Chuyên chốn phòng the gây tai vạ, Nói năng bừa bãi dễ chết oan. Ai ơi, xin chớ coi thường nó, Kẻo mà trời nổi giận lôi đình. Chuyện Nghi Tân có Diệp thị, là người còn rất trẻ, nhà giàu có tính tình hiền lành, thường hay đi cúng bái vào mồng một hay ngày rằm hằng tháng. Diệp thị tới quán Tam Vương dâng hương lễ bái rất thành tâm. Diệp thị sinh được một đứa con, đặt tên là Tất Đạt. Con còn đang ẵm ngửa thì chồng chết, Diệp thị vất vả nuôi con, dạy bảo nghiêm khắc, không chút nuông chiều. Tất Đạt khôi ngô tuấn tú, học hành thông minh, chỉ tiếc rằng hay nói năng bừa bãi, thích bàn chuyện phòng the. Mười bốn tuổi đã biết viết văn, mười tám tuổi đỗ tú tài, cưới vợ, hai việc vui mừng đến cùng một lúc. Đúng là đêm động phòng hoa chúc cũng là lúc được ghi tên trên bia đá bảng vàng. Đây là ngày vui sướng nhất trong cuộc đời. Ai ngờ vợ là Cừu thị, người rất xấu, mặt rỗ chân to, Tất Đạt không thích, thường đánh chửi luôn. Cái gì không lấy được bắt vợ lấy, việc gì không làm được bắt vợ làm, hành hạ vợ cho chết đi để lấy vợ đẹp. Cừu thị là người hiền lành hiếu thuận, lại rất ân cần, nhưng tính tình nóng nảy. Mỗi khi chồng đánh chửi thường uất nghẹn tới cổ, nỗi uất ức cứ tích tụ lại, hai năm sau thì đổ bệnh, tim đập gấp, khí uất cứ ứ lên, rồi sinh ho, khạc ra đờm. Tất Đạt mừng thầm. Thấy con dâu hiền lành, hiếu thảo, Diệp thị thường khuyên nhủ con, nhưng Tất Đạt không nghe. Một hôm, bỗng thấy chim khách kêu táo tác, bọn trẻ con vui thích cười rộ lên. Tất Đạt chạy ra xem, thấy đằng sau nhà có một đôi chim khách đang mớm con trong tổ. Mấy đứa trẻ mục đồng trèo lên bắt chim con. Tất Đạt chửi ầm lên, bắt chúng bỏ vào tổ, rồi thuê người lấy gai rào rấp để chúng khỏi trèo. Không được ăn thịt chim khách, bọn mục đồng tức giận. Thấy Tất Đạt không có nhà, chúng dùng súng bắn vào tổ, chim mẹ rơi xuống. Diệp thị nghe tiếng động chạy ra, thấy chim khách rơi ở vườn sau, đuổi bọn mục đồng đi. Nhặt chim lên, thấy nó gẫy cánh. Diệp thị mang về, lấy gạo cho ăn. Đến chiều Tất Đạt về, thấy chim chồng cứ bay xuống chỗ chim vợ kêu thảm thiết, như an ủi và nghe vợ kể về nỗi đau khổ của mình. Diệp thị nói: - Con ơi! Con thấy vợ chồng con chim khách biết yêu thương nhau đến thế. Một con bị thương thì con kia liều chết tới thăm, một con nói về nỗi khổ sở của mình, còn con kia thì an ủi vợ. Chúng yêu thương nhau sao mà thắm thiết đến thế. Chúng khác hẳn vợ chồng con. Vợ con tuy xấu, âu cũng là do cha mẹ sinh ra, nó chỉ biết chịu vậy, chứ làm sao khác được. Con chửi bới đánh đập giày vò nó, khiến mẹ yên lòng sao được? Con đường đường là một vị tú tài, lẽ nào không bằng cầm thú. Tất Đạt tỉnh ngộ, lấy thuốc bôi vào vết thương cho chim, rồi đưa nó lên tổ. Từ đó vợ chồng sống rất hòa thuận. Nào ngờ, Cừu thị khí uất quá lâu, gan bị tổn thương nặng, khó mà chữa trị, được một năm thì chết. Mai táng vợ xong, Tất Đạt ở nhà miệt mài đèn sách để đi thi. Một hôm ra ngoài chơi, thấy Uông thị đi qua. Uông thị là người giảo hoạt, mồm nói ngọt sớt, nhưng lòng dạ thì độc địa, chuyên làm thuốc trụy thai, lại hay đưa tin mối manh qua lại giữa những bọn dâm phu. Thấy Tất Đạt thị hỏi: Ông Văn Tất Đạt, vợ ông đã mất nửa năm rồi, tại sao không tìm người khác? - Cũng muốn tìm đấy nhưng không có ai đẹp. - Mắt ông như thế mà không thấy người đẹp xung quanh sao, không biết người như thế nào thì ông lấy? Tất Đạt cười, nói: - Hôm qua thấy bên nhà chị có Khấu thị vợ của Chu Vinh rất xinh đẹp và đoan trang, được người như thế thì tôi mới lấy. - Thế thì quả là ông đã yêu cô ấy rồi. - Uông thị nói. - Không những yêu, mà muốn lấy, không biết cô ấy có bằng lòng không? - Tất Đạt nói. - Cô ấy có chồng rồi. - Uông thị nói. - Làm sao mà cô ấy chịu lấy! Nếu ông muốn tôi sẽ có cách, làm cho cô ấy lấy ông. - Cách gì? - Tất Đạt hỏi. - Cứ lấy dao giết quách chồng cô ấy, thì tự nhiên cô ấy lấy - Uông thị nói. - Được thôi - Tất Đạt cười, nói. Nửa tháng sau, Chu Vinh đi chợ về bị giết chết và lột hết quần áo ở đèo Hoàng Giác. Đèo Hoàng Giác là đất của Uông thị. Vì đất cày cấy ít nên Uông thị thuê thêm rồi làm chung với Chu Vinh. Uông thị báo ngay cho lí trưởng tới xem, và nói lại chuyện nói đùa với Tất Đạt trước đây. Lí trưởng bẩm quan, tố cáo Tất Đạt. Quan lệnh cho sai nha đi bắt, quan hỏi: - Văn Tất Đạt, ngươi đã giết Chu Vinh. Tại sao ngươi nhận mũ áo triều đình, biết pháp luật mà còn phạm pháp? - Thảo dân hằng ngày đọc sách, không rời khỏi nhà nửa bước, - Tất Đạt nói, - vậy thì con giết người ở đâu? - Mày từng nói với Uông thị là sẽ giết Chu Vinh để lấy Khấu thị, nay tại sao mày không nhận? Uông thị cúi đầu nói: - Ông ta bảo với con là vợ Chu Vinh đẹp, rồi lại hỏi liệu cô ấy có lấy ông ấy không? Con nói đùa là nếu giết chồng cô ấy đi tự nhiên cô ấy sẽ lấy. Ông ta bảo "được thôi". Tôi thấy ông ngông cuồng nên đưa việc khó ra để chặn ý nghĩ của ông ta, chứ biết đâu ông ta lại làm thật. - Chị hỏi đùa tôi, - Tất Đạt nói, - nên tôi cũng trả lời thế để đùa chị, cả hai đều vừa cười vừa nói thì thật sao được? - Ta hỏi ngươi mà sao ngươi không khai? - Quan nói. Sau đó quan bảo bọn tay chân tra khảo, rồi quan lại bảo: - Ngươi khai thành thực đi, ta nghĩ rằng ngươi là kẻ sĩ ta sẽ tha cho. Tất Đạt cứ kêu oan. Quan đùng đùng nổi giận tát cho tám mươi cái, Tất Đạt hộc máu mồm, khóc lóc: - Đánh trận này con hộc cả máu mồm, con run cầm cập không nói được. Nghĩ rằng từ khi sinh ra con luôn luôn giữ mình lương thiện, và chưa từng làm tổn thương đến đức hạnh, không vi phạm pháp luật, không gian dâm. Vợ chết con đóng cửa đèn sách, không ra khỏi nhà, không biết việc giết người xảy ra như thế nào? - Ngươi giết chồng cùng vợ người khác, hiện có Uông thị làm chứng, ngươi chối cãi sao được. - Con đã từng tới trường, đã nhận được ơn mưa móc của triều đình con sao có thể lấy vợ hai lần để người đời cười chê. Nếu giết người thì sao con lại đem chuyện ấy nói với người khác hoàn toàn đây chỉ là lời nới đùa thôi. - Đồ chó má vẫn còn cãi bướng, quân bay đâu, hãy đánh nó hai trăm gậy cho ta! - Trận đòn này đánh nát cả hai chân con, ngài cứ bức con phải khai. Đúng là tai bay vạ gió. Vu hãm cho con, đẩy người sống xuống huyệt. Ngài thay mặt triều đình cai trị dân, lẽ ra phải gỡ oan cho dân. Tại sao kết án vu vơ, dù cho có đánh chết con, cũng uổng công thôi. - Mày là thằng chó má, rõ ràng mày thông dâm với vợ Chu Vinh, rồi bàn nhau giết Chu Vinh để sống với nhau lâu dài, vậy mà còn cãi bướng. - Ngài bắt con khai oan, cớ sao ngài bắt chị ấy cũng phải chịu oan? Ngài nói là gian dâm, và đồng mưu giết người thì ai trông thấy? Ngài làm tổn hại danh tiết chị ấy mà không sợ trời trừng phạt ư? - Đồ chó má, mày còn già mồm cãi, lại còn dám dạy bảo ta ư? Quân bay đâu hãy kẹp nó cho ta! - Trận đòn này chẳng khác nào vào chốn thiên la địa võng, vì sao bỗng chốc nó lại ở thế gian này. - Có khai không? - Ngài muốn làm gì con thì làm, con không giết người thì sợ gì luật lệ hà khắc của ngài. Bắt con khai chẳng khác nào bắt con hủy hoại danh tiết chị ấy, dù cho núi Thái Sơn thành đất bằng, biển cả cạn khô con cũng không nhận. Quan thấy Tất Đạt không khai, lệnh cho đưa xuống. Gọi Khấu thị tới hỏi: - Ai giết chồng ngươi? - Ông Văn Tất Đạt, mong ngài trừng trị. - Vì sao hắn lại giết chồng ngươi? - Con không biết, xin ngài xét hỏi nghiêm minh. - Điều ấy rõ ràng là ngươi và Tất Đạt thông dâm, rồi bày mưu giết chết chồng, để lấy hắn. Trước mặt ta ngươi không khai ư? Khấu thị kinh sợ, nói: - Xưa nay con vốn đoan trang, vợ chồng hòa thuận, con chưa đi đâu bao giờ, thì làm gì có chuyện gian dâm. Mong quan lớn xem xét kĩ. - Đã có gian tình, sao chẳng nghĩ mưu kế lấy nhau? Đã tính kế lấy nhau, thì sao chẳng bàn với Uông thị? Ngươi chối làm sao được? Khấu thị cứ nằng nặc kêu oan, quan nổi giận lôi đình, lệnh vả cho tám mươi cái. Khấu thị vẫn kêu oan. Quan lệnh kẹp vào mười đầu ngón tay. Khấu thị thà chết cũng không khai. Quan lại lệnh cho đóng đinh vào mười đầu ngón tay. Khấu thị chết đi sống lại, mồ hôi vã ra đầm đìa, gào lên khóc: - Xin ngài đừng tra tấn nữa, con xin khai. Quan lệnh dừng tra tấn, hỏi: - Thông dâm bao giờ? - Vợ anh ấy chết thì tới nhà con. - Khấu thị nghĩ mãi mới trả lời. - Ngươi đã thông dâm rồi thì thôi, sao còn giết chồng? - Quan hỏi. - Chê chồng nghèo, yêu anh ấy giàu sang. Lúc ấy Tất Đạt đang ở dưới, thấy Khấu thị phải nhận một cách oan ức. Anh nghĩ: "Vụ án này là do kiếp trước mình có tội cho nên lời nói của mình đã gây nên nỗi oan ức này, ta đã làm cho chị ấy chịu oan, làm bại hoại danh tiết chị ấy. Sao ta nhẫn tâm đến thế. Đã là đấng trượng phu, mình làm mình chịu, tại sao lại để lụy đến người khác". Thế rồi Tất Đạt bước tới nói: - Con là Văn Tất Đạt xin ngài được kêu oan. Chỉ mình con giết Chu Vinh, con chưa từng thông dâm với chị ấy. - Thằng chó má này to gan thật, nó đã nhận rồi, việc gì mày phải cãi cho nó. - Ôi thưa ngài, chị ấy vốn là viên ngọc trắng trong không có tì vết chỉ vì con nói mà gây tai họa. Hai tay chị bị kẹp đứt gân, xương dập nát, đinh tre đóng vào mười đầu ngón tay đau nhói tận tim gan. Thịt da non nớt, chân yếu tay mềm, thì làm sao chịu đựng được sự hành hạ, bởi thế những lời khai của chị là không đúng sự thật. - Đồ chó má, mày đã không nhận lại còn cãi cho người khác thật là đáng ghét. - Đại trượng phu làm việc gì cũng phải rõ ràng minh bạch, mình gây nên tội thì mình chịu tội. Con đã chết oan lại làm tổn hại danh tiết người khác, thì dù có chết cũng chẳng cam lòng. - Đồ chó má, vậy thì tại sao mày giết người ta? - Con muốn lấy vợ nên con giết chết chồng, chỉ một nhát dao anh ấy đã xuống suối vàng. - Con dao giết người mày để đâu? - Sợ người ta biết con đã vứt nó xuống sông cái rồi. - Đồ chó, toàn là những lời lừa dối, mày âm mưu dựa vào đó để chịu đựng hình phạt, thật đáng ghét, đánh, đánh, đánh chết nó đi. - Xin ngài đừng nổi giận nữa, ở nhà con vẫn còn áo máu. Nếu ngài không tin thì hãy cho người tới đó xem. Con tình nguyện chết thay cho chị ấy.