Những cuộc đấu súng đối với Tếchdát chẳng hiếm gì. Chỉ qua ba ngày là người ta đã thôi nói về nó, và thậm chí qua một tuần thì đã không ai còn nhớ sự kiện đó nữa, tất nhiên chỉ trừ những người tham dự và những người thân của họ. Sự việc thường vẫn vậy thậm chí trong trường hợp nếu những người tham gia vào nó là những người đáng kính và chiếm vị trí đáng kể trong xã hội. Nếu những kẻ quyết đấu là những người nghèo không tên tuổi hay là người vãng lai, thường chỉ một ngày là đủ để lãng quên. Chúng chỉ còn sống trong trí nhớ của những đối thủ thường là ở trí nhớ của người còn sống, những khán giả bất hạnh nhận viên đạn hận thù hay nhát dao vốn không phải dành cho họ. Không chỉ một lần người ta chứng kiến những trận giao chiến nơi đường phố, xảy ra ngay giữa lòng đường, nơi những người dân chẳng tội tình chi, vô tư dạo chơi bị thương hay thậm chí bị giết bởi hậu quả của những trò đọ súng đặc biệt này. Chưa bao giờ nghe thấy, những người có lỗi bị trừng phạt hay đền bù những thiệt hai – Người ta thường nhìn nhận những sự việc xảy ra như “những sự tình cờ bất hạnh”. Mặc dầu Kacxi Kôlhaun và Moric Giêran vừa xuất hiện cách đây không lâu ở khu cư dân – thêm vào đó Moric thỉnh thoảng mới tới đồn biên - cuộc đấu súng của họ đã gây nên một mố quan tâm không bình thường, người ta nói về nó trong mười ngày liền. Tính khó chịu, sự ngạo mạn của viên đại úy, những hành tung bí mật vây quanh chàng Muxtangher chắc đã là nguyên nhân để cuộc đấu súng này chiếm một vị trí hoàn toàn đặc biệt: về hai đối thủ, về những ưu điểm và khuyết điểm của họ, người ta đã nói trong nhiều ngày sau cuộc đụng độ đó, sôi nổi hơn cả là ở chính nơi mà máu họ đã đổ xuống: trong quán rượu. Kẻ chiến thắng đã chiếm được sự kính trọng chung và có thêm nhiều bạn mới, chỉ có ít người đứng về phe đối địch. Số đông hài lòng với kết cuộc trận đấu, cho dù Kôlhaun mới đến vùng này không lâu, nhưng sự hỗn xược và thô bỉ của hắn đã kịp làm cho không chỉ một người trong số khách hàng quen của bar chống lại hắn. Tất cả cho rằng chàng Iếclăng trẻ tuổi đã cho hắn một bài học tốt và họ nói điều này với sự hài lòng. Kacxi Kôlhaun chịu đựng sự thất bại của mình như thế nào, chẳng ai biết. Người ta chẳng còn nhìn thấy hắn trong khách sạn “Dừng chân” nữa nhưng nguyên nhân sự vắng mặt của hắn là có thể hiểu được: những vết thương nặng, gần như là tử thương đã buộc hắn nằm liệt giường khá lâu. Cho dù những vết thương của Moric không nặng bằng đối thủ, chàng cũng đã nằm liệt giường. Chàng phải ở lại trong khách sạn của Ôbeđôphê – trong một căn phòng tồi tàn, bởi vinh quang của kẻ chiến thắng cũng không làm thay đổi được sự đối xử thiếu trân trọng thường nhật của chủ nhân đối với chàng. Sau cuộc đấu súng chàng ngất đi vì mất nhiều máu. Không thể đưa chàng đi đâu được. Nằm trong căn phòng thiếu tiện nghi chàng có thể ghen tỵ với những sự chăm sóc bao quanh đối thủ bị thương của chàng. May sao còn có Felim ở cùng chàng nếu không tình trạng của chàng lại còn xấu hơn. - Thánh Patric ôi! Thật bậy quá chừng! – Người đầy tớ trung thành thở dài – Thật quá đáng – Nhét một ngài lịch sự vào cái chuồng này! Một người lịch sự như cậu, cậu Moric. Thật không thể tưởng tượng được, thật tội lỗi. Một con lợn Iếclăng được nuôi béo chắc chắn cũng phải ngoảnh mặt đi trước những gì mà họ đem cho ậu. Cậu nghĩ sao, cái thằng khọm già Đôphê nó nói dưới kia… - Ta chẳng nghĩ gì hết, đối với ta thế nào cũng vậy thôi, Felim thân mến ạ, Ôbeđôphê nói gì dưới kia mặc hắn, mà nếu chú để hắn nghe được những gì chú nói trên này thì cũng chẳng hay hớm gì. Đừng quên bạn ạ, rằng vách ở đây - chỉ là bức vách mỏng trát vữa thôi đấy. - Quỉ sứ mang những bức vách này đi! Cậu để mặc những gì người ta nói về cậu ư? Cháu thì cháu nhổ vào những gì cháu nghe được. Dù sao thì lão người Đức này cư xử cũng quá tệ. Cháu cứ là phải nói cho cậu biết. - Thôi được. Hắn nói gì nào? - Thế này ạ. Cháu nghe thấy hắn nói với một người bạn rằng hắn sẽ bắt cậu trả không chỉ tiền phòng, tiền ăn, tiền giặt giũ, mà cả tiền trả cho những chai, gương và mọi thứ bị vỡ, bị hư hỏng trong buổi tối hôm đó! - Hắn bắt ta phải trả ư? - Vâng, bắt cậu, cậu Moric ạ. Và hắn chẳng đòi hỏi gì ở thay người Ianki kia cả. Thế là hèn hạ! Chỉ có bọn Đức đáng nguyền rủa kia mới có thể nghĩ ra được như vậy! Hãy để cho kẻ nào nấu món cháo này phải chịu, chứ không phải là cậu, con cháu của dòng họ Giêran ở Balibalax. - Thế chú có nghe tại sao hắn cho rằng ta phải trả hết không? - Cũng nghe, cậu Moric ạ! Cái thằng bợm này nó nói rằng cậu là con chim sẻ trong tay và hắn không buông tha cậu khi tất cả còn chưa được thanh toán. - Không sao, hắn sẽ thấy là hắn đã lầm. Tốt hơn là hãy tính chuyện với những con sếu trên bầu trời. Ta đồng ý trả một nửa thiệt hại gây nên nhưng không hơn. Chú có thể truyền đạt lại cho hắn như vậy. Nói cho đúng với lương tâm Felim ạ, thậm chí ta cũng chẳng biết ra sao nữa… Chắc là có nhiều đồ vật bị vỡ và hư hỏng. Ta nhớ có cái gì đó đổ loảng xoảng phát khiếp khi bọn ta đang đánh nhau. Có lẽ gương, đồng hồ hay cái gì đó tương tự. - Chiếc gương lớn, cậu Moric ạ, và một cái gì đó bằng kính ở chiếc đồng hồ nữa. Người ta nói rằng giá nó là hai trăm đôla. Dối trá, chắc là nó không đến một nửa. - Chứ cho là như thế, đối với ta thế là quá nặng đấy. Felim ạ, ta sợ rằng chú phải đi tới Alamô để mang tới đây tất cả những đồ quí của ta. Để trả cái phần này, nhất thiết ta phải chia tay với những đinh thúc ngựa, chiếc cúp bạc và có lẽ với cả khẩu súng săn nữa. - Chỉ có điều không phải khẩu súng săn, cậu Moric! Chúng ta sẽ sống ra sao nếu không có khẩu súng săn nữa! - Thì cứ tạm thế thôi, bạn ạ. Chúng ta sẽ ăn thịt ngựa. Chiếc lăcxô sẽ giúp chúng ta. - Thôi được, được như vậy cũng còn hơn cái thứ canh nước ốc mà lão già Đôphê đem cho chúng ta! Bụng cháu lần nào ăn xong cũng đau. Đột nhiên cánh cửa bật ra chẳng có một tiếng gõ nào, trên cửa hiện lên một hình người lôi thôi lốc thốc, đàn bà hay đàn ông khó có thể nói ngay được, bàn tay gầy guộc cầm một chiếc làn. - Gì vậy, Hêruđa? – Felim nhận ra người đứng trước mặt hắn là bà làm công, bèn hỏi. - Một ngài lịch sự nhờ chuyển – Bà ta trả lời vừa chìa chiếc làn ra. - Ngài lịch sự thế nào, Heruđa? - Tôi không biết ông ta. Trước đây tôi chưa bao giờ thấy ông ta. - Một ngài lịch sự nhờ chuyển? Ai nhỉ?... Felim, xem có gì trong đó. Felim mở ra, trong đó có đủ mọi thứ: vài chai rượu và nước mát đặt giữa bao nhiêu là đồ ngọt và đồ mặn ngon lành chỉ có thể có ở những cửa hàng bánh kẹo và những bếp ăn ngon. Không có thư thậm chí đến một tờ giấy cũng không có, song cách gói ghém đẹp mắt không cho phép nghi ngờ rằng món quà này được chuẩn bị bởi bàn tay phụ nữ. Moric cầm lên cầm xuống, xem đi xem lại tất cả những gì chứa trong làn, theo ý Felim, chàng làm vậy để xác định xem chúng đáng giá bao nhiêu. Nhưng thật ra chàng Muxtangher hoàn toàn nghĩ về chuyện khác- chàng tìm một mẩu thư. Nhưng trong làn không có một mẩu giấy nào, danh thiếp cũng chẳng có. Sự hậu hĩ của món quà, mà phải nói là nó đến rất đúng lúc, không nghi ngờ gì nữa, nó phải được một người giàu có gửi đến. Nhưng là ai cơ chứ? Khi Moric đặt cho mình câu hỏi này, trong trí tưởng tượng của chàng hiện lên hình ảnh kỳ diệu. Không lẽ đây là món quà của Luiza Pôinđekter? Mặc dầu không chắc, nhưng chàng vẫn muốn tin là như vậy. Song càng nghĩ chàng càng nghi ngờ và sự tin tưởng của chàng dần dà chỉ còn là niềm hy vọng mong manh hư ảo. - “Một ngài lịch sự nhờ chuyển” – Felim nhắc lại không ra tự nói với mình không ra nói với chủ - Heruđa nói đó là một ngài. Rõ là một ngài nhân hậu. Ai nhỉ? - Ta chẳng hiểu ra sao cả. Felim ạ, có lẽ ai đó trong số các sĩ quan đồn biên chăng? Cũng lạ, ai trong số họ có thể quan tâm tới ta như vậy chứ. - Không, không phải họ. Các sĩ quan đồn biên thì cũng là đàn ông, chẳng dính gì vào đấy. - Tại sao chú nghĩ như vậy? - Tại sao cháu nghĩ vậy ư? Ô, cậu Moric, cậu mà còn lại hỏi điều này? Đây chỉ có thể là bàn tay phụ nữ. Ei-ei! Cậu nhìn này, gói ghém cẩn thận đến thế nhé. Có bao giờ đàn ông làm được như vậy đâu. Vâng vâng đây là phụ nữ, cháu còn dám cam đoan với cậu là, một tiểu thư chính cống đấy. - Chú ngốc thế, Felim! Ta chẳng quen một tiểu thư nào có thể đối xử với ta có thiện cảm như vậy. - Cậu không biết ư! Không đúng đâu, cậu Moric. Còn cháu, cháu biết. Nếu như nàng không quan tâm tới cậu, thì đó là một sự vô ơn bạc bẽo. Chẳng lẽ không phải cậu đã cứu sống nàng đó ư? - Nhưng chú nói về ai chứ? - Cứ làm như cậu chẳng đoán ra ấy! Cháu nói về một trang tuyệt sắc, đã từng đến túp lều của chúng ta: cưỡi trên con ngựa đốm sao, mà người ta đã tặng nàng, không nhận một đồng xu nhỏ nào. Nếu đây không phải là món quà của nàng, thì Felim Onil này chỉ là một thằng đần nhất xứ Balibalax!... Ái chà, cậu Moric, nhân nói đến quê hương, cháu lại nhớ đến người đang sống ở đó… Người đẹp mắt xanh kia sẽ nói gì khi biết cậu đang bị nguy hiểm nhỉ? - Nguy hiểm ư? Nhưng tất cả đã qua rồi. Bác sĩ nói rằng qua một tuần nữa là có thể dậy được. Đừng ủ rũ thế, bạn ạ! - Không, cháu không nói về điều đó. Cháu không nói về mối nguy hiểm đó. Chính cậu cũng biết cháu đang nghĩ gì. Cậu không bị một vết thương ở tim đấy chứ, cậu Moric? Đôi khi cặp mắt đẹp còn làm thương tổn hơn viên đạn chì. Có thể một người nào đó bị thương vì cặp mắt cậu, nên chị đã gửi cho cậu tất cả những thứ này chăng? - Chú nhầm rồi, Felim ạ. Chắc rằng có ai đó trong đồn biên gửi cho ta. Nhưng dù ai đi chăng nữa, ta không biết, nhưng sao ta cứ phải khách khí nhỉ. Hãy nếm thử xem sao. Người bệnh rất hài lòng khi thưởng thức những sơn hào hải vị trong chiếc làn, nhưng những suy nghĩ của chàng lại còn làm chàng dễ chịu hơn. Chàng mơ đến một người, mà sự săn sóc của người đó đối với chàng là vô cùng quí giá. Không lẽ món quà tuyệt diệu này lại do nàng krêôl trẻ tuổi, cô em họ, hay như người ta đã nói là vợ chưa cưới của kẻ thù hung dữ của chàng làm nên? Điều này đối với chàng khó có thể. Nhưng nếu không là người đó, thì là ai? o0o Hai ngày sau, điều bí mật vẫn chưa được khám phá. Rồi rất nhanh người bệnh lại vui mừng nhận được quà. Một chiếc làn y hệt như vậy với những chai rượu và đồ ăn tươi lại đến. Họ lại hỏi bà làm công, nhưng kết quả vẫn vậy: “Một ngài lịch sự nhờ chuyển, một ngài không quen mà cũng là ngài lần trước”. Bà chỉ có thể nói thêm rằng ông ta “rất đen” rằng ông ta đội một chiếc mũ bóng loáng và đến tửu quán trên một con lừa. Dường như Moric không hài lòng với lời mô tả sơ sài về con người hảo tâm như vậy. Nhưng chàng không thổ lộ với ai, ngay cả Felim, ý nghĩ của mình. Hai ngày sau, họ nhận được chiếc làn thứ ba mà cũng do ngài lịch sự đội chiếc mũ bóng nhoáng mang tới. Moric đã phải quên đi mơ ước của mình. Không nên cho rằng nội dung chiếc làn, mà nó chẳng khác gì hai chiếc làn trước là nguyên nhân điều này. Sự thể là do bức thư cài vào giải dây buộc quai làn. - Đây chỉ có thể là Ixiđôra thôi – Moric lẩm bẩm sau khi liếc nhìn tờ giấy. Sau đó chàng thờ ơ giở nó ra, bắt đầu đọc những dòng chữ bằng tiếng Tây Ban Nha. Và đây là nó - bản dịch chính xác: Ngài thân mến! Trong khoảng một tuần em ở lại nhà bác Xibviô. Em nghe người ta đồn rằng ngài bị thương, và đồng thời người ta chăm sóc ngài không ra gì ở khách sạn. Ngài hãy nhận ở đây món quà nhỏ, vật kỷ niệm cho sự giúp đỡ to lớn mà ngài đã làm cho em. Em viết bức thư này khi đã lên yên ngựa. Một phút nữa em sẽ lên đường đi Riô-Granđ. Người ân nhân của em, người cứu cuộc đời em… Hơn thế nữa – danh dự của em! Tạm biệt, tạm biệt! Ixiđôra Kôvarubiô đơ Lox-Lianôx. - Cám ơn, cám ơn, Ixiđôra thân mến! – Chàng Muxtangher vừa thì thầm vừa gập bức thư lại và cẩu thả ném nó lên chăn – Em lúc nào cũng chu đáo, trung thành, tốt bụng! Nếu không có Luiza Pôinđekter, có lẽ ta đã yêu em rồi.