Bao giờ khi đi đến ngưỡng cửa, anh cũng có tâm trạng như thế. Thần kinh của anh luôn luôn không chịu nổi chừng mười phút và đôi khi là tất cả. Anh giả vờ xem xét những chiếc áo dạ hội sang trọng bày trong kính, nghĩ đến lần đầu tiên anh đã bước qua cửa hiệu trên đường phố Thương Nghiệp. Đó là một năm trước, anh đã đứng lặng người giữa lối, ngay lập tức bị cái tên đập vào mắt, anh ngó đăm đăm kinh ngạc vào những chữ cái bằng bạc E.HARTE trên biển gỗ màu xanh. Cho rằng đây chỉ là một sự tình cờ ngẫu nhiên, anh tiếp bước xuống phố, thế rồi anh quay lại, trí tò mò của anh bị thôi thúc. Edwin đã đến gần người gác cửa và hỏi thăm người chủ của cửa hàng mới và sang trọng này. Người gác cửa đã lễ phép trả lời anh bà Harte là chủ của cửa hàng. Một vài câu hỏi thăm dò thêm đã đưa lại những câu trả lời làm anh giật mình, anh vội vã bước đi, toàn thân run rẩy. Không còn nghi ngờ gì trong đầu nữa, từ cái miêu tả rõ nét về bà Harte mà anh đã thu lượm được của người gác cửa, thì đây chính là cửa hàng của Emma một vài tiếng đồng hồ sau đó, anh đã nhận được sự xác nhận của Geral, gã không kìm được phải nói một lời cảnh cáo thô tục khuyên anh cài khuy quần cho chặt. Edwin ghê tởm quay đi, cố giấu cơn giận và nén một sự thôi thúc ghê gớm để khỏi đấm một quả vào mũi của anh mình. Edwin Fairley là một chàng thanh niên cao lớn, đẹp trai, cường tráng, anh có một vẻ hoạt bát linh lợi và thừa hưởng được cách chọn quần áo sang trọng của bố, anh luôn luôn ăn mặc hết sức lịch sự đúng mốt. Nhưng chính khuôn mặt của anh làm cho nhiều phụ nữ phải nhìn đến lần thứ hai và suy ngẫm. Một con người đàng hoàng đứng đắn, tuy nhiên khoé miệng anh đam mê, và ánh mắt của anh có một vẻ khó tả toát lên sự say đắm. Tới gian đồ trang sức, Edwin hỏi xem mấy cavat lụa, trong lúc xem chúng, mắt anh liếc nhìn qua vai, hồi hộp tìm một người phụ nữ có một trên đời này. Cuối cùng thì anh cũng chọn được một chiếc cavat lụa màu xám mà anh không cần, bởi anh bối rối không đành bước đi sau khi cô bán hàng đã niềm nở và lịch sự đến như vậy. Không muốn để cố bán gói làm quà, anh trả tiền, cầm gói và đi tiếp. Sau khi mua món hàng đầu tiên, Edwin phát hiện ra rằng mình bắt đầu thấy thoải mái, anh bắt đầu dạo bước qua những gian hàng, lòng có đôi chút tự tin hơn, nhìn ngắm đây đó để tiêu thời gian. Anh dừng lại ở quầy nước hoa và mua hai lọ nước hoa Pháp đắt tiền cho vợ và dì anh, cốt để nấn ná ở cửa hàng nhà Harte, anh yêu cầu gói thành hai gói riêng làm tặng phẩm. Người phụ nữ trẻ gật đầu, mỉm cười và mải miết làm. ÉEdwin dựa người một cách nhàn tản vào quầy, cặp mắt màu xám nhạt của anh dõi nhìn toàn quầy nhà. Anh quay ngoắt lại và nhìn lên cầu thang chính. Và chính lúc ấy anh trông thấy nàng. Emma đang bước xuống cầu thang. Edwin hít hơi. Nàng đẹp hơn bao giờ hết trong chiếc áo lụa màu đen hợp thời trang buông quanh thân hình nở nang thon thả của nàng. Anh nhận thấy ngay tức khắc nàng có vẻ đàng hoàng sang trọng, và vẻ kiều diễm của nàng đang ở độ nở rộ. Nàng dừng ở chỗ ngoặt cầu thang để nói chuyện với một khách hàng, vẻ mặt nàng rạng rỡ đầy linh hoạt. Edwin nhìn nàng chăm chú như bị thôi miên bởi khuôn mặt trái xoan tuyệt vời đó, không thể nào rời khỏi nàng, trái tim anh thắt lại trong lồng ngực. Chín năm qua anh không nhìn thấy Emma, nhưng giờ đây, đối với Edwin, đâu mới như ngày hôm qua thôi anh còn ôm nàng trong tay ở trong hang ngoài đồng hoang ấy. Anh ao ước chạy lại bên nàng, van xin nàng tha thứ, hỏi thăm đứa con của hai người. Anh không dám. Anh biết, với một niềm thất vọng làm nôn nao nàng sẽ khước từ anh chắc chắn đúng y như anh đã khước từ nàng nhiều năm trước đây vào cái buổi sáng đau thương ấy trong vườn hồng. Emma tiếp tục bước xuống cầu thang, lướt đi trên sàn trong vẻ duyên dáng và đĩnh đạc vô cùng, rõ ràng là làm chủ được bản thân và cửa hiệu của mình. Và rồi, trong sự kinh hoàng khôn tả xiết, anh nhận thấy nàng đang đi thẳng về phía anh. Anh bị chôn chân tại chỗ, không thể nhúc nhíc hoặc thậm chí quay đầu, trống ngực đập thình thịch. Anh nhẹ hẳn người khi nàng dừng lại ở một quầy khác và mải nói chuyện với người bán hàng. Có một lúc, nàng nhìn qua vai và ngó thẳng vào anh, hay là hình như thế. Anh cứng người. Mặt nàng có một vẻ đăm chiêu, đôi mắt nàng nhìn quanh tới gian hàng bán nữ trang. Nàng lắc đầu, nghiêng người về phía trước và tiếp tục trao đổi. Nàng có nhìn thấy anh hay không? Hay đơn giản là nàng không nhận ra anh? Anh loại trừ ý nghĩ ấy ngay lập tức. Điều ấy không thể nào tưởng tượng nổi. Anh không thay đổi nhiều lằm và dù sao chăng nữa, giờ đây anh giống cha anh một cách rõ rệt, khó có ai lầm nhận dạng của anh. Cô bán hàng nói với anh. Giật mình anh trấn tĩnh lại và chú ý nghe cô nói. Cô trao cho anh gói hàng và hoá đơn, miệng trò chuyện với anh một cách vui vẻ. Anh nghe giọng nói của cô một cách mơ hồ qua các âm thanh ầm ĩ vang vọng trong đầu anh. Anh phải dùng tất cả sự trấn tĩnh để tay anh khỏi run lên khi anh với chiếc ví. Liếc nhìn, anh thấy Emma đang tiến lại gần, anh cúi đầu xuống, tim thót lại. Emma đến sát bên anh, anh có thể chạm được vào người nàng. Anh nghe thấy tiếng lụa nhè nhẹ của áo nàng và mùi hương của nước hoa nàng dùng, một cái gì nhẹ và tươi mát như hoa huệ nơi thung lũng. Nỗi buồn khổ của anh thật mạnh mẽ, anh đã phải đè nén sự khẩn thiết đưa người ra nắm lấy cánh tay nàng. Thế rồi nàng đi mất. Anh nhìn theo nàng khuất theo một gian hàng khác, gật đầu và mỉm cười duyên dáng với các khách hàng. Anh làm xong việc và lảo đảo ra khỏi cửa hiệu không nhìn lại, anh thấy như ốm và trần trụi. Anh đứng ngoài phố, cảm nhận một sự mất mát khủng khiếp một lần nữa, cái trống vắng gặm nhấm trong tim anh, chưa bao giờ lìa bỏ anh giờ đây nó giá lạnh hơn bao giờ hết. Edwin đi về phía quảng trường thành phố, bước đi như một người mù đi qua đám đông, không hay biết tới xe cộ hay sự huyên náo, không nhìn thấy gì hết ngoài khuôn mặt của nàng, khuôn mặt mà chừng nào còn sống anh sẽ không bao giờ quên. Nó nung nấu trong đầu anh như một cái nhãn đóng trên thép. Thở những hơi dài, cuối cùng Edwin cũng trẫn tĩnh lại được, anh kiên quyết đi về phía bưu điện chính, đột nhiên hăm hở một mục đích. Anh vừa làm một quyết định và không gì có thể làm anh đảo ngược lại quyết định ấy. Trong một thời gian ngắn, công việc của anh ở bưu điện đã hoàn thành. Anh dừng lại một lát, làm xong công việc một cách mau lẹ rồi đi. Anh thấy chiếc daimler đỗ ở gần nhà ga, anh nói người lái xe đưa anh về nhà, anh ngồi ở ghế sau, khổ sở và xẹp lép. Trên đường xe đưa về Fairley, Edwin nghĩ về Emma. Cái ảnh hưởng của cuộc gặp mặt nàng thật quá lớn lao, cuối cùng anh mới hiểu vì sao anh lại khiếp sợ nó như vậy trong khi anh cố gắng tiến đến mục đích ấy. Nàng đã làm sống dậy những ham muốn mãnh liệt ngày xưa và cũng làm anh nhận thức được một cách đau đớn cái trống rỗng của đời anh. Nàng đã nhóm lại tội lỗi và sự hổ thẹn của anh, mà sự thực nó luôn luôn mấp mé ở đâu đó. Ký ức về nàng giày vò anh. Tại sao anh không thấy mãn nguyện một chút nào trong tay những người phụ nữ khác? Mà trong năm năm vừa qua anh đã có biết bao nhiêu người? Tại sao, ôi giời, tại sao anh cứ miệt mài tìm kiếm những người giống như nàng dù chỉ là mơ hồ? Tìm kiếm, luôn luôn tìm kiếm một Emma khác. Như không thể cưỡng được, anh tìm tới những người có mắt xanh tóc mầu nâu đỏ, làn da trắng mềm như lụa nhưng chỉ là để thất vọng chán chường. Ngủ hay thức, Emma cũng ám ảnh anh. Anh nghĩ tới đứa con của hai người. Anh có niềm ao ước thôi thúc được nhìn thấy nó. Nếu còn sống, chắc bây giờ nó phải tám tuổi. Tất nhiên là nó còn sống, anh tự nhủ một cách kiên quyết, anh muốn tin là một phần của Emma và của bản thân anh tồn tại trong một con người khác. Nó là gái hay trai? Nó giống anh hay giống Emma? Hay cả hai người. Một nụ cười cay đắng thoáng hiện trên khuôn mặt xanh xao của anh, nó hốc hác trong anh sáng mờ mờ của xe ô tô. Thật trớ trêu thay, Emma đã sinh cho anh một đứa con ngoài giá thú, một đứa bé bị ngăn cấm đối với anh trong khi Jane không bao giờ có mang cho anh một đứa con trai hay con gái mà anh mong ước. Phải chi vợ anh tặng cho anh một đứa con thì cuộc hôn phối của họ còn có thể chịu đựng được hơn. Anh hình dung Emma rồi Jane. Đáng lẽ anh không bao giờ nên lấy Jane. Đáng lẽ anh nên cưỡng lại sức ép của gia đình. Người vợ không sinh con, buồn tẻ, chán ngắt của anh. Nàng là cây thập ác anh phải mang trong đời. Không, đó là một ý nghĩ không tự trọng và không công bằng. Anh không thể lên án Jane tội nghiệp. Nàng dễ thương, đáng yêu và khi mà anh không có gì để mà cho nàng thì đâu phải lỗi của nàng. Anh thuộc về Emma Harte và điều ấy không thể khác được và sẽ không bao giờ thay đổi chỉ trừ trong cái chết. Trạng thái u buồn của Edwin nhận chìm anh suốt cả buổi chiều và sang cả buổi tối. Anh chật vật qua bữa ăn gia đình mà với anh dường như là bất tận hơn bao giờ hết, trò chuyện lịch sự nhưng căng thẳng. Anh sung sướng thấy hết sức nhẹ nhõm khi thấy Geral không có mặt vì anh ta luôn tìm cơ hội để nói riêng với cha anh từ khi anh ở Leeds về. Adam rót rượu, họ ngồi trước lò sưởi. Cha anh trò chuyện vui vẻ những chuyện không quan trọng cho tới khi cuối cùng Edwin không còn kìm được nữa. “Ba ạ, con có chuyện muốn nói với ba”. Anh đột ngột công bố. Adam nhìn con chăm chú và cau mặt. “Con có vẻ nghiêm trang, Edwin. Sự thực là suốt cả buổi tối con rất âu sầu. Ba hy vọng là không có gì lôi thôi chứ?”. - “Không ba ạ, mọi chuyện đều tốt đẹp”. Edwin do dự rồi hắng giọng. “Con muốn cho ba biết là hôm nay con đã làm một quyết định. Một quyết định về gia nhập quân đội. Ngay lập tức.” Nét mặt Adam thay đổi hẳn, ông đặt ly rượu và sofa lên bàn một cách hết sức cẩn thận. “Edwin, ba nghĩ là con hơi vội vã. Đây là những ngày đầu. Ba không muốn con lao vào chiến tranh cho đến chừng nào chúng ta có thêm tin tức, xem xem chiều hướng phát triển thế nào. Ba xin con cân nhắc lại, con trai ba.” - “Không thể được, thưa ba. Con không muốn làm ba phiền lòng hay lo lắng, nhưng con phải xin đi. Xin ba cố hiểu cho quan điểm của con”. -“Edwin, con không cần tình nguyện. Chỉ có những người chưa có gia đình người ta mới đề nghị ra mặt trận thôi”. - “Vâng, con biết điều ấy mà ba. Tuy nhiên con đã quyết định rồi.” Edwin đứng lên với tờ Yorkshire buổi sáng trên bàn thư viện và nói. “Thưa ba, con chẳng cần phải đọc cái thông báo của chính phủ này cho ba. Chắc ba đã đọc nó rồi. Tờ báo này đã có mấy ngày hôm nay. Nhưng con sẽ đọc nó cho ba nghe”. -“Edwin này … “, Adam lên tiếng. Edwin giơ tay và nhìn vào tờ báo, anh đọc nó một cách cẩn thận và chậm chạp. “Đức vua và đất nước của các bạn cần các bạn. Các bạn có trả lời tiếng gọi của quê hương không? Mỗi ngày đều đầy những khả năng trầm trọng nhất và ngay trong phút này đây, đế chế đang đứng bên bờ một cuộc chiến tranh lớn nhất trong lịch sử của thế giới. Trong giây phút cam go này, đất nước của các bạn kêu gọi tất cả các thanh niên của mình tập hợp quanh ngọn cờ và đăng ký tòng quân đứng trong hàng ngũ. Nếu mỗi thanh niên yêu nước đáp lại tiếng gọi của đất nước thì nước Anh và đế chế sẽ mạnh hơn và đoàn kết hơn bao giờ hết. Nếu bạn chưa lập gia đình, hoặc ở giữa tuổi mười tám và ba mươi, bạn hãy đáp lại tiếng gọi của sông núi, bạn hãy tới văn phòng tuyển quân gần nhất địa chỉ của nó bạn có thể có được ở bất cứ nhà bưu điện nào. Hãy gia nhập quân đội ngày hôm nay”. Edwin buông tờ báo xuống bàn, ngồi xuống. Mắt anh nhìn vào bố. Adam lắc đầu một cách mệt mỏi. “Ôi, Edwin, Edwin, con đừng cố gắng kêu gọi lòng yêu nước của ba nữa. Ba biết đất nước đang ở trong hiểm hoạ, nhưng ba lo lắng cho con. Cái thông báo đó của chính phủ yêu cầu những người chưa có vợ. Ba xin con, Edwin…”, - “Muộn quá rồi, ba ạ. Chiều qua khi ở Leeds, con đã gia nhập rồi. Con phải trình diện ngày thứ hai.” - “Ôi trời ơi! Edwin!” - “Con xin lỗi ba. Xin ba đừng giận và xin ba hãy ban phước cho con. Con không muốn rời đây ra đi mà không được ba đồng ý…” - “Trời ơi! Edwin, ba không đời nào để cho điều ấy xảy ra…” Adam nhảy lên và ra ngồi cạnh con trên sôpha. Ông vòng tay qua vai Edwin và trong một giây phút ông nghĩ ông sắp sửa khóc. “Thôi nào, con trai ba, vớ vẩn như thế là đủ rồi. Tất nhiên là ba chỉ mong con hãy đợi đã. Nhưng lẽ dĩ nhiên, ba ban phước cho con”. “Con cám ơn ba”. Adam đứng lên rót cho mình một ly rượu nữa. Ông tựa người vào bệ lò sưởi, cúi nhìn xuống Edwin, lòng đầy buồn thương. Từ bao ngày nay mình đã biết thế nào nó cũng sẽ làm như thế, ấy thế mà vẫn không thấy đỡ khổ hơn chút nào. “Ba chắc ba cũng làm như thế nếu ba ở tuổi con, và ba cũng hoàn toàn chắc rằng con của ba đang cảm thấy lúc này”, Adam lắc đầu. “Nhưng con còn quá trẻ, Edwin. Trẻ quá”. - Tất cả những người Anh khác ra đi cũng thế, ba”. Adam liếc nhìn Edwin: “Con đã nói cho Jane biết, chưa con?” Edwin gật đầu. “Con nói với nhà con khi chúng con mặc quần áo xuống ăn chiều. Nhà con đau khổ nhưng cô ấy hiểu. Ba biết không, trong gia đình cô ấy cũng có nhiều người đi lính. Anh cô ấy nói với chúng con là anh ấy sẽ tình nguyện tuần này”. “Ồ!” Adam nói, dáng suy tư. “Không biết Jane có tới sống với gia đình ta ở phố Nam Audley không? Ba thích như thế, con biết đấy, ba không nghĩ rằng nhà con sẽ sống một mình ở quảng trường Eaton. Nó sẽ lẻ loi ghê gớm khi sống một mình trong ngôi nhà lớn ấy, với chỉ các gia nhân”. - “Cám ơn ba. Ba thật tốt quá. Tuy nhiên Jane nói với con cô ấy muốn đi London tuần tới, đóng cửa nhà và trở lại Yorkshire. Nhà con muốn ở với ba cô ấy vì anh cô ấy sắp đi. Cô ấy thích nông thôn và con nghĩ đó là điều không ngoan nhất trong hoàn cảnh này. Có phải thế không ạ?” - “Ờ, tất nhiên, Edwin. Ờ hình như mọi chuyện đã được sắp đặt đâu vào đấy”. Adam kết thúc, ông ngó đăm đăm một cách u buồn vào ngọn lửa. Sau một lát im lặng, Edwin nói: “Ba ạ, con muốn cho ba cái này. Nó có từ nhiều năm nay”. Anh thò tay vào túi áo trong và lấy ra một chiếc khăn tay lụa. Anh đưa cho Adam, ông cầm lấy một cách lơ đãng. Trong khi ba anh giở vật đó ra, Edwin nói tiếp: “Con đã tìm thấy bao nhiêu năm trước đây. Giờ đây con biết ba có nó. Con biết ba đã vẽ nó và con cũng biết nó giống dì Olivia ghê gớm”. Adam ngó nhìn viên đá cuội tròn trong chiếc khăn tay lụa, đôi mắt ông dừng trên khuôn mặt dịu hiền đó. Những vết dầu vẫn được bảo quản tốt. Ông đưa một ngón tay xoa lên. “Con đánh vecni lại đấy à, Edwin?” - “Vâng, thưa ba, quả có thế ạ. Để bảo vệ sơn”. Adam tiếp tục nhìn viên đá cuội đó, những kỷ niệm mờ phai trở về. Ông đã vẽ lên hòn đá này năm ông mười bảy tuổi gì đó. Từng thập niên trôi qua. Ông thấy nàng đứng dưới vách đã chân Đỉnh Thế giới, mái tóc đen của nàng bay trong gió, đôi mắt nàng xanh màu xanh hoa dại và sáng long lanh, ông nghe thấy giọng nàng vang lên nhẹ nhàng qua năm tháng. “Adam, em sắp có con”. Edwin ngước mắt nhìn cha, anh bối rối vì dáng vẻ của ông. “Dì Olivia phải không ba?” Anh hỏi nhấn mạnh làm tan vỡ những kỷ niệm của Adam. Adam không trả lời. Ông mỉm cười nhớ lại. Sự thực ông không bao giờ quên. Ông gói viên đá vào trong khăn tay, hầu như dịu dàng trìu mến. Ông đưa trả lại cho Edwin. “Con giữ lấy, con ạ. Con đã tìm thấy nó mà. Ba muốn con giữ nó. Rồi có ngày ba sẽ kể cho con nghe câu chuyện sau viên đá đó, nhưng không phải lúc này. Bây giờ không phải lúc”. Ông nhìn qua Edwin cái nhìn tò mò. “Ba chắc con thấy nó trong cái hang cũ trên đồng hoang ở vách Ramsdan. Edwin nhìn cha chăm chú. “Vâng”. Anh nuốt nước bọt và nói: “Còn một chuyện nữa ba ạ. Một điều mà từ nhiều năm nay con muốn kể cho ba nghe. Không may là con không bao giờ có đủ can đảm. Nó canh cánh trong lương tâm con từ lâu. Con phải bày tỏ cùng ba trước khi con đi ra mặt trận. Adam ngồi xuống ghế, tay cầm chiếc ly. “Vậy con hãy bày tỏ đi Edwin”, ông nói nhẹ nhàng, “có lẽ con sẽ cảm thấy dễ chịu hơn sau khi nói với ba. Chắc chắn ba sẽ nói cho con tất cả những điều hiểu biết của ba”. - “Vâng, chẳng là như thế này, Edwin bắt đầu một cách rụt rè, “Ôi giời, con cần một ly rượu nữa”, anh kêu to, nhảy lên vội vã bước qua phòng. Nó không chỉ giống mình ở dáng vẻ mà còn cả ở mọi mặt. Adam tự nhủ và nhìn theo con trai. Ông châm một điếu thuốc, ngả người trong ghế, chờ đợi. Nó sắp sửa kể cho mình nghe về Emma Harte và đứa bé đây. Adam nghĩ, và trái tim ông đồng cảm với con.